Beroepscompetentieprofiel Gastheer/gastvrouw Bijgesteld en aangevuld met ASSISTENT GASTRONOOM Vastgesteld door het bestuur van de Stichting Nationaal Onderwijscentrum van de bedrijfstak Horeca op 4 maart 2009 Beroepscompetentieprofiel gastheer Algemene informatie Onder regie van Ontwikkeld door: Brondocument(en) Datum: 4 maart 2009 Versie: bijstelling van versie 2006 SVH SVH, in opdracht van sociale partners van de bedrijfstak Horeca Bedrijfschap Horeca en Catering, Kompas voor Beleid. Trendstudie voor de Nederlandse horeca, 2005 Bedrijfschap Horeca en Catering, Trendrapport Rendement Horeca, 2007 Referentiefuncties Bedrijfstak Horeca 2002 Bedrijfschap Horeca en Catering, Barometer voor horeca, catering en recreatie, nr. 1, maart 2007 Bedrijfschap Horeca en Catering, Barometer voor horeca, catering en recreatie, nr. 2, juni 2007 Bangma, K. en P.A. van Eck van der Sluis, Vooruitzichten op middellange termijn voor de horeca, catering en verblijfsrecreatie. Meerjarenraming op basis van KTO-model EIM; periode 2007-2011, 2007 Bedrijfschap Horeca en Catering, Arbeidsmarktanalyse 2006, 2006 Bedrijfschap Horeca en Catering, Bedrijfstakrelaties en -prognoses voor de Nederlandse horeca, 2005 Beroepscompetentieprofiel gastheer, SVH 2007 Assistent gastronoom. Aanvullend deel op eindtermen Gastheer op niveau 2, SVH 2002 Aankomend gastronomen gevraagd (m/v)! Assistent gastronoom. Een nieuwe gastvrijheidsopleiding van bedrijfsleven en onderwijs, AG en SVH 2006 Kwalificatiedossier bediening, 2007-2008 Resultaten gehouden interviews in de restaurantbranche Onderzoeksverslag behoefte aan een beroepscompetentieprofiel Assistent-gastronoom en Gastronoom/Sommelier, SVH 2008 Legitimering BCP: Het beroepscompetentieprofiel is ontwikkeld op basis van de door het COLO op 4 juli 2002 op formatverspreide richtlijnen. vereisten door Bij de ontwikkeling van het BCP is afgestemd met betrokken beroepsbeoefenaren, met de voor op inhoud door deze beroepsgroep actieve beroepsorganisaties en met de betrokken sectororganisaties bestaande uit werkgevers en werknemers. ober Mogelijke functie kelner benamingen medewerker bediening zelfstandig werkend gastheer medewerker bediening luxe restaurant assistent-gastronoom In dit document dient u, daar waar ‘hij’ genoemd wordt, ‘hij/zij’ te lezen en daar waar ‘gastheer’ genoemd wordt, ‘gastheer/gastvrouw’ te lezen. Beroepsbeschrijving van de gastheer Beroepscontext/ werkzaamheden De gastheer werkt over het algemeen in hotel/restaurants, restaurantbedrijven en andere bedrijven waar gerechten en dranken worden geserveerd. Hij voert zijn werkzaamheden steeds uit als lid van een team. De formule van het bedrijf is bepalend voor de omvang van het team. Het kenmerkende van het beroep van gastheer is de dienstverlening: de gast vraagt en de gastheer reageert en biedt iets aan. De gastheer reageert op de verwachtingen, behoeften en doelstellingen van de gast en biedt deze laatste gastvrijheid aan. De gastheer managet de verwachtingen en beleving van de gast door de gast tegen betaling te onthalen en te verzorgen. Hij doet dit steeds binnen de mogelijkheden van de formule van het bedrijf. In deze versie is het onderdeel ‘proces’ van de kerntaken uitgewerkt in een aantal werkprocessen. Van elk werkproces zijn eerst het volgnummer en de titel vermeld en daarna is de omschrijving gegeven van het betreffende werkproces. In het onderdeel ‘beroepscontext’ is aangegeven dat de werkzaamheden van de (zelfstandig werkend) gastheer/-vrouw ook te maken hebben met sociale hygiëne. In verband hiermee zijn in de kerntaak ‘verleent gastvrijheid aan gasten tijdens hun bezoek aan het bedrijf’ drie werkprocessen opgenomen over het handhaven van normen en regels voor sociale hygiëne in het bedrijf. Ook is er een beroepscompetentie over het handhaven van genoemde normen en regels opgenomen. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 3 © De gastheer verricht, in het kader van gastheerschap, verschillende soorten werkzaamheden. Hij verricht een groep werkzaamheden met het doel het bedrijfsklaar maken van het restaurant. Het bedrijf moet, voordat de eerste gasten binnenkomen, in orde zijn, klaar zijn, zodat de gastheer de gasten gastvrijheid kan verlenen en waardoor dat verlenen van gastvrijheid adequaat en optimaal kan verlopen. En dit is pas een feit, als de gasten, binnen de mogelijkheden van het bedrijf, tevreden gesteld zijn. Een andere groep werkzaamheden heeft betrekking op de drie onderdelen van het concept van gastheerschap. Die ‘drie onderdelen’ komen overeen met de drie fasen van het bezoek van gasten aan het restaurant. Bij elke fase hoort een bepaalde groep werkzaamheden. Zo gaat het bij het verlenen van gastvrijheid in de eerste fase van het bezoek van een gast om werkzaamheden gericht op het verwelkomen van de gast. Hierbij wordt gedacht aan het aannemen en verwerken van reserveringen, het ontvangen van gasten, het opnemen en serve-ren van bestellingen van aperitief en het placeren van de gasten. Bij het verlenen van gastvrijheid in de twee-de fase van het bezoek, dus in de verblijfsfase van de gast, gaat het om werkzaamheden, zoals het voeren van verkoopgesprekken, het opnemen van bestellingen en het serveren van bestellingen. Bij het verlenen van gastvrijheid in de derde fase van het bezoek van de gast, dus in de afscheidsfase, gaat het om werkzaamhe-den, zoals het afrekenen van bestellingen met de gast, het reageren op gastenreacties, het nemen van afscheid van gasten en het eventueel verzorgen van ‘after sales’. Een belangrijk aspect van de werkzaamheden gericht op verlening van gastvrijheid in het restaurant heeft betrekking op de uitvoering van het beleid van het bedrijf over het omgaan met, het handhaven van normen en regels voor normafwijkend gedrag in het bedrijf: welk gedrag van gasten is gewenst en welk niet en hoe de gastheer daarmee moet omgaan. Een derde groep werkzaamheden die de gastheer verricht, zijn de afrondende werkzaamheden. Hij voert deze werkzaamheden uit, nadat de gasten het pand hebben verlaten. De gastheer zorgt ervoor dat hij het restaurant bedrijfsklaar achterlaat, wanneer hij het pand aan het einde van zijn werkdag verlaat: de gasten- en dienst-ruimten zijn opgeruimd, schoon en netjes, de kassa is opgemaakt en afgesloten en het afval is verzameld, gesorteerd en gescheiden afgevoerd. De gastheer voert ook deze werkzaamheden efficiënt, effectief en volgens voorschriften van het bedrijf uit. Hij neemt daarbij ook wettelijke voorschriften op het gebied van veiligheid, Arbo-wet, HACCP en sociale hygiëne in acht. Er zijn binnen de bediening gastheren die de werkzaamheden, als hiervoor aangegeven, onder begeleiding uitvoeren. Maar er zijn ook gastheren die, door hun opleiding en ervaring, de werkzaamheden zelfstandig uitvoeren. We spreken in dit laatste geval van zelfstandig werkend gastheer. De zelfstandig werkend gastheer voert alle werkzaamheden van de gastheer uit. Hij voert daarenboven werkzaamheden uit op het gebied van begeleiding van medewerkers. De zelfstandig werkend gastheer treedt op als coach en faciliteert, stimuleert en beoordeelt aldus (lerende) medewerkers op de werkplek en reflecteert daarop. Hij verzorgt de vakmatige begeleiding van lerende medewerkers en begeleidt en instrueert nieuwe medewerkers en minder ervaren collega’s. De (zelfstandig werkend) gastheer die met de coaching van medewerkers is belast, werkt in grote (re) bedrijven ambulant. In kleinere organisaties combineert hij zijn coachende taak met werkzaamheden in het primaire proces – hetzij in uitvoerende, hetzij in leidinggevende zin. Er zijn bedrijven, met name in het segment van de gastronomie, waar de (zelfstandig werkend) gastheer het informeren en adviseren van gasten bij de wijnkeuze, het opnemen van de bestelling van wijnen en het serveren ervan aan de chef-bediening of de sommelier overlaat. Er is echter ook een groeiend aantal bedrijven in de restaurantsector waar een ‘assistentgastronoom’ in functie is. Hij, de ‘assistent-gastronoom’, voert alle werkzaamheden van de zelfstandig werkend gastheer uit, maar ook werkzaamheden op het gebied van wijnkeuze en van wijn-spijscombinatie1. Anders dan de zelfstandig werkend gastheer adviseert en begeleidt 1 De assistent-gastronoom is een ‘aankomend gastronoom’. Hij is dus een ‘zelfstandig werkend gastheer/-vrouw met specifieke kennis en ervaring op het gebied van gastronomie en de combinatie van gerechten en wijnen’. Het is een functie die wordt uitgeoefend op basis van het branchediploma SVH Aankomend Gastronoom. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 4 © Rollen en verantwoordelijkheden Complexiteit hij zelf de gasten die een gastronomische beleving willen meemaken: hij neemt in voorkomende gevallen bestelling op voor zowel gerechten als wijn en geeft daarbij de nodige informatie en adviezen. De ‘assistent-gastronoom’ zorgt verder ervoor dat de wijn ten opzichte van de gerechten op het juiste moment wordt geserveerd. Hij combineert in deze de functie van zelfstandig werkend gastheer met aspecten van de functies van sommelier of van chefbediening2. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom vervult een dienstverlenende rol. Dit impliceert een veelheid van rollen: de rol van verkoper, van entertainer, van begeleider, van adviseur en van informant. Hij is verantwoordelijk voor het pakket van taken dat hij uitvoert, maar legt daarover verantwoor-ding af bij de leidinggevende, die de eindverantwoordelijke is voor het totale proces van dienstverlening en de resultaten daarvan in de afdeling bediening. De zelfstandig werkend gastheer in klassieke zin en de zelfstandig werkend gastheer als assistent-gastronoom vervullen, naast een dienstverlenende rol, de rol van coach en begeleider. Ze zijn beiden verantwoordelijk voor het leer- en vormingsproces van lerende medewerkers op de werkplek alsook voor het contact met de onderwijsinstelling waar een lerende medewerker zijn opleiding volgt. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom voert een veelheid van taken en werkzaamheden uit. Hij voert de taken vaak naast elkaar uit en maakt daarbij soms gebruik van standaard-werkwijzen of -procedures. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom gaat over het algemeen planmatig te werk. Hij moet, ook bij zijn planning van werkzaamheden, steeds rekening houden met de actuele omstandigheden in het bedrijf en met voorschriften en richtlijnen die in het bedrijf op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden, van persoonlijke hygiëne en bedrijfs- en levensmidde-lenhygiëne en van milieuzorg gelden. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom dient de voorbereidende werkzaam-heden op een manier uit te voeren, dat het verlenen van gastvrijheid tijdens het bezoek van gasten effectief en efficiënt, dus optimaal, verloopt. Hij moet bij het daadwerkelijk verlenen van gastvrijheid, dus bij het realiseren van het concept van gastheerschap in het bedrijf, rekening houden met wensen, behoeften en verwachtingen van gasten. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom dient zich ervan bewust te zijn dat de behoeften, wensen en verwachtingen van gasten die het bedrijf bezoeken, divers zijn en dat deze veelal onvoorspelbaar zijn. Hij dient zich ook ervan bewust te zijn dat hij, met het oog op het leveren van bijdrage tot het realiseren van de commerciële doelstellingen van het bedrijf, moet inspelen op die behoeften, wensen en verwachtingen. Bij het realiseren van het gastheerschap, bij het daadwerkelijk verlenen van gastvrijheid staat communicatie, interactie met de gasten, centraal. De gastheer, de zelfstandig werkend gasheer of de assistent-gastronoom communiceert zowel commercieel als sociaal met gasten. Dit vereist van de gastheer en in versterkte mate van de zelfstandig werkend gastheer en de assistent-gastronoom sociale, communicatieve en commerciële vaardigheden. Het vereist echter ook een instelling waaruit moet blijken, dat hij over een goed ontwikkeld empathisch vermogen beschikt. De gastheer, de zelfstandig werkend gasheer of de assistent-gastronoom zal, om de unieke situatie van een gast tot zijn recht te laten komen, de gast persoonlijk moeten benaderen. Dat veronderstelt bij hem creati-viteit, integriteit, vakdeskundigheid, analytisch denken en flexibiliteit bij het trekken van conclusies. Het veronderstelt bij hem ook de bereidheid om zich te houden aan de eisen vanuit de bedrijfsformule. Het vereist van de assistent-gastronoom daarenboven ambitie en specifieke kennis en vaardigheden op gastronomisch gebied. Het voorgaande geldt – zij het in een iets anders toegespitste vorm – ook voor de manier waarop hij lerende medewerkers op de werkplek dient te coachen en te begeleiden. Bij het realiseren van gastheerschap, dus bij het verlenen van gastvrijheid, en bij het coachen en begeleiden van lerende medewerkers op de werkplek kunnen zich vele en verschillende problemen voordoen. Bedoelde problemen ontstaan over het algemeen in de interactie tussen 2 De assistent-gastronoom is noch gastroom, noch sommelier. Hij is zeker nog geen gastronoom/sommelier. Om gastronoom/sommelier te worden, moet hij zich nog verder specialiseren en veel ervaring opdoen op het gebied van ‘praktische toepassingen van gastronomische kennis’. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 5 © de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom en de gast respectievelijk de lerende medewerker. Ze zijn vaak onvoorspelbaar en naar hun aard uniek. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom kan voor de oplos-sing van dergelijke problemen niet volstaan met alleen gebruik te maken van standaardprocedures. Hij zal voor de oplossing van bedoelde problemen over het algemeen meer specifieke, soms creatieve en aangepaste werkwijzen moeten gebruiken. Fouten in de uitvoering van de taken van de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastro-noom, verkeerd of onvolledig of een niet tijdige uitvoering van de voorbereidende werkzaamheden kunnen het verloop van het verlenen van gastvrijheid aan gasten nadelig beïnvloeden. Het niet inspelen op of een verkeerde inschatting van de behoeften, wensen en verwachtingen van gasten kunnen, evenals onjuiste of onvolledige informatie of adviezen, een incorrecte manier van bediening, een niet alert reageren op signalen en fouten in de rekening – en andere onvolkomenheden in de dienstverlening tot gevolg hebben dat gasten ontevreden zijn. Dit alles kan ook een negatief imago van het bedrijf tot gevolg hebben. Het voorgaande maakt op zich al duidelijk dat de afbreukrisico’s van het slecht functioneren als gastheer, als zelfstandig werkend gastheer of als assistent-gastronoom groot zijn. Verkeerd realiseren, fouten in de realisatie van gastheerschap, van de verlening van gastvrijheid kunnen schadelijke gevolgen hebben voor het bedrijf. De continuïteit van het bedrijf kan daardoor onder druk komen te staan. Typerende beroepshouding Uit dit alles moet worden geconcludeerd, dat de complexiteit van het beroep van gastheer – in al zijn verschij-ningsvormen – hoog is. Typerend voor de beroepshouding van de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastro-noom is, dat hij: bij alle werkzaamheden die hij verricht, de behoeften, de wensen en de verwachtingen van gasten tot uitgangspunt neemt. Hij zorgt er steeds voor dat de behoeften, de wensen en de verwachtingen van de gasten binnen de mogelijkheden van de formule van het bedrijf worden gerealiseerd, zijn