lipiden

Context 1
Materie, energie en leven
Hoofdstuk 3
Moleculen in levende materie
1. Te dik, te dun …
2. Voedingsstoffen
1. suikers (gluciden)
2. vetten (lipiden)
3. eiwitten (protëinen)
4. mineralen en vitaminen
3. Gluciden (suikers)
3.1 Monosachariden: glucose, fructose
3.2 Disachariden: maltose, lactose, sucrose
3.3 Polysachariden: cellulose, zetmeel, glycogeen
4. Lipiden (vetten)
boek p. 43-46
 Neutrale vetten = triglyceriden
 Fosfolipiden
 Cholesterol
 Steroïden
 Lipiden in vetweefsel
4. Lipiden (vetten)
4.1 Esters
boek p. 43-46
4. Lipiden (vetten)
4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
a) Opbouw en structuur van triglyceriden
4. Lipiden (vetten)
4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
a) Opbouw en structuur van triglyceriden
4. Lipiden (vetten)
4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
b) Soorten triglyceriden
in dierlijke vetten
in plantaardige vetten
4. Lipiden (vetten)
4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
b) Soorten triglyceriden
het verschil tussen boter en margarine
het verschil tussen boter en margarine
boter: dierlijk product, vooral verzadigde vetzuren
margarine: plantaardig product,
ook een deel onverzadigde vetzuren
harden van oliën
4. Lipiden (vetten)
4.2 Triglyceriden of neutrale vetten
c) Aanvulling: essentiële vetzuren
omega-3-vetzuren
linoleenzuur
in walnoten, bepaalde plantaardige oliën, sommige groenten (waterkers, spinazie)
c) Aanvulling: essentiële vetzuren
omega-3-vetzuren
docosahexaeenzuur (DHA) C22:6
eicosapentaeenzuur (EPA) C20:5
in vette vis: visvetzuren (zalm, haring, sardienen, … uit algen)
c) Aanvulling: essentiële vetzuren
omega-6-vetzuren
linolzuur: in zonnebloemolie, noten, oliën
c) Aanvulling: essentiële vetzuren
omega-6-vetzuren
arachidonzuur: in eidooiers en vlees
1. Eiwitten zijn ketens van kleine bouwstenen.
Er zijn 20 van die bouwstenen (aminozuren).
Hoeveel soorten eiwitten zijn er?
A. 100den
B. 1000den
C. 10 000den
2. De bouwstenen van eiwitten zijn aminozuren. Hieronder
staat de structuur van een aminozuur.
Welke belangrijke functionele groepen herken je?
A. aminogroep en zuurgroep
B. aldehydegroep en amidegroep
3. Een voorbeeld van een eiwit is hemoglobine. Dit komt voor
in rode bloedcellen. Wat is de functie van dit eiwit?
A. Voedsel (suiker) meevoeren met het bloed.
B. Zuurstof binden en vervoeren doorheen het lichaam.
4. Hoeveel eiwitten heb je per dag ongeveer nodig
(als je 60 kg weegt)?
A. 90 g
B. 45 g
5. Hoeveel g suiker (glucose) zit in ons bloed
A. 5 g
B. 50 g
6. Hoe komt het dat veel Afrikanen en aziaten geen melk drinken.
A. Ze kunnen het suiker in de melk niet verteren.
B. Ze zijn allergisch aan melk.
7. Cellulose in de celwand van planten is een suiker.
A. Deze uitspraak is waar.
B. Deze uitspraak is niet waar.
5. Proteïnen (eiwitten)
boek p. 47-51
5.1 Formule - aminozuren
eiwitten = lange ketens van aminozuren
 vast gedeeltje
 variabel gedeelte
aminozuren
aminozuren
5. Proteïnen (eiwitten)
5.2 Proteïnen en voeding – essentiële aminozuren
a) Functie van proteïnen uit onze voeding
0,8 g per kg
lichaamsgewicht
voedingsmiddel
100 g vlees
hoeveelheid
eiwitten
30 g
2 glazen melk
10 g
1 plak kaas
150 g
aardappelen
6 sneden
brood
1 pak vlees
4g
3g
12 g
5g
5. Proteïnen (eiwitten)
5.2 Proteïnen en voeding – essentiële aminozuren
b) Essentiële aminozuren
5. Proteïnen (eiwitten)
5.3 Opbouw van een eiwit
a) reactie tussen 2 aminozuren: een dipeptide
Welk soort reactie is dit?
Waar komt dit nog voor?
b) peptidebinding
5. Proteïnen (eiwitten)
5.3 Opbouw van een eiwit
c) polypeptiden
c) polypeptiden
5. Proteïnen (eiwitten)
5.3 Opbouw van een eiwit
d) verschillende soorten eiwitten
illustratie: insuline
functie van insuline?
5. Proteïnen (eiwitten)
5.4 Functie van eiwitten
a) eiwit als bouwstof van cellen
5. Proteïnen (eiwitten)
5.4 Functie van eiwitten
a) eiwit als bouwstof van cellen
5. Proteïnen (eiwitten)
5.4 Functie van eiwitten
b) eiwit als transportmiddel
5. Proteïnen (eiwitten)
5.4 Functie van eiwitten
c) eiwit als verdedingsmiddel
5. Proteïnen (eiwitten)
5.4 Functie van eiwitten
d) eiwit als enzyme
biokatalysatoren
d) eiwit als enzyme
voorbeeld 1
d) eiwit als enzyme
voorbeeld 2