Leerkrachten. Het dagboek van Anne Frank Een Internetproject voor de 6de klas Ontworpen door [email protected] Inleiding | Klas | Leerdoelen | Proces | Bronnen | Evaluatie | Conclusie | Referenties | Leerlingenpagina Inleiding Deze internetactiviteit is ontworpen om de leerlingen bewust te maken van de gevolgen die de tweede wereldoorlog heeft gehad voor de jodengemeenschap, meer specifiek voor Anne Frank. De leerlingen moeten zich proberen in te leven in deze leefwereld met al zijn aspecten en de persoonlijke bevindingen ook doortrekken naar de actuele situatie. Voor de leerlingen: Jullie hebben allemaal reeds het dagboek van Anne Frank gelezen. Gedurende de volgende geschiedenislessen zullen jullie verder werken rond het leven van dit Joodse meisje. Hierbij nemen jullie het museum van Anne Frank als centraal thema, vanwaaruit jullie enkele uitstappen zullen maken naar thema's die heel belangrijk waren in het leven van Anne. Klas Deze les is voor de zesde klas. Hij handelt over het leven van Anne Frank en van de andere Joden tijdens de Duitse bezetting in de tweede wereldoorlog. De les sluit dus enorm goed aan met de geschiedenisles. Het eerste deel van de les, nl. de Webquest, kan ook gegeven worden in een actualiteitsles. Het tweede deel kan perfect gegeven worden in een les Nederlandse taal, aangezien dit voornamelijk stelwerk is. De leerlingen moeten reeds een grondige basiskennis hebben van de tweede wereldoorlog (vb. wie was Hitler; wat zijn concentratiekampen; wie zijn de Joden;...). Ook wordt verwacht dat ze het "Dagboek van Anne Frank" hebben gelezen. Leerdoelen De leerlingen moeten verschillende teksten grondig en met een kritische blik lezen en van daaruit bepaalde vragen beantwoorden. De eerste geschiedenisles wordt per twee gemaakt. Dit veronderstelt bepaalde sociale vaardigheden, zoals "samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine", "hulp vragen en zich laten helpen", "luisteren naar een ander", "respect opbrengen voor andermans mening en visie." De leerlingen moeten eveneens "hun eigen indrukken, gevoelens en gedachten spontaan kunnen uiten". Deze vaardigheden worden in deze les indirect geoefend. De leerlingen doorlopen de Webquest op de computer. Dit veronderstelt toch wel enige kennis van het computergebruik. Enige uitleg vooraf kan nuttig zijn. Wat het historische aspect van deze les betreft: de leerlingen leren in deze les om de historische tijd "tweede wereldoorlog" verder uit te diepen. Hierbij wordt verwacht dat ze "belangstelling tonen voor het verleden, het heden en de toekomst". Proces Het eerste deel van deze taak is het doorlopen van de Webquest. De leerlingen moeten per twee aan een computer zitten en de taak stap voor stap maken. Deze groepjes kunnen worden gemaakt volgens het klasnummer. Een andere methode is om de leerlingen eerst op te delen in één groep die gewoon is om met computers te werken, en een groep die dit niet gewoon is. Vervolgens kunnen de leerlingen zelf kiezen bij wie ze willen zitten. Dit gedeelte neemt één tot twee lesuren in beslag. Woordenboeken moeten beschikbaar zijn. Het tweede deel is een opdracht die de leerlingen thuis moeten vervullen, nl. een interview met de grootouders (of andere bejaarden die de oorlog nog hebben meegemaakt) en een bijbehorend verslag hierover. Het derde deel wordt individueel in de klas uitgewerkt: de leerlingen