PowerPoint-presentatie

MEMORIESIGNAALTEST
TRAININGSBIJEENKOMST
mei 2014
Inhoud
 Inleiding
 Uitleg




De MST in de praktijk
Testen
Tablet
Nazorg
INLEIDING
Wie zijn wij?
De aanleiding van het onderzoek
Doel(en) van het onderzoek
WIE ZIJN WIJ?
De regiegroep:
 Gerda Andringa – onderzoeker
 Nathalie van de Zande - onderzoeksassistent
 Diny van der Staal - vertegenwoordiger van de zorgaanbieders
 Erna Verstraaten - verzorgt digitalisering en zoekt business case
 Raymund Pessers – specialist ouderengeneeskunde, vertegenwoordiger medische sector
 Werner van Belzen – kassier, financiële verantwoording
 Mira Weber – projectmanager
Doelgroep training:
 Testers
 Regionale aanspreekpunten
DE AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK
 Het aantal mensen met dementie groeit
 Er wonen meer mensen met dementie thuis
 Huidige diagnosetraject is arbeidsintensief en duur
GROEIPROGNOSE DEMENTIE ZEELAND
14481
11929
8876
6600
2010
2020
2030
2040
PRAKTISCHE TOOLS VOOR DE DETECTIE
VAN DEMENTIE
 Te gebruiken door specialist maar wellicht ook door huisartsen en
verpleegkundigen
 Gevoelig en selectief
 Minimale belasting voor de cliënt
DE MEMORIESIGNAALTEST
(MMSE)
TYM
Frailty
MMSE
Mini Mental State Examination
“Gouden standaard”
MMSE
 Cliënten geven antwoord op vragen en voeren opdrachten uit
 De test is kort
 De test bestrijkt meerdere cognitieve domeinen








oriëntatie in de tijd
ruimtelijke oriëntatie
herhalen
concentratie
rekenen
korte termijn geheugen
taal
visueel inzicht
 Test ligt onder vuur
TYM
Test Your Memory
DE TEST YOUR MEMORY TEST
 Cliënten doen de test zelf
 De test is kort
 De test bestrijkt meerdere cognitieve domeinen











