De Verenigde Naties (VN)

Vak
Thema
Klas
Datum
Maatschappijwetenschappen en maatschappijleer
Verenigde Naties en Veiligheidsraad
Havo 4
maart 2011
De Verenigde Naties (VN) = United Nations (UN) = United Nations Organization = UNO
De VN is in oktober 1945 opgericht en toen werden 51 landen lid. Nu (2012) zijn dat er 193.
Oorspronkelijk (1942) had de naam Verenigde
Naties betrekking op een verdrag tussen de
landen die tegen nazi-Duitsland vochten.
Deze landen spraken af om niet elk afzonderlijk
vrede te zullen sluiten met Hitler, maar
gezamenlijk nazi-Duitsland te verslaan.
Het ging toen om Engeland, de Verenigde Staten
en het communistische Rusland.
Het was vooral de Engelse minister-president Winston Churchill die hiertoe het initiatief had genomen.
Voor de Verenigde Staten was dat president Franklin D. Roosevelt en voor communistisch Rusland (ook wel
Sovjet Unie genoemd) was het de partijleider Jozef Stalin.
Daarvoor - in 1941 - hadden Churchill en Roosevelt al met elkaar afspraken gemaakt op een oorlogsboot in
de Atlantische Oceaan over samenwerking in en na de oorlog. Dit document heet “Atlantic Charter”. De
afspraak om tot het einde van de oorlog samen te werken werd tijdens de Tweede Wereldoorlog diverse
keren opnieuw bevestigd.
Tegelijkertijd overlegden de ministers van Buitenlandse Zaken van die drie landen met elkaar (in opdracht
van hun regeringen) over de vraag hoe men na afloop van de oorlog een internationale organisatie kon
opzetten om nooit meer zo’n verschrikkelijke oorlog te moeten meemaken en voor altijd de vrede te
bewaren.
De belangrijkste doelen van de VN zijn vanaf 1945 nog steeds:
1.
handhaving van de vrede
(Nederland heeft in dat opzicht militaire medewerking verleend in o.a. het voormalige
Joegoslavië, Cambodja, Libanon, Dafur en Afghanistan!)
2.
het stimuleren van goede relaties tussen landen
3.
het bevorderen van de samenwerking tussen landen
4.
het verlenen van hulp aan landen die dat nodig hebben
Om dit allemaal goed te kunnen regelen, moest dus een grote organisatie worden opgezet.
De Verenigde Staten boden aan dat de organisatie kon vergaderen in New York. Daar is nu het
hoofdkwartier van de VN.
De structuur van de Verenigde Naties
Om de organisatie goed te laten verlopen, werd de volgende structuur bedacht:
a. Algemene Vergadering
aan het hoofd van de VN staat de internationale vergadering van alle deelnemende landen. Er zijn
nu zo’n 200 landen lid van de VN en elk land heeft in deze Algemene Vergadering één stem. De
besluiten worden bij meerderheid van stemmen genomen.
Eén keer per jaar komen de vertegenwoordiger van alle landen bijeen om belangrijke besluiten te
nemen. Meestal is dat in het najaar.
b. Secretaris-generaal
De hoogste functionaris van de Verenigde Naties is de secretaris-generaal. Die wordt voor vijf jaar
benoemd en vervolgens (vaak) nog een keer voor vijf jaar herbenoemd. Er is in 2007 een nieuwe
secretaris-generaal benoemd. Dat is Ban Ki Moon. (uitspreken als ban kie moen). Hij was daarvoor
minister van Buitenlandse zaken van Zuid Korea.
Voor hem was Kofi Anan (uit Ghana) tien jaar lang secretaris-generaal.
De secretaris-generaal is “het gezicht” van de VN en leidt de belangrijke vergaderingen.
BAN KI-MOON (geb. 1944)
Ban Ki-Moon is sinds 1 januari 2007 de secretarisgeneraal van de Verenigde Naties.
Daarvoor was hij in Zuid-Korea minister van
Buitenlandse Zaken en Handel.
In januari 2012 is Ban Ki-Moon herbenoemd voor een
periode van 5 jaar.
c. Veiligheidsraad
Een heel belangrijk onderdeel van de VN is de Veiligheidsraad (= Security Council)
Dit is een beperkte groep landen, met zogeheten “permanente” en “wisselende” leden.
De vijf permanente (= vaste) leden met veto-recht zijn: de Verenigde Staten, Rusland, het
Verenigd Koninkrijk (zeg maar Engeland), Frankrijk en de communistische Volks Republiek
China. Deze landen hebben elk een zogeheten vetorecht (veto = ik verbied) en dat houdt in
dat er alleen geldige besluiten kunnen worden genomen door de Veiligheidsraad als deze
vijf landen het er mee eens zijn. Als één van die vijf landen een “veto” uitspreekt, kan er
geen besluit genomen worden
De tien wisselende leden (= landen) rouleren en hebben een zittingstermijn van twee jaar
in de Veiligheidsraad. Elk jaar stappen vijf landen op en komen er vijf nieuwe leden in.