schrijven dan ongeveer één lesuur aan een brief naar Anne Frank, met hun eigen bevindingen, ideeën en gevoelens omtrent dit hele thema. De Procesverloop van de taak voor de leerlingen: Eerst brengen we een bezoek aan het Anne Frank Huis. Doorloop deze hele webpagina over het huis van Anne Frank (en dus niet het deel over de Anne Frank Stichting), lees alles grondig door en bekijk intussen ook de foto's. Probeer de tekst zo goed mogelijk te begrijpen. Leerkracht: Hier kunnen eventueel nog meer moeilijke woorden voorkomen dan deze die in een van de opdrachten zullen worden opgevraagd. Eventueel opzoekwerk in een woordenboek kan noodzakelijk zijn. Geef een bondige verklaring voor de naam "Het Achterhuis". Hebben jullie de tekst goed gelezen? Dan zal deze oefening een makkie zijn! Hieronder zien jullie enkele moeilijke woorden uit de tekst, met cijfers ervoor. Daarna zien jullie beschrijvingen van woorden, met letters ervoor. De bedoeling is dat jullie de juiste betekenis vinden voor elk moeilijk woord. Dit doe je door de juiste letter bij elk cijfer te zetten. Jullie mogen terugkeren naar de tekst om deze oefening te maken. 1.nationaal-socialisme/ 2.deportatie/ 3.propaganda/ 4.neutraal zijn/ 5.progron/ 6.synagoge/ 7.isolatie/ 8.onderduiken/ 9.razzia/ 10.optimisme/ 11.tyfus. a.jodenvervolging/ b.longziekte/ c.joodse kerk/ d.positief en hoopvol denken/ e.politiek die opkomt voor arbeiders en die het eigen land heel belangrijk vindt/ f.reclame maken/ g.zich verstoppen omdat men in gevaar is/ h.onverwachte inval van politie of rijkswacht/ i.geen partij kiezen in een strijd/ j.het wegvoeren van mensen/ k.afzondering van de buitenwereld Nu jullie weten wat "deportatie" betekent, kunnen jullie de volgende kaart bekijken. Die toont ons van welke plaatsen in Europa de Joden werden gedeporteerd naar Auschwitz. Zien jullie de stad Amsterdam? Dit is de plaats vanwaar Anne Frank werd gedeporteerd naar verschillende kampen. Leerkracht: De namen van de steden staan in het Engels geschreven. De leerlingen kunnen dus vragen voor een vertaling. Als jullie de eerste tekst goed hebben gelezen, dan weten jullie in welke kampen Anne Frank achtereenvolgens heeft gezeten en in welk kamp ze is gestorven. Zet deze drie kampen in de juiste volgorde: a.Auschwitz/ b. Westerbork/ c. Bergen-Belsen Alle kampen zagen er grotendeels hetzelfde uit. Als je foto's van de kampen wil zien, klik dan op de namen van de kampen: Auschwitz/ Westerbork/ Bergen-Belsen. De website over het kamp Westerbork geeft uitleg over de jodenvervolging in Nederland. Lees enkel het deel over Westerbork grondig door. Geef nu de reden waarom de mensen van het kamp wilden werken. In het kamp Westerbork konden mensen voedsel kopen. Waarmee betaalden ze? Tijdens de oorlog kon niemand gemakkelijk aan voedsel geraken. Lees deze tekst over de voedseldistributie en antwoord op de volgende vragen. 1. Vanaf welk moment werden de artikelen schaarser? 2. Welke middelen waren enkel nog als surrogaat, d.w.z. als een vervangingsmiddel, verkrijgbaar? 3. Voedsel en kledij waren moeilijk te verkrijgen. Van welk middel was er ook een groot tekort? 