1 - Provincie Noord

Notitie van mw. Aloysia Jetten (LB/BOF) over de problematiek
rondom loverboys
1- Loverboys en hun slachtoffers
Aanleiding
De laatste maanden bereiken ons vanuit allerlei kringen berichten over de zogenaamde
loverboys. De media hebben de laatste tijd ook volop aandacht besteedt aan dit onderwerp.
Uit het onderzoek van NISSO blijkt dat jaarlijks 1000 à 1500 minderjarigen door toedoen
van loverboys in de prostitutie terecht komen. In de provincies Utrecht en Noord- en ZuidHolland is dit probleem al op de politieke agenda gezet.
De traditionele loverboy
De traditionele loverboy is een ‘mooie’ jongen, die meisjes verleidt tot een 'relatie' door
middel van het geven van veel aandacht en dure cadeaus. Na een tijdje zet de loverboy zijn
slachtoffer in de prostitutie. Dit gaat in vele gevallen gepaard met geweld.
De traditionele loverboys hebben een grote sociale intelligentie en weinig tot geen empathie
en weten goed welke meiden voor hen te winnen zijn. De traditionele loverboy is een
knappe goed uitziende jongen waar een meisje snel voor valt. Bij het ronselen van
slachtoffers maakt een loverboy vaak gebruik van handlangers. De meisjes die slachtoffer
worden komen uit diverse milieus. Deze jongens zijn in diverse delen in Noord Brabant o.a.
in Den Bosch en Eindhoven al gesignaleerd bij scholen (met name VMBO-scholen), waar ze
met dure auto’s staan te wachten. Ook zijn er reeds veroordelingen geweest.
Van loverboy tot kakkerlak
Bij veldonderzoek in Noord Holland is een nieuw type loverboy naar voren gekomen. Deze
nieuwe lichting trekt niet zoveel tijd uit om hun slachtoffer te verleiden. Er wordt een mooi
meisje gescand in een openbare gelegenheid, dronken gevoerd en/of onder invloed van
verdovende middelen gebracht, daarna verkracht waarbij foto’s en videofilms worden
gemaakt.
De volgende fase is dat betrokkene onder druk wordt gezet door middel van het dreigement
dat de foto’s en/of videofilms onder haar familie, vrienden, bekenden, school enz. zullen
worden verspreid. Tevens wordt vaak gedreigd het gezin van betrokkene te zullen gaan
terroriseren.
Daarna wordt het betrokken meisje (in een beperkt aantal gevallen een jongen) zo snel
mogelijk aan de harddrugs gebracht, waardoor totale afhankelijkheid ontstaat. Deze
methode is, door zijn hogere efficiency (meer potentiële slachtoffers en minder tijdsbeslag),
betere mogelijkheden om meerdere slachtoffers te binden en door het lopen van minder
risico door de bindende werking van harddrugs, sterk in opmars.
Navraag onzerzijds bij Palet heeft ons geleerd dat deze kakkerlakken ook al in Noord
Brabant zijn gesignaleerd.
1
Onderzoek
Er is weinig onderzoek gedaan naar de slachtoffers van loverboys. We kennen alleen het
onderzoek van ECPAT uit maart 2002 naar minderjarigen in de prostitutie en het landelijke
onderzoek van NISSO. Recente cijfers zijn er niet. Om hoeveel slachtoffers en daders het in
Noord-Brabant gaat is niet precies bekend. Al wordt er maar een klein aantal meisjes
slachtoffer, dan nog is het een groot probleem. Wel weten we dat een loverboy vaak
meerdere vriendinnen heeft.
Wat gebeurt er nu in Brabant?
In Brabant is het probleem van loverboys al jaren, net als in andere provincies, bekend. In
geen enkele stad in de provincie zijn specifieke voorzieningen voor slachtoffers van
loverboys.
