PDF

opmaak katern 96
25-08-2005
11:18
Pagina 5342
Mensenrechten
ring wil alvorens het spoor, ook tijdelijk, weer in
gebruik mag worden genomen. Een aantal gemeentes, zowel in Vlaanderen als Nederland, hebben hun verzet tegen het openstellen van de spoorlijn, ook na de uitspraak van het tribunaal, niet opgegeven.
De uitspraak van het tribunaal is te vinden op:
www.pca.cpa.org.
Mensenrechten
V ERENIGDE N ATIES
Fleur van Leeuwen en Jeroen Gutter
C OMMISSIE VOOR DE R ECHTEN
M ENS EN VN H ERVORMINGEN
VAN DE
Van 14 maart tot en met 22 april 2005 hield de
VN Commissie voor de Rechten van de Mens haar
61e zitting in het Palais des Nations te Genève.
Sinds 1 januari 2004 behoort ook Nederland tot
één van de 53 leden (tot 31 december 2006) van
dit belangrijkste politieke mensenrechtenorgaan
van de Verenigde Naties. Zoals wij vorig jaar reeds
vermeldden, ziet de Nederlandse regering het lidmaatschap als een ideale gelegenheid meer invloed
uit te oefenen op het besluitvormingsproces in de
Commissie.
Dit jaar moet de zitting van de Commissie vooral
worden beschouwd tegen de achtergrond van de
hervormingsplannen van de Verenigde Naties, in
het bijzonder het in december 2004 op gezag van
de secretaris-generaal van de Verenigde Naties
verschenen High Level Panel Report (U.N. Doc.
A/59/565) en het rapport In larger freedom:
towards development, security and human rights for
all (U.N. Doc. A/59/2005) van maart 2005 opgesteld door de secretaris-generaal zelf. Beide rapporten bevatten plannen en aanbevelingen om de Verenigde Naties verregaand te hervormen, teneinde
tegemoet te komen aan de eisen van de moderne
tijd. Mensenrechten zullen in de visie van de secretaris-generaal een (nog) belangrijke(re) plaats
moeten krijgen binnen het VN-systeem. Voorstellen terzake beogen dan ook meer aandacht te besteden aan het zogenaamde mainstreaming van
mensenrechten binnen het VN-systeem, met name door de rol en de organisatie van de Hoge
Commissaris voor de Rechten van de Mens te versterken en hem te betrekken in alle beleidsterreinen waarop de VN actief is. Daarnaast beogen de
voorstellen iets te doen aan het door velen bekritiseerde gebrek aan effectiviteit en legitimiteit van de
5342
KATERN 96
Commissie voor de Rechten van de Mens. Het gedrag van een aantal lidstaten, dat zelf de mensenrechten in ernstige mate schendt en er alles aan gelegen is de bespreking hiervan of het aannemen
van resoluties terzake te verhinderen, is velen een
doorn in het oog. Als mogelijke oplossing is nu
voorgesteld om de huidige Commissie voor de
Rechten van de Mens te vervangen door een qua
omvang kleiner orgaan, dat (mogelijkerwijs) de
status van hoofdorgaan van de Verenigde Naties
zou moeten krijgen, permanent in sessie zal zijn en
eisen op het gebied van de mensenrechten en democratie zal stellen aan het lidmaatschap van zijn
leden: de zogenaamde Mensenrechtenraad, de Human Rights Council. Op het moment van schrijven
wordt in New York druk gelobbyd en onderhandeld over bovenstaande voorstellen als onderdeel
van het algehele proces ter hervorming van de Verenigde Naties (bijvoorbeeld betreffende de samenstelling van de Veiligheidsraad). Of deze voorstellen dan ook realiteit zullen worden, zal in hoge mate afhangen van de uitkomst van de onderhandelingen op andere terreinen, in het bijzonder op het
gebied van de vrede en veiligheid.
Het hervormingsproces van de Verenigde Naties
heeft de Commissie er overigens niet van weerhouden net als in voorgaande jaren een groot aantal beslissingen te nemen. In totaal nam de Commissie dit jaar 86 resoluties, 16 besluiten en 4 voorzittersverklaringen (Afghanistan, Haïti, Colombia
en de Westelijke Sahara) aan. Zoals algemeen verwacht werden onder het agendapunt Questions of
the Violation of Human Rights and Fundamental
Freedoms in Any Part of the World landenresoluties
aangenomen inzake onder andere Birma/Myanmar, Noord-Korea en Belarus. Andere landen viel
de ‘eer’ te beurt te worden behandeld onder het als
minder veroordelend ervaren agendapunt technical
cooperation and advisory service’. Tot deze groep landen behoorden onder andere de Democratische
Republiek Congo, Nepal, Sudan en Somalië. Natuurlijk waren er ook weer vele landen die om verschillende redenen de dans ontsnapten: onder andere Zimbabwe (onvoldoende steun van Afrikaanse en Aziatische landen, mede in het licht van de
verkiezingen van 31 maart jl.); de Russische Federatie inzake Tsjetsjenië (onder andere na een toezegging de zaak op hoog niveau met de EU op te
nemen en de hoge commissaris voor een bezoek uit
te nodigen); Oezbekistan (behandeling onder de
zogenaamde 1503 procedure); China (geen resolutie ingediend na het nemen van een aantal positieve stappen op het gebied van mensenrechten). De
situatie in Guantánamo Bay werd ook behandeld,
maar een late resolutie ingediend door Cuba ontbrak het niet alleen aan geloofwaardigheid (gezien
de positie van Cuba in het algemeen en ten op-
opmaak katern 96
25-08-2005
11:18
Pagina 5343
Mensenrechten
|
Ten slotte, op het thematische vlak zijn met name
de volgende ontwikkelingen vermeldenswaard: (1)
aanname van de Basic Principles and Guidelines on
the Right to Remedy and Reparation (Bassiouni/Van
Boven Principles); (2) instelling van een Speciale
Vertegenwoordiger van de Secretaris-Generaal op
het gebied van mensenrechten en het bedrijfsleven
en (3) een Speciale Rapporteur inzake Mensenrechten in de strijd tegen terrorisme. Een resolutie
inzake het thema van mainstreaming, dat Nederland zeer ter harte lag, is uiteindelijk niet ingediend, gezien het nauwe verband met de boven beschreven hervormingsdiscussie.
Zie voor meer informatie over de 61e zitting
van de VN Mensenrechtencommissie de website
van het ministerie van Buitenlandse Zaken:
www.minbuza.nl (onder het kopje ‘actueel’).
S TA AT S - E N B E S T U U R S R E C H T
zichte van de Verenigde Staten in het bijzonder),
maar kon ook niet rekenen op steun van de EU.
Na een toezegging van de Verenigde Staten een bezoek van speciale rapporteurs mogelijk te maken,
stemde de EU als geheel tegen deze (met grote
meerderheid van stemmen) verworpen resolutie.
|
KATERN 96
5343