evangelische beweging

3. Boeddhisme
Twee hoofdstromingen:
- Theravada-boeddhisme (kleine voertuig): verwerven van wijsheid, werken aan eigen verlossing en het aardse
streven af werpen.
- Mahayana-boeddhisme (grote voertuig): waarheid en verlossing voor iedereen. Doel: bevrijding van alle
levende wezens door medeleven met al wat leeft.
In 560 voor Chr. werd Siddharte geboren = Boeddha (Ontwaakte, Verlichte). Hij heeft ontmoetingen:
1. Oude man: niet voor altijd jong
2. Zieke: lichamelijk lijden bestaat
3. Rouwstoet: zin van het leven en doel van lijden en nood.
4. Bedelmonnik/sadhoe: geen begeerten / kwaad meer denken en doen → weg naar volmaakte
verlossing.
Na de ontmoetingen ziet hij de vergankelijkheid van het leven en geeft zijn prinselijk bestaan op om de weg
van verlossing te volgen. Deze vindt hij na diepe meditatie.
Karmaleer: alles wat er nu bestaat of gebeurd, wordt veroorzaakt door de kosmische wetmatigheid, volgens
eeuwige vaste wetten. God is een personificatie van deze wetmatigheid. Hierdoor is er de kringloop van
wedergeboorten, een eeuwigdurende kringloop van oorzaak en gevolg. Deze kringloop wordt in stand
gehouden door begeerte (onophoudelijk verlangen naar aardse bezittingen) en onwetendheid (gebrek aan
inzicht in de juiste weg die leidt naar verlossing). Verlossing uit de kringloop is mogelijk door een juist inzicht in
de situatie waaruit je verlost wilt worden en de juiste weg waarlangs die verlossing bereikt kan worden.
Nirwana (verlicht zijn) is totaal verlost zijn uit de gevangenschap van het verlangen naar aardse bezittingen:
door onwetendheid te overwinnen en de vier edele waarheden eigen maakt → kringloop van oorzaak en
gevolg doorbroken. De vier edele waarheden:
1. Al het leven is leiden: gehechtheid aan deze wereld en dit leven, bang zijn iets te verliezen of
steeds te hopen dat het beter wordt.
2. Lijden ontstaat door verlangen/begeerte.
3. Opgeven van verlangens stopt lijden: geen teleurstellingen door niks te verlangen.
4. Achtvoudig pad maakt vrij van verlangens:
Wijsheid en overgave
1. Inzicht in je lijdend bestaan
2. Juist besluit: er wat aan doen
Leefwijze
3. Juist spreken
4. Handelen
5. Levensonderhoud
Instelling, onthechting
6. Juiste inspanning
7. Juiste aandacht
8. Juiste concentratie (meditatie, yoga)
Dharma is de leer dat via India wordt verspreid. Een rad dat in beweging is gebracht en blijft rondraaien.
Symbool boeddhisme: wiel met 8 spaken (achtvoudige pad). Toen Siddharte stierf hebben ze zijn as over acht
stoepa's, kegelvormige bouwwerken (graven), verdeeld.
De levensstijl van boeddhisten is gebaseerd op het feit dat alle levende wezens gelijk zijn aan elkaar en in staat
zijn tot kiezen tussen goed en kwaad. Daarbij horen de volgende geboden:
1.
2.
3.
4.
5.
Niet doden: ahisma (geweldloosheid)
Niet stelen, wel delen
Seksualiteit niet misbruiken, geen overspel
Geen onwaarheid spreken: liegen / beledigende taal
Geen bedwelmende middelen gebruiken.
Monniken geven het goede voorbeeld:
Armoede: niet mogen, niet willen, niet hoeven
Celibaat: geen vrouw mogen, willen, hoeven
Geweldloosheid: geen lijden voor anderen
Meditatie: bewust zijn onder controle
Richten op jezelf → geen ongecontroleerde gedachten.