4. In welk jaar was er een echte Hongerwinter? Anne Frank schreef dikwijl over het uitzicht dat ze had vanuit haar raam in het Achterhuis. Geef de naam van de kerktoren die ze kon zien. Hier hebben jullie alvast een luchtfoto van Amsterdam. In de linkerbovenhoek kunnen jullie de kerk zien. Het Anne Frank Huis heeft er niet altijd uitgezien zoals nu. Het is nl. gerenoveerd (d.w.z. vernieuwd). Als je de volgende sites opent, dan zie je hoe het huis er vroeger uit zag: De buitenkant/ Het interieur De familie van Anne Frank kon onderduiken dankzij enkele collega's van haar vader. Ga eventueel terug naar het Anne Frank Huis om een beschrijving van deze helpende personen te lezen. Zaten zij dan eerder in het kamp van het verzet of in het kamp van de collaborateurs? Waarom wilden sommige mensen (de "collaborateurs") samenwerken met de Duitsers? En waarom kozen anderen ervoor om de Nazi's zoveel mogelijk tegen te werken en zo hun eigen leven in gevaar te brengen? Denk goed na wat je zelf zou doen in zo'n situatie. (Tip voor de volgende opdrachten: Vraag aan je grootouders of zij dit een moeilijke keuze vonden. Schrijf in je brief aan Anne Frank wat je hierover denkt.) Je kunt alvast deze website lezen als hulp bij het vormen van je eigen idee hierover. Een hoofdstuk in deze tekst gaat over de Jodenster. Kan je nog twee voorbeelden van discriminatie van de joden geven? Wie was nu eigenlijk de man achter deze wrede oorlog? Bekijk de twee foto's van deze persoon. Heb je nog tijd over?? Dan kan je eventueel nog een prentbriefkaart van de Anne Frank Stichting versturen naar een vriend of vriendin. Jullie hebben deze opdracht tot een goed einde gebracht! Hopelijk weten jullie nu meer over het leven tijdens de tweede wereldoorlog. Wat nu volgt, is de opdracht die jullie thuis moeten uitvoeren en de taak voor de volgende geschiedenisles. 1. opdracht voor thuis: Ondervraag je grootouders over hun belevenissen tijdens WO II. Stel de vragen op met de hulp van de onderwerpen die je in deze les gezien hebt. Maak hierover dan een met de hand geschreven (niet getypt) opstel. Dit hoeft niet lang te zijn. Een of twee bladzijden volstaan. Als je geen inspiratie hebt, dan kan je eerst deze voorbeelden bekijken. 2. volgende geschiedenisles: Nu je al veel hebt nagedacht over het leven van Anne Frank, ben je klaar om een brief te schrijven naar dit meisje. Schrijf haar jouw idee over de oorlog, jouw gevoelens tegenover de Joodse situatie; wat je goed en slecht vond; wat jij zou missen als je zolang opgesloten zat; zie je in het nieuws of rondom jou ook vormen van discriminatie; enz. Ook deze kinderen van het zesde leerjaar van een andere school hebben dit reeds gedaan. Deze brief mag je dan opsturen naar de Anne Frank Stichting: Postadres: postbus 730; 1000 AS Amsterdam Als je zelf nog meer wilt te weten komen over de tweede wereldoorlog, dan kan je eventueel een bezoekje brengen aan het museum van Anne Frank. Adres van het museum: Prinsengracht 263, Amsterdam (Openingsuren: elke dag van 9u tot 19u; van 1 april tot 1 september van 9u tot 21u; op 4 mei van 9u tot 19u; op 1 januari en 25 december van 12u tot 19u / toegangsprijzen: volwassenen: f 10/ 200 BFR; 10-17jaar of CJP: f 5/ 100 BFR; 0-9jaar: gratis) Andere toffe musea zijn: Het kamp Vught en het verzetsmuseum. Anne Frank is niet de enige jongere die een oorlogsdagboek heeft bijgehouden. Tijdens de oorlog in Sarajevo (1991-1993) heeft Zlata Filipovic ook in haar dagboek blijven schrijven. Dit boek ("Het dagboek van Zlata Filipovic", forum Amsterdam) is een echte aanrader! Variaties Er bestaan heel wat musea over allerhande aspecten