Wel zijn er initiatieven in de hulpverlening in Brabant bij ons bekend. Palet heeft met Loket
W in Eindhoven een voorlichtingsavond geregeld, maar van structurele hulp is tot nu toe
geen sprake. Wel is er bij ons een project bekend van de stad Den Bosch die samen met
politie, Palet en Divers 8 loverboys hebben opgepakt. Deze zijn ook veroordeeld. Sindsdien
is er in Den Bosch, voor zover de instanties weten, geen loverboy meer gesignaleerd. Een
dergelijke structurele aanpak zou volgens ons dan ook onderzocht moeten worden op effect
in andere steden. Ook is er bij dit project in Den Bosch geen enkel zicht op wat er met de
slachtoffers is gebeurd of welke opvang zij ontvangen hebben en hoe het ze verder is
vergaan.
Bij bureau Jeugdzorg, verantwoordelijk voor de hulpverlening van deze leeftijdsgroep is
geen specifiek beleid bekend voor slachtoffers van loverboys. Terwijl de slachtoffers van
loverboys specifieke hulp nodig hebben, gericht op hun problemen, worden zij behandeld als
reguliere klanten.
Wel is Palet samen met K2 bezig een voorlichtingsprogramma te ontwikkelen. In het kader
van dit project worden meisjes vanaf 13 jaar uit de risicogroepen en hun ouders
geïnformeerd over loverboys.
2- Ervaringen in andere provincies
ROA Amsterdam en omstreken
In Amsterdam en Omstreken wordt dit probleem ook ervaren. De Gemeente Amsterdam is
bezig met het organiseren van een keten van aanpak en opvang voor de slachtoffers van
loverboys. Daarnaast is het Scharlaken Koord, een christelijke organisatie, actief bezig met
hulpverlening aan prostituees. Zij voert een landelijk preventieproject 'Beware of Loverboys'
uit voor 13- tot 16-jarigen.
Provincie Utrecht
In Utrecht zijn verschillende projecten ontwikkeld:
Beauty & the Beast: een preventieproject voor meiden van 13 tot 16 jaar.
Protocol 13: een samenwerkingsverband tussen Bureau Jeugdzorg Utrecht, de Raad voor de
Kinderbescherming en Regiopolitie Utrecht.
Pretty Woman: een project voor vrijwillige individuele hulpverlening in Utrecht aan
minderjarige meisjes, die een verhoogd risico lopen om in de prostitutie terecht te komen.
2
Zuid-Holland
Rotterdam kent het Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW). Dat is een project van Stichting
Humanitas en het biedt hulp aan meisjes en jongens in de prostitutie en biedt
deskundigheidsbevordering van hulpverleners, politie en andere instellingen.
Friesland
In Leeuwarden is sinds maart 1999 een huis (Asja), waar meiden uit het hele land worden
opgevangen die uit de prostitutie willen stappen. Asja biedt tussen de 3 en 6 maanden 24uurs opvang en begeleiding op een geheim adres. Omdat Asja landelijk bereik heeft wordt
het gefinancierd door het ministerie van VWS. Het is belangrijk om meisjes uit de
invloedssfeer van hun loverboy te halen en daarom niet in de directe omgeving op te
vangen.
Overijssel
In Zwolle is nauwe samenwerking tussen gemeente, politie, justitie en verschillende
hulpverleningsinstellingen, zodat voorkomen kan worden dat meisjes met loverboys in
aanraking komen. Daarnaast wil men loverboys opsporen en vervolgen. De website
www.lover-boy.nl is een resultaat van dit project.
3- Wetgeving en afspraken
Het VN-Verdrag voor de rechten van het kind uit 1989 stelt dat de rechten van kinderen
moeten worden gegarandeerd zonder onderscheid of discriminatie en dat nationale
wetgeving daarop moet worden aangepast. Hierin is ook vastgelegd dat kinderen recht
hebben op bescherming tegen seksuele exploitatie.
In 2000 is in Nederland het bordeelverbod opgeheven, waardoor prostitutie boven de 18
jaar legaal is geworden. Prostitutie van minderjarigen is verboden. De zedelijkheidswetgeving vermeldt dat ieder seksueel contact met kinderen onder de 12 jaar strafbaar is.
Tussen de 12 en 16 jaar is er een hoorrecht van de slachtoffers.
In april 2000 is er een Nationaal Actieplan gepresenteerd:"Aanpak Seksueel Misbruik van
Kinderen" (NAPS), met maatregelen op het gebied van preventie, hulpverlening en
repressie.
Een half jaar geleden werd duidelijk dat een meerderheid van de Tweede Kamer wilde dat op
het Voortgezet Onderwijs voorlichting wordt gegeven over de gevaren van prostitutie en
Loverboys. Minister Donner is op verzoek van de Tweede Kamer bezig met het opzetten van
een landelijk expertisecentrum loverboys.
4- Knelpunten
Preventie
In Brabant wordt te weinig voorlichting gegeven voor potentiële slachtoffers. Voornamelijk
op scholen waar veel risicomeiden zitten, zoals VMBO-scholen, is het goed om structureel
voorlichting te bieden over seksualiteit en relaties, loverboys en prostitutie. Op deze scholen
sluit de voorlichting vaak niet aan bij de doelgroep.
Daarnaast is er geen voorlichting of informatiemateriaal op bepaalde plaatsen waar veel
jongeren komen, zoals buurthuizen, sportvereniging en zelforganisaties. Juist via
voorlichting kunnen potentiële slachtoffers bewust en weerbaar worden gemaakt.
3
Signalering
Vaak zijn verzorgers, hulpverleners en leerkrachten onvoldoende op de hoogte van het
fenomeen loverboy. Dat is zorgelijk, omdat juist zij een grote rol kunnen spelen bij het
signaleren van verandering bij een (potentieel) slachtoffer en vervolgens hulp bieden. Er
moet voldoende aandacht zijn voor slachtoffers. Als een meisje om hulp vraagt, moet die
direct beschikbaar zijn, anders keert ze terug naar de loverboy.
Opvang
Er is vrijwel geen goede opvang voor meiden die aangifte doen en geholpen willen worden.
Op dit moment wordt deze groep onderdak geboden bij dak- en thuislozen of bij de
vrouwenopvang, maar daar horen ze niet thuis.
Het zijn immers vaak jonge meiden en zeer kwetsbaar. Na aangifte verdienen deze meiden
opvang en begeleiding in een veilige omgeving. Asja in Leeuwarden is daar een goed
voorbeeld van.
Daders opsporen
Er is zowel landelijk als provinciaal en lokaal geen strafrechtelijke aanpak voor de daders.
Om loverboys te kunnen aanhouden heeft de politie een aangifte nodig. De meeste
slachtoffers zijn niet bereid tot het doen van aangifte. Er zou andere vorm van
strafrechterlijk vervolgen van de daders dienen te worden ontwikkeld.
5- Aanbevelingen:
De fractie van Leefbaar Brabant/BOF vraagt de Staten te reageren op de volgende
aanbevelingen:
1.
Het in kaart brengen van de (potentiële) slachtoffers en daders in Brabant.
2.
Preventieprojecten en voorlichting in samenwerking met scholen, buurthuizen en
zelforganisaties voor meiden van 13 tot 18 jaar.
3.
Specifieke opvang in Brabant voor slachtoffers.
4.
Realiseren van individuele hulpverlening en begeleiding voor de slachtoffers van
loverboys en kakkerlakken.
5.
Scholing en training voor hulpverleners en leerkrachten om slachtoffers te
herkennen en passende hulp te bieden.
6.
Opvang en hulpverleningsbeleid binnen de jeugdzorginstellingen.
7.
Ontwikkelen van een dadergerichte aanpak waarbij
samenwerking tussen OM, Politie en bureau Jeugdzorg.
8.
Het aandringen bij regering en parlement om te komen tot wetgeving en het
verschaffen van de politie van extra middelen om loverboys en kakkerlakken
efficiënt en keihard te bestrijden.
4
sprake
is
van
een
Toelichting:
Wij zijn van mening dat de provincie Noord Brabant als eerst verantwoordelijke voor de
jeugdzorg een uitgesproken verantwoordelijkheid heeft om een initiërende en coördinerende
rol te vervullen bij het bestrijden van dit grote maatschappelijke kwaad.
Door de nieuwe ‘efficiëntere’ aanpak van de kakkerlakken kan het aantal slachtoffers snel
toenemen. Wij hopen en verwachten dat een grotere en hardere aanpak, waarbij wat ons
betreft zeer specifieke opsporingsmethoden en hele hoge straffen horen, deze ontwikkeling
ten goede kan keren.
Aloysia Jetten
Leefbaar Brabant/BOF
5