Vanaf het achtste levensjaar kunnen jongens naar het klooster, de oudste van de twee leiders die de jongen
toegewezen krijgt, beslist of de jongen definitief mag komen. Op zijn twintigste bepaalt hij of hij blijft. Twee
overgangsrituelen: intreden in gemeenschap en blijvende ‘hogere’ wijding. De drie heilige juwelen zijn:
boeddha (leraar), dharma (leer) en sangha (gemeenschap).
Wat maakt het boeddhisme aantrekkelijk?
Lijden accepteren
Niet in strijd met de wetenschap
Niet confessioneel
Kan je uitproberen
4. Het lijden
Habakuk over lijden: God komt om te redden en recht te doen (onrecht zorgt voor lijden).
- recht(vaardigheid) verschaffen
- verzet
- begeerte wordt aan de kaak gesteld
- verwachten, vertrouwen
In het boeddhisme is verstilling, uitdoving en in jezelf keren. In het christendom plaatst God ons actief midden
in de wereld. God schiep de mens als kroon op de schepping met emotie. Boeddhisme deformeert de mens tot
een onbewogen en leeg wezen.
Hindoeïsme
Boeddhisme
Chr geloof
Godsbeeld
Alles is uiteindelijk Brahman,
onpersoonlijk, niet “de Ander”
Geen God
God is Iemand, Schepper,
liefdevol, almachtig, Verlosser
verlossing
Je overgeven aan het heilige
ritme van de natuur.
Door onthechting,
Op basis van Gods liefde en
belofte
- Door puja’s (verering vd goden)
- Je houden aan de darma
- Meditatie / yoga, je richten op
Brahman
- Moksja (= opgaan in Brahman,
een vorm van niet-bestaan)
Verlossing slechts tot op zekere
hoogte: minder begeren,
bewuster leven, met meer grip
op wat je tot slaaf van begeren
wil maken.
Door het offer van Jezus, Gods
Zoon,
Door geloof in Jezus,
Voor sommigen een vorm van
niet bestaan bereiken: nirwana
Er wordt recht gedaan, geen
zelfverlossing.
Tijdsbeeld
Cyclisch, eindeloos, berusting
Cyclisch, eindeloos, berusting
Lijn: met begin en eind, op weg
naar voltooiing: op weg naar
perfect mens zijn.
mensbeeld
Emanatie van Brahman
Aan zichzelf overgelaten, samen
met de sangha (de
gemeenschap),
Schepsel, beeld van God, bijna
goddelijk,
maar ook:in zonde gevallen,
schuldig, in de invloedssfeer van
satan, geneigd God de rug toe te
keren, daardoor schuldig voor
God
Gelaagdheid (kastenstelsel)
Lijden is vooral je lot, hoort erbij.
Vaak evolutionistisch
mensbeeld: het hoogst
ontwikkelde zoogdier
Geef het voorbeeld van een
onthecht leven.
Belediging ten opzichte van God
de schepper en zijn bedoeling
met deze wereld.
afhankelijk van verlossing door
God.
Verzet tegen lijden en onrecht
en hoop op God
5. Nieuwe Spiritualiteit
Kenmerken Nieuwe Spiritualiteit:
- men spreekt in positieve termen over spiritualiteit, terwijl religie wordt afgeserveerd. Spiritualiteit staat voor
'feel good' associaties.
- geloof in een heilig of goddelijk zelf (= hogere zelf, goddelijke vonk, Boeddha-natuur of innerlijke kind).
Invloed van oosterse denkbeelden in verbinding met natuurkundige inzichten.
- er is waarheid te vinden in alle godsdiensten. Geloof in alle religieuze ervaringen, ongeacht de bron, zijn
uiteindelijk hetzelfde, hangt samen met de nadruk op 'zelf'.
- samenstelling van 'occult' (verborgen kennis, geheime krachten) en 'cultuur'.
New Age is een verzameling van ideeën, mengeling van elementen uit alle godsdiensten waar je uitplukt wat je
aanstaat, waar je je goed bij voelt.
heeft aandacht voor:
 alternatieve genezers
 occultisme
 natuur: 'moeder-aarde'
 de kosmos: astrologie
 de toekomst
 religieus bewustzijn
reageert op:
 de mens als homo-technicus
 milieuvervuiling
 secularisatie: verwereldlijking, doemdenken.
kenmerkt zich door:
 monisme:
(micro-/macrokosmos) alles is herleidbaar tot het ene.
 pantheïsme
alles is goddelijk
 religieus humanisme
mens is goddelijk  goede goddelijke mens
 eclecticisme
elementen uit allerlei religies
 syncretisme
samengevoegd tot één geheel
 materialisme
resultaatgericht
 onsamenhangend
niet echt vat op tekrijgen.
