Hoofdstuk 3 ~ Boeddhisme

De charmes van Shiva
Hoofdstuk 3 ~ Boeddhisme
1. Twee hoofdstromingen in het boeddhisme en beschrijving geven.
- Therevada Boeddhisme: gebaseerd op de Paligeschriften, strenge leer v.d. ouden.
Verwerven van wijsheid en het werken aan de eigen verlossing. Verwerpt aardse streven.
- Mahayana Boeddhisme: gebaseerd op de Paligeschriften en wat zieners na Boeddha
gevonden hebben. Mahayana= grote wagen. Kunnen veel geloven in onderbrengen.
Waarheid en de weg van verlossing voor iedereen. Doel: bevrijding van alle levende
wezens door medeleven met al wat leeft.
2. Kernachtig de boeddhistische visie op het lijden weergeven
Lijden= diepe onvrede
- Oorzaak van het lijden: begeerte
- Geen lichamelijke pijn maar diepe onvrede met het leven.
- Iedereen wil gelukkiger worden.
- Soms lukt het een beetje maar gaat toch weer mis.
- Lijden is onuitstaanbaar
- Leven uitgedoofd worden door proces van inzicht, 8-voudige pad.
3. Wat het boeddhisme inhoud (ontstaan, wereldbeschouwing, verlossingsleer)
- Boeddhisme ontstaan uit hindoeïsme. Prins Goutama (Boeddha) had tijdens een rit vier
ontmoetingen en daar zag hij het lijden (circa 500 v. Chr.). Het leven is lijden.
- Wet van karma: alles wat nu bestaat of wat nu gebeurt wordt veroorzaakt door daden of
gebeurtenissen die eraan voorafgingen.
- Kringloop van de wedergeboorte: Eeuwige cirkel van oorzaak en gevolg.
- Begeerte en onwetendheid houden kringloop in stand. Begeerte: waardoor er lijden in
de wereld is gekomen, verlangen van de mens. Onwetendheid: gebrek aan inzicht in de
juiste weg die leidt naar verlossing uit deze kringloop van wedergeboorte.
- Verlossing kringloop door: juiste inzicht in de situatie en juiste weg.
- Nirwana: verlost zijn uit het gevangenschap van het verlangen naar aardse bezittingen.
- Dharma: verspreiden boeddhistische leer over India.
- Stoepa: kegelvormige bouwwerken, ligt het as van Boeddha.
- Ahisma: gelijkwaardigheid van alle levende wezens (basis 1ste gebod)
- Leefstijl boeddhisten: mens kan zelf proberen om het verlossende inzicht te bereiken,
alle mensen zijn gelijk en in staat te kiezen tussen goed en kwaad. Vijf geboden:
1. Geen levende wezens doden.
2. Niet nemen wat je niet gegeven is.
3. De seksualiteit niet misbruiken.
4. Geen onwaarheid spreken.
5. Geen bedwelmende middelen gebruiken.
1
Drie juwelen:
1. De Boeddha
2. De dharma (leer)
3. De sangha (de gemeenschap
van monniken, gemeenschap
van boeddhisten)
4 ontmoetingen:
a. Zieke
b. Bejaarde
c. Dode
d. Monnik
Vier edele waarheden:
1. Alle bestaan wordt gekenmerkt door lijden.
2. Hoofdoorzaak van het lijden is begeerte (waarom?)
3. Lijden verdwijnt door het opheffen van de begeerte.
4. De weg naar opheffing is het achtvoudige pad.
Achtvoudige pad:
A. Het juiste inzicht.
B. De juiste intentie
C. De juiste spraak
D. De juiste handelswijze
E. Het juiste levensonderhoud
F. De juiste inzet
G. De juiste geesteshouding
H. De juiste concentratie
4. Overeenkomsten en verschillen met hindoeïsme onder woorden brengen
Verschil:
- Reïncarnatie bij hindoeïsme cirkel van wedergeboorte. Bij boeddisme cirkel van oorzaak
en gevolg.