lange termijn geheugen
oriëntatie in de tijd
executieve functie
herhalen
rekenen
opsommen
benoemen
concentratie
korte termijn geheugen
taal
visueel inzicht
 Onderzoek in Spanje, Polen, Japan, Engeland en Nederland
 Studies suggereren dat de test gevoelig en specifiek is, vooral in vroeg stadium
 De vraag is of de test een praktische signaaltest kan vormen buiten de geheugenkliniek
FRAILTY
Fragiliteit = “Een dynamische
toestand waarin een individu verkeert die tekorten heeft in één of meerdere
domeinen van het menselijk functioneren (lichamelijk, psychisch, sociaal), die onder
invloed van een diversiteit aan variabelen wordt veroorzaakt en die de kans op het
optreden van ongewenste uitkomsten vergroot.” (Robert Gobben, 2011)
FRAILTY
Factoren die van invloed kunnen zijn op het geheugen:
 Gezondheidsproblemen
 Activiteit
 Voeding
 Slaap(kwaliteit)
 Emotionele gebeurtenissen
 Etc.
DE MEMORIESIGNAALTEST
VRAAGSTELLING
Hoofdvraag:
In hoeverre is de TYM, in vergelijking met de MMSE, bruikbaar als signaaltest voor
beginnende dementie in de extramurale setting?
Subvragen:
 Gevoelig?
 Specifiek?
 Gebruiksvriendelijk?
 Laagdrempelig ?
Projectoverstijgend doel
 Intensivering van samenwerking tussen alle partijen die te maken hebben met dementie
DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN DE MST IN DE
THUISSITUATIE
Patiënt/naaste omgeving:
Inzicht in eigen situatie
Tijd voor het plannen van de toekomst
Sneller starten met meest accurate behandeling
Zorgverlener:
Praktisch, snel, gebruiksvriendelijk
Wetenschap:
Inzicht in de effecten van interventie
UITLEG
De MST in de praktijk
MMSE
TYM
Tablet
DE MST IN DE PRAKTIJK
STAPPENPLAN
1) Potentiele deelnemers worden gezocht door: wijkverpleegkundigen, huisartsen,
casemanager kwetsbare ouderen, etc.
2)
Aandrager neemt contact op met huisarts voor afstemming
3) Bij akkoord van huisarts informeert de aandrager de deelnemer en laat een folder achter
4) Als de deelnemer akkoord is met deelname aan de test neemt de aandrager contact op met
aanspreekpersoon in de regio
5)
Aanspreekpunt dirigeert potentiele deelnemers naar tester (indien nodig)
6)
Tester neemt contact op met deelnemer om afspraak te maken
7)
Instemmingsformulier wordt getekend
8)
Testen en vragenlijst worden afgenomen
9)
Testuitslagen worden verstuurd naar huisarts
10)
Nazorg: tester belt na enkele dagen op
DOELGROEP
 Doelgroep 50+
 Testgroep met beginnende geheugenklachten
 Controlegroep zonder geheugenklachten
 Partners
 Andere cliënten
 Regio Zeeland
 Thuiswonend of geclusterd wonend tot en met ZZP 3
PAKKETJE
 1x richtlijnen MMSE
 10x MMSE
 1 richtlijnen TYM
 1 nakijkmodel TYM
 10x TYM
 10x toestemmingsformulier
 5x formulier evaluatie
 (1x voorbeeldtekst folder)
MMSE
AFNAME INSTRUCTIES
Benodigdheden:
 Uitgeprinte MMSE test (incl. blad met zin en figuur)
 Pen
 Horloge
 Potlood/gum
“Voor deze geheugentest ga ik u vragen stellen die verschillende delen van het
geheugen testen. Sommige vragen zijn makkelijker en sommige moeilijker. Het is
prima als u uw best doet, maar het is niet erg als u niet alles weet. Als u niet zeker
het goede antwoord weet, dan geeft dat niet.”
AFNAME INSTRUCTIES
 Ga tegenover de persoon zitten. Zorg dat de persoon beschikking heeft over bril
of gehoorapparaat indien nodig. Stel eenvoudige vragen om vast te stellen of de
cliënt u begrijpt en verstaat.
 Zorg dat datum nergens zichtbaar is (bijvoorbeeld klok, horloge, computer,
kalender, formulier, etc.)
 Stel iedere vraag maximaal drie keer, tenzij anders aangegeven.
 Als de persoon geen of incorrect antwoord geeft, scoor 0. Geef geen hints, stel de
vraag niet nogmaals. Accepteer het antwoord, geef geen suggesties of fysieke
duidingen, zoals hoofd schudden, etc.
 Eventueel aanwezige partners/kinderen/mantelzorgers mogen niet helpen.
SCORINGSINSTRUCTIES
Vraag 1a-e:
 Alleen het exacte jaar is goed. Gedurende de laatste week van het oude seizoen, of de eerste
week van het nieuwe seizoen, reken beide seizoenen goed. Reken zowel 1 maart als 21 maart
goed voor het begin van de lente, enz. Op de eerste twee dagen van een nieuwe maand en
de laatste twee dagen van de vorige maand, reken beide maanden goed. Accepteer twee
dagen ernaast m.b.t. datum. Alleen de exacte weekdag is goed.
Vraag 2a-e:
 Accepteer alleen exact goede antwoorden. Pas de vragen aan de situatie van de persoon aan
(naam ziekenhuis/straatnaam etc.).
Vraag 3:
 Alleen punten voor goede antwoorden bij eerste poging. Blijf daarna herhalen tot alle drie de
woorden herhaald zijn.
Vraag 4:
 Laat persoon doorgaan tot vijf aftrekkingen zijn gemaakt. Foutieve antwoorden niet
corrigeren maar mee doorrekenen. Als het rekenen niet lukt, ga over op achteruit spellen.
Reken van de twee opdrachten de hoogste score.
MMSE OEFENEN
SCORINGSINSTRUCTIES
Vraag 5:
 Scoor 1 punt voor ieder goed antwoord, ongeacht de volgorde.
Vraag 6:
 Accepteer ‘horloge’ en ‘pen’, maar niet ‘klok’, ‘tijd’, of ‘potlood’. Accepteer gegeven
antwoord, maar ook verbeteringen.
Vraag 7:
 Reken alleen het exacte antwoord goed.
Vraag 8:
 Geef of toon papier met daarop “sluit de ogen”. Herhaal maximaal drie keer de zin: “Wilt u
deze woorden lezen en dan doen wat er staat”. Geef alleen 1 punt als persoon de ogen sluit.
De persoon hoeft niet hardop voor te lezen wat er staat.
 Vraag 9:
 Neem een stuk papier, houd het voor de persoon en zeg: “Wilt u dit papier pakken met uw
rechterhand, het dubbelvouwen en het op uw schoot leggen?” Herhaal de opdracht niet.
SCORINGSINSTRUCTIES
Vraag 10:
 Scoor 1 punt als de zin een onderwerp en gezegde heeft. Negeer spellingsfouten.
 Vraag 11:
 1 punt als figuur geheel correct is nagetekend. Er moet een vierhoek te zien zijn tussen
de twee vijfhoeken,
TYM
AFNAME INSTRUCTIES
Benodigdheden:
 Uitgeprinte TYM test (dubbelzijdig, in kleur)
 Pen
“Op de voor- en achterkant van dit papier staan 10 vragen en opdrachten die
verschillende delen van uw geheugen testen. Ik wil u vragen ze in te vullen en op te
volgen. Bent u in staat dit te lezen en zelf antwoorden op te schrijven? Sommige
vragen zijn makkelijker en sommige moeilijker. Het is prima als u uw best doet,
maar het is niet erg als u niet alles weet. Als u niet zeker het goede antwoord weet
dan geeft dat niet. Het is het beste als u gewoon invult wat u denkt dat het beste
antwoord is. Het is belangrijk dat ik nu even stil ben en dat u de test zelf en in
principe zonder hulp invult. Als u er echt niet uitkomt, mag u mij altijd vragen
stellen.”
AFNAME INSTRUCTIES
 Laat de persoon op een rustige en comfortabele plek zitten met een goede pen en
zorg dat hij/zij een goed oppervlak heeft om op te schrijven.
 Zorg dat tijd en datum nergens zichtbaar zijn (bijvoorbeeld klok, horloge,
computer, kalender, formulier, etc.)
 Eventueel aanwezige partners/kinderen/mantelzorgers mogen niet helpen.
 Persoon doet in principe test helemaal zelf. Geef alleen hulp als het nodig is. Kijk
subtiel mee en stuur eventueel bij. Hulp mag gegeven worden door extra
toelichting op de vragen of opdrachten, er mag geen informatie gegeven worden
op het antwoord.
 Er is geen tijdslimiet voor deze test, maar het is goed om de patiënt soms aan te
moedigen verder te gaan met de test om niet te lang bij een vraag te blijven
steken.
AFNAME INSTRUCTIES
 Het is niet de bedoeling dat patiënten nog een tweede keer naar een vraag die zij
al hebben ingevuld teruggaan, of de pagina terug omdraaien als zij de achterkant
al aan het invullen zijn. Wees vooral streng op het tweede, minder op het eerste.
 Indien de patiënt niet in staat is om de TYM test zelf in te vullen door lichamelijke
problemen (bijv. niet kunnen schrijven, verlamming, problemen met zicht) dan
mogen de antwoorden voor de patiënt ingevuld worden. Hierbij is het belangrijk
dat de patiënt zélf aangeeft wat waar ingevuld moet worden. Vragen voorlezen en
uitleggen wordt in dit geval ook beschouwd als “hulp gegeven”, het schrijven van
de antwoorden niet. Het vakje onderaan de achterzijde van de TYM moet
aangekruist worden.
AFNAME INSTRUCTIES
 De TYM score wordt achteraf bepaald, tijdens de test moet wel het aantal
keren dat hulp/sturing gegeven is genoteerd te worden. Het is belangrijk
direct na afloop onderaan de achterzijde van de TYM te noteren hoe vaak
sturing/hulp gegeven is:




