Internationalisering: samen aan de slag

Internationalisering:
samen aan de slag
EP-Nuffic
Jaarcongres
2016
Orange Carpet Awards
EP-Nuffic Academy
Infomarkt
4 sectoren
67 nominaties
De winnaars
Wellantcollege
wint prijs bij
lancering
Pathfinder
Vios
Mobility Stats
3 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
2 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Willkommen
Welkom
Bienvenue
Minstens honderd vertegenwoordigers van elk van de
onderwijssectoren waren aanwezig op het tweede jaarcongres
van EP-Nuffic , op 22 maart 2016 in Theater Gooiland in
Hilversum.
‘Internationalisering: samen aan de slag’ was het thema
van de nuttige én inspirerende dag. Met een keynote
speech van SER-voorzitter Mariëtte Hamer, optredens van
(internationale) studenten en diverse sessies over kansen
en uitdagingen rondom internationalisering. Daarnaast
konden de congresdeelnemers met hun stem bepalen welke
projecten de Orange Carpet Awards van 2016 in de wacht
mochten slepen. Uit twee finalisten per sector (primair,
voortgezet, beroepsgericht en hoger onderwijs) werden vier
winnaars gekozen. De lunch en afsluitende borrel boden volop
gelegenheid tot netwerken – niet onbelangrijk om samen aan
de slag te kunnen met internationalisering.
Erasmus+ KA2-project Essence
Samen maken we school
Sector: Primair onderwijs
Winnaar: Merkelbachschool Amsterdam
Percentage stemmen: 66,2
De Merkelbachschool ligt op de Zuidas, een
ontzettend internationale omgeving. Het
project ‘Samen maken we school’ gebruikt dat
gegeven. Zo hebben de leerlingen in het Engels
interviews afgenomen met toeristen van een
hotel. Maar ook met organisaties als de Vrije
Universiteit, ABN-Amro en de AA Foundation
wordt samengewerkt. Daarnaast vinden uitwisselingen plaats met scholen in de buurt én
in het buitenland, via Skype.
Gabriël Maassen, directeur: “De prijs is voor ons
een bevestiging van twee jaar keihard werken.
Het bevestigt dat we op de goede weg zijn met
het combineren van vroeg vreemdetalenonderwijs en internationalisering. Dit is voor
ons team een mooie erkenning en een grote
stimulans om verder te gaan op de ingeslagen
weg. En als ik zie wat er gebeurt met de leerlingen die dit doen, ben ik heel erg trots.”
Bekijk het filmpje van de winnaar en van de
runner-up: scholenstichting Essentius in de
Achterhoek.
Project GEO-Water
Sector: Voortgezet onderwijs
Winnaar: Marne College Bolsward
Percentage stemmen: 65,2
Project Chocolade in Frankrijk
Sector: Hoger onderwijs
Winnaar: Hogeschool Utrecht
Percentage stemmen: 59,7
Voor bakkers is Frankrijk het walhalla. Dus
liepen acht leerlingen van de opleiding brood
& banket van het ROC van Amsterdam daar
stage bij gerenommeerde patisseriebedrijven
en verbleven zij op een Franse hotelschool. In
dit project werd samengewerkt met de Franse
Kamer van Koophandel en de vereniging van
chocolatiers in Lyon. De leerlingen ontvingen
een diploma uit handen van de burgemeester,
waarbij zij een korte speech hielden in het
Frans.
Essence staat voor European Solutions for
Sustainable Existing and New City Environments. Binnen dit Erasmus+ KA2-project
ontwikkelt de Hogeschool Utrecht samen
met vier internationale partners in het hoger
onderwijs (Valencia, Turku, Manchester,
Hamburg) en drie regionale overheden een
internationaal, interdisciplinair lesprogramma over duurzame steden. Er wordt gebruik
gemaakt van nieuwe onderwijsmethoden zoals
e-learning en blended learning. Daarnaast
willen de projectpartners bruikbare oplossingen ontwikkelen voor problemen die in de
stedelijke omgeving spelen op het gebied van
duurzaamheid.
Bert Colly, coördinator internationalisering:
“Het is de bedoeling het project verder uit te
breiden tot zo’n twintig scholen in Europa.
Mogelijk volgen er in de toekomst meer
thema’s. In 2018 worden de resultaten van dit
project tijdens het Internationale Jeugd Water
Congres in Leeuwarden gepresenteerd.”
Charlotte Folmer, coördinator internationalisering: “Ik zie dit als een ode aan het beroepsonderwijs. Van leerlingen van niveau 3 wordt
vaak gedacht dat ze niet veel kunnen, maar zij
bleken goed in staat zich te handhaven in een
totaal vreemde omgeving en in de Franse taal.