- Hindoeïsme heeft het kastenstelsel bij het boeddhisme is ieder levend wezen gelijk.
- Het boeddhisme heeft een stichter en het boeddhisme niet.
- Hindoeïsme meer gericht op het verhogen van de atman.
- Hindoeïsme heeft veel goden en het boeddhisme niet.
- Boeddhisme gelooft niet dat de rituelen die door de priesters werden uitgevoerd een
bijdrage leveren aan de verlossing uit de samsara maar hindoeïsme wel.
Overeenkomst:
- Geloven beidde in reïncarnatie alleen deze is bij beiden verschillend.
- Allebei in Azië ontstaan
- Bij beide zijn dieren heilig (vooral de koe).
5. Verplaatsen in de Oosterse cultuur, waarom is het boeddhisme geen domme/belachelijke
religie en waarom boeddhisme en hindoeïsme aantrekkingskracht hebben in West-Europa
Wat maakt het boeddhisme aantrekkelijk?
- Rustig
- Geen conflict met de wetenschap
- Geen religie, geen god, wijze leraar
- Eigen verantwoordelijkheid
Tegenwoordig iedereen individualistisch, carrière, geld, stress. Begeerte is oorzaak.
Boeddhisme wil verlichting geven en minder begeerte klinkt verleidelijk omdat het ook niet
geboden heeft ofzo waar je je aan moet houden.
2
Hoofdstuk 4 ~ Het lijden
1. Je kunt in eigen woorden weergeven hoe de bijbel in Habakuk spreekt over het lijden.
In het bijbelboek habakuk wordt er op verschillende manieren iets gezegt over het lijden van
habakuk.
- Habakuk laat zien dat hij het lijden onrechtvaardig vind. God geeft geen antwoord.
- Het lijden is onrecht.
- Habakuk snapt niet dat Babylon niet gestraft wordt terwijl Babylon zo slecht is.
- God zegt; wie overmoedig is kwijnt weg, maar wie de Heer trouw is zal leven.
- Habakuk worstelt met God omdat hij God niet helemaal begrijpt en geen antwoord
krijgt. Hier lijdt Habakuk onder.
2. Je kunt tenminste drie belangrijke verschillen tussen de christelijke en de boeddhistische
benadering van het lijden onderscheiden en onder woorden brengen.
Christelijke
boeddhistische
Wel een God, God is de Schepper, de Heer
Kent geen god, ze spreken over het
van hemel en aarde, Iemand die je kunt leren goddelijke ‘Iets’ of ‘Al’ of ‘Creatieve
kennen.
Intelligentie’.
(een christen heeft een bijzondere relatie met
God, gekenmerkt door liefde,
betrouwbaarheid en activiteit; hij houdt van
mij, ik kan Hem vertrouwen, ik mag schuilen
bij God, ik mag Hem vragenstellen.)
De bijbel leert dat zelfverlossing volstrekt
Opheffen van het lijden, doormiddel van
onmogelijk is. Het lijden van Jezus Christus
het achtvoudige pad de begeerte te doven.
bevrijdt ons christenen van de zonde en van
Gods toorn daarover. Je hoeft niet je eigen
karma op orde te brengen, want Christus doet
dit voor jou, je wordt vrijgesproken.
Het boeddhisme vergeet ook dat achter de
begeerte ook nog iets is wat veel dieper gaat;
de zonde.
Lijden is een rechte lijn, met een begin en
Lijden is eindeloos; een cyclisch tijdbeeld.
een eind. In het klein leven we maar één
Tijd maakt wanhopig.
keer. Dood is de doorgang naar het eeuwige
leven. Er is voortgang in het leven van
christen, wedergeboorte, beproevingen en
verzoekingen werken volharding en loutering
uit; alles moet meewerken ten goede. Daar
zorgt je hemelse Vader voor. In het groot ->
wereldgeschiedenis (heilgeschiedenis). Het
heil ontwikkelt zich van moederbelofte tot
jongste dag; er is voortgang van het heil. De
tijd geeft hoop en moed,
1. Cultuuropdracht, zorgen voor Gods
Bij het boeddisme staat; verstilling,
schepping en die ontwikkelen,
uitdoven en in jezelf keren centraal.
bewaren, behouden.
