De Geriatrische patiënt met een prothese door Johan Veerbeek

(on)mogelijkheden van
beenprothesen en
schoeisel bij geriatrische
patiënten
door Johan Veerbeek
21 april 2007
Inhoudsopgave
-
Historie
Materialen
Tegenwoordig
Project bovenbeenprothese
De geriatrische patiënt in 2007:
 Motivatie
 Lichamelijk inzicht
 Belasting/belastbaarheid
 Prognose
 Omgeving
 Tijdsfactor
 De doelen
 Multidisciplinair
- De workshop
De historie
• In de jaren ’60, ’70 en ’80
vooral voor patiënten met
– Congenitale (aangeboren)
afwijkingen
– Infectieuze en post infectieuze
processen
– Trauma
– Tumoren
• Prothesevoorzieningen voor
syme-amputatie bestonden
hoofdzakelijk uit:
– Zelfgemaakte houten voet met
metalen enkelscharnier
– Leren koker versterkt met
metalen stangen en vetersluiting
– 2 à 3 wollen stompsokken
De materialen
• Vervaardiging
onderbeenprothese
– Zelfgemaakte voet
– Enkelscharnier
– Aluminium kuit met stompkoker
– Mediaal en lateraal kniescharnier
met stangen
– Dijbeenkorset met vetersluiting
– Bandage met voorbrenger
– 2 à 3 stompsokken
• Vervaardiging
bovenbeenprothese
– Zelfgemaakte voet of sachvoet
met wel of geen enkelscharnier
– Peg-leg knie met knievaststelling
– Aluminium stompkoker (met
R.P.B) met schouderband
OF
– Houten contact koker met
vacuüm systeem
Beiden konden achteraf
gecorrigeerd worden –wat vaak
nodig was-
Tegenwoordig
• Belangrijkste oorzaak:
vasculair letsel
– Diabetes mellitus
• Door stijging gem. leeftijd grote
verschuiving van
patiëntengroep
• Syme-prothese komt bijna niet
meer voor
• Groei boven- en
onderbeenamputaties
Project
bovenbeenprothese
• 1984: project voormalige RIM:
Vooral bij bejaarde patiënten
bovenbeenprothese niet optimaal
– Geen goede pasvorm
– Te zwaar
– Niet gemakkelijk aan en uit te
trekken
– Transpiratieproblemen
– Problemen bij het zitten
Het resultaat: de Emmerzaal
prothese
Sinds 1984:
• Pasvorm verbeterd door betere
opleidingen en nieuwe materialen
• Lichter door siliconen liners en
lichtere halffabrikaten
• Aan en uit trekken blijft moeilijk
door stand van pin, geen goede
handenfunctie, slecht zien etc.
• Transpiratie blijft probleem vooral
bij onderbeenprothesen
• Problemen bij zitten vooral bij
bovenbeenprothesen
De geriatrische patiënt
in 2007
• Geriatrie of klinische geriatrie
(ouderengeneeskunde) is een
specialisatie gericht op oudere
mensen met complexe
ziekteproblemen
– Ziekte van Parkinson
– Ziekte van Alzheimer
– Osteoporose
– Dementie
(Deze ziekten kunnen ook op
elkaar ingrijpen)
• Vooral kijken naar wat patiënt
zelf wil en niet wat familie,
mantelzorgers en
zorgverleners willen
Bij geriatrische patiënt met
amputatie het volgende in
ogenschouw nemen:
• Is er genoeg Motivatie voor
therapie?
testen door:
– Huiswerkoefeningen
– Meetinstrumenten die aantonen
of er vooruitgang is of niet
• Heeft de patiënt lichamelijk
inzicht;
– voelt de patiënt zijn/haar
beperkingen?
– Is de patiënt betrokken bij eigen
proces?
– Werkt hij/zij goed mee tijdens
algemeen dagelijks leven?
– Is de patiënt geïnteresseerd in
zijn medicatie en neemt hij/zij
deze onder eigen beheer in?
• Belasting/belastbaarheid:
kan de patiënt voelen wanneer
het genoeg is voor die dag?
• Inzicht krijgen in de prognose
van de patiënt:
– Consulteren revalidatiearts
• Kan de omgeving een
positieve bijdrage leveren?
• Vanwege leeftijd patiënt is het
essentieel de tijd te nemen
voor het proces
• Doelen: wat zijn de
gebruikerseisen en zijn deze
reëel?
Kan het lichaam een prothese
nog aan of niet?
Fysiotherapeut stelt fysieke
behandeldoelen vast met
duidelijk tijdspad.
• Zou een Multidisciplinaire
keuze moeten zijn:
revalidatiearts, orthopedisch
instrumentmaker en
fysiotherapeut
Kortom:
de keuze wel of geen
prothesevoorziening is
complex.
De workshop
• Van 15:00 tot 16:00
• Demonstratie van korte
casussen van productkeuze
voor een transtibiale en
transfemorale prothese.
• Dank voor uw aandacht!