van de tweede wereldoorlog. Ook monumenten voor oudstrijders zijn interessant om te bezoeken. Eventueel kunnen de leerlingen nog andere jeugdboeken lezen die handelen over dit onderwerp. Of er kunnen een bijkomende les en discussiegroepen georganiseerd worden over de mensenrechten en de rechten van het kind. Daarbij kan ook verwezen worden naar de werking van verscheidene vredesorganisaties en naar meer actuele oorlogen. Bronnen De leerlingen hebben verschillende bronnen nodig om de activiteiten uit te kunnen voeren. Klasboeken: een geschiedenisboek, het dagboek van Anne Frank, een Nederlandstalig en eventueel Engelstalig woordenboek. De leerlingen hoeven zelf geen e-mailadres te hebben om de prentbriefkaart te versturen, maar moeten wel een adres hebben om het naar te zenden. Alle websites die gebruikt worden, staan vermeld bij de referenties. Evaluatie voor de leerling: De puntenverdeling is als volgt: De vragen van de Webquest staan op 10 punten. Deze kan je gemakkelijk verdienen: je mag immers steeds terugkeren naar de vorige websites om de antwoorden op te zoeken. Grondig lezen en nadenken is hier de boodschap. Aarzel ook niet om vragen te stellen aan de leerkracht! Het opstel over de gebeurtenissen van jullie grootouders staat op 10 punten. Let erop dat je enkele onderwerpen van de eerste geschiedenisles bespreekt in je opstel. Je persoonlijke brief naar Anne Frank staat nog eens op 10 punten. Hier is het de bedoeling dat je duidelijk toont dat je goed hebt nagedacht over het leven tijdens de tweede wereldoorlog en over de situatie van Anne Frank. voor de leerkracht: Deze puntenverdeling is eigenlijk niet van belang. Het is veel belangrijker dat de leerlingen bepaald inzichten verwerven. Dit zal vooral blijken uit de persoonlijke brief naar Anne Frank. De les is immers als volgt opgebouwd: eerst gebruiken de leerlingen bepaalde bronnen als objectieve kennis, die ze vooral cognitief moeten verwerken. Vervolgens stellen ze op basis van die kennis bepaalde vragen op voor hun grootouders, en verwerken ze deze nieuwe informatie tot een opstel. Uiteindelijk uiten de leerlingen hun eigen ervaringen, gedachten en gevoelens in de brief. Hier tonen ze dus duidelijk wat ze geleerd hebben uit deze geschiedenislessen en wat ze er zelf van vinden. Waarschijnlijk vinden ze deze leerervaring zelf ook belangrijker dan de punten die ervoor gegeven worden. Maak hen dus duidelijk dat de punten slechts bijkomstig zijn en dat er veel belang wordt gehecht aan de eigen meningsvorming. Conclusie Deze taak is er op gericht de leerlingen een kritisch inzicht in de jodenvervolging bij te brengen. Dit wordt opgebouwd door allerlei bronnenmateriaal te raadplegen en vervolgens zelf actief de bekomen informatie te verwerken. Houd goed in het oog dat niet zozeer de puntenverwerving, maar wel het bekomen inzicht en kritisch perspectief van belang is bij deze opdracht. Referenties "Het Achterhuis: dagboek van Anne Frank" http://www.annefrank.nl/ned/afh/afh.html http://www.auschwitz.nl/kaart.jpg http://www.auschwitz.nl/1933-1945.html http://www.geschiedenis.com/wo2/artikel/jodenvervolging.htm http://motlc.wiesenthal.org/albums/palbum/poo/a0021p2/html http://www.geschiedenis.com/wo2/artikel/distri.htm http://www.angelfire.com/wi/Amsterdamdraw/pagina5.html http://www.bmz.amsterdam.nl/adam/nl/huizen/p263.html http://www.bmz.amsterdam.nl/adam/nl/huizen/p263i.html