Afkeren van de wereld.
2. Beelddragers van God, we mogen
Gods liefde op aarde aan alle mensen
laten zien.
3. Gods plaatst ons in de gemeenschap
van heiligen, die onmisbaar is in
goede en kwade dagen.
3
4. God schenkt de gaven van de Heilige
Geest (Trooster) om ook voor
anderen wat te betekenen;
barmhartig zijn, liefdevol zijn,
onderwijzen enz.
Het leven van een boeddhist is geen leven
Als je een boeddhist bent blijft er slechts
meer, en zeker niet wat God bedoeld heeft
een onbewogen, onaagedaan en leeg
toen Hij de wereld schiep. Emotie hoort bij
wezen, die hoopt op te gaan in het
het leven. Je mag genieten, lachen, enz.
onpersoonlijke en doodstille nirwana.
3. Je kunt aangeven wat de hindoeïstische benadering van het lijden is.
Het hindoeïsme heeft natuurkrachten gepersonifieerd to t goden. Lijden is iets wat er bij
hoort, lijden kan verminderd worden door zorgvuldig met de goden om te gaan(offers,
gebeden, rituelen). Doe je godsdienstige rituelen en stel daarmee de goden, met name je
persoonlijke god, tevreden.
Lijden ontstaat door dualisme-> ooit was er geen stoffelijkheid. Lijden is het resultaat van het
feit dat mensen gehecht zijn aan vergankelijke dingen. Lijden is uiteindelijk iets van de
buitenkant.
Lijden kan overwonnen worden als alles terugkeert tot brahmaan. Alles moet tot rust en
stilte komen; verstoring is schadelijk. Dus een leven in overeenstemming met je dharma en
het houden van sanskara’s
4. Je kunt over die verschillende benaderingen van het lijden een waardeoordeel geven.
Bij het hindoeïsme en het boeddhisme hebben ze het erover dat je zelf je lijden moet
overwinnen, door verschillende handelingen uit te voeren. Je moet overal zelf voor zorgen en
het is allemaal jouw schuld. Ze hebben het hier eigenlijk alleen over de begeerte die je hebt,
de behoefte tot iets. Deze begeerte mag je niet hebben, dus die moet je overwinnen. Maar
er zit meer achter het lijden het is niet alleen lijden maar er is ook zonde.
Bij het christendom is het zo dat je niet je eigen karma op orde hoeft te brengen, want
Christus doet dit voor jou, je wordt vrijgesproken. Als je je eigen begeerte moet vergeten heb
je geen leven meer, je bent dan een onbewogen, onaangedaan en leeg wezen. Dat is geen
leven meer, en al helemaal niet hoe God het bedoeld heeft toen Hij de wereld schiep. Emotie
hoort bij het leven, je mag genieten, lachen, enz.
5. Je kunt voorbeelden geven van Bijbelgedeelten waarin het lijden aan de orde komt en
daarin kun je het typisch christelijk t.o.v. het oosterse aanwijzen.
- Habakuk: God zal verlossen.
- Oosters: Zelfverlossing
- Habakuk: Je mag schreeuwen om je lijden, je hoeft het er niet mee eens te zijn
- Oosters: Je moet je berusten in je lijden: het is je eigen schuld, je moet zelf maar zorgen
dat je er weer vanaf komt.
- Bijbel t.o.v. begeerte:
- Begeerte is de oorzaak van het lijden (vgl 10e gebod)
- Jezus leerde ook onthechting (ongebrouwd; geef ons het dagelijks brood; Bergrede: zalig de
armen van geest…)
Maar: Jezus zegt niet hetzelfde als Boeddha. Jezus is onze verlossing; Boeddhisten willen
zichzelf verlossen.