5 punten (geen): testpersoon volbrengt de test zonder hulp
4 punten (nauwelijks): testpersoon heeft 1 of 2x sturing/hulp nodig
3 punten (weinig): testpersoon heeft 3-6x sturing/hulp nodig
2 punten (matig): testpersoon kan de test alleen doen als hij/zij voortdurend wordt begeleid
(>6x sturing/hulp)
 1 punten (veel): vrijwel alles moet voor de testpersoon gedaan worden, anders komt er niks
van de test terecht
TYM OEFENEN
SCORINGSINSTRUCTIES
 Nakijkvoorbeeld
 Indien handschrift onduidelijk is, vraag wat de persoon geschreven heeft en schrijf
het erbij voor verduidelijking (ook voor later)
 Spelling, afkortingen en interpunctie zijn onbelangrijk zolang woorden begrijpelijk
zijn. Dit met uitzondering van vraag 2!
SCORINGSINSTRUCTIES
 Vraag 1:
 Geef ook punten indien correcte informatie op verkeerde plaats staat (dag bij maand, dag
van de week bij datum, etc.)
 Geef ook 1 punt indien datum 1 dag verschilt (dit geldt niet voor dag van de week)
 Houd bij het berekenen van de leeftijd rekening met de dag en de maand. Soms berekenen
mensen hun leeftijd aan de hand van het jaartal, terwijl ze dat jaar nog niet jarig zijn
geweest.
 Vraag 2:
 Kijk goed of er ‘zoute’ is geschreven en geen ‘zoete’
 Woord vergeten = 1 fout, spelfout = 1 fout, meer dan 2 fouten = 0 punten
 Let op dat de juiste zin wordt gekopieerd (niet bijvoorbeeld de instructiezin)
 Vraag 3:
 Spelling naam onbelangrijk (ook goed: Marc, Rutten, Ruthe, etc.)
 Let op dat men de tweede vraag niet over het hoofd ziet
SCORINGSINSTRUCTIES
 Vraag 4:
 Getallen dienen leesbaar te zijn, vraag anders om verduidelijking en schrijf ze erbij
 Vraag 5:
 1 punt voor ieder dier dat begint met een “s” (rassen ook goed gerekend)
 0 punten voor uitgestorven/niet bestaande/mythische dieren (sabeltandtijger, sfinx,
spaarvarken, springpaard, schoothond, etc.)
 0 punten voor “salamander”
 Negeer spelfouten, behalve wanneer dit de eerste letter betreft (bijv. shimpansee)
 Vraag 6:
 2 punten voor een precies antwoord zoals “groenten” en “roofdieren”
 1 punt voor minder precieze antwoorden zoals “planten” en “vier poten”
 0 punten voor incorrecte antwoorden zoals “(dezelfde) kleur” en “menseneters”
SCORINGSINSTRUCTIES
 Vraag 7:
 Indien de lijntjes niet (goed) zijn gevolgd: toch punten toekennen indien de onderdelen juist worden
benoemd.
 Vraag 8:




3 punten indien alles correct
2 punten indien alle rondjes verbonden zijn maar andere letter gevormd is
1 punt indien alle rondjes verbonden zijn, maar geen letter gevormd is
Indien de persoon zichzelf corrigeert, vraag dan of hij/zij duidelijk kan aangeven welke lijnen fout zijn
 Vraag 9:





1 punt indien alle cijfers aanwezig (1 t/m 12)
1 punt indien alle cijfers (min of meer) op de juiste plaats staan
1 punt voor grote wijzer correct
1 punt voor kleine wijzer correct
Lengte van wijzers is niet belangrijk
SCORINGSINSTRUCTIES
 Vraag 10:
 1 punt voor ieder correct woord, onafhankelijk van positie
 Ken ook punten toe voor vervoegingen (koekjes, kindjes, kind), maar niet voor synoniemen
(zoete i.p.v. lieve)
 Let op dat de pagina niet meer om wordt gedraaid
 Hulpscore:




5 punten (geen): testpersoon volbrengt de test zonder hulp
4 punten (nauwelijks): testpersoon heeft 1 of 2x sturing/hulp nodig
3 punten (weinig): testpersoon heeft 3-6x sturing/hulp nodig
2 punten (matig): testpersoon kan de test alleen doen als hij/zij voortdurend wordt begeleid
(>6x sturing/hulp)
 1 punten (veel): vrijwel alles moet voor de testpersoon gedaan worden, anders komt er niks
van de test terecht
 De hulpscore dient altijd op de test zelf te worden aangegeven
TABLET
INLOGGEN
Gebruikersnaam: mst
Wachtwoord: test
LET OP!
Volgende week krijgt iedere organisatie een eigen gebruikersnaam en wachtwoord.
Graag deze gebruiken!
VRAGEN?
Nathalie van de Zande
[email protected]
06-28103244
Erna Verstraaten
[email protected]
06-41270188