Welkom bij de WZA Gezondheidswijzer, de maandelijkse medische rubriek van het WZA. Deze maand staat de pagina in het teken van psoriasis. Hoe ontstaat deze ziekte en wat kunt u er aan doen? Huid op hol Welles/nietes over psoriasis Psoriasis komt weinig voor Nietes: ongeveer 125 miljoen mensen lijden eraan. Psoriasis is te genezen Nietes: er zijn alleen medicijnen en behandelingen die de ziekte (tijdelijk) onderdrukken. Psoriasis is erfelijk Welles en nietes. Erfelijkheid speelt een belangrijke rol, maar niet iedereen met een erfelijke aanleg krijgt ook daadwerkelijk psoriasis. Psoriasis is besmettelijk Nietes. Psoriasis is een ontstekingsaandoening en absoluut niet besmettelijk. Psoriasis vergroot de kans op gewrichtsklachten Welles. De stofjes die zorgen voor een te snelle huidceldeling, kunnen ook elders in het lichaam ontstekingen veroorzaken. Bijvoorbeeld in gewrichten, spieren en darmen. Psoriasispatiënten zijn stresskippen Nietes. Stress en spanningen kúnnen de aandoening verergeren, maar dat geldt lang niet voor iedereen: zes op de tien psoriasispatiënten merkt geen verschil. Psoriasis kan genezen dankzij knabbelvisjes Nietes. Knabbelvisjes kunnen schilfers eten en daardoor de huid glad maken, maar ze kunnen psoriasis niet genezen. Psoriasis is bij iedereen weer anders Welles. Er zijn tien vormen van psoriasis, met allemaal verschillende Latijnse namen. Sommige mensen hebben één vorm, anders mensen hebben een combinatie van meerdere vormen. Psoriasis: ontsierende rode plekken met witte schilferingen die vaak jeuk en pijn geven. Je zult het maar hebben. Die kans is best groot: één op de pakweg vijftig Nederlanders heeft psoriasis. Terecht dus dat deze aandoening jaarlijks aandacht krijgt in de Week Chronisch Zieken. Averechtse aanval Mensen met psoriasis hebben een afwijking in het immuunsysteem, ook wel afweersysteem genoemd. Dit systeem heeft twee belangrijke functies. De eerste is het aanvallen van lichaamsvreemde ziekteverwekkers: u krijgt ontstekingsverschijnselen zoals koorts, zwellingen, roodheid, pijn of ziektegevoel. De tweede is het opruimen van overbodige celresten: dit gebeurt elke dag en hier merkt u niets van. Bij een auto-immuunziekte richt de afweer zich tegen de mens zelf. Door onbekende oorzaak worden goedwerkende cellen aangezien voor ongewenste indringers en aangevallen. Bij psoriasispatiënten komt dit tot uiting in de huid. Psori-jasses? Psoriasis kan op elke leeftijd beginnen en het is jammer genoeg niet te genezen. Behandeling is er gelukkig wel, al helpen de meeste therapieën maar tijdelijk. Sommige mensen noemen de ziekte – per ongeluk of expres – weleens psori-jasses. Lollig is anders. Want hoe onaantrekkelijk ook: er is niets smerigs aan en besmettelijk is het ook niet. Waar in een normale huid alle huidcellen in ongeveer een maand tijd worden vernieuwd, gebeurt dat Smeren, zonnen, spuiten of slikken Mensen met psoriasis die bij de dermatoloog (huidarts) belanden, krijgen – afhankelijk van de ernst van hun aandoening, hun leeftijd en hun privésituatie – een van de volgende behandelingen: Lokale behandeling. Insmeren met een zalf, crème of lotion. Het maakt de huid rustiger en soepeler en vermindert de jeuk. De smeersels bevatten vaak corticosteroïden (hormoonpreparaten) die de versnelde celdeling en ontsteking afremmen. Lichtbehandeling. Als de psoriasis erg uitgebreid is of slecht reageert op lokale therapie, dan zal de dermatoloog vaak lichttherapie adviseren. UVB-behandelingen komen het meest voor, omdat Ultraviolet-B de celdeling remt en een positieve invloed heeft op de ontstekingsfactor. Systemische behandeling. Bij de ernstigste vormen van psoriasis, of wanneer lokale of lichtbehandeling onvoldoende werkt, kan de dermatoloog medicijnen voorschrijven in de vorm van tabletten, capsules, injectie of infuus. Nadeel hiervan zijn de bijwerkingen. De nieuwste, veelbelovende systematische middelen zijn de zogeheten biologics, die ontstekingsbevorderende eiwitten en celprocessen blokkeren. Biologics worden tot nu toe maar weinig gebruikt, vooral omdat ze erg duur zijn. Voor bovengenoemde behandelingen kunt u terecht bij de afdeling dermatologie van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Kijk voor meer informatie op www.wza.nl. Volg het WZA! facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen bij mensen met psoriasis in ongeveer vijf dagen. Door die op hol geslagen celdeling krijgen nieuwe huidcellen niet de kans te volgroeien, waardoor de huid verdikt en gaat schilferen. De bekende witte psoriasis-schilfertjes zijn in feite dus onrijpe huidcellen. Niks jasses, wel lastig! Ups en downs Twee tot drie procent van de wereldbevolking lijdt aan psoriasis. Maar niet iedereen heeft het even erg. Waar de één slechts een paar plekjes op hoofdhuid, ellebogen of knie heeft, zit de ander van top tot teen onder. Daar komt nog bij dat het verloop met veel ups en downs gepaard gaat: de huid kan lang gaaf zijn, om dan plotseling weer te ontvlammen. Vaak is er geen peil op te trekken. Zit je net lekker in je vel, zie je ineens weer een plekje… Echt wennen doet het daarom nooit. U staat er niet alleen voor De Psoriasis Vereniging Nederland (PVN) behartigt de belangen van mensen met psoriasis. De PVN streeft dit doel na door onderzoek en kennis te stimuleren, door lotgenotencontacten te organiseren en door heel veel informatie en voorlichting te geven: via folders, een tijdschrift, de website en voorlichtingsbijeenkomsten. De PVN kent vijf regionale afdelingen. Lid worden kost € 29,50 per jaar. Meer informatie vindt u op www.psoriasisvereniging.nl of via de infolijn (070) 383 80 03. Voor contact met de PVNafdeling Noord-Nederland kunt u bellen naar (0514) 53 15 06 of mailen naar [email protected] Psoriasis heeft veel impact op je leven Welles. 90% van de psoriasispatiënten maakt zich zorgen over verergering, 88% schaamt zich, 75% voelt zich onaantrekkelijk, 50% kampt met depressies en 10% heeft weleens zelfmoord overwogen. Gordon: ”Mijn leven was minder leuk” “Het was soms net winterwonderland!”, lacht Neerlands bekendste psoriasispatiënt in een filmpje* op de website van de Psoriasis Vereniging Nederland. Hij doelt op de huidschilfers die continu op zijn schouders neerdaalden toen zijn ziekte op z’n ergst was. En Gordon zou Gordon niet zijn als hij niet ook daarover een grap zou maken. Toch is hij verder opvallend serieus: “Een aantal jaren geleden lag ik in het AMC met 70% lichaamsbedekking. Ik was een hoopje ellende, moest elke dag ingesmeerd worden door de zusters. Ik vond mijn leven toen écht minder leuk, hoor!” Doe wat je wilt Dankzij medicatie is zijn huid momenteel gaaf en Gordon heeft er alle vertrouwen in dat de plekken voorlopig wegblijven. Hij wil met name jonge lotgenoten een hart onder de riem steken: “Wat ik altijd gedaan heb, is dóórgaan met leven. Natuurlijk beperkt het je in je durf, maar probeer toch moedig te blijven. Doe wat je wilt. Ik weet hoe moeilijk en pijnlijk het kan zijn, maar zoek steun. Ga naar een goeie dermatoloog. Houd hoop, want die is er. En bedenk: liefde heeft niks te maken met plekken!” * Het complete interview met Gordon is in vijf filmpjes van circa twee minuten te zien op www.psoriasisvereniging.nl. Ik ben wie ik ben In samenwerking met AbbVie en bureau Volle Maan runt de PVN het communicatieproject I am what I am: een inspiratiebron voor mensen met psoriasis en hun omgeving. De glamourfoto’s, glossy’s en filmpjes van I am what I am zijn bedoeld om meer bewustwording te creëren rond psoriasis. Kijk op www.iamwhatiam.nl. youtube.com/WilhelminaZiekenhuis twitter.com/WZA_Ziekenhuis