Formidable! Ze hebben nu alle acht een diploma en een baan.”
Erlijn Eweg, projectleider: “Het is heel inspirerend om samen met internationale partners
een onderwijsprogramma te ontwikkelen dat
voor alle vijf de universiteiten bruikbaar is. Er
zijn 36 docenten bij betrokken. De partners
kijken op verschillende manieren naar duurzame steden. Dat is zo verrijkend. Internationale
projecten zijn de krenten in de pap.”
Bekijk het filmpje van de winnaar en van de
runner-up: Groenhorst in Maartensdijk.
Bekijk het filmpje van de winnaar en van de
runner-up: ROC Horizon College in Hoorn.
Bekijk het filmpje van de winnaar en van de
runner-up: HZ University of Applied Sciences.
In het project GEO-Water werken vijf partnerscholen uit Tsjechië, Duitsland, Polen en Nederland samen. Zo’n driehonderd leerlingen van
deze scholen richten zelf adviesbureaus op
en werken aan duurzame oplossingen voor
actuele watervraagstukken. Communiceren
gebeurt via de online community eTwinning.
De scholen die deelnemen zijn van verschillende niveaus: vwo, vmbo in samenwerking met
mbo en het hoger onderwijs. Ook bedrijven,
maatschappelijke instellingen en de overheid
werken mee in dit project. Waterschappen in de
deelnemende landen geven opdrachten die aan
de thema’s verbonden zijn.
Sector: Mbo
Winnaar: ROC van A’dam/MBO college Centrum
Percentage stemmen: 52,6
5 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
4 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Orange Carpet Awards 2016
“Door mijn buitenlandervaring durf ik makkelijker en
sneller aan iets nieuws te beginnen en op mensen af te
stappen.
Een brede blik?
In gesprek met studenten
Ik studeerde eerst criminologie. Bij die opleiding was er
nauwelijks aandacht voor studiemogelijkheden in het
buitenland. Bij mijn huidige masterstudie is dat heel
anders. Het is dus per studie heel verschillend, of
docenten je daar enthousiast voor maken of niet.
Tijdens mijn verblijf in Hongarije viel mij op dat er daar
minder kennis over econometrie bestaat dan hier in
Nederland. Dat heeft mij op het idee gebracht dat ik
later misschien wel goed in het buitenland aan de slag
kan met mijn kennis.”
Wat kan EP-Nuffic doen om mobiliteit van leerlingen en studenten te
vergroten? Hebben (oud-) studenten tips? Een panel van drie studenten
gaf antwoord op vragen uit de zaal en vertelde over eigen ervaringen.
Wie: Leonie Goettsch
Afgestudeerd, eigenaar Cloakfusion
Volgde tweetalig voortgezet onderwijs
“Ik heb ervaren dat gesprekken met buitenlandse
studenten over controversiële onderwerpen, zoals
bijvoorbeeld abortus en het homohuwelijk, nieuwe
inzichten opleveren. Het clashte vaak behoorlijk tijdens
zulke discussies, maar het is goed om die gesprekken
aan te gaan.
Door mijn buitenlandervaring heb ik een toolkit waarmee ik in mijn huidige internationale baan goed kan
functioneren. Competenties als probleemoplossend
vermogen, logica en een goede kennis van de Engelse
taal blijken heel relevant.
Wat ik jammer vind, is dat er internationaal geen
standaardnamen voor opleidingen bestaan. Het verschil
tussen universiteit en hbo zorgt vaak voor verwarring in
het buitenland.”
Wie: Christaan van Driel
Masterstudent financial economics
“De eerste week in Italië zat ik zonder gas en licht. Ik
had me beter op mijn verblijf daar moeten voorbereiden, maar er komen ook wel erg veel formulieren op
je af voordat je vertrekt. Dat zou wel wat consistenter
kunnen.
Aandacht voor reflectie op je ervaringen bij terugkomst
vind ik eigenlijk nog belangrijker. Dat zou mij geholpen
hebben om het post-Erasmus-syndroom te voorkomen.
Je zou dat kunnen doen door videocolleges of MOOC’s in
te zetten. Misschien kan EP-Nuffic daar een rol in spelen.
De arbeidsmarkt verandert snel. Een brede blik helpt. Ik
voel me door deze ervaring een Europa-burger en kijk
voor banen verder dan Nederland. Ik kan mijn talenten
nu op grotere schaal toepassen.”