Invloeden in New Age van het hindoeïsme en boeddhisme:
alles is één
karma: verantwoordelijk voor wt je doet
reïncarnatie
goddelijke energie in jezelf (atman)
astrologie en yoga
Reïncarnatie is bij New Age echter wel positief: nieuwe kans om nog verder spiritueel te evolueren.
New Age
Christelijk geloof
God
- onpersoonlijke kracht
- kosmische god, levensbeginsel
- in alle dingen aanwezig
- lichte en duistere zijde
- persoonlijke Vader
- Schepper van hemel en aarde
- zichtbare en onzichtbare geschapen
- enkel licht
Jezus
Christus
- verschillende profeten in vele religies en
culturen
- Gods geest die in ieder mens tot volledige
ontplooiing komt
- (christenbewustzijn)
- reïncarnatie van de Wereldleraar
- Gods zoon, het woord van 'den beginne' die
ons als mens in alles gelijk werd, maar als één en
dezelfde persoon.
- gekruisigd, opgestaan en opgevaren
- beloofde Messias
Heilige Geest
Bovennatuurlijke geesteskracht
Trooster die van de Vader en de Zoon uitgaat
Mens
- heeft goddelijke oorsprong
- is goed
- is eigenlijk alleen geest
- reïncarnatie
- is geschapen naar Gods beeld
- is zondig
- heeft een geest, ziel en lichaam
- zal met opstanding herrijzen
Verhouding
God - mens
- mystieke eenwording op eigen (geestes)kracht
- geloof in eigen goddelijke ontplooiing
- liefdesrelatie in afhankelijkheid van Vader
- geloof in Gods genade en almachtigheid
Verlossing
- van onwetendheid, vorige levens
- door eigen spirituele inspanning en groei
- van zonde en schuld
- door de kruisdood en opstanding van Christus
Zonde
het niet verplicht zijn
- door genade en liefde van God
- schuld en nalatigheid tegenover God
Wonder
- wederrechtelijk gebruik van bovennatuurlijke
kracht
- met behulp van paranormale krachten
- op last van satan of diens engelen
- in opdracht van God
- ter ondersteuning en/of ter verbreiding van het
evangelie
- met behulp van zijn kracht, dienst van zijn
engelen
Satan
duistere kant van God
- gevallen engel
- overste der Wereld
- leugenaar van den beginne
- Gods tegenstander tot de jongste dag
Antichrist
ieder mens of groepering die de verlichting in de
weg staat en de harmonieuze eenwording van
alles en allen tegenwerkt
- de mens der wetteloosheid die zich tegen God
en zijn geboden keert
- het beest uit de zee (openb. 13) met het getal
666
Nieuwe tijd
- tijdperk van de waterman
- geen individuen meer
- geen onderscheid man - vrouw
- geen gezinnen meer
- tijdperk van verlichting, heil, harmonie,
vrouwelijke zachtheid en vrede
- nieuwe hemel en aarde na de wederkomst
- sterfelijke lichamen worden onsterfelijk, het
stoffelijke wordt hemels: geen aardse relaties
meer
- eeuwige vrede voor allen die wandelen in Gods
licht en zijn aangezicht mogen zien.
6. Transcendente meditatie
Transcendente meditatie is een eenvoudige, natuurlijke methode om tot maximaal diepe geestelijke en
lichamelijke rust te komen. Er zijn geen speciale leefregels vereist en de methode staat geheel neutraal ten
opzichte van elke geloofsovertuiging. Het heeft effect op de geest, op de lichamelijke gezondheid, op het
gedrag en op de maatschappij als geheel. Leider: Maharishi Mahesh Yofi. Centrum: Lelystad.