werkzaamheden efficiënt en effectief indeelt, aanstuurt op effectieve samenwerking en om dus als team op te treden, problemen signaleert, met oplossingen komt voor gesignaleerde problemen en met anderen over de gevonden oplossingen communiceert, commercieel is ingesteld, zich bewust is van de relatie tussen kosten en baten en steeds naar een zo optimaal mogelijke realisatie van de doelstellingen binnen de kaders van de bedrijfsformule streeft, zich bewust is van het belang van veilig, hygiënisch en milieuvriendelijk werken, maar ook van de betekenis en de noodzaak van de richtlijnen van de sociale hygiëne, Kenmerkend voor de beroepshouding van de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gas-tronoom is ook dat hij: sociaalcommunicatief vaardig is, anticipeert en attent en voorkomend reageert op signalen van gasten, empathisch goed ontwikkeld is en zich dus goed kan verplaatsen en inleven in de situatie van anderen over doorzettingsvermogen beschikt, aantoonbare bereidheid heeft om zich extra in te zetten, bereid is zich extra krachtsinspanning te getroosten bij werkdruk en zich bewust is van de gevaren die kleven aan het beroep. Tot slot, maar daarom niet in de laatste plaats, behoort tot het typerende van de beroepshouding van de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom de aantoonbare bereidheid om zich verder in het beroep te ontwikkelen en de onderkenning van het belang van levenslang leren. Typerend voor de beroepshouding van de zelfstandig werkend gastheer en van de assistentgastronoom is daarenboven dat zij over het vermogen beschikken om: medewerkers bij het uitvoeren van hun taken te begeleiden, Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 6 © medewerkers bij het opstellen en realiseren van een (persoonlijk) ontwikkelingsplan te coachen en de voortgang van competentieontwikkeling van medewerkers vanuit de praktijk te beoordelen en te waarderen. Typerend voor de beroepshouding van de assistent-gastronoom is ook dat hij over het vermogen beschikt om gasten die veel meer willen dan eten en drinken alleen, die ‘kritisch en veeleisend’ zijn en die ‘een gastronomische beleving’ willen meemaken, ‘goed te adviseren en te begeleiden’. Uit het bovenstaande blijkt, dat de zelfstandig werkend gastheer en de assistent-gastronoom, naast de eigen-schappen die typerend zijn voor de beroepshouding van gastheer, ook over specifieke eigenschappen dienen te beschikken. Trends/innovaties Marktontwikkelingen 3 4 5 6 7 8 De dynamiek op de horeca-arbeidsmarkt, aldus de Arbeidsmarktanalyse (2006) van het bedrijfschap Horeca en Catering, is, na een daling in de periode tot 2003, vanaf 2004 weer gaan toenemen. Zo is ‘het aantal ontstane vacatures in het vierde kwartaal van 2005 weer op hetzelfde niveau als in het vierde kwartaal van 2001’3. Het rapport begint het hoofdstuk ‘Werkgelegenheid in de horeca tot 2010’ met de volgende verwachting: ‘De werkgelegenheid in de horeca zal in de periode tot 2010 … groeien van 313.000 nu naar tussen 330.000 en 335.000 werknemers in 2010’4. Deze verwachting is gebaseerd op een onderzoek naar de belangrijke te onderscheiden factoren die bepalend zijn voor de economische bedrijvigheid in de verschillende horecasectoren 5. Het rapport geeft aan dat ‘in de restaurantsector wordt verwacht dat de ontwikkeling van de consumenten-vraag op middellange termijn’ sterk zal zijn. Deze ontwikkeling is sterker dan in de drankensector, maar blijft in de periode 2006-2010 iets achter bij de consumentenvraag in de fastfoodsector. Het rapport geeft aan dat in de basisvariant de economische bedrijvigheid in de restaurantsector van ongeveer 0% in 2006 tot ongeveer 2,5% in 2010 groeit. In de positieve variant daarentegen stijgt de consumentenvraag in de restaurantsector bijna 0,5% in 2006 tot bijna 3,5% in 2010. Het rapport concludeert op basis van deze ontwikkeling in consumentenvraag dat ‘het aantal werknemers in de restaurantsector tot 2010 met circa 4.500 tot 7.000’ zal stijgen6. Op redelijke gronden kan ook worden geconcludeerd dat deze stijging voor alle functies in de restaurantsector geldt, dus ook en vooral voor de functies in de bediening. In de laatste Barometer van juni 2007 wordt aangegeven dat het aantal bedrijven in de restaurantsector groeiende is. De groei ‘wordt vooral veroorzaakt door een groei van het aantal restaurants met een buitenlandse keuken’. Ook is het aantal vacatures in de horeca groeiend. In dezelfde Barometer wordt hierover het volgende gesteld: ‘De veronderstelling dat de ergste groei voorbij zou zijn dient op basis van de 2006-cijfers te worden herroepen: de groei van het aantal vacatures ten opzichte van het vierde kwartaal 2006 is met 3.700 aanzienlijk groter dan in andere jaren’. De verwachting is dat deze groei zich in de periode tot 2010 zal voortzetten. De groei van de werkgelegenheid in de genoemde perioden wordt voor de hele horeca geraamd op 1% per jaar 7. Het gunstige beeld van een groei van zowel de consumentenvraag als de werkgelegenheid in de restaurant-sector is mede een gevolg van ‘de groei van het bedrijfsleven en het daarmee gepaard gaande zakelijk eten gaan’ enerzijds en de ‘trend naar meer luxe van particulieren’ anderzijds8. In de restaurants in hotelbedrijven hangt dit samen met de hoge bezettingsgraad van de hotels. Een belangrijke ontwikkeling in de markt met gevolgen voor de werkgelegenheid en voor de organisatie en de werkuitvoering in bedrijven in de restaurantsector hangt samen met ‘een omzetverschuiving …van traditionele restaurants naar Arbeidsmarktanalyse 2006, p.13; een uitgave van het bedrijfschap Horeca en Catering Aw, 14 T.a.p. Aw, 17. Zie ook: Bedrijfstakrelaties en –prognoses voor de Nederlandse horeca, 2005, p.22; een uitgave van het bedrijfschap Horeca en Catering Barometer voor horeca, catering en recreatie, nr. 2, juni 2007; een uitgave van het bedrijfschap Horeca en Catering Bangma, K en P.A. van Eck van de Sluijs, Vooruitzichten op middellange termijn voor de horeca, catering en verblijfsrecreatie. Meerjarenramingen op basis van KTO-model EIM; periode 2007-2011, 2007, p. 11. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 7 © Wetgeving/ overheidsregulering enerzijds de kleinschalige restaurants met buitenlandse keuken en anderzijds de grootschalige systeem- en merkketens’9. Maar er is ook een ontwikkeling te zien in een toename van luxe restaurants met een sterk gastronomische inslag. Er is een groeiend aantal gasten dat een gastronomische beleving willen meemaken 10. ‘De opkomst van de buitenlandse restaurants geeft aan, dat veel horecaondernemers begrepen hebben, dat Nederlanders niet alleen uit eten gaan om de smaakbeleving maar vooral ook om een sfeerbeleving’11. De behoefte aan een hogere service in de gastronomische sector vraagt om een inzet van personeel, zowel in kwaliteit als kwantiteit 12. Hiermee hangt samen de behoefte in het groeiend aantal restaurants in de gastronomische sector. Immers, ‘om de gast goed te adviseren en te begeleiden, moeten bedrijven kunnen beschikken over voldoende ambitieuze vakmensen’13 Een belangrijke wet- en regelgeving is de arbowet die sinds 1 juli 2005 op alle punten is gewijzigd. De gewijzigde wet heeft het mogelijk gemaakt dat branches en bedrijven meer vrijheid hebben gekregen bij de aanpak van knelpunten in de arbeidsomstandigheden. Ze zijn door de nieuwe wet in staat gesteld om de arbeidsomstandigheden verder te verbeteren en om de arbozorg in de bedrijven op maat te ontwikkelen14. Een andere belangrijke regelgeving ligt op het gebied van de voedselveiligheid en hygiëne. Het grootste deel van de voorschriften op het gebied van voedselveiligheid en hygiëne komt van de Europese Unie. Bedoelde voorschriften brengen vanwege de