4
Godsbeeld
Verlossing
Hindoeïsme
Het onpersoonlijke
goddelijke brahman en
duizende goden als
maskers met Brahman.
Lijden overwinnen.
Verlost van de samsara
d.m.v. moksja. Zo
terugkeert tot
Brahman
Moksja: totale
bevrijding is Atman is
Braham
Tijdsbeeld
Mensbeeld
Je moet God worden
Boeddhisme
Boeddhisme heeft
geen God.
Christendom
God is de schepper van
hemel en aard.
D.m.v. achtvoudige
pad is er mogelijkheid
van opheffing van het
lijden.
De mens kan zichzelf
niet verlossen.
Een cyclisch tijdsbeeld
Bij christendom een
rechte lijn met een
begin en een eind.
Volmaakt mens
Als mens weg.
5
Hoofdstuk 5 ~ Nieuwe spiritualiteit
1. Je kunt met vier kenmerken verwoorden wat onder Nieuwe Spiritualiteit wordt verstaan
- Spiritualiteit ja, religie nee; in de nieuwe spiritualiteit staat het woord ‘spiritualiteit’voor
een hele reeks ‘feel good’ associaties.
Religie is saai, voorspelbaar, exclusivitisch(sluit andersdenken uit), seksualiteit met
schaamte omgeven en staat het lichaam los van het geloof, heeft geleid tot oorlogen en
uitbarsting van het milieu.
Spiritualiteit is vitaal, creatief en telkens anders, het betekend openheid, inclusief
denken en tolerantie, spiritualiteit integreert lichamelijkheid en seksualiteit. Spiritualiteit
is ecologisch bewust en vredelievend.
- Het goddelijke zelf; de kern van nieuwe spiritualiteit is het geloof in een heilig of
goddelijk zelf. Ook wel het ‘hogere zelf’(theosofie), de ‘goddelijke vonk’(gnosticisme), de
‘Boeddha-natuur’ of het ‘innerlijke kind’(humanistische psychologie) genoemd.
- ‘Eeuwige spirituele waarheid’; derde kenmerk is de overtuiging dat er een eeuwige
waarheid te vinden is in alle godsdiensten. Religies zijn een uiting van God, en alle
religies zeggen uiteindelijk het zelf, in iedere religie kun je het(God/geloof) vinden.
- ‘Occulture’; samen stelling van de woorden ‘occult’(betekend; geborgen of geheim) en
‘cultuur’. Het gaat bij ‘occult’ om verborgen kennis of geheime krachten, waarbij
geborgen kennis het doel is van astrologie(leer van de invloed die de stand van de
planeten op het leven van de mensen heeft)
geborgen krachten samenhangen met magie, waarvan er vele soorten zijn.
occultisme; oproepen van geesten.
2. Je kunt uitleggen wat onder New Age wordt verstaan. Gebruik daar bij onder andere de
begrippen uit opdracht 2.
New Age(de Nieuwe Tijd) is een levensbeschouwing van de theologie, het is voortgekomen
uit de ontspanning na gebeurtenissen(oorlogen, enz.) het is een andere manier om naar de
wereld te kijken. Alles één, God en jezelf, volkomen rust. God is geen persoon of inspiratie
maar alles.
Monisme(micro/macrokosmos); alles leidbaar tot één
Pantheisme(alles is goddelijk)
Religieus humanisme; vergoddelijking mens, ervaring moet je koesteren.
Electicisme; meerdere stromingen met 1 uitgangspunt; combinatie van boeddisme en
hindoesime, maar wel zo dat het past in de westerse cultuur. Er worden elementen uit allelei
religies gebruikt. (heksen, knuffelen met bomen)
Syncretisme; samengevoegd tot een geloof, verschillende geloven -> geloven
Materialisme; resultaat gericht
Onsamenhangend; organisatie is onsamenhangend niet helder/omheind geheel.
