"Recensie Knack.be" door Els Van Steenberghe

Closed Curtains: Versplinterde woede
Els Van Steenberghe – 05 oktober 2014 – Knack.be
http://focus.knack.be/entertainment/theater/theater-versplinterde-woede/articlenormal-434393.html
Mokhallad Rasem kanaliseert in 'Closed Curtains' (Theater Malpertuis &
t,arsenaal mechelen) de woede over het opsluiten van onschuldige mensen in een
strak stuk waar de vonken van af spatten dankzij een meesterlijke spelersduo dat
alle registers van die woede bespeelt.
The Play = Closed Curtains
Gezelschap = Theater Malpertuis en t,arsenaal mechelen
In een zin = ‘Closed Curtains’ is schurend, iets te bedrukt toneel over de verkrampende
machteloosheid die zich meester maakt van onterecht opgesloten mensen. Gelukkig
geeft het wervelende spel de voorstelling een hoopvolle gloed.
Hoogtepunt = De student schreeuwt zijn geloof in de kunsten uit. Zijn speech spat als
een splinterbom uit elkaar maar treft niets, behalve de kille muren van de gevangeniscel
waar hij zich bevindt, samen met een veroordeelde filmregisseur.
Score = * * *
Quote = 'Kunst laat zich niet vastnagelen. Verandering is de voorwaarde voor kunst om
kunst te blijven. Overal ter wereld waar het kamertje van de kunst is afgesloten, zijn
vroeg of laat ook de andere muren ingestort.'
'Verandering is de voorwaarde voor kunst om kunst te blijven!', schreeuwt
Thomas Janssens. In ‘Closed Curtains’ speelt hij de stagiair/student
kunstwetenschappen die een interview afneemt van een gevangengenomen en
gedesillusioneerde filmregisseur (geïnspireerd op het lot van de Iraanse cineast
Jafar Panahi, ook de titel van het stuk verwijst naar een film van Panahi). Die
regisseur wordt sereen maar ijzersterk vertolkt door Sabri Saad El Hamus. Hij
luistert gelaten naar hoe de student de kracht van kunst bepleit. Dat pleidooi spat
in de gevangeniscel uiteen als een splinterbom maar raakt enkel de wanden en de
vloer van die cel.
Janssens speelt niet alleen de student, hij schreef ook de tekst van dit politiek
theaterstuk over de verkrampende machteloosheid die zich meester maakt van elk mens
die onterecht opgesloten wordt. Een krachttoer, al had iets meer speelsheid en een
fijnmaziger karakterisering van de personages de tekst (en de voorstelling) goed gedaan
want minder bedrukt gemaakt. Regisseur Mokhallad Rasem plaatst de twee spelers in
een haast claustrofobisch decor van stukken pallets op de vloer en als achterwand. Het
leven van de filmregisseur is even gebroken als het decor. Er staat ook een tafeltje (met
ijzeren tafelblad) waar boeken op liggen. Maar lezen doet niemand (meer). En van het
kopje thee nipt evenmin iemand. In deze cel wordt woest geleden, getierd ('Als een
vrouw die moet bevallen maar dat niet mag', aldus Rasem), op de ijzeren tafel geklopt,
gezongen, gehuild en met het hoofd in de handen gezucht en gestaard. Intussen glijden
over de opgehangen pallets bizarre videobeelden voorbij die impressies geven van het
vroegere leven van de filmregisseur. De beelden suggereren hoe de man letterlijk en
figuurlijk werd uitgekleed door de overheid. Zodat hij geen films meer kan maken waar
een (te) eerlijk portret van de samenleving wordt geschetst. Zo naakt de man zich voelt,
zo naakt wordt hier de woede over de tanende liefde voor de kunsten (en dus voor
elkaar) geënsceneerd.
En daarom wordt, net als in Theater Zuidpools ‘Al te luide eenzaamheid’, ook hier met
literatuur gesmeten: de oude filmregisseur gooit de boeken driftig in het rond omdat zijn
geloof in de literatuur (ruimer: de kunsten) hem niets dan ellende en een
gevangenisstraf opleverde, vindt hij. De student daarentegen zit nog barstensvol hoop.
Hij droomt van een toekomstige samenleving waar iedereen vreedzaam samenleeft, met
elkaar op minzame wijze praat en de kracht van kunst ten volle erkent. Al doet het
interview met de filmregisseur zijn optimisme wankelen...
Neen, je wordt niet dolgelukkig van het piepen achter deze van wanhoop wiegende
‘Closed Curtains’. Gelukkig is het wervelend gespeelde wanhoop. En in dat sterke spel
schuilt een sprankel hoop op een wereld waar de speelsheid zegeviert over de angst en
de woede.
‘Closed Curtains’, een productie van Theater Malpertuis in een regie
van Mokhallad Rasem. Samen met 't arsenaal mechelen maakt Theater
Malpertuis een tweede politieke voorstelling, na het opvallende succes
van ˜Recht zal zijn wat ik zeg!’. Met de lijdensweg van de
gecensureerde Iraanse cineast Jafar Panahi als vertrekpunt,
onderzoeken acteurs Thomas Janssens en Sabri Saad El Hamus ‘wat
het doet met een mens wanneer zijn stem in de kiem wordt gesmoord’.
Gespeeld doorThomas Janssens en Sabri Saad El Hamus
© Fred Debrock