Voor de periode 2011-2012: Colombia, Duitsland, India, Portugal en Zuid-Afrika
Voor de periode 2012-2013: Pakistan, Marokko, Togo, Guatemala en Azerbeidzjan
De Veiligheidsraad komt bijeen als een land daarom vraagt, omdat de vrede “plotseling en
ernstig” bedreigd wordt of de internationale veiligheid in gevaar wordt gebracht (volgens dat
land). De leden van de Veiligheidsraad moeten dan de zaak onderzoeken en passende maatregelen
nemen. Die besluiten noemt men resoluties. De afspraak is dat alle landen van de Verenigde Naties
zich daar dan aan houden. In de praktijk lukt dat niet zo goed.
De Veiligheidsraad kan dus een land aanwijzen als de veroorzaker van geweld of van het bedreigen
van de vrede.
Als stafmaatregel heeft de Veiligheidsraad enkele mogelijkheden:
-
-
economische sancties opleggen
(bijv. verbieden om met zo’n land economische contacten te hebben)
culturele of sportsancties opleggen
(bij geen optreden van buitenlandse artiesten in dat land of wedstrijden spelen
tegen sportteams uit dat land, bijv. lange tijd bijv. tegen Zuid-Afrika, omdat daar de
rassenscheiding bestond in de tijd voor Nelson Mandela)
militair optreden tegen het “aanvallende” of “bedreigende” land
(maar dat moeten er wel landen zijn die daar soldaten naar toe willen sturen)
Recente resoluties van de Veiligheidsraad hadden betrekking op:
- het actiever optreden tegen Somalische zeepiraten
- het probleem in het gebied Dafur in het land Sudan, waar een oorlog is met
als gevolg vel vluchtelingen en hongersnood
- een oproep aan Israël tot een einde van de beschietingen in de Gaza-strook.
- het instellen van een “no fly” zone boven Libië (maart 2011)
- (tot nu toe niet gelukt: ingrijpen in Syrië, omdat Rusland daar tegen is en met het
veto-recht besluiten daarover tegenhoudt)
Er zijn nog heel veel andere organisaties die tot de VN behoren, zoals:.
*UNICEF = United Nations International Children’s Emergency Fund
In Nederland is UBICEF vooral bekend, omdat aan het eind van het jaar op diverse plekken kerstkaarten en
kalenders van UNICEF worden verkocht, om zo geld in te zamelen.
Unicef is een noodfonds en hulpprogramma voor kinderen.
UNICEF helpt om de levensomstandigheden van kinderen blijvend te verbeteren. Je moet dan denken aan
veilig drinkwater, basisonderwijs, gezonde voeding, gezondheidszorg en hulp aan kinderen die speciale zorg
of bescherming nodig hebben. Het gaat dan veelal om kinderen in ontwikkelingslanden.
*UNESCO = United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
Deze afdeling zet zich in voor het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek en onderwijs en heeft bijv.
ook veel aandacht voor de bescherming van monumenten. Zo heeft de UNESCO de werelderfgoedlijst
opgesteld, waar monumenten van “wereldklasse” op staan. Er staan ook enkele Nederlandse monumenten
op, zoals de forten van de waterlinie rondom Amsterdam en de droogmakerij ‘De Beemster” in NoordHolland.
*Internationale Hof van Justitie = Internationaal Gerechtshof
Dat is het belangrijkste gerechtelijke orgaan binnen de VN. Het Internationaal gerechtshof bestaat uit 15
rechters. Het is gevestigd in Den Haag in het Vredepaleis.
Naast het Internationaal gerechtshof zijn in Den Haag nog enkele internationale hoven gevestigd, zoals het
Internationaal Strafhof en het Joegoslavië-tribunaal.
Problemen bij de VN
1. Veel landen betalen hun contributie niet of niet op tijd.
2. In de Algemene Vergadering hebben alle landen één stem en veel van die landen zijn anti-Amerika
(vooral islamitische landen) en daardoor worden er nog wel eens besluiten aangenomen die tegen
de Verenigde Staten zijn gericht.
3. Er zijn enkele landen (o.a. Duitsland, India en Brazilië) die ook een vaste plek willen hebben in de
Veiligheidsraad. De vijf permanente leden van nu proberen de ‘komst’ van nieuwe, permanente
leden eigenlijk “uit te stellen”.
4. Veel landen voelen er niets voor om hun eigen militairen te laten optreden in verre gebieden, want
daardoor kunnen die regeringen in eigen land “problemen” krijgen (denk aan de dood van Ned.
militairen in Afghanistan) en het kost die landen ook heel veel geld, want ze moeten het merendeel
van de kosten zelf betalen.