3. Je kunt aangeven dat er vanuit de oosterse godsdiensten lijnen lopen naar New Age.
Bij New Age hebben ze het ook over het volgende, dit komt ook voor in de oosterse
godsdiensten;
- Reïncarnatie
- 8 vallig pad
- Karma; zelfverantwoordelijk voor wat je doet
- Alles één
- Goddelijke energie in je zelf (atman)
- Astrologie(kunt in de sterren kijken naar je zelf) en yoga
6
4. Je kunt het verschil in visie op reïncarnatie duidelijk maken tussen; hindoeïsme,
boeddhisme en New Age.
Hindoeïsme; de reïncarnatie wordt negatief gezien, en de reïncarnatie wordt gezien als een
wedergeboorte. Je kan hoger op komen, maar je kan ook naar beneden gaan, ligt aan je
vorige leven.
Boeddhisme; de reïncarnatie wordt negatief gezien, en de reïncarnatie wordt gezien als een
eeuwige cirkel van opnieuw geboren worden, waarbij oorzaak en gevolg een rol spelen.
New Age; de reïncarnatie wordt positief gezien, de reïncarnatie wordt gezien als een nieuwe
kans. Doormiddel van reïncarnatie krijgt iedereen een nieuwe kans.
5. Je kunt New Age en Christelijke geloof inhoudelijk vergelijken en beoordelen op een groot
aantal punten.
zie tabel op bladzijde 54.
6. Je kunt in teksten/meditaties New Age-elementen herkennen en benoemen.
Denk bijvoorbeeld aan deze begrippen -> zie punt 1.
Hoofdstuk 6 ~ Transcendente meditatie
1. Je kunt duidelijk maken wat met Transcendente Meditatie bedoeld wordt (doelen, leider,
centrum, activiteiten).
- Opent het bewust zijn voor het onbegrensde reservoir van energie, creativiteit en
intelligentie dat diep in ieder aanwezig is.
- Een eeuwenoude wetensschap voor de ontwikkeling van het menselijk bewustzijn.
- Doeltreffende techniek voor zelfverwerking en groei van innerlijk geluk.
- Meest werkzame techniek voor afname van stress en angst.
2. Je kunt aangeven welke lijnen er lopen van Transcendente Meditatie naar New Age, en
het hindoeïsme.
TM: Ontdekken van je Zelf. Hindoeïsme: Atman = Brahman, ontdekken van je Zelf.
Leider van TM: Maharishi Mahesh Yogi. Yogi  Yoga
TM: maakt gebruik van meditatie; Hindoeïsme ook
3. Je kunt het begrip sekte uitleggen en je kunt duidelijk maken waarom het een omstreden
term is.
Sekte: volgen van een leider of een gedacht.
1. Perfectionisme
 Oorspronkelijke zuiverheid herstellen.
2. Isolement
 Wereld buiten sluiten.
3. Wrokgevoelens jegens gevestigde kerk
 Eigen religieuze beweging reactie op
theologie
4. Verabsolutering van een deelwaarheid
 Alleen zelf bezit je de waarheid
5. Vooruit lopen op het leven na de dood
 6. Persoonlijk geloofsbeslissing
 Breuk met verleden
7. Charismatisch leiderschap
 Leider profeet, ontvangt boodschap v. God
8. Ondoorzichtig
 Weinig verantwoording financiën
9. Methode van werving en binding
 Bedenkelijk of verwerpelijk
7
4. Je kunt geargumenteerd beoordelen of Transcendente Meditatie de veroordelende
kwalificatie ‘sekte’ verdient.
T.M. voldoet aan enkele kenmerken van een sekte. Ze zijn alleen maar positief en weten
zeker dat ze de absolute waarheid in handen hebben. Maar tegelijk 'liegen' ze ook. Ze zeggen
dat er geen speciale leefregels vereist zijn, maar toch heeft het kenmerken van een
hindoeïstische, New Age leefwijze.
