Aanleiding - Provincie Noord

Griffie
Commissie Moerdijkse Hoek
Datum commissievergadering : 17 februari 2004
DIS-stuknummer
:
Behandelend ambtenaar
:
Dienst/afdeling
:
Nummer commissiestuk
:
Datum
:
Bijlagen
:
973194
H. Wassenberg
REW
MH-0011
3 februari 2004
1
Onderwerp:
Oplegnotitie bij het ‘Beoordelingskader vernieuwend duurzaam Moerdijkse Hoek t.b.v. de Statencommissie
Moerdijkse Hoek’
Voorstel van GS aan PS:
ter bespreking
ter kennisneming
ter vaststelling
Voorstel van het Presidium/Griffie:
ter bespreking
ter kennisneming
ter vaststelling
Griffier der Staten,
namens deze,
mr. J.W.L.M. Zwepink
Bijlage:
1. Beoordelingskader vernieuwend duurzaam Moerdijkse Hoek
Notitie ten behoeve van de commissie Moerdijkse Hoek inzake
oplegnotitie bij het ‘Beoordelingskader vernieuwend
duurzaam Moerdijkse Hoek’.
Aanleiding
Het provinciaal bestuur heeft de ambitie de ontwikkeling van het bedrijventerrein Moerdijkse Hoek op een
vernieuwend duurzame wijze gestalte te geven. Een ontwikkeling is duurzaam wanneer er sprake is van een
evenwichtige groei van zowel het economisch, ecologisch als sociaal cultureel kapitaal. Dit betekent voor
Moerdijkse Hoek dat in iedere fase van de ontwikkeling een hogere ambitie wordt nagestreefd dan bij
soortgelijke projecten elders in het land. Het vernieuwend karakter bestaat ook uit de voortdurende aandacht
voor het zoeken naar mogelijkheden om qua duurzaamheid beter te presteren. In het advies inzake de
richtlijnen voor de milieueffectrapportage (m.e.r.) heeft de commissie m.e.r. aangegeven dat het wenselijk
zou zijn een beoordelingskader te ontwikkelen om het vernieuwend duurzame karakter van Moerdijkse Hoek
tijdens de planvorming en daarna te kunnen monitoren.
Het voorliggende Beoordelingskader Vernieuwend Duurzaam Moerdijkse Hoek is bedoeld als antwoord op
deze vraag.
Uitgangspunten beoordelingskader
In grote lijn vormen de ingrediënten van de notitie een uitnodiging voor alle partijen om voortdurend
aandacht te besteden aan de invulling en uitwerking van het begrip duurzaamheid in het ontwerp,
ontwikkeling, realisatie en beheer van Moerdijkse Hoek. Het beoordelingskader bestaat uit een combinatie
van inhoudelijke en procesmatige ambities. Uit de gesprekken die tot dusverre met diverse deskundigen zijn
gevoerd blijkt dat de procesmatige ambities voor het vernieuwend duurzame karakter van het
bedrijventerrein minstens net zo belangrijk zijn als de inhoudelijke ambities.
De kracht van het beoordelingskader is, dat het abstracte begrip ‘vernieuwend duurzaam’ meetbaar gemaakt
wordt. Daarbij moet ook worden opgemerkt dat de beoordeling kan leiden tot (te) veel aandacht voor de
onderdelen en (te) weinig aandacht voor de samenhang en de onderliggende visie met betrekking tot een
duurzame ontwikkeling. Enkele onderdelen laten zich vertalen in heel concrete eisen zoals duurzaam bouwen
en de oprichting van en deelname van bedrijven aan park- en facilitymanagement; andere onderdelen vragen
nog om een nadere uitwerking.
Het is verder van belang ruimte te creëren voor creatieve oplossingen. Vernieuwend duurzaam is meer dan
het systematisch nalopen van een checklist of beoordelingskader. Vernieuwing komt vaak ook tot stand met
sprongen (transitie). Gaandeweg het traject zal, naar aanleiding van discussies en interacties, het
Beoordelingskader nader worden ingevuld en/of worden verfijnd.
In het Beoordelingskader wordt de relatie aangegeven met de verschillende sporen; de relatie met de m.e.r.,
de relatie met het ruimtelijk spoor (uitgangspuntennotitie) en leefbaarheid.
Voor de definitie van duurzaamheid sluit het provinciaal bestuur aan bij de “drie kapitalen” benadering van
Telos. In het Beoordelingskader zijn de elementen die het vernieuwend duurzame karakter van Moerdijkse
Hoek bepalen, ondergebracht in deze drie kapitalen. De drie “P’s” staan voor: Planet (ecologisch kapitaal),
People (sociaal cultureel kapitaal) en Profit (economisch kapitaal). Daarnaast is nog een vierde “P”
geformuleerd: Proces.
Het accent voor het beoordelingskader ligt voorlopig op de planvorming met een op onderdelen doorkijk
naar ontwikkeling en beheer. In theorie kan het beoordelingskader worden toegepast op elke keuze die voor
Moerdijkse Hoek moet worden gemaakt, waarbij per keuze een nadere specificatie en uitwerking denkbaar is.
De centrale elementen van het beoordelingskader dienen echter altijd herkenbaar terug te komen.
-2-
Centrale elementen voor het vernieuwend duurzame karakter van Moerdijkse Hoek zijn in ieder geval:
symbiose, cyclische benadering, energie, parkmanagement en interactieve communicatie.
Om aan deze duurzaamheidsaspecten handen en voeten te geven zijn vooraf (in overleg met een aantal
externe en interne betrokkenen) de volgende eisen geformuleerd.
