CBN 2012 05 Betalingen in natura - Expertise aan de Hogeschool

De boekhoudkundige verwerking van de betaling in natura na
inbetalinggeving
De Commissie voor Boekhoudkundige Normen besteedt in haar Advies
2012/05 aandacht aan de boekhoudkundige verwerking van
inbetalinggeving, waarbij de betaling in geld wordt omgezet in een betaling
in natura.
De inbetalinggeving
De inbetalinggeving is een overeenkomst met betrekking tot de betalingsmodaliteiten.
Schuldenaar en schuldeiser komen overeen om het voorwerp van betaling te wijzigen. Dit
wil zeggen dat een verbintenis om een geldsom te betalen voor de levering van bepaalde
goederen en diensten bijvoorbeeld omgezet wordt in een verbintenis om een zaak te
geven in plaats van een geldsom (of omgekeerd). Een inbetalinggeving vereist dus het
sluiten van een nieuwe overeenkomst over de betalingsmodaliteiten na de sluiting van de
originele overeenkomst.
Juridisch zijn er nog wel een aantal bijzonderheden te formuleren, echter in deze bijdrage
ligt de focus, net als in het Advies van de Commissie, op de boekhoudkundige verwerking
ervan.
Situatieschets
Veronderstel een uitgangspositie waarbij een leverancier X voor 10.000 euro goederen
levert aan klant Y (excl. BTW). Beide partijen komen initieel overeen dat de betaling via
bankoverschrijving zal gebeuren. Het opstellen van de verkoopfactuur komt als volgt in
de boeken van schuldeiser/leverancier X :
40 Handelsdebiteuren
Aan 70 Verkopen en dienstprestaties
Aan 49 Verschuldigde BTW bij verkopen
12.100,00
10.000,00
2.100,00
Door een liquiditeitsprobleem bij klant Y stelt deze voor om te betalen door levering van
goederen of diensten aan leverancier X, dewelke het voorstel aanvaardt.
Afhankelijk van het kenmerk van de goederen of diensten die schuldenaar/klant Y
voorziet als betaling van schuldeiser/leverancier X, hetzij een vast actief in het geval de
goederen die als onderliggend goed duurzaam door de schuldeiser/leverancier X zullen
worden gebruikt, hetzij een vlottend actief ingeval een goed of een dienst, verloopt de
inbetalinggeving bij de schuldeiser/leverancier X boekhoudkundig verschillend.
Boekhoudkundige verwerking ingeval levering van een vast actief
In het geval een vast actief het onderwerp van de inbetaling betreft, boekt de
schuldeiser/leverancier X :
2x
49
Aan
Materieel Vast Actief
Terugvorderbare BTW bij aankopen
40 Handelsdebiteuren
10.000,00
2.100,00
12.100,00
Boekhoudkundige verwerking ingeval levering van vlottende goederen
In het geval een goed dat beschouwd wordt als een vlottend actief het onderwerp van
inbetalinggeving betreft, boekt de schuldeiser/leverancier X :
60
Of
61
49
Aan
Aankopen handelsgoederen, grond- en hulpstoffen
10.000,00
Diensten & diverse goederen
Terugvorderbare BTW bij aankopen
40 Handelsdebiteuren
2.100,00
12.100,00
Boekhoudkundige verwerking ingeval levering van een dienst
In het geval een dienst het onderwerp van inbetalinggeving betreft, is de Commissie de
mening toegedaan dat deze dienst in hoofde van de schuldeiser/leverancier X dient te
worden verwerkt als periodekost binnen de Diensten & Diverse Goederen (rekening 61) :
61
49
Aan
Diensten & diverse goederen
Terugvorderbare BTW bij aankopen
40 Handelsdebiteuren
10.000,00
2.100,00
12.100,00
Mocht de dienst door de schuldenaar/klant Y over verschillende boekjaren worden
verstrekt, dan dient de schuldeiser rekening te houden met een passende afgrenzing.
Indien in het bovenstaande voorbeeld de dienst voor 1/4e betrekking hebben op het
aflopende boekjaar en 3/4e voor het volgende boekjaar wordt geboekt op einde van het
boekjaar :
49
Aan
Over te dragen kosten
61 Diensten & Diverse goederen
7.500,00
7.500,00
Begin van het volgende boekjaar wordt dan de omgekeerde boeking uitgevoerd :
61
Aan
Diensten & Diverse goederen
49 Over te dragen kosten
7.500,00
7.500,00
Algemene bemerkingen
De Commissie boekt in haar voorbeelden rechtstreeks af van de rekening 40
Handelsdebiteuren. In de voetnoten bij de voorbeelden verduidelijkt ze echter dat het ook
mogelijk is om bij de inbetalinggeving eerst de rekening 44 Leveranciers te crediteren en
deze nadien te compenseren met de openstaande rekening 40 Handelsdebiteuren.
Daar waar ze dat in voorgaande Adviezen wel regelmatig doet, geeft de Commissie in
haar nieuw Advies 2012/05 niet de boekhoudkundige verwerking weer bij beide partijen.
Bij deze de suggestie aan de Commissie om aansluitend ook te adviseren over de
verwerking bij de schuldenaar/klant Y.