Maar het is geen sekte want:
- Er is innerlijke vrijheid  Sekte is gebonden
- Niet gecontroleerd, je bent helemaal vrij.
- Sluit niet af van de rest van de wereld.
8
Evangelisch en Gereformeerd
Hoofdstuk 1 ~ Evangelisch
1. Je kunt de volgende begrippen goed omschrijven; evangelische beweging,
pinksterbeweging, charismatische beweging, evangelische alliantie, evangelisch
werkverband en evangelicalisme.
Evangelische beweging; is een beweging onder de christenen, waarbij de noodzaak van
persoonlijke bekering en levensheiliging centraal staat. Deze beweging is ontstaan door
andere bewegingen buiten de kerken.
Pinksterbeweging; is in 1906 in Amerika ontstaan. Dit zijn christenen die de doop met de
Heilige Geest en het spreken in tongen beleven als een diepe, persoonlijke ervaring van de
Heilige Geest en als een ‘keurmerk’ van het geloof. De pinksterbeweging is een deel van de
evangelische beweging. Maar sommige evangelische gemeenten willen niet op één lijn
worden gezet met de pinkstergemeente, zij vinden deze gemeente vaak te radicaal.
Charismatische beweging; is een stroming onder christenen die zich kenmerkt door haar
aandacht en openheid voor de ‘charismata’, de genadegaven van de Heilige Geest. Deze
christenen blijven lid van de bestaande protestantse kerken.
Evangelische alliantie; is opgericht in 1979, allerlei evangelische gemeenten zijn er bij
aangesloten. Deze beweging/organisatie streeft er naar om het christelijk geloof onder de
aandacht te brengen bij de Nederlanders. ‘zij hebben zorg over het ontbreken van het
missionaire ‘vuur’ in de kerken en wekken ze op om het geestelijk leven weer vorm te geven.
Evangelisch werkverband; is opgericht in 1995, het is een verband tussen predikanten en
gemeenteleden die deel uitmaken van de PKN(Protestantse Kerk in Nederland). Zij
vertegenwoordigen de evangelische stroming binnen deze kerk.
Evangelicalisme;
2. Je kunt uitleggen waarom ‘evangelisch’ een container- of paraplubegrip genoemd wordt.
Evangelisch wordt zo genoemd omdat er veel verschillen zijn in deze stroming. HET
uiteindelijke beeld is niet te geven! Er wordt zoveel gezien onder de evangelische stroming,
dat niet duidelijk is wat deze stroming precies inhoud. (bijna) Alles past onder deze paraplu
of in deze container.
3. Je kunt ten minste drie verschillen beschrijven tussen traditionele kerken en de
opwekkingsbeweging.
- De opwekkingsbeweging maakt gebruik van de moderne communicatiemogelijkheden,
wordt daarom ook vaak de ‘elektronische kerk’ genoemd. Ze maken gebruik van radio en
televisie. Ook is het zo dat in de evangelische gemeenten het leden aantal stijgt,
waardoor het onmogelijk wordt om dit aantal te tellen.
- De traditionele kerkgenootschappen maken in hun kerkdiensten geen gebruik van radio
en televisie. De traditionele kerkgenootschappen hebben dan ook last van
voortschrijdende secularisatie, de invloed van deze kerken op de samenleving neemt af.
Het leden aantal van deze kerken daalt jaarlijks flink.
- Hierdoor nemen de evangelische gemeenten vaak de kerk-gebouwen van de traditionele
kerkgenootschappen over, omdat de traditionele kerkgenootschappen kerken moeten
sluiten omdat ze ‘overbodig’ zijn.
4. Je kunt van de evangelische beweging; twee kenmerkende zaken van de organisatie
weergeven; 7 geloofsopvattingen en 6 kenmerken beschrijven.
Twee kenmerkende zaken van de organisatie;
- Bestuurd door raad van oudsten + voorganger
- Deels aangesloten bij de evangelische Alliantie
9
7 geloofsopvattingen;
- De eenheid van God, van eeuwigheid bestaande in drie Personen; de Vader, de Zoon en
de Heilige Geest.
