Neanderthaler-DNA in beeld

Neanderthaler-DNA in beeld
NRC, december 2006
Tussen Neanderthalers en moderne mensen is tijdens de laatste IJstijd genetische uitwisseling geweest. Maar
waarschijnlijk meer van mensen naar Neanderthalers dan andersom.
Dit is een uitkomst van de eerste analyses van een reconstructie van Neanderthal-DNA, die vandaag is gepubliceerd door de
vakbladen Nature en Science. In een commentaar in Nature wordt deze eerste reconstructie het belangrijkste Neanderthalnieuws genoemd sinds de vondst van de eerste fossielen, nu 150 jaar geleden. Dankzij nieuwe DNA-sequentietechnieken hebben
de betrokken onderzoekers goede hoop dat ze binnen twee jaar een eerste ruwe versie van het complete genoom van de
Neanderthaler kunnen presenteren.
Veel meer mensenmannen hebben Neanderthalvrouwen bevrucht dan Neanderthalmannen mensenvrouwen, zo valt af te leiden
uit een relatief hoge overeenkomst in puntmutaties (SNP’s) op het X-chromosoom van Neanderthalers. Als ook een substantiële
genenstroom de andere kant op is gegaan, zou men verwachten dat de Europese bevolking nu méér SNP’s gemeen heeft met de
Neanderthaler dan mensen uit andere werelddelen. Maar dat is niet zo.
Schedel van Neanderthaler, 36.000 jaar oud, gevonden bij Saint-Césaire. (Foto David Brill)
De Homo neandertalensis ontstond zo’n 250.000 jaar geleden en leefde tot 30.000 jaar geleden in Europa en West-Azië. De
moderne mens, Homo sapiens, ontstond 200.000 jaar geleden in Afrika en verscheen 40.000 jaar geleden in Europa. Voor het
uitsterven van de Neanderthalers is geen bevredigende verklaring.
In de publicaties van vandaag is nog geen duizendste van het Neanderthal-DNA gereconstrueerd, maar het
bewijst wel dat volledige reconstructie kan. Duidelijk is dat Neanderthalers en mensen genetisch zeer veel
gemeen hebben: 99,5 tot 99,9 procent.