 Per duurzaamheidskapitaal (people, planet, profit, proces) maximaal 5 indicatoren.
 Waar relevant is de ambitie gekoppeld aan regionaal, terrein of bedrijfsniveau.
 Het accent voor het beoordelingskader ligt vooralsnog op de ontwerpfase.
 De organisatie van de beoordeling dient per ambitie nader te worden uitgewerkt.
 Bij de beoordeling kan ook een weging van het element aan de orde zijn.
 De ambities dienen voldoende richtinggevend, uitdagend en SMART1 met flexibiliteit te zijn.
Speerpunten
Met de volgende speerpunten wil de provincie het vernieuwend duurzame karakter van Moerdijkse Hoek
accentueren.
1 Energie
Een efficiënte benutting van energie bij realisatie van het bedrijventerrein, zowel in de bedrijfsvoering van de
bedrijven als in het beheer en onderhoud van het terrein. Uiteraard zijn de beperking van het energiegebruik
en het gebruik van duurzame energiebronnen belangrijke onderwerpen voor uitwerking.
2 Water(systeem)
Het doel van dit aspect is gericht op voorkoming van negatieve invloed op het watersysteem in de regio en
beperking van de invloed op het watersysteem op het terrein. Onder het watersysteem wordt verstaan: de
waterkringloop, de grond- en oppervlaktewaterpeilen, waterberging, de kwaliteit van oppervlaktewater en
waterbodems en de veiligheid (overstromingsrisico). De realisatie van een waterketenbedrijf is een
belangrijke randvoorwaarde.
3 Grond-, hulp- en afvalstoffen
Hét meest wezenlijke element van vernieuwend duurzaam is de cyclische benadering. Bedrijven zullen
voortdurend moeten worden uitgedaagd en gestimuleerd om beter te presteren en vernieuwende oplossingen
te zoeken. Bij de grond- hulp- en afvalstoffen staat deze cyclische benadering centraal. Het gaat hier om
beperking van gebruik van niet hernieuwbare grondstoffen en maximaal hergebruik van (afval)stoffen.
4 Luchtkwaliteit en geluidhinder
Uitgangspunt is dat de milieubelasting (gezondheidsbelasting) in de directe omgeving van Moerdijkse Hoek
niet mag verslechteren. Dit geldt voor zowel de kwaliteit van de lucht, waarbij de aspecten geur en stof zijn
inbegrepen, als voor de akoestische kwaliteit in de omgeving.
5 Veiligheid
Het is de ambitie het bedrijventerrein Moerdijkse Hoek hoger te laten scoren op het gebied van interne en
externe veiligheid dan vergelijkbare industrieterreinen.
6 kwaliteit van de leefomgeving
De kwaliteit van de leefomgeving wordt door tal van factoren bepaald. Onder andere door de
gezondheidsbelasting die bepaald wordt door de eerder genoemde elementen zoals luchtkwaliteit, geluid
maar ook lichthinder. Een belangrijk instrument om de gezondheids(milieu)belasting door de verschillende
elementen in de omliggende woonkernen te bepalen, is de zogenaamde gezondheidseffectscreening (GES).
Daarin zal tevens aandacht worden besteed aan de cumulatie van de gezondheidsbelasting-factoren.
1
SMART: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden
-3-
De kwaliteit van de leefomgeving wordt ook bepaald door het voorzieningenniveau in de woonkernen en de
sociale cohesie.
Door verplaatsing van milieuhinderlijke bedrijven van elders in West-Brabant naar Moerdijkse Hoek, zal de
milieubelasting lokaal af te nemen, waardoor per saldo de milieusituatie in West-Brabant kan verbeteren.
7 Natuurwaarden
Een uitbreiding van het areaal recreatiegebied, aanleg van recreatieve routestructuren en behoud van goede
verbindingen voor langzaam en snelverkeer tussen de kernen van de gemeente Moerdijk draagt ook bij aan
een verhoging van de omgevingskwaliteit. Een uitbreiding van het oppervlakte natuurgebied draagt weer bij
aan de vergroting van de soortenrijkdom (flora, fauna). In de ontwerpen zal 200 ha worden gereserveerd
voor de uitbreiding van natuur.
8 Versterking van het economisch kapitaal
Het bedrijventerrein dient bij te dragen aan de versterking van de regionale economie. Dit kan door een
substantieel deel (tot 40%) van de bedrijvigheid van buiten de regio aan te trekken. Het gaat daarbij om
bedrijven die in potentie ook veel relaties hebben of opbouwen met andere bedrijven in de regio waardoor bij
die bedrijven eveneens een versterking van het economisch kapitaal wordt gegenereerd.
Vervolg
Zoals eerder is gezegd zijn in dit stadium bovenstaande acht duurzaamheids-speerpunten nog niet diepgaand
op ambitieniveau uitgewerkt. Ook is opgemerkt dat dat niet op alle onderdelen mogelijk zal zijn. Het ligt wel
in de bedoeling om in de loop van het ontwikkelingstraject voor een aantal speerpunten het ambitieniveau
scherper te formuleren. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van interne en externe expertise. De commissie
voor de m.e.r. heeft immers in haar advies aandacht gevraagd voor een uitwerking van het koepelbegrip
“vernieuwend duurzaam” tot een concreet toetsingskader met prioriteiten, als grondslag voor aanscherping
van het locatieprofiel en voor de te ontwikkelen alternatieven.
's-Hertogenbosch, 3 februari 2004
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant.
-4-