7 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
6 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Wie: Renée Buijs
Masterstudent econometrie
Samenwerken met China vergt
lange adem
8 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Etentjes die niets lijken op te leveren, managementwisselingen en vooral
veel gedoe bij het afstemmen van leerdoelen. Wil je een partnerinstelling in
China, dan loop je vaak tegen dit soort hobbels aan. Dat vertelde Danny
Nobel van Globi in de sessie ‘Samenwerken met China – kansen en uitdagingen’. Globi geeft daarover advies, vooral aan middelbare scholen, en helpt
bij de uitvoering.
Ondanks alle hobbels bestaat er belangstelling voor China in het hoger,
middelbaar beroeps- en voortgezet onderwijs. Al deze sectoren waren
vertegenwoordigd bij de sessie. Terecht, zei Sabine Amft van EP-Nuffic,
want er zijn steeds meer kansen voor institutionele samenwerking met
China. Vooral in het beroepsonderwijs.
‘Accepteer hobbels’ was een tip die de aanwezigen kregen. EP-Nuffic biedt
ondersteuning, onder meer via het China-netwerk voor het voortgezet
onderwijs ([email protected]) en met een speciale VET-officer op het
Neso-kantoor in Beijing. Maar een andere tip was: ‘durf op te geven’.
Want soms is bijvoorbeeld het Engels van Chinezen te slecht om te kunnen
samenwerken.
‘Veranker wereldburgerschap
schoolbreed’
Wat houdt wereldburgerschap in? En hoe kun je dit succesvol inbedden op
een school? Deze vragen vormden de rode draad van de workshop ‘De wereld
wordt kleiner als je groter wordt’, die werd gegeven door Myrna Feuerstake
(senior beleidsmedewerker primair onderwijs EP-Nuffic) en Daniel van
Middelkoop (senior onderzoeker Hogeschool Amsterdam).
“Vaak doen scholen al meer aan wereldburgerschap dan ze denken”, zegt
Van Middelkoop. “Het is heel belangrijk dat leerkrachten hun collega’s hierbij
betrekken. Want als het bij een enkele leerkracht blijft die enthousiast is over
internationalisering, en deze vervolgens bijvoorbeeld de school verlaat, dan is
de aandacht voor wereldburgerschap weer weg. Probeer dit dus schoolbreed
in te bedden.”
Feuerstake wijst in dit kader op de module wereldburgerschap, te vinden op
EP-Nuffic Academy. “Door de lesmodule ‘wereldburgerschap in het primair
onderwijs’ te volgen, krijgen scholen stap voor stap begeleiding waarmee ze
wereldburgerschap in hun schoolbeleid kunnen verankeren.”
In opdracht van EP-Nuffic startte de Hogeschool van Amsterdam een onderzoek dat is uitgemond in de internationaliseringsbarometer: een meetlat
waarlangs basisscholen hun school kunnen leggen om te zien hoe ver zij zijn
op het gebied van internationalisering. De barometer is binnenkort beschikbaar op www.internationalisering.nl (=EP-Nuffic Academy).
‘Vluchtelingen zijn een fantastische doelgroep’
Méér mbo’ers op stage naar het buitenland
Het is belangrijk dat vluchtelingen het onderwijs krijgen wat ze nodig hebben. Maar het is niet makkelijk
om ze op de juiste plek te krijgen. “Haal belemmeringen weg en bied maatwerk aan deze fantastische
doelgroep.” Dit is een belangrijke conclusie uit de sessie over vluchtelingen in het Nederlandse onderwijs.
Wat doe je als een vluchteling geen bewijzen meer heeft van zijn diploma’s, maar zich wil inschrijven in
het hoger onderwijs? De Universiteit Leiden laat hen dan een uitgebreid cv maken en probeert ze op het
hoogst mogelijke niveau te laten instromen, vertelde admissions officer Inge Wieringa. “Het toelatingsverzoek van een vluchteling is maatwerk. We kijken naar het dossier.”
Die aanpak werd als lichtend voorbeeld gezien tijdens de drukbezochte sessie. Want er zijn ook instellingen die uitsluitend standaardprocedures hanteren en vluchtelingen zonder de vereiste documenten
afwijzen. Tijdens de afsluitende paneldiscussie benadrukte Albert de Voogd van het UAF, de stichting
voor vluchtelingstudenten, om vooral te kijken hoe talent benut kan worden. “Het is een groep die veel te
bieden heeft.”