- De soevereiniteit van God de Vader in schepping, voorzienigheid, Openbaring en
voleinding.
- Onze Here Jezus christus, God in het vlees geopenbaard, geboren uit een maagd, Zijn
zondeloos leven, Zijn goddelijke wonderen, Zijn plaatsvervangend en verzoenend
sterven, Zijn lichamelijke opstanding en hemelvaart, Zijn werk als Middelaar en Zijn
persoonlijke wederkomst in macht en heerlijkheid.
- De goddelijke inspiratie van de Heilige Schrift en daaruit voortvloeiend haar
betrouwbaarheid en hoogste gezag in alle zaken van geloof en leven; er is geen dwaling
in al wat zij verklaart.
- De universele en algemene zondigheid en schuld van de gevallen mens, die hem
onderwerpen aan Gods toom en veroordeling
- De verlossing van de zondaar door het vergoten bloed van Jezus Christus, Gods Zoon, en
zijn rechtvaardiging uit genade, niet door werken, maar door het geloof in Hem.
- De lichamelijke opstanding van de doden; van de gelovigen tot het eeuwige leven en van
degenen, die verloren gaan, ten oordeel.
- Het werk van God de Heilige Geest, die het verstand verlicht, de wedergeboorte werkt
en in de gelovige woont, waardoor deze in staat wordt gesteld een heilig leven te leiden
en te getuigen en te werken voor de Here Jezus Christus.
- Het priesterschap van alle gelovigen, die tezamen de universele gemeente vormen, het
lichaam van Christus waarvan Hij het Hoofd is en krachtens Zijn bevel gehouden is het
Evangelie in de gehele wereld te verkondigen.
6 kenmerken eredienst;
- Bijeenkomsten worden soms gehouden in eenvoudige zaalachtige ruimten, soms in
vroegere theaters, soms ook in kerkgebouwen.
- De gelovigen nemen actief en spontaan deel aan de dienst. Vaak is het zo dat de
kerkgangers hun betrokkenheid en instemming laten merken door ‘halleluja’ of ‘amen’ te
groepen. Ook is het is sommige gemeentes de gewoonte te gaan staan en soms te gaan
dansen, bij bijvoorbeeld het zingen van liederen.
- In de dienst is ruimte voor het uitspreken van een persoonlijke getuigenis van het
geloof, voor lofprijzing en voor voorbede voor broeders en zusters.
- In een aantal gemeenten is de ‘ziekenzalving’ een belangrijk ritueel. Aan het einde van de
dienst wordt iemand die ziek is gezalfd. Hierbij wordt een speciale olie over de zieke
uitgegoten, waarbij een gebed wordt uitgesproken waarin nadrukkelijk om genezing
wordt gevraagd.
- in veel gemeenten wordt veelvuldig gezongen uit verschillende ‘opwekkingsbundels’, bij
deze liederen wordt er vaak in de handen geklapt.
- De doop; onderdompeling, vaak na het afleggen van een persoonlijke geloofsbelijdenis.
5. Je kunt voorbeelden geven waaruit blijkt dat er binnen de evangelische beweging niet over
alles gelijk gedacht wordt.
Pinkstergemeente is bijvoorbeeld nog nadrukkelijker met de Geest bezig dan andere
evangelische bewegingen.
10
Kenmerkend gereformeerd;
 Dominee
 Behoudend
 Kinderdoop
 Belijdenis doen
 Band met vroeger
o belijdenisgeschriften
o liturgie
 Meer oog voor gebrokenheid
 Theologische bezinning
Gezamenlijk;
 geloof in Jezus
 Bijbel is Gods
woord
Gereformeerden kunnen van
evangelischen leren;
- Radicaal christen zijn
- Sterk in zendig en
hulpverlening.