Kenmerken van een sekte:
1. hang naar perfectionisme en daardoor een zekere geestelijke hoogmoed; oorspronkelijke zuiverheid.
2. neiging tot isolement
3. wrokgevoelens jegens de gevestigde kerk(en)
4. verabsolutering van een deelwaarheid, zelf alleen de volle waarheid
5. drang om vooruit te lopen op het leven na de dood
6. persoonlijke geloofsbeslissing
7. charismatisch leiderschap
8. ondoorzichtig financieel beleid, tijd en geld verwacht van leden
9. methoden van werving en binding zijn bedenkelijk/verwerpelijk.
T.M. voldoet aan enkele kenmerken van een sekte. Ze zijn alleen maar positief en weten zeker dat ze de
absolute waarheid in handen hebben. Maar tegelijk 'liegen' ze ook. Ze zeggen dat er geen speciale leefregels
vereist zijn, maar toch heeft het kenmerken van een hindoeïstische, New Age leefwijze.
1. Evangelisch
Evangelisch is een verzamelbegrip (containerbegrip, paraplubegrip) omdat het beeld niet is gegeven. Het is een
verwarrende term. In Duits, Engels en Nederlands betekent het telkens iets anders.
Nederlandse evangelische christenen kunnen onderscheden worden in:
Evangelische beweging: noodzaak van persoonlijke bekering en levensheiliging centraal. Belangrijk
platform is de Evangelische alliantie (1979): streeft naar samenwerking om het christelijk geloof onder
aandacht te brengen en willen geestelijk leven weer vorm geven (missionaire vuur). Hierdoor is binnen
de PKN het evangelisch werkverband (1995) ontstaan.
Pinksterbeweging (1906, Amerika): spreken in tongen, doop met de HG is een diepe persoonlijke
ervaring van de HG en een keurmerk van echt geloof.
charismatische beweging: aandacht en openheid voor de 'charismata', de genadegaven van de HG. Dit
is een evangelisch werkverband binnen de PKN, dus geen kerkverlating.
Traditionele kerken
kinderdoop
band met vroeger (belijdenisgeschriften, liturgie)
meer oog voor gebrokenheid
Opwekkingsbeweging
=
herlevingsbeweging,
revivalbeweging
volwassendoop
(bijzondere) gaven van de geest
meer uiten van emotie en gevoel (accent op blijdschap)
Evangelische beweging:
organisatie
 bestuurd door voorganger en oudsten, bijna altijd mannen; geestelijk welzijn
 diakenen; materieel welzijn
 gemeenteleden; activiteiten
geloofsopvattingen
1. Eenheid van God, van eeuwigheid bestaande in drie Personen: Vader, Zoon, Heilige Geest.
2. Soevereiniteit van God de Vader in schepping, voorzienigheid, Openbaring en voleinding.
3. Here Jezus christus, God in het vlees geopenbaard, geboren uit een maagd, zondeloos leven,
wonderen, sterven, opstanding en hemelvaart, middelaar en wederkomst
4. Goddelijke inspiratie van de Heilige Schrift; betrouwbaarheid en hoogste gezag.
5. Universele en algemene zondigheid en schuld van de gevallen mens.
6. Verlossing van de zondaar door het vergoten bloed van Jezus Christus en zijn rechtvaardiging
uit genade, niet uit werken, maar door geloof.
7. Lichamelijke opstanding van de doden; gelovigen tot eeuwig leven.
8. Werk van de HG, die verstand verlicht, wedergeboorte werkt en in de gelovige woont
waardoor deze het heilige leven kan leiden en kan getuigen en te werken voor Jezus.