gedetailleerdheid ervan veel administratieve lasten met zich mee. In 2006 is de structuur van de Europese hygiëneregelgeving veranderd. De nu geldende richtlijnen zullen door drie verordeningen worden vervangen. Binnen de branche van de horeca heerst de opvatting dat deze verandering voor de Nederlandse horecabedrijven, dus ook voor de restaurants, nadelig zal uitpakken15. Een derde belangrijke ontwikkeling voor wat betreft wet- en regelgeving is de toenemende invloed van de EU regelgeving op het nationale bedrijfsleven. De Nederlandse overheid moet haar beleid als gevolg van internationalisering steeds meer gaan afstemmen op Europese en/of internationale ontwikkelingen. Door dezelfde ontwikkeling is de regelgeving op het gebied van ondernemen in de brede zin van het woord strenger dan voorheen. Een vierde belangrijke ontwikkeling op het gebied van wet- en regelgeving hangt samen met het voornemen van de overheid om de administratieve lasten in 2007 met 25% terug te brengen. Hiervoor heeft de overheid het project Marktwerking, Deregulering en Wetgeving in uitvoering genomen. De horeca werkt hieraan actief mee. Met dit project wordt vereenvoudiging van de regelgeving nagestreefd16. Een vijfde belangrijke ontwikkeling op het gebied van wet- en regelgeving is het beleid van de overheid ten aanzien van de sociale zekerheid. Het beleid is erop gericht om meer verantwoordelijkheid te leggen in handen van de werkgevers, de werknemers en de consumenten. In dit verband kan men wijzen op de regelgeving met betrekking tot ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Maar men kan ook wijzen op de Wet Verbetering Poortwachter waarin de rol van werkgevers en werknemers is vastgelegd. Men kan verder wijzen op de nieuwe wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen waarin onder meer werkgevers verplicht worden om gedeeltelijk arbeidsongeschikten aan het werk te houden 17. Een zesde belangrijke ontwikkeling op het gebied van wet- en regelgeving heeft te maken met het beleid van de overheid (VWS) gericht op behandeling en voorkoming van obesitas, van voorkoming van overmatig alcoholgebruik en het beleid gericht op roken op de werkplaats. Alle hebben te maken met gezondheid van de burgers. De wet- en regelgeving op het gebied van veilig werken (arbowetgeving) en op dat van 9 10 11 12 13 14 15 16 17 T.a.p. Zie bijvoorbeeld de brochure: Aankomend Gastronomen gevraagd (m/v), 2006; een uitgave van AG en SVH Trendrapport Rendement Horeca, 2007, p.22; een uitgave van het bedrijfschap Horeca en Catering T.a.p Aankomend Gastronomen gevraagd (m/v), 2006; een uitgave van AG en SVH Aw, p. 16-17 A.w., p. 17 A.w., p. 19 A.p. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 8 © voedselveiligheid (HACCP) heeft invloed op zowel de bedrijfsvoering als de werknemers. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom zal, om hieraan te voldoen, bevorderen dat extra investeringen in het bedrijf worden gedaan. Ook zal hij bevorderen dat het personeel aan alle richtlijnen moet kunnen voldoen18. De genoemde wet- en regelgeving kan voor de gastheer, zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom als gevolg hebben dat hij bijgeschoold moet worden. In grotere bedrijven kan ze tot gevolg hebben dat het bedrijf verplicht wordt om, naast een bedrijfshulpverlener, een preventiemedewerker in dienst te hebben met kennis van risico’s van het werk 19. De toename van de invloed van de EU regelgeving, van de decentralisatie van de Nederlandse regelgeving en van het beleid ten aanzien van de sociale zekerheid heeft grote invloed op zowel de bedrijfsvoering als de werknemers. Zo wordt de verantwoordelijkheid van werkgevers én werknemers bij het terugdringen van het ziekteverzuim groter. Voor de onderneming betekent dit aanpassing van de organisatie en consciëntieus omgaan met de arbeidsomstandigheden in het bedrijf. Voor de werknemers worden de veranderingen op het gebied van sociale zekerheden steeds meer voelbaar. Men moet hierbij een onderscheid maken tussen oudere werknemers die de veranderingen zien als verslechtering van hun arbeidsvoorwaarden en jongere werknemers, die zich minder zorgen maken over veranderingen in de sociale zekerheid20. Technologische ontwikkelingen Het beleid gericht op verbieden van roken in de horeca, dus ook in restaurants, zal wellicht grote gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering, voor de omzet van de bedrijven en voor de gezondheid van medewerkers. De snelle veranderingen op het gebied van nieuwe technologie (NT) en informatie- en computertechniek (ICT) hebben gevolgen voor de bedrijfsvoering in de horeca. ICT wordt ingezet om de organisatie te moderniseren en de bedrijfsprocessen te stroomlijnen21. In dit verband verwijzen we naar het gebruik van geautomatiseerde tapsystemen, van computerkassa’s en van moderne communicatiemedia. Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen 18 19 20 21 22 Ondernemers in de restaurantsector kunnen door ICT ontwikkeling een efficiencyslag behalen in de keuken, de bar, de bediening en in de back office-activiteiten. Ook kunnen ze hierdoor hun concurrentie-positie verbeteren en hun marges vergroten. Ze moeten echter eerst de nodige investeringen doen. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom kan de ondernemer via de chef-bediening of maître d’hôtel hierin ondersteunen. De invoering van ICT toepassingen zal de marges in eerste instantie drukken22. De restaurantbedrijven dienen de verschillende nieuwe wet- en regelgevingen te implementeren. Dit leidt in de meeste gevallen tot veranderingen in de organisatie van het bedrijf. Het kan daarbij gaan om de organi-satie van de keuken, de bar en de bediening, maar ook om (bij)scholing van de medewerkers te realiseren. De consumentenvraag neemt toe. Het restaurantbedrijf zal daaraan moeten kunnen voldoen. Daarvoor heb-ben de bedrijven meer menskracht nodig. Het blijkt echter dat er nu al van krapte in de arbeidsmarkt sprake is. Het is nu al moeilijk om in nieuwe en ontstane vacatures te voorzien. Straks wordt het, zo wordt ver-wacht, nog moeilijker om geschikte gastheren, zelfstandig werkende gastheren of aankomend gastronomen te vinden. Hierdoor moeten veel restaurants met minder mensen hetzelfde of meer werk doen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de motivatie van de werknemers. De samenleving wordt steeds meer multicultureel. Dit geldt ook voor de arbeidsmarkt. Een gevolg hiervan is, dat de teams in restaurants een multicultureel karakter krijgen. In het bedrijf zal zorg worden gedragen voor een correcte omgang tussen medewerkers met verschillende etnische, maatschappelijke en culturele achtergronden. Door toegenomen internationalisering is het voor restaurantbedrijven – zeker voor A.w., p. 17 A.w., p. 18 A.w., 20 en 21 A.w., 24 A.w., 26 Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 9 © Internationale ontwikkelingen restaurants boven in de markt – wenselijk om gastheren, zelfstandig werkende gastheren of aankomend gastronomen in dienst te hebben die één of meerdere moderne vreemde talen beheersen en die in die moderne vreemde ta(a)l(en) gasten bij hun menu- en wijnkeuze optimaal kunnen adviseren en begeleiden. Dit is niet alleen in het belang van het bedrijf, maar ook in het belang van de mobiliteit van de medewerkers. De contacten tussen landen breiden zich uit en worden intensiever. De verstandhouding tussen de verschillen-de landen wordt steeds beter. Men toont steeds meer interesse in elkaar. Zo breiden de internationale handels-relaties zich uit. Het bijstaan van elkaar met raad en daad bij bijzondere voorvallen is bijna een vanzelfspre-kendheid geworden. De gevolgen van dergelijke voorvallen, zoals terroristische aanslagen, de creditcrisis in de USA, natuurrampen elders, gaan niet ongemerkt aan ons voorbij. Door de ontwikkelingen op het gebied van de internationale handel, van politiek en sport, van computertechnologie en telematica, van transport en logistiek, van wetenschap en van toerisme ontstaat er een wereldgemeenschap met open grenzen dan wel met minder beperkingen bij de grenzen. Ons land participeert aan al deze ontwikkelingen ten volle. Hierdoor komen veel buitenlanders in ons land: met handelsdoeleinden, met toeristische doeleinden, voor bezoeken aan (vak)beurzen, voor sport en culturele evenementen en internationale conferenties en congressen. De ondernemers in de restaurantsector dienen hierop in te spelen en hun assortiment dranken en gerechten, maar ook de bereidingswijzen van gerechten en de keuze van ingrediënten op deze ontwikkelingen af te stemmen. Door deze ontwikkelingen ontstaan er voor de restaurants in alle lagen nieuwe uitdagingen en nieuwe kansen. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom zal zich, met het oog op de continuïteit van het bedrijf, moeten instellen op uitvoering van het beleid gericht op het inspelen op deze uitdagingen en kansen. Hij zal dat doen door vanuit zijn kennis en ervaring met (buitenlandse) gasten voorstellen te doen aan de bedrijfsleiding voor aanpassing van of voor een nieuwe menu- en drankenkaart, door een correcte benadering en serviceverlening aan de (buitenlandse) gasten en door zich te bekwamen in het spreken van moderne vreemde talen. Loopbaanmogelijkheden De gastheer kan doorgroeien naar de functie van zelfstandig werkend gastheer of assistentgastronoom. Hij kan, evenals de zelfstandig werkend gastheer en de assistent-gastronoom, zich ontwikkelen tot gastronoom/sommelier en uiteindelijk tot ‘meester-gastronoom’. Zowel de gastheer als de zelfstandig werkend gastheer als de assistent-gastronoom kan doorgroeien naar de functie van chef-bediening of maître d’hôtel en naar de functie van restaurantmanager. Kerntaken van de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer en de assistent-gastronoom 1. 2. 3. 4. 5. 6. voert voorbereidende werkzaamheden uit verleent gastvrijheid aan gasten tijdens hun bezoek aan het bedrijf rekent bestellingen met gasten af en bedient de (computer)kassa begeleidt (lerende) medewerker(s) op de werkplek voert afrondende werkzaamheden uit beheert voorraden van het restaurant Kerntaak 1: voert voorbereidende werkzaamheden uit Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving 1.1 maakt mastiek De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom verzorgt het linnengoed, onderhoudt de vaste attributen, maakt de menage schoon en vult die bij. Hij wast en poleert het serviesgoed, behandelt het glaswerk en onderhoudt het bestek. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom onderhoudt voorts de bordenwarmhouders, de verschillende soorten rechauds en toastroosters en de diverse materialen voor het ‘werken aan tafel’. Hij maakt achter het buffet of de bar diverse apparatuur en materiaal schoon en reinigt deze, indien nodig. Ook maakt hij het lekblad voor schone glazen, het barblad en de leidingen van de biertapinstallatie en van andere pre- en postmixinstallaties schoon. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom leegt de afvalbakken, vult koelkasten bij en maakt de bestellingen van producten en materialen klaar. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom controleert, tot slot, of alle mastiekwerkzaamheden zijn uitgevoerd en of ze correct zijn uitgevoerd. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 10 © Volgnummer en titel Omschrijving 1.2 maakt mise en place De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom controleert of de restaurantruimte schoon is, plaatst tafels en stoelen en legt op iedere tafel die met een tafellaken wordt bedekt, eerst een molton-doek. Hij legt tafellakens op de tafels op, vouwt servetten en legt deze op de tafels. Voorts bedekt hij gueridons of kleine tafels met dekservetten of napperons. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom zet de vaste attributen op de tafels waarop reeds tafellakens zijn opgelegd. Hij dekt serviesgoed, schoon en gepoleerd bestek en (wijn)glazen op, dekt een standaardcouvert op en zet de benodigde materialen gereed op de commode en de serviestafel. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastro-noom controleert de ruimten, de voorraden en de materialen, vult bepaalde zaken bij of aan en maakt de kassa klaar voor gebruik. Hij bevordert hiermee dat gasten in een goede stemming komen en dat ze zich thuis voelen. Kerntaak 2: verleent gastvrijheid aan gasten tijdens hun bezoek aan het bedrijf Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving 2.1 Neemt reserveringen aan De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom neemt, afhankelijk van de bedrijfs-formule, tafelreserveringen aan. Hij vraagt naar de naam van de persoon die de reservering maakt, naar het doel, de datum en de tijd van de reservering. Ook vraagt de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom naar het aantal personen voor wie de reservering wordt gemaakt. Hij gaat in het reser-veringssysteem na of hij de reservering wel of niet moet aannemen en let daarbij met name op de mogelijkhe-den van het bedrijf, de tafelbezetting op de gewenste datum en tijd en de personele bezetting op die datum en die tijd. Hij neemt, indien het voor het bedrijf mogelijk is, de tafelreservering aan en vraagt naar de naam van de persoon voor wie de reservering is gemaakt. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom vraagt ook of er (bijzondere) wensen zijn ten aanzien van de locatie van de tafel en van het menu. Hij noteert de wensen en verwerkt de gegevens op voorgeschreven wijze in het reserveringssysteem. De gast-heer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom informeert de leidinggevende en de chef-kok over de aangenomen reservering en de bijzondere wensen van de gast. 2.2 Ontvangt en placeert gasten De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom verwelkomt de gasten. Hij begroet de gasten, begeleidt hen, afhankelijk van de bedrijfsformule, naar de garderobe, neemt hun jassen aan en hangt deze op. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom begeleidt de gasten daarna naar de receptie en gaat met hen na of er vooraf een reservering is gemaakt. Hij neemt, in het geval er sprake is van een reservering, de reservering met de gasten door. Indien er geen sprake is van een reservering, gaat de gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom in het reserveringssysteem na of er nog tafels vrij zijn. Hij vertelt de gasten, indien er nog tafels vrij zijn, wat voor tafel vrij is en waar die staat. Indien de gasten een keuze hebben gemaakt en dus akkoord gaan met de aangeboden tafel, legt de gastheer, de zelf-standig werkend gastheer of de assistent-gastronoom deze in het reserveringssysteem vast. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom heet de gasten nogmaals welkom en begeleidt hen, afhankelijk van de bedrijfsformule, naar de aperitiefruimte of rechtstreeks naar de tafel. Hij placeert de gasten en vraagt hun of zij een aperitief wensen. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom biedt de gast eventueel de drankenkaart aan en geeft, indien nodig, informatie en advies over te bestellen aperitieven. Hij biedt de gast eventueel de drankenkaart aan en geeft, indien nodig, informatie en advies over te bestellen aperitieven. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistentgastronoom neemt bestellingen op, geeft deze door aan de bar/het buffet of maakt de bestelling zelf serveergereed. Volgnummer en titel Omschrijving De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom draagt de aperitieven conform voor-schriften van het bedrijf naar de tafel van de gast en serveert deze aan de gasten. Hij biedt daarna, afhankelijk van de bedrijfsformule, de menukaart aan de gasten aan. 2.3 Adviseert gasten bij de menukeuze en neemt de bestelling op De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom biedt in bepaalde bedrijven de gasten, nadat zij geplaceerd zijn, de menu- en de drankenkaart aan. Hij geeft de gasten, indien nodig en gewenst, toe-lichting op de menudelen en de opbouw van de gerechten Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 11 © Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving die op de kaart staan. Ook geeft hij op verzoek van de gasten informatie over bereiding en smaken van de gerechten op de kaart. De gastheer, de zelfstandig wer-kend gastheer of de assistent-gastronoom wijst de gasten op speciale menu’s of gerechten. Hij neemt, nadat de gasten een keuze hebben gemaakt, hun bestelling en eventuele (speciale) wensen op. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom vraagt daarna aan de gasten of zij ook een drankje willen bestellen en geeft, indien nodig en gewenst, informatie en advies over de dranken op de kaart. Hij neemt, indien de gasten het te kennen geven, de bestelling op. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom geeft de bestelling van de gerechten door aan de keuken en bespreekt eventuele (speciale) wensen van de gast met de keuken door. Hij geeft de bestelling van dranken door aan de bar of maakt deze laatste bestelling zelf serveergereed. Hij verwerkt de bestellingen in het kassasysteem. 2.4 Adviseert en begeleidt gasten bij de wijnkeuze en neemt de bestelling op De assistent-gastronoom, indien in een bedrijf aanwezig, biedt niet alleen de menukaart aan de gast aan, maar ook de wijnkaart. Hij geeft, indien nodig en gewenst, de gast informatie over smaken van (combinaties van) gerechten op de kaart. Ook geeft hij, op verzoek van de gast, informatie over de opbouw van de wijnkaart, over herkomst en smaak van afzonderlijke wijnen. De assistent-gastronoom adviseert en begeleidt gasten bij hun keuze van de juiste wijn bij een gekozen gerecht. Hij stelt zich de smaak van het gerecht voor en gaat na welk karakter wijn bij dat smaakprofiel het beste past. De assistent-gastronoom gaat daarbij uit van het principe van een aanvullende smaak, het principe van een tegengestelde smaak of het principe van een begeleidende smaak. Hij neemt de bestelling van de wijn op, voert deze in het kassasysteem in en past eventueel het glaswerk aan. De assistent-gastronoom zorgt ervoor dat de wijn op het juiste moment serveergereed is. 2.5 Serveert gerechten en wijnen De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom ruimt de aperitiefglazen op en zet eventuele bijlagen bij de gerechten op de tafel. De assistent-gastronoom laat de gast de wijn voorproeven en serveert hem daarna. Hij neemt daarbij de voorschriften voor het serveren van wijn in acht. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistentgastronoom transporteert de gerechten naar de tafel, serveert ze conform de eisen vanuit de bedrijfsformule en wenst de gasten smakelijk eten toe. Hij houdt de gasten tijdens de maaltijd in de gaten, reageert alert op hun signalen en serveert, indien nodig en van toepassing, gerechten na. De assistent-gastronoom houdt de wijnglazen in de gaten en vraagt, indien een glas leeg is en er nog wijn in de fles zit, of de gast nog wat wijn wenst. Indien de fles wijn leeg is, vraagt hij de gast of hij een andere fles mag serveren. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom debarrasseert, nadat de gasten de bestelde gerechten en dranken hebben genuttigd, de bestellingen. 2.6 Verleent gastvrijheid na de maaltijd in de afscheidsfase De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom neemt bestellingen op voor een kopje koffie of thee al dan niet met een digestief en serveert deze. Hij gaat, indien de gast een gesprek met hem aan-knoopt, erop in en legt tijdens het gesprek de basis voor een volgend bezoek van de gast. Hij vraagt aandacht van de gast voor nieuwe activiteiten van het bedrijf en zorgt ervoor, indien de gast om de rekening vraagt, deze zo snel mogelijk te presenteren. 2.7 Treedt op tegen ongewenst gedrag De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom signaleert ongewenst gedrag bij gasten. Hij gaat, afhankelijk van de bedrijfsformule, naar de gast toe, maakt hem duidelijk dat hij medewerker van het bedrijf is en vertelt de gast dat hij in overtreding is. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom benoemt het gedrag waarvoor de gast wordt aangesproken, vertelt wat de regel is die de gast overtreedt en wat hij van de gast verwacht. Hij voert aldus het handhavingsbeleid van het bedrijf uit. 2.8 Gaat om met gastenreacties De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom stelt zich open voor reacties van gas-ten. Hij gaat effectief om met positieve gastenreacties en behandelt negatieve reacties van gasten volgens de procedures van het bedrijf. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom stelt zich in op correcte behandeling van vragen en klachten van gasten. Hij neemt gastenreacties serieus en meldt deze bij de leiding van het bedrijf. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 12 © Kerntaak 3: rekent bestellingen met gasten af en bedient de (computer)kassa Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving 3.1 Maakt de rekening op, biedt die aan en handelt de betaling ervan met de gast af De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt de rekening van gasten op en controleert deze op fouten. Hij biedt de rekening aan de gasten aan en geeft, als de gast erom vraagt, de nodige toelichting hierop. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom handelt de betaling van rekeningen met gasten af. Hij verwerkt er verschillende betalingswijzen in het kassasysteem en gaat daar-bij conform voorschriften van het bedrijf te werk. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom neemt daarna, overeenkomstig de eisen vanuit de bedrijfsformule, afscheid van de gasten. 3.2 Bedient de (computer)kassa De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom slaat bij het opnemen van bestellingen de juiste codes of bedragen aan op de kassa. Hij rekent eindbedragen met de kassa uit en verwerkt betalingen met verschillende betaalmiddelen in de kassa. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom sluit bij het einde van de dienst of van de werkdag de (computer) kassa af. Hij telt de ontvangen gelden, maakt de afrekenstaat op, controleert het geld en bergt het op of stort het af. Hij verklaart, tot slot, eventuele kasverschillen. Kerntaak 4: begeleidt (lerende) medewerker(s) op de werkplek Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving 4.1 Werkt mee aan de werving en selectie van medewerkers De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom werkt mee aan de werving en selectie van nieuwe medewerkers. Hij voorziet de leidinggevende van informatie en adviezen vanuit de behoefde van de afdeling. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom levert bijdrage aan de introductie en het inwerken van nieuwe medewerkers. Hij ziet erop toe dat de nieuwe medewerkers vertrouwd raken met de huisregels en de bedrijfsvoorschriften en dat ze deze bij hun werkzaamheden in acht nemen. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom zorgt er ook voor dat de medewerkers weten hoe ze bij calamiteiten moeten handelen. 