http://195.108.140.35/zep/bevrijd/oorlinnl.htm#danoorl http://www.geocites.com/Hollywood/Mansion/2064/Adolf.html http://www.sip.be/stamand/vrede0.htm http://www.sip.be/stamand/vrede4.htm http://www.annefrank.nl/ned/afs/AFS.cfm http://www.verzetsmuseum.nl/00start.htm http://www.nmkampvught.nl http://www.probiblio.nl/blauwbil/blauwbang.htm Leerlingen. Het dagboek van Anne Frank Een Internetproject voor de 6de klas Ontworpen door [email protected] Inleiding | Taak | Proces | Evaluatie | Conclusie | Referenties | Inleiding Beste leerlingen, Jullie hebben allemaal reeds het dagboek van Anne Frank gelezen. Gedurende de volgende geschiedenislessen zullen jullie verder werken rond het leven van dit Joodse meisje. Hierbij nemen jullie het museum van Anne Frank als centraal thema, vanwaaruit jullie enkele uitstappen zullen maken naar thema's die heel belangrijk waren in het leven van Anne. Taak De eerste geschiedenisles zullen jullie deze Webquest volledig doorlopen. Hierbij zullen jullie meer te weten komen over het leven in Nederland gedurende de tweede wereldoorlog. Daarna zal jullie gevraagd worden om jullie grootouders te interviewen over hun belevenissen tijdens deze oorlog. Tenslotte zullen jullie een persoonlijke brief schrijven naar Anne Frank en deze brief opsturen naar de Anne Frank Stichting. Proces De eerste geschiedenisles mogen jullie per twee aan de computer zitten om de taken gezamenlijk uit te voeren. Het interview en de persoonlijke brief maken jullie zelf thuis en in de tweede geschiedenisles. Jullie doorlopen deze Webquest zo zelfstandig mogelijk. Als er problemen zijn met de vragen, de websites, het computergebruik, enz..., aarzel dan niet om de leerkracht om hulp te vragen! Eerst brengen we een bezoek aan het Anne Frank Huis. Doorloop deze hele webpagina over het huis van Anne Frank (en dus niet het deel over de Anne Frank Stichting), lees alles grondig door en bekijk intussen ook de foto's. Probeer de tekst zo goed mogelijk te begrijpen. Geef een bondige verklaring voor de naam "Het Achterhuis". Hebben jullie de tekst goed gelezen? Dan zal deze oefening een makkie zijn! Hieronder zien jullie enkele moeilijke woorden uit de tekst, met cijfers ervoor. Daarna zien jullie beschrijvingen van woorden, met letters ervoor. De bedoeling is dat jullie de juiste betekenis vinden voor elk moeilijk woord. Dit doe je door de juiste letter bij elk cijfer te zetten. Jullie mogen terugkeren naar de tekst om deze oefening te maken. 1.nationaal-socialisme/ 2.deportatie/ 3.propaganda/ 4.neutraal zijn/ 5.progron/ 6.synagoge/ 7.isolatie/ 8.onderduiken/ 9.razzia/ 10.optimisme/ 11.tyfus. a.jodenvervolging/ b.longziekte/ c.joodse kerk/ d.positief en hoopvol denken/ e.politiek die opkomt voor arbeiders en die het eigen land heel belangrijk vindt/ f.reclame maken/ g.zich verstoppen omdat men in gevaar is/ h.onverwachte inval van politie of rijkswacht/ i.geen partij kiezen in een strijd/ j.het wegvoeren van mensen/ k.afzondering van de buitenwereld Nu jullie weten wat "deportatie" betekent, kunnen jullie de volgende kaart bekijken. Die toont ons van welke plaatsen in Europa de Joden werden gedeporteerd naar Auschwitz. Zien jullie de stad Amsterdam? Dit is de plaats vanwaar Anne Frank werd gedeporteerd naar verschillende kampen. Als jullie de eerste tekst goed hebben gelezen, dan weten jullie in welke kampen