4stijlen

Pompeï
Schilderkunst:
De vier
stijlen
inleiding
• De Romeinen passen de Hellenistische erfenis, praktisch als ze
zijn, aan aan hun eigen aard. Kenmerken:
• De voorstelling is sensueel: kleur is belangrijker dan de lijn;
• De zuiverheid van de tekening wordt minder;
• Nuances van licht en schaduw worden toegepast;
• Er is sprake van een rijpe zintuigelijkheid;
• Men is ant-klassiek: dat vond men te intellectueel;
• De voorstelling moet een feest voor het oog zijn, eerder dan
een feest voor de geest.
• Resten van de Romeinse schilderkunst vinden we in Pompeï
en Herculaneum
• In 1862 bedenkt de Duitse archeologg August Mau een
chronologische classificering van de schilderingen.
Eerste stijl of
Tweede stijl of
Incrustatiestijl
architectuurstijl
Derde stijl
Vierde stijl
• De Eerst Stijl of
• Incrustatiestijl
• Periode: 200 – 70 v.Chr.
• Archaïsche tijd: veelkleurig stucwerk
wordt gebruik om de woning op te
sieren. Later gebruikte men hout om
lambrizeringen te maken. In de tweede
eeuw is er een houttekort door
ontbossing. Men kiest dan voor
veelkleurig marmer. Later werd daarvoor
beschilderde stuc gebruikt, waarmee
men geometrische lambizeringsvormen
aanbracht.
• Voorbeeld van
de Eerste Stijl
• Het huis van
Sallustius in
pompeï ( 2e
eeuw v.Chr).
• De
wandbekleding
van hout is
vervangen
door een veel
goedkopere,
maar even
kleurrijke
imitatieschildering op
stucco.
• De Tweede Stijl of
• Architectuurstijl
•
•
•
•
•
Periode; 100 vChr. – 100 na Chr.
In 167 vChr. Wordt de Griekse haven
Delos een vrijhaven. De Romeinen
zien daar nieuwe mogelijkheden voor
een comfortabel bestaan.
Men beschildert de wanden met
zuilen en voetstukken. Men
suggereerd ruimtelijke diepte door het
gebruik van schaduw. Tussen de
architectuurelementen schildert men
vensteropeningen die een
ogenschijnlijke blijk op buiten geven.
Trompe l’oeuil effecten: de schildering
is uiterst werkelijkheidsgetrouw,
waardoor men het idee krijgt dat men
visueel contact met de echte
buitenwereld heeft.
Een voorbeeld is Villa dei Misterii (60
v.Chr.)
• Villa dei Misterii
• Op de afbeelding
hiernaast ziet men
restanten van de
Eerste Stijl. Maar de
geschilderde
korintische zuilen
met de rijke
entablementen en
de achterliggende
tongewelven
schijnen het
muuroppervlal te
negeren.
• Derde Stijl
•
•
•
•
•
•
•
Periode: 0 tot 50 nchr.
Deze stijl ontstaat in de
hofkringen, waarschijnlijk is de
oorsprong in Villa Boscotrecase
van Agrippa. Hij is bekend als
bouwheer van het Pantheon en
de Thermen op het Marsveld.
Kenmerken van de Derde Stijl:
De muur is weer gesloten, geen
trompe l’oeuil. Doorkrijkjes zijn
afgegrendeld met grote
uniforme gekleurde vlakken in
rood/gee/blauw/groen.
Architecturale elementen:
ragfijne zuiltjes, sierzuiltjes.
Geen perspectief
De zuiltjes hebben als doel om
later ingevoegde taferelen te
omlijsten
• Sir Alma Tadema,
• Vertrouwelijkheden,
• Olieverf op paneel;’
• Oktober 1869
• Alma Tadema maakte dit
schilderij van twee meisjes,
voor een achtergrond van
een muurschildering in de
Derde Stijl.
• Villa Imperiale: De gsloten
wandpartij van sokkel en
middenzone wordt door een
mythologische scene
onderbroken
• Op het grote figuurstuk is de
val van Icarus te zien.
• De Vierde Stijl
• Periode ca 64 – 79 nchr.
• Ook deze stijl vindt zijn
oorsprong in de hofkringen.
Keizer Nero liet zijn Gouden
Huis hiermee versieren. Na
de aardbeving is het de
voorkeurstijl bij restauraties.
• Kenmerken:
• Perspectieven in de vorm
van architectuur;
• De architectuur is
verzonnen, fictief;
• De beelden worden
overwoekerd door
fantastische sierelementen
•
•
Door sterk gebruik van lichtdonker krijgt de voorstelling een
toneelmatig karakter;
De voorstelling is een
droomwereld, een barok
spektakel.
Wandschildering in Casa 1 in Pompeï, waarop menselijke figuren en
beelden in een ‘toneelfaçade’ zijn weergegeven.
• Vanaf de Tweede Stijl
worden op de wand allerlei
taferelen geschilderd. Veel
schilderijen zijn in de
‘compendiaire stijl’:
• Compendium: besparing aan
tijd
• Deze stijl lijkt op het
impressionisme: een snelle
vlugge schildertechniek.
• Onderwerpen:
• Landschappen
• Havengezichten
• Stillevens
• Dieren
• Realistische en
experimentele portretten
• Een voorbeeld van de impressionistische ‘compendiaire stijl.