4.2 Maakt een ontwikkel- en begeleidingsplan voor lerende medewerker(s) op de werkplek De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom bespreekt de doelstellingen die de lerende mede-werker(s) in een bepaalde periode moet(en) realiseren. Hij stemt de te realiseren doelstellingen af op de situatie in het bedrijf en op de wensen en capaciteiten van de lerende medewerker(s). De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom bepaalt, in samenspraak met de lerende medewerker(s), wat het begeleidingstraject zal zijn en maakt een ontwikkel- en begeleidingsplan voor de lerende medewerker(s). Hij omschrijft de doelen die gereali-seerd moeten worden, de werkzaamheden die met het oog hierop uitgevoerd moeten worden, de manier waarop de coaching en de begeleiding zullen worden aangeboden, wanneer en hoe de evaluatie van de voortgang van het leer- en vormingsproces zal worden uitgevoerd en hoe de rapportage van de evaluatie zal worden weergegeven. De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom stemt het ontwikkel- en begeleidingsplan af op het onderwijsconcept van de instelling waar de lerende medewerker(s) zijn (hun) oplei-ding volgt (volgen) en zorgt ervoor dat de planning niet in strijd is met de belangen van het bedrijf. 4.3 Begeleidt en coacht (lerende) medewerkers op de werkplek De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom werkt mee aan de totstandkoming van een goede werk- en leeromgeving. Hij creëert formele en informele leersituaties en vervult voor de lerende medewer-ker(s) een voorbeeldfunctie. De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom instrueert en corri-geert het handelen van de lerende medewerker(s) en stemt de begeleiding continu af op ontstane situaties en op het niveau en de behoeften van de lerende medewerker(s). Hij delegeert, indien nodig, vakmatige begeleidings-taken, maar begeleidt en ondersteunt de ‘directe’ begeleider daarbij. De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom bewaakt en stimuleert de voortgang van het leer- en vormingsproces van de lerende medewerker(s). Hij reflecteert op de al dan niet bereikte doelen van de medewerker(s) en stimuleert ze tot zelfreflectie en zelfsturing. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 13 © Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom evalueert het begeleidingstraject, bespreekt de resultaten met de (lerende) medewerker(s), geeft hem (ze) feedback en ontvangt zelf feedback van de medewerker(s). De zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom zorgt ervoor dat de lerende medewerkers bij de uitvoering van hun werkzaamheden steeds de voorschriften op het gebied van arbeidsomstandigheden en veiligheid en van hygiëne en milieuzorg in acht nemen 4.4 Communiceert met betrokkenen in het werkproces De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom bepaalt welke informatie relevant is voor een ontvanger. Hij zorgt ervoor dat de verstrekte informatie duidelijk en compleet is. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom houdt bij mondelinge en schriftelijke communicatie rekening met de eisen voor goede taalverzorging. Hij spreekt en schrijft helder en duidelijk en hanteert het vakjargon correct. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom luistert actief naar anderen, stelt gerichte en correct geformuleerde vragen om relevante informatie te achterhalen. Hij controleert gedurende het gehele gesprek of hij de gesprekspartner correct heeft begrepen. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assis-tent-gastronoom gaat zorgvuldig om met informatie, hanteert correcte omgangsvormen en stemt de stijl en het niveau van communiceren af op de gesprekspartner en op de situatie waarin het gesprek plaatsvindt. Hij gaat goed en correct om met non-verbale expressies, toont respect voor andere gewoonten, respecteert meningen en opvattingen van anderen en houdt rekening met eigen grenzen en met die van anderen. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom gaat respectvol om met medewerkers. Hij gaat beheerst om met eigen gevoelens en met die van anderen. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom zoekt, bij problemen of verschil van inzicht of mening, steeds het overleg met de ander. 4.5 Ontwikkelt zich verder De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom leest vakbladen en vakliteratuur, volgt cursussen, trainingen en andere studieuze bijeenkomsten en bezoekt vakbeurzen en andere evenementen op het vakgebied. Hij gebruikt bronnen en hulpmiddelen voor het verkrijgen van informatie, signaleert voor coaching en begeleiding van lerende medewerkers op de werkplek interessante ontwikkelingen in pedagogiek, didactiek en methodiek, maar ook in de horeca- en consumentenmarkt. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom reflecteert echter ook op de eigen capaci-teiten en mogelijkheden, analyseert en beoordeelt de eigen werkmethoden en resultaten en stemt de eigen werkwijze af op de uitkomsten van zijn signaleringen, analyses en (zelf)reflecties. Hij vraagt om feedback van collega’s, stelt zich steeds open voor kritiek en suggesties van anderen, erkent gemaakte fouten en trekt daaruit lering voor de toekomst. De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom stelt het eigen functioneren op basis van ontvangen kritiek en suggesties bij. Hij toont motivatie, overtuigingskracht en besluitvaardigheid en neemt, waar nodig, verantwoordelijkheid. Kerntaak 5: voert afrondende werkzaamheden uit Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving 5.1 Voert afrondende werkzaamheden in de gastenruimte uit De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt de gastenruimte schoon. Hij ruimt tafels op en verzamelt vaste attributen en menage en zet ze op daarvoor bestemde plaatsen weg. De gast-heer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom ruimt glazen, flessen en andere materialen van de tafels af en zet ze op daarvoor bestemde plaatsen weg. Hij haalt vervolgens het linnengoed van de tafels af, verzamelt het en zet het verzamelde vuile linnengoed op de daarvoor bestemde plaats. De gastheer, de zelf-standig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt daarna het meubilair schoon en controleert het op gebreken. Hij maakt voorts de verzamelde vaste attributen schoon, verzorgt bloemenvaasjes, maakt het restau-rant, afhankelijk van de bedrijfsformule, schoon en zet tafels en stoelen daarna in de juiste opstelling terug. 5.2 Voert afrondende werkzaamheden uit in de dienstenruimten De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt het office in orde. Hij contro-leert het vuile linnengoed, sorteert het, noteert de aantallen op de waslijst en geeft het af. De gastheer, de zelf-standig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 14 © Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving het serviesrek en de commode schoon en vult ze eventueel aan. Hij maakt het buffet of de bar in orde: zet apparaten uit, maakt apparaten, materialen, gereed-schappen van de bar schoon. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt ook het lekblad voor schone glazen, het barblad en de afzetruimte voor vuile glazen schoon. Hij spoelt de bier-tapinstallatie door, maakt ijsblokjesmachine, postmixapparatuur en wijnklimaatkast schoon. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom controleert en verantwoordt gebruikte dranken, vult voorraden aan en vult eventueel bestellijsten in. 5.3 Behandelt het afval De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom leegt prullen- en vuilnisbakken in containers buiten het pand en maakt de geleegde bakken schoon. Hij voorziet de prullen- en vuilnisbakken van plastic zakken en zet ze weer op de juiste plaats neer. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom sorteert lege flessen, kratten en fusten die teruggaan naar de leverancier. Hij verwijdert resten van producten die in de emballage zijn achtergebleven, spoelt de flessen en ruimt ze op. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom voert het afval af. 5.4 Sluit de kassa af De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom maakt de kassa, afhankelijk van de bedrijfsformule, op. Hij kijkt op de X- of de Z-afslag welke omzet in totaal is aangeslagen, voert daarna de controles uit. Daarbij gaat het erom hoeveel er ‘op rekening’ is betaald, hoeveel met creditcards is betaald, hoeveel via de PIN is betaald en of er bonnen met ‘foute aanslagen’ in de kassa zitten. De gastheer, de zelf-standig werkend gastheer of de assistent-gastronoom gaat ook na of er bedragen contant uit de kas zijn betaald. Hij telt het aanwezige kasgeld en noteert de bedragen. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom verantwoordt de kas. Hij gaat na of de kas klopt en stelt, indien de kas niet klopt, vast of er sprake is van ‘kasoverschot’ of van ‘kastekort’. De gast-heer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistentgastronoom gaat samen met de leidinggevende na wat de oorzaak is van een eventueel kasverschil en wie daarvoor verantwoordelijk is. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom draagt ontvangen gelden af. Hij vult de formulieren voor kasafdracht in en doet het geld en de getekende rekeningen en formulieren in een envelop of in een daarvoor bestemde tas of geldkist. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gas-tronoom, sluit de envelop en noteert daarop zijn naam en de datum van de afdracht. Hij bergt de envelop, het tasje of het geldkistje op in de kluis conform voorschriften van het bedrijf. Kerntaak 6: beheert voorraden van het restaurant Werkprocessen Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving 23 6.1 Voert voorraadcontroles uit en bereidt bestellingen voor De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom houdt de voorraad dranken en producten en de voorraad non-food artikelen in het restaurant bij. Hij controleert de dranken en de producten op kwaliteit, houdbaarheid en beschikbaarheid en voorkomt daardoor bederf en derving. De gastheer, de zelfstan-dig werkend gastheer of de assistent-gastronoom controleert ook de non-food artikelen. Hij let daarbij op aantallen en beschadigingen. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom haalt dranken en producten waarvan de houdbaarheidsdatum is overschreden en non-food artikelen die beschadigd zijn en daardoor ‘onbruikbaar’ zijn geworden, uit de voorraad. Hij registreert tekorten en behoeften op bestellijsten en legt deze aan de leidinggevende voor 23. 6.2 Ontvangt geleverde goederen De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom ontvangt geleverde dranken, producten en non-food artikelen. Hij controleert of de levering klopt en of de goederen in orde zijn. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom let, met het oog hierop, op het uiterlijk, de aantallen of het gewicht, de staat van de verpakking, de houdbaarheidsdatum, de aflevertemperatuur, de etikettering en de kwaliteit van de goederen. Hij houdt bij het controleren van de levering rekening met de HACCP-richtlijnen en met die van de Hygiënecode voor de horeca. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent- In bepaalde bedrijven heeft de gastheer of de zelfstandig werkend gastheer de bevoegdheid om, na goedkeuring van de bestellijsten door de leidinggevende of de ondernemer/manager, bestellingen zelf bij de leverancier(s) te plaatsen. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 15 © Volgnummer en titel Omschrijving Volgnummer en titel Omschrijving gastronoom registreert de in ontvangst genomen dranken, producten en non-food artikelen, noteert de resultaten van de uitgevoerde controles en tekent de ontvangstbon. Hij meldt opgemerkte afwijkingen tijdens de controle van de goederen direct bij de leidinggevende of ondernemer/manager. 6.3 Verzorgt de juiste opslag van goederen De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom transporteert intern de in ontvangst genomen goederen naar de opslag- of bewaarplaats. Hij houdt zich daarbij aan de voorschriften en richtlijnen voor hygiënisch, veilig en ergonomisch verantwoord transporteren van goederen in het bedrijf. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistentgastronoom zorgt ervoor dat de conditie van de opslag- of bewaarruimten optimaal is. Hij pakt de goederen uit of om en slaat ze volgens het principe van ‘first-in, first-out’ op met inachtneming van de HACCP-richtlijnen en met die van de Hygiënecode horeca. De gastheer, de zelfstan-dig werkend gastheer of de assistent-gastronoom registreert de opgeslagen goederen conform voorschriften van het bedrijf, zamelt de verpakkingsmaterialen en de emballage in en voert deze, eveneens op voorgeschreven wijze, af. 6.4 Voert voorraadcontrole uit en houdt standaardvoorraadlijsten bij De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom registreert de voor de bedrijfsvoering relevante gegevens bij ontvangst, opslag en gebruik van dranken, producten en non-food artikelen. Hij vult daartoe aanwezige voorraadlijsten in. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gas-tronoom controleert regelmatig de opgeslagen dranken, producten en non-food artikelen op kwaliteit en houdbaarheid. Hij voorkomt daardoor bederf en derving. De gastheer, de zelfstandig werkend gastheer of de assistent-gastronoom zorgt, afhankelijk van de formule van het bedrijf, ervoor dat dreigende tekorten snel worden gesignaleerd en dat bestellingen snel worden geplaatst. Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 16 © Beroepscompetenties met succescriteria Uitvoeren van voorbereidende werkzaamheden Beroepscompetentie 1 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze voorbereidende werkzaamheden uit te voeren ter voorbereiding van de verlening van gastvrijheid. Ruimt publieke ruimtes en werkruimtes op Maakt materialen schoon en vult menage bij Controleert voorraden en materialen Plaatst tafels en stoelen in de restaurantruimtes Dekt restauranttafels op Controleert exterieur en interieur Voert werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Gaat efficiënt en kostenbewust om met middelen en materieel Werkt conform eisen van veiligheid en hygiëne Het restaurant is bedrijfsklaar en servicegereed Verlenen van gastvrijheid in de ontvangstfase Beroepscompetentie 2 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze gastvrijheid aan gasten te verlenen in de ontvangstfase van hun bezoek aan het bedrijf als onderdeel van het proces van verlening van gastvrijheid. Ontvangt gasten Placeert gasten Neemt bestellingen voor aperitief op Geeft, indien nodig, informatie over bestelde of te bestellen dranken Serveert aperitieven Reageert alert, attent en voorkomend op signalen van gasten Voert werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Neemt wensen van gasten tot uitgangspunt van eigen handelen Tevreden gasten Verlenen van gastvrijheid in de verblijfsfase Beroepscompetentie 3 (VM) Succescriteria Proces VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze gastvrijheid aan gasten te verlenen in de verblijfsfase van hun bezoek aan het bedrijf als onderdeel van het proces van verlening van gastvrijheid. Voert verkoopgesprekken Neemt bestellingen op Geeft gasten, indien nodig, informatie Doet voorstellen of suggesties aan gasten Geeft informatie over menudelen, gerechtenopbouw en de bereiding ervan Geeft informatie over de wijnkaart en over afzonderlijke wijnen Geeft informatie over smaken van gerechten en wijnen Adviseert en begeleidt gasten bij de afstemming van gerechten en wijnen op elkaar Raadpleegt bij bijzondere wensen de leidinggevende of de keuken Geeft bestelling van gerechten door aan de keuken Schakelt