Vertrouwenspersonen personeel VU

317487894
ARBOCATALOGUS NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN
Onderwerp:
Good Practice #7:
PSA
Algemene folders - voorlichting aan medewerkers over ongewenste
omgangsvormen
In het onderstaaande worden 3 voorbeelden van folders aangereikt:
 van de Vrije Universiteit
 van de Open Universiteit (volg de link om direct naar de desbetreffende foldertekst te gaan)
 van Wageningen UR
Voorbeeld van de Vrije Universiteit
Vertrouwenspersonen personeel VU
De Vrije Universiteit streeft naar een goed werkklimaat. Hiertoe behoren de normale omgangsvormen
zoals collegialiteit, respect en aandacht voor de ander. Het streven van de VU is alert te reageren op
ongewenst gedrag. Ongewenst gedrag hoort zo snel mogelijk aan de orde te worden gesteld.
Wat is ongewenst gedrag?
De grens tussen wat wel en niet gewenst gedrag is, is niet altijd gemakkelijk aan te geven en wordt
ook niet door iedereen hetzelfde ervaren.
In het VU-beleid wordt ongewenst gedrag omschreven als:
“gedrag waarbij verbaal, non-verbaal, fysiek, digitaal, telefonisch of per sms de persoonlijke
integriteit van een ander wordt aangetast”.
Hieronder vallen de volgende omgangsvormen:
-
Seksuele intimidatie:
gedrag met ongewenste seksuele connotatie
Intimidatie:
iemand met dreigementen onder druk zetten
Pesten:
structureel intimiderend of vernederend gedrag
Discriminatie:
nadelige behandeling van personen omdat zij worden
gerekend of behoren tot een bepaalde groep
Agressie en geweld:
fysieke bedreiging of aanval.
Wat kun je zelf doen?
Als je last hebt van ongewenst gedrag kun je verschillende dingen doen:
De persoon zelf aanspreken
Soms is de veroorzaker zich er niet van bewust dat jij bepaald gedrag als ongewenst ervaart en wat
het je doet. In de praktijk blijkt dat het aanspreken van de veroorzaker hierop wel effectief is maar
soms niet zo gemakkelijk. Je zou dan ook kunnen overwegen hierin de steun te vragen van een
collega of je leidinggevende.
Naar de vertrouwenspersoon
Met de vertrouwenspersonen kun je vrijuit praten. Ze bewaren de vertrouwelijkheid over alles dat hen
ter ore komt. Zij bieden een luisterend oor en kunnen je helpen je weerbaarheid te vergroten en een
voor jou goede oplossing te vinden.
Een klacht indienen
Als een informele oplossing of bemiddeling onvoldoende oplevert, kun je in overleg met de
vertrouwenspersoon overwegen om een formele klacht in te dienen bij het College van Bestuur. De
klachtenprocedure staat beschreven onder hoofdstuk vier van de regeling Ongewenst Gedrag. De
regeling is te vinden op het intranet van de VU.
p. 1/3
317487894
Voorbeeld van de Open Universiteit Nederland
Last van ongewenst gedrag? Blijf er niet mee zitten…
Lastig gevallen worden door een collega, ergernissen over seksistische uitlatingen, een verziekte
werk- of studiesfeer, onopvallende kleinerende opmerkingen. Slechts een aantal van de vele
voorbeelden van ongewenste omgangsvormen die regelmatig voorkomen in organisaties.
Helaas hebben ook medewerkers en studenten van de Open Universiteit Nederland hier wel eens last
van. Jaarlijks komen er zo’n 20 tot 25 meldingen binnen. Maar in feite doet het aantal en de omvang
van de problemen er niet toe: ieder geval is er één te veel. Het voornaamste is dat elke persoon die
aangeeft last te hebben van ongewenst gedrag, in welke mate of vorm dan ook, een helpende hand
krijgt toegestoken om het probleem uit de wereld te helpen. Want in de meeste gevallen houdt het niet
vanzelf op.
Vertrouwenspersonen
Er zijn binnen de Open Universiteit Nederland verschillende mogelijkheden om het probleem aan te
pakken. Er rechtstreeks over praten met de persoon in kwestie of met collega’s is voor veel mensen
een moeilijke stap. Een klacht indienen bij de klachtencommissie kan ook, maar daar hebben veel
mensen ook moeite mee. Bijvoorbeeld omdat ze niet goed kunnen inschatten wat de gevolgen zullen
zijn van het openbaar maken van het probleem. Vaak speelt een bepaalde afhankelijkheid ten
opzichte van de persoon die u ongewenst heeft bejegend ook een rol en zou het resultaat van een
gesprek of klacht eerder een beschadiging dan een oplossing voort kunnen brengen. Herkent u dit
dilemma? U hoeft er niet mee rond te blijven lopen. Neem eens contact op met een van de drie
vertrouwenspersonen van de Open Universiteit.
De vertrouwenspersonen zijn aanspreekbaar voor alle medewerkers en studenten van de Open
Universiteit. Elke vorm van ongewenst gedrag kan worden besproken. Van seksuele intimidatie tot
persoonlijke pesterijen, van discriminatie tot conflicten binnen een afdeling.
Wat kan de vertrouwenspersoon voor u doen?
De vertrouwenspersoon treedt niet in de plaats van reguliere functionarissen of procedures, evenmin
is het mogelijk als raadsman op te treden voor de klachtencommissie of de rechtbank. Wel wordt goed
geluisterd naar uw verhaal, er zal informatie worden ingewonnen en advies gegeven over de beste
aanpak van uw probleem. Zo kunt u bijvoorbeeld worden ondersteund bij het voorbereiden van een
officiële klacht of het leggen van contacten met personen die u verder kunnen helpen. Maar ook kan
de vertrouwenspersoon, wanneer u dit wenst, ondersteuning bieden bij het aangaan van een gesprek
met de persoon die u op ongewenste wijze bejegend heeft. Zonder dat u direct de officiële weg
inslaat, kunt u op deze manier de zaken op een rijtje zetten. Uiteraard wordt alle informatie uiterst
vertrouwelijk behandeld. En bepaalt u zelf welke vervolgstappen worden gezet en wanneer.
Kennis en bevoegdheid
De aangestelde vertrouwenspersonen hebben kennis van de organisatie en zijn bekend met
problemen die zich daarin kunnen voordoen. Zij zijn getraind in hun werk, treden op als klankbord voor
elkaar en vallen direct onder verantwoordelijkheid van het College van Bestuur. Daardoor zijn zij
enerzijds in staat om oplossingen te vinden voor individuele problemen, en anderzijds om problemen
die vragen om een organisatorische aanpak te signaleren en onder de aandacht te brengen van de
verantwoordelijke diensten. Zo wordt er gewerkt aan een organisatie waarin ongewenste
omgangsvormen tot een minimum worden beperkt. Uiteraard met behoud van privacy van de melders.
p. 2/3
317487894
Voorbeeld van Wageningen UR
Vertrouwenspersonen Wageningen UR
Wageningen UR vindt het belangrijk dat al haar medewerkers en studenten werken in een prettig
werkklimaat. Bij zo’n werkklimaat hoort geen ongewenst gedrag. Collegialiteit, respect en aandacht
voor anderen behoren tot de normale omgangsvormen. Dit vereist een actieve bijdrage van iedereen
die binnen Wageningen UR werkzaam is. Ongewenst gedrag hoort bespreekbaar te zijn. Ook moet
men elkaar erop kunnen aanspreken.
Wat is ongewenst gedrag
Ongewenst gedrag is gedrag dat je zo hinderlijk vindt dat je er last van hebt tijdens werk of studie. Het
kan gaan om pesten, (seksuele) intimidatie, confrontatie met pornografische websites, discriminatie,
agressie en geweld. Wanneer gedrag ongewenst is, bepaal je zelf: als zulk gedrag je plezier in het
werken vermindert, is het ongewenst.
Al je er niets tegen doet, blijft het gedrag van de ander doorgaan. Dat kan vervelende gevolgen
hebben. Eerst voel je minder op je gemak als de ander in de buurt is, je gaat hem of haar ontwijken, je
krijgt misschien last van stress. Je kunt er op den duur letterlijk ziek van worden geestelijk of
lichamelijk. Het kan zelfs de reden zijn om van baan te veranderen of te stoppen met werken.
Doe er iets aan!
Als niemand weet dat je last hebt van ongewenst gedrag kan ook niemand er wat aan doen. Praat er
dus over. Dat kan zijn met de persoon die het gedrag vertoont, maar vaak is dat moeilijk. Ook kun je
een collega of je leidinggevende vragen om te praten met degene die het ongewenst gedrag vertoont.
Een andere mogelijkheid is om te praten met een vertrouwenspersoon. Bij alle kenniseenheden zijn er
één of meerdere aangesteld.
Wat kun je verwachten van een vertrouwenspersoon?
Het allerbelangrijkste is dat de vertrouwenspersoon er is voor jou. Het is dus niet iemand die als
bemiddelaar tussen partijen staat maar een steun in de rug is als je last hebt van ongewenst gedrag.
Zij of hij kan een luisterend oor bieden en als jij dat wilt helpen een oplossing te vinden om het
ongewenste gedrag te stoppen. Dat kan zijn door te steunen en te begeleiden om direct met de
veroorzaker of met diens leidinggevende in gesprek te gaan. Maar de vertrouwenspersoon kan, op
jouw verzoek, ook een bemiddelaar inschakelen om te bemiddelen tussen jou en de veroorzaker van
het ongewenste gedrag. Indien nodig kan de vertrouwenspersoon ook helpen als je een formele klacht
wilt indienen bij de externe klachtencommissie.
p. 3/3