Anne Frank achtereenvolgens heeft gezeten en in welk kamp ze is gestorven. Zet deze drie kampen in de juiste volgorde: a.Auschwitz/ b. Westerbork/ c. Bergen-Belsen Alle kampen zagen er grotendeels hetzelfde uit. Als je foto's van de kampen wil zien, klik dan op de namen van de kampen: Auschwitz/ Westerbork/ Bergen-Belsen. De website over het kamp Westerbork geeft uitleg over de jodenvervolging in Nederland. Lees enkel het deel over Westerbork grondig door. Geef nu de reden waarom de mensen van het kamp wilden werken. In het kamp Westerbork konden mensen voedsel kopen. Waarmee betaalden ze? Tijdens de oorlog kon niemand gemakkelijk aan voedsel geraken. Lees deze tekst over de voedseldistributie en antwoord op de volgende vragen. 1. Vanaf welk moment werden de artikelen schaarser? 2. Welke middelen waren enkel nog als surrogaat, d.w.z. als een vervangingsmiddel, verkrijgbaar? 3. Voedsel en kledij waren moeilijk te verkrijgen. Van welk middel was er ook een groot tekort? 4. In welk jaar was er een echte Hongerwinter? Anne Frank schreef dikwijl over het uitzicht dat ze had vanuit haar raam in het Achterhuis. Geef de naam van de kerktoren die ze kon zien. Hier hebben jullie alvast een luchtfoto van Amsterdam. In de linkerbovenhoek kunnen jullie de kerk zien. Het Anne Frank Huis heeft er niet altijd uitgezien zoals nu. Het is nl. gerenoveerd (d.w.z. vernieuwd). Als je de volgende sites opent, dan zie je hoe het huis er vroeger uit zag: De buitenkant/ Het interieur De familie van Anne Frank kon onderduiken dankzij enkele collega's van haar vader. Ga eventueel terug naar het Anne Frank Huis om een beschrijving van deze helpende personen te lezen. Zaten zij dan eerder in het kamp van het verzet of in het kamp van de collaborateurs? Waarom wilden sommige mensen (de "collaborateurs") samenwerken met de Duitsers? En waarom kozen anderen ervoor om de Nazi's zoveel mogelijk tegen te werken en zo hun eigen leven in gevaar te brengen? Denk goed na wat je zelf zou doen in zo'n situatie. (Tip voor de volgende opdrachten: Vraag aan je grootouders of zij dit een moeilijke keuze vonden. Schrijf in je brief aan Anne Frank wat je hierover denkt.) Je kunt alvast deze website lezen als hulp bij het vormen van je eigen idee hierover. Een hoofdstuk in deze tekst gaat over de Jodenster. Kan je nog twee voorbeelden van discriminatie van de joden geven? Wie was nu eigenlijk de man achter deze wrede oorlog? Bekijk de twee foto's van deze persoon. Heb je nog tijd over?? Dan kan je eventueel nog een prentbriefkaart van de Anne Frank Stichting versturen naar een vriend of vriendin. Jullie hebben deze opdracht tot een goed einde gebracht! Hopelijk weten jullie nu meer over het leven tijdens de tweede wereldoorlog. Wat nu volgt, is de opdracht die jullie thuis moeten uitvoeren en de taak voor de volgende geschiedenisles. 1. opdracht voor thuis: Ondervraag je grootouders over hun belevenissen tijdens WO II. Stel de vragen op met de hulp van de onderwerpen die je in deze les gezien hebt. Maak hierover dan een met de hand geschreven (niet getypt) opstel. Dit hoeft niet lang te zijn. Een of twee bladzijden volstaan. Als je geen inspiratie hebt, dan kan je eerst deze voorbeelden bekijken. 