Kenmerkend evangelisch is:
 Spreekers
 Volwassendoop
 Alleen bijbel, geen
belijdenisgeschriften
 Bijzondere gaven van de Geest
- Tongentaal,
gebedsgenezing
 Meer uiten van emotie/gevoel
 Chiliasm(=leer v/h 100 jarig rijk)
Evangelischen kunnen van
gereformeerden leren;
- Les van het verleden
- Bezonnenheid (nadenken)
11
Hoofdstuk 2 ~ De geschiedenis
1. Je kunt de belangrijkste historische wortels van de evangelische beweging, montanisme,
wederdoperij en methodisme benoemen en duidelijk uitleggen.
Montanisme 2e eeuw;
 Aandacht voor bijzondere gaven van de Geest;
o Profetie
o Visioenen
o Tongentaal
 Voorspellen van de wederkomst
 Montanus spreekbuis van de Heilige Geest, daarom bijbel minder belangrijk.
Wederdoperij 16e eeuw;
Is een reactie op de Roomse leer.
 Geloofsdoop, ‘kinderen horen er nog niet echt bij’
 Bijzondere gaven van de Geest ervaren;
o Dromen
o Visioenen
 Voorspellen van de wederkomst
 Ingevingen belangrijker dan de bijbel
 Radicalisme: heilig leven zonder zonde;
 Terugtrekken uit
Methodisme 18e eeuw;
 De ervaring van de wedergeboorte geeft zekerheid ipv de beloften van God
 Gevoel en ervaring zijn kenmerkend voor het geloof ipv aanduiding van de relatie
met Christus
 Accent op de heiliging
 In het chr. geloof staat de mens centraal.
2. Je kunt de begrippen heiligingsbeweging en pinksterbeweging benoemen en uitleggen.
Heiligingsbeweging ontstaan rond 19e eeuw in Amerika en Engeland;
 Meerdere ervaringen meemaken;
o Wedergeboorte
o De doop met de heilige Geest.
 Zelf zeven stappen zetten om de doop met de Heilige Geest te
ontvangen.
Pinksterbeweging 20e eeuw;
 Gericht op ervaring; sterk emotioneel karakter
 Tongentaal is een bewijs van het ontvangen hebben van de doop met de Heilige
Geest.
3. Je kunt uitleggen hoe het remonstrantisme zichtbaar wordt in het methodisme, de
heiligingsbeweging en de pinkstergemeente.
Remonstrantisme 17e eeuw; is dat de nadruk ligt op de vrije wil van de mens.
De mens kiest De mens kiest zelf, de mens heeft een vrije wil en God past zich daaraan aan.
 Methodisme: een grote rol in het bereiken van de vereiste hoogte in de
geestelijke ervaring.
 Heiliginggemeente: nadruk ligt op eigen beslissing: Je moet en je kunt zelf en
keus maken om je leven aan de Heer te geven.
 Pinkstergemeente: Zelf ontvang je de gave van de Heilige Geest bijv.
tongentaal.
12
4. Je kunt uitleggen hoe in de gereformeerde traditie gedacht wordt over het ervaren van en
vervuld worden met de Heilige Geest. Geef aan waarin dat verschilt met de visie van de
heiligingbeweging en de pinksterbeweging.
- Gereformeerde kerk denkt het volgende: de Heilige Geest leidt ons in dit leven en
daarom bewaart hij ons ervoor dat wij op drift zouden raken op de golven van menselijke
verlangen en gevoel. Ook wil hij ons hart en gevoel bereiken om ons een persoonlijke
band te geven met de Drie-enige God.
- Ze bestrijden de doop met de Heilige Geest en vinden dit tekort doen aan het werk wat
de Heilige Geest al eerder gedaan heeft en benadrukt teveel de verwachting van een
bijzondere ervaring. De doop met de Heilige Geest is echter, verwijst naar heel het werk
van de Heilige Geest zoals dat begonnen is bij de uitstorting op Pinksteren. Dit was dan
ook eenmalig.
13