9. Priesterschap van alle gelovigen, die samen de universele gemeente vormen, het lichaam van
Christus.
kenmerken eredienst
 doordeweekse bijeenkomsten in zaalachtige ruimten
 diensten verlopen in nieuwtestamentische broeder- en zustersfeer
 gelovigen nemen actief en spontaan deel aan de dienst
 door 'halleluja' of 'amen' te roepen, blijk geven van betrokkenheid en instemming
 mensen gaan staan om te dansen en in handen te klappen
 ruimte voor persoonlijk uitgesproken getuigenissen van geloof, lofprijzingen en voorbedes.
 ziekenzalving; genezingsdiensten
 gezongen uit opwekkingsbundels
 doop wordt na het afleggen van een persoonlijke geloofsbelijdenis bedient, vaak
onderdompeling
2. De geschiedenis
evangelische beweging
Montanisme
2e eeuw ( + 160)
Wederdoperij
16e eeuw
Remonstrantisme
17e eeuw
Methodisme
18e eeuw
Aandacht voor
bijzondere gaven
vd Geest:
-profetie,
-visioenen,
-tongentaal
Geloofsdoop
De mens kiest
zelf,
De ervaring v/d
wedergeboorte
geeft inwendige
zekerheid i.p.v. de
beloften van God
voorspellen v/d
wederkomst
Montanus
spreekbuis en
profeet v/d
Heilige Geest,
daarom bijbel
minder belangrijk
(openbaring
verbeterde
uitgave)
Bijzondere gaven
van de Geest
ervaren:
-dromen
-visioenen
Voorspellen v/d
wederkomst
Ingevingen
belangrijker dan
de bijbel
Radicalisme: heilig
leven zonder
zonde:
terugtrekken
uit
de mens heeft
een vrije wil.
God past zich
daaraan aan.
Gevoel en
ervaring zijn
kenmerkend voor
het geloof i.p.v.
aanduiding van de
relatie met
Christus
Accent op de
heiliging
In het Chr. geloof
staat de mens
centraal
Heiligingsbeweging
19e eeuw
Meerdere
ervaringen
meemaken:
-wedergeboorte
-De doop met de
heilige Geest.
zelf zeven
stappen zetten
om de doop met
de H. Geest te
ontvangen
Pinksterbeweging
20e eeuw
-gericht op
ervaring: sterk
emotioneel
karakter
-tongentaal
Charles E. Parham
vader v/d
pinksterbeweging.
William J.
Seymour 3 jaar
dienst gehouden.
Vrucht van de
Geest is een recht
dat je toekomt.
grote invloed op
pinksterbeweging
/ charismatische
kringen
John Wesley
Wederdoperij: radicale, doorslaande, fanatieke reformatie.
- Reactie op de Roomse leer van natuur en genade: de overheid is de beheerder van het slechte, Jezus had
geen vleselijk lichaam, Geest gaat boven de Bijbel en ze scheiden zich van de wereld af. (Dualisme: genade
[goed] - natuur [slecht])
- Reactie op de Roomse volkskerkgedachte: een gemeente van echte heiligen, dus kinderen horen er nog niet
echt bij  volwassendoop.
- Reactie op de tijd: tijdperk van de geest is aangekomen (rechtstreeks openbaringen van de Geest, Bij-bel) en
het koninkrijk der hemelen is nabijgekomen.
Remonstrantisme wordt zichtbaar in
- Methodisme: inspanning waartoe de mens zelf in staat is in het bereiken van de vereiste hoogte in geestelijke
ervaring.
- Heiligingsbeweging: aan bepaalde voorwaarden willen voldoen.
- Pinksterbeweging: zelf vastbesloten zijn 'een hogere ervaring' te willen ontvangen. (tongentaal)
Weder-doperij
Gereformeerde
kerken: De Heilige Geest leidt ons in dit leven en bewaart ons ervoor dat we op drift zouden
e
16
eeuw
raken door onze menselijke verlangens en gevoel. Hij wil ons verstand laten begrijpen, maar ook ons hart en
gevoel bereiken, zodat we zekerheid krijgen van een persoonlijke band met de drie-enige God.
Vervuld zijn met de Geest betekent dat de Geest ons hart, onze ziel, ons verstand en onze wil leidt en regeert.
Dit heeft tot doel om het evangelie te vertellen, elkaar te bemoedigen, God te vereren en het christelijk leven
te genieten. De doop met de HG verwijst naar heel het werk, wat begonnen is bij Pinksteren, dit was eenmalig.
De uitdrukking doop met de HG benadrukt teveel de verwachting van een bijzondere ervaring.