2. volgende geschiedenisles: Nu je al veel hebt nagedacht over het leven van Anne Frank, ben je klaar om een brief te schrijven naar dit meisje. Schrijf haar jouw idee over de oorlog, jouw gevoelens tegenover de Joodse situatie; wat je goed en slecht vond; wat jij zou missen als je zolang opgesloten zat; zie je in het nieuws of rondom jou ook vormen van discriminatie; enz. Ook deze kinderen van het zesde leerjaar van een andere school hebben dit reeds gedaan. Deze brief mag je dan opsturen naar de Anne Frank Stichting: Postadres: postbus 730; 1000 AS Amsterdam Als je zelf nog meer wilt te weten komen over de tweede wereldoorlog, dan kan je eventueel een bezoekje brengen aan het museum van Anne Frank. Adres van het museum: Prinsengracht 263, Amsterdam (Openingsuren: elke dag van 9u tot 19u; van 1 april tot 1 september van 9u tot 21u; op 4 mei van 9u tot 19u; op 1 januari en 25 december van 12u tot 19u / toegangsprijzen: volwassenen: f 10/ 200 BFR; 10-17jaar of CJP: f 5/ 100 BFR; 0-9jaar: gratis) Andere toffe musea zijn: Het kamp Vught en het verzetsmuseum. Anne Frank is niet de enige jongere die een oorlogsdagboek heeft bijgehouden. Tijdens de oorlog in Sarajevo (1991-1993) heeft Zlata Filipovic ook in haar dagboek blijven schrijven. Dit boek ("Het dagboek van Zlata Filipovic", forum Amsterdam) is een echte aanrader! Evaluatie De puntenverdeling is als volgt: De vragen van de Webquest staan op 10 punten. Deze kan je gemakkelijk verdienen: je mag immers steeds terugkeren naar de vorige websites om de antwoorden op te zoeken. Grondig lezen en nadenken is hier de boodschap. Aarzel ook niet om vragen te stellen aan de leerkracht! Het opstel over de gebeurtenissen van jullie grootouders staat op 10 punten. Let erop dat je enkele onderwerpen van de eerste geschiedenisles bespreekt in je opstel. Je persoonlijke brief naar Anne Frank staat nog eens op 10 punten. Hier is het de bedoeling dat je duidelijk toont dat je goed hebt nagedacht over het leven tijdens de tweede wereldoorlog en over de situatie van Anne Frank. Conclusie Deze les was vooral bedoeld om jullie te laten nadenken over enkele verschillende aspecten van de tweede wereldoorlog, over de gevolgen voor de Joden, maar ook andere mensen, zoals zigeuners, zwarten, homoseksuelen, gehandicapten, enz. Deze vervolging was het gevolg van een telkens erger wordende discriminatie. Hopelijk kunnen jullie nu de link leggen met de discriminatie van vandaag tegenover de zwarten, immigranten, enz. Er zijn nog altijd mensen die denken dat zij beter zijn dan deze groepen. Als je ooit iemand zo hoort spreken, denk dan aan wat er met de Joden en andere minderheidsgroepen is gebeurd, enkele tientallen jaren geleden... Referenties "Het Achterhuis: dagboek van Anne Frank" http://www.annefrank.nl/ned/afh/afh.html http://www.auschwitz.nl/kaart.jpg http://www.auschwitz.nl/1933-1945.html http://www.geschiedenis.com/wo2/artikel/jodenvervolging.htm http://motlc.wiesenthal.org/albums/palbum/poo/a0021p2/html http://www.geschiedenis.com/wo2/artikel/distri.htm http://www.angelfire.com/wi/Amsterdamdraw/pagina5.html http://www.bmz.amsterdam.nl/adam/nl/huizen/p263.html http://www.bmz.amsterdam.nl/adam/nl/huizen/p263i.html http://195.108.140.35/zep/bevrijd/oorlinnl.htm#danoorl http://www.geocites.com/Hollywood/Mansion/2064/Adolf.html http://www.sip.be/stamand/vrede0.htm http://www.sip.be/stamand/vrede4.htm http://www.annefrank.nl/ned/afs/AFS.cfm http://www.verzetsmuseum.nl/00start.htm http://www.nmkampvught.nl http://www.probiblio.nl/blauwbil/blauwbang.htm