Kennis van verpleegkundigen een probleem?

Kennis van verpleegkundigen
een probleem?
Jeroen Dikken Msc, BN
[email protected]
Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg
voor Mensen met Chronische Aandoeningen
Prof. dr. Marieke Schuurmans
dr. Jita Hoogerduijn
Voorstellen
Verpleegkunde, Bsc
Gezondheidswetenschappen, Msc
Gerontologie, Msc
Onderzoeker:
NO PRESS: Nurses and Older
Patients Reducing Stress Study
Een voorbeeld van kennistekort
Fixeren gebeurde vooral in
dolhuizen welke vanaf de 15e
eeuw in Nederland begonnen op
te komen.
600 jaar later (2010)
• Zie filmpje:
Youtube: Zweedse band mensonterend
Casus dhr van de Brug
• 82 jaar
• Door slechte doorbloeding van de benen komt
dhr voor een teenamputatie (voordat de
bypass geplaatst kan worden)
• Dhr wordt geopereerd en raakt in de dagen
erna verward
het volgende gebeurd
Afgelopen maandag
“Als een afschuwelijke bijkomstigheid werd hij helemaal een beetje gek,
praatte wartaal, toen wilde hij zijn bed uit”
“Dat ging op het gegeven moment zo gortig want hij lag op een vier
persoon kamer, dat ze zeiden, nee u gaat naar een 1 persoon kamer”
“en dat werd nog vele malen erger, want toen moest hij zelfs in een dwangbuis”
“is u verteld wat er gebeurde, wat het was?
Nee, nee niks. Ja in de war, dat kon ik als leek ook zien, ja”
Het probleem
• Toename aantal ouderen met een complexere
zorgvraag
• Vergrijzing beroepsgroep
• Attitude van maatschappij en ook
verpleegkundigen t.o.v. ouderen is negatief
• Kennistekort van verpleegkundigen betreft
veroudering en geriatrische problemen
Toenemend aantal ouderen
Bevolkingspiramide:
http://www.cbs.nl/nlNL/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/pira
mide-fx.htm
Toenemend aantal ouderen
Informele
zorgverlening
wordt minder
– Meer scheiden
– Minder huwen
CBS StatLine, 2012
Complexere zorgvraag
80%
Zorgvraag verschuift naar
latere leeftijd en wordt
complexer door o.a.
multimorbiditeit
Vergrijzing beroepsgroep
Volksgezondheid Toekomst Verkenning van het RIVM 2010 noemt het “dreigend
personeelstekort in de zorg de grootste uitdaging voor de toekomst van de zorg”
Attitude t.o.v. ouderen
Youtube: Een huis voor bejaarden (Andere
tijden 11 november 2011)
Attitude van verpleegkundigen
Ook veel verpleegkundigen hebben een negatief beeld en nemen
een negatieve houding (attitude) aan tegenover oudere patiënten
(F. Eulderink, 2004)
Ouderenzorg is onaantrekkelijk
(S. Kleefstra in Nursing, 2011)
Student hbo-v waardeert ouderen maar wil niet voor hen werken
(M. Hamel in Nursing 2012)
Studenten vaak minder gemotiveerd om oudere patiënten te verplegen en
hun attitude ten opzichte van ouderen is nogal eens negatief gekleurd
(A. Mourik, in tijdschrift voor verpleegkundigen, 2004)
Keuze eigen studenten
vraag
Ik weet waar ik op moet letten tijden de zorg voor de oudere
patiënt
Ja: 66.7%
gedeeltelijk: 30%
Ik had meer onderwijs willen hebben specifiek op aandoeningen Ja: 20%
die meer voorkomen bij ouderen patiënten
Nee: 80%
Ik zou na mijn opleiding tot verpleegkundige met ouderen willen Ja: 16.7%
werken
Misschien: 43.3%
Nee: 40%
Ouderen in het ziekenhuis
• Bedbezetting in ziekenhuizen voor ruim 50%
door 65+ (Prismant, 2005)
Tabel: Opname ouderen 80+ (www.statline.nl)
1980
329.436
2010
657.771
Kennis verpleegkundigen
Studies laten zien dat de verpleegkunde student naast motivatie, ook
een gebrek aan kennis heeft over de geriatrie en gerontologie
(Rosenfeld et al. 1999, Berman et al. 2005, Gilje et al. 2007)
Studies hebben uitgewezen dat mensen positiever over ouderen denken na
het lezen van informatie over ouderen (Ragan & Bowen 2001, Lambrinou et
al. 2009, McKinlay & Cowan 2003)
SIA-RAAK: NO PRESS
Nurses and Older Patients Reducing Stress Study
Looptijd 2 jaar
Samenspraak met het veld
Internationale partners
NO PRESS - Consortiumleden
• Hogeschool Utrecht
• Universiteit Utrecht
• Anthoniusziekenhuis : zorgeenheid Hart en Long
• Diakonessenhuis Utrecht-Zeist-Doorn
• Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU)
• Bronson School of Nursing, Western Michigan University
• North west university, school of nursing
• Pace university
• Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
SIA-RAAK: NO PRESS
• Doel: Verpleegkundigen ondersteunen in het
verbeteren van hun attitude en kennis ten
opzichte van de oudere patiënt
• Dit resulteert in minder stress en een betere
kwaliteit van zorg
NO PRESS – uitkomsten
• Ontwikkelen en valideren van een instrument dat
attitude en kennis van verpleegkundigen meet over de
oudere patiënt
• Validatie OPACS: instrument dat attitude meet
• Ontwikkeling en validatie van een kennis meetinstrument
• Toolkit voor verpleegkundigen beschikbaar maken
(educatie)
• Handleiding ontwikkelen: coachen verpleegkundigen in
de praktijk
• Zomerschool programma 2013
OPACS
• Meet attitude
– Deel A: ervaring 36
• Voorbeeld: Ik heb de neiging langzamer te praten
wanneer ik met een oudere patiënt spreek
– Deel B: meningen 50
• Voorbeeld: Ik vind dat oudere patiënten meer tijd in
beslag nemen dan jongere patiënten
Kennis meetinstrument
• Interviews
– Professoren/doctoren
– Verpleegkundig specialisten
– Ouderen zelf
• Ontwikkeling vragenlijst
– In samenwerking met studenten,
verpleegkundigen
• Testen validiteit en betrouwbaarheid
– Op verpleegafdelingen
Relevantie
In een vergrijzende samenleving
• Goede en gerichte zorg aan ouderen
• Vakbekwame professionals
• Inspelen op de specifieke zorgbehoefte van
ouderen
• Hart voor de oudere patiënt
Ouderen zijn geen bedreiging maar een
verrijking van de maatschappij,
goede zorg betekent verbeterde kwaliteit
van een langer en beter leven!