Joey, mbo-student Leisure & Hospitality, is speciaal voor deze sessie vanuit Middelburg naar
Hilversum gekomen. Hij liep twee keer stage in een Zuid-Frans vakantiepark, en vertelt met groot
enthousiasme over zijn ervaringen. Overdag werkte hij op de receptie, ’s avonds als
animator: met een pruik op dansjes doen voor kinderen. “Dát was nog eens grensverleggend.”
Zijn Frans ging er met sprongen op vooruit: “In de praktijk leer je veel sneller dan uit een boek.”
Minister Bussemaker wil graag dat veel meer mbo-studenten zo’n ervaring opdoen. Haar doel:
zes procent van alle mbo-studenten minimaal twee weken de grens over in 2020. EP-Nuffic heeft
daarom de WilWegWijzer voor studenten in het hoger onderwijs uitgebreid met een test en veel
informatie voor mbo-studenten.
9 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
THEMASESSIES
infomarkt
Zes buitenlandse kantoren van EP-Nuffic hebben
nu een liaison officer, die Nederlandse studenten
ondersteunt. Wie plannen heeft voor een studie of
stage in India, Rusland, Brazilië, Indonesië, Thailand
of China, kan bij de betreffende liaison officer terecht.
Die beantwoordt vragen over het onderwijs en over
praktische zaken als visa en verzekeringen, maar ook
over culturele verschillen. Verder promoten de liaison
officers de studie- en stagemogelijkheden in hun land
onder Nederlandse studenten.
Interactieve
mobiliteitsgegevens
In de webtool Mobility Statistics zijn alle
gegevens over internationale uitwisseling
en mobiliteit in het hoger onderwijs
te vinden. De statistieken zijn visueel
weergegeven in interactieve kaarten en
grafieken, die worden geüpdatet zodra er
nieuwe data beschikbaar zijn. In enkele
muisklikken zijn zo bijvoorbeeld trends
en ontwikkelingen in inkomende en
uitgaande mobiliteit te zien.
EP-Nuffic Academy is hét startpunt voor iedereen die meer wil leren over internationalisering in het
onderwijs. Er zijn 28 gratis modules beschikbaar en het aanbod wordt nog verder uitgebreid. Op
dit leerplatform komen cursussen en trainingen over internationalisering op alle onderwijsniveaus
voor het eerst samen. Via online modules kunnen docenten, beleidsmakers en medewerkers van
international offices meer leren over bijvoorbeeld het schrijven van een beleidsplan, afspraken maken
met partnerscholen, financiering en monitoring. Het is ook mogelijk om een verdiepende cursus te volgen
onder begeleiding van een deskundige trainer. Daarnaast biedt EP-Nuffic er trainingen op maat aan.
Prijs
Om de lancering van EP-Nuffic Academy te vieren, werd er een prijs verloot: een maatwerktraining
van een dag voor maximaal tien personen, op de eigen schoollocatie. Uit tientallen deelnemers kwam
het Wellantcollege als winnaar uit de bus, een groene onderwijsinstelling met 28 vestigingen in de
Randstad. International officer Gerrit van Dieren: “Docenten vragen ons regelmatig om advies over hoe ze
internationalisering in hun lessen kunnen aanvliegen. Bij de EP-Nuffic Academy staan deskundigen ons
bij, zij hebben vast goede ideeën waar we wat van kunnen opsteken.”
Pathfinder neemt
internationale
student bij de hand
Subsidie voor wereldburgerschap
Subsidieregeling Vios is onlangs vernieuwd. Naast tweetalig onderwijs wordt nu meer
ingezet op wereldburgerschap. Scholen kunnen subsidie aanvragen voor komend
schooljaar. EP-Nuffic is met OCW in overleg over de nieuwe, meerjarige regeling die Vios
zal opvolgen. Ter voorbereiding daarop inventariseert EP-Nuffic de wensen van scholen.
Met webapplicatie Pathfinder hebben
internationale studenten actuele
informatie over praktische zaken in
Nederland bij de hand. Bijvoorbeeld over
verblijfsvergunningen, studiefinanciering
en inschrijving bij de gemeente. De
informatie komt rechtstreeks van
overheidsinstellingen als de IND en de
Belastingdienst, en blijft daardoor
up-to-date.
11 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
10 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Liaison officers
wijzen de weg in
Neso-landen
Kennis opdoen bij EP-Nuffic Academy
12 | EP-Nuffic jaarcongres 2016
Colofon
Jaarcongres-app
Tekst & samenstelling:
EP-Nuffic, afdeling Communicatie
Ga naar de app
voor alle presentaties
en voor het invullen
van de evaluatie
Fotografie:
Sicco van Grieken
Vormgeving:
Concept ID, Rotterdam