Met de m van menselijk - De Standaard

Home
Google
(/plus) (http://www.standaard.be/plus/tag/google)
IEDEREEN WIL EEN (HANDGESCHREVEN) DRUKLETTER
Met de m van menselijk
08 SEPTEMBER 2015 | Catherine De Kock (http://www.standaard.be/auteur/catherine-de-kock)
Typografie roept heftige emoties op, zo bleek bij de lancering van
het nieuwe Google-logo. Onze liefde voor drukletters is in deze
digitale tijden groot, en nog groter als de letters ook op handschrift
lijken.
De nieuwe logo’s van Google en Eén. *
Lekker clean of kleuterachtig: iedereen had ​vorige week een mening over het
nieuwe lettertype van het Google​logo. Google paste zijn logo aan om beter
leesbaar te zijn op kleine schermen. Het oude logo, dat refereerde aan de
traditionele gedrukte media, werd vervangen door een schreefloos (zonder
dwarsstreepjes aan het uiteinde van verticale en horizontale balken van letters),
geometrisch lettertype.
The New Yorker maakte er brandhout van. ‘Het doet denken aan
koelkastmagneten voor kinderen, frietjes van McDonalds en Comic Sans.’ Dat
laatste lettertype, oorspronkelijk bedoeld voor de tekstballonnen in
stripverhalen, is een van de meest gehate lettertypes.
Met één letter roep je een hele wereld en een scala aan emoties op. ‘Aan letters
koppel je een bepaalde identiteit. Als je van lettertype verandert, raak je aan die
identiteit en zijn er altijd felle reacties’, zegt Jo De Baerdemaeker,
letterontwerper en docent typografie.
Handgeschreven
Met zijn cleane, geometrische letterbeeld haakt Google in op het modernisme
van de jaren 1920. Een steeds grotere groep vorm​gevers zet zich vandaag af
tegen dat gladde, machinale letterbeeld en grijpt terug naar een expressieve
letter waaruit duidelijk een menselijke hand spreekt. ‘Je ziet de voorbije jaren
steeds vaker lettertypes die kenmerken van het handschrift overnemen’, zegt De
Baerdemaeker. ‘Ook het nieuwe logo van Eén en dat van Qmusic stappen
helemaal mee in de trend van de handgeschreven letters.’
De toonaangevende Oostenrijkse typograaf Stefan Sagmeister gaf letters
letterlijk een menselijk gezicht door ze voor een reclamecampagne voor een
luxewarenhuis uit het Midden-Oosten op het gezicht van modellen te schilderen
en handgeschreven slogans in 3D te maken. Letters worden ‘geschilderd’ om de
indruk van ambacht en individualiteit te wekken. En dan is ook nostalgie nooit
ver weg. ‘Ook ornamentele letters uit de negentiende eeuw zijn populair
geworden’, merkt De Baerdemaeker op. Die driedimensionaal ogende letters
werden oorspronkelijk in hout vervaardigd en ademen eveneens iets artisanaals
en artistieks uit.
Letterpress
We willen letters niet alleen zien, maar ook voelen. Zeker als ze uitdrukking
moeten geven aan grote emoties en belangrijke momenten. Geboortekaartjes en
huwelijksuitnodigingen met letterpresstechniek worden alsmaar populairder.
Bij deze oude druktechniek worden de letters in het papier geduwd zodat er een
verschil in reliëf ontstaat. Steeds meer kleine drukkerijen omarmen deze
techniek, waaruit een zekere handenarbeid spreekt. ‘Het maakt letters veel
tactieler’, zegt Sebastiaan Barbé, grafisch vormgever en drukker van de
letterpress-studio Studio Esteban. ‘Bovendien zijn er bij elk letterpresskaartje
kleine verschillen in kleur en druk. Kleine imperfecties die wel de menselijke
hand verraden.’
De techniek haalt de boekdrukkunst weer dichter bij de digitale mens. Al blijkt
dat ook een stuk geromantiseerde nostalgie te zijn. ‘Al van bij het begin van de
boekdrukkunst was het de bedoeling van de drukker om het papier zo min
mogelijk in te drukken’, zegt De Baerdemaeker.
Bestudeerd nonchalant
Omdat we voortdurend online vertoeven, worden we overspoeld door
typografische indrukken. Maar zelfs als de beeldschermen gedoofd worden,
blijft de hang naar typografie groot. Letters zijn een trend en ze verkopen. Een
sierlijke ‘s’ op een poster, een stoere ‘m’ in zink op een kast, een lichtbak met
letters: op Pinterest en Instagram struikel je over de hippe interieurs waarin
gedrukte letters bestudeerd nonchalant als decoratief element dienen.
Het Deense designmerk Playtype bouwde een concepstore en webshop uit met
alleen maar posters, kopjes en andere gadgets met één enkele letter op, als ode
aan de typografie.
Holle esthetiek
Maar niet iedereen is blij met de manier waarop we vandaag met gedrukte
letters omgaan. Gert Dooreman, de bekendste typograaf van ons land, hoedt
zich voor holle esthetiek. ‘Veel typografie wordt gratuit toegepast’, zegt
Dooreman. ‘Ik ben een estheet, maar de manier waarop we vandaag met letters
omgaan, is banaal. Voor mij moeten letters de inhoud versterken. De vorm staat
nu boven de inhoud, en de marketing primeert.’
CATHERINE DE KOCK
Catherine De Kock is redactrice cultuur & media bij De Standaard.
Meer artikels van Catherine De Kock
(http://www.standaard.be/auteur/catherine-de-kock)
gert dooreman:
‘De manier waarop we vandaag met typografie omgaan, is gratuit
en banaal'
Meer?
Lees de volledige krant digitaal.
(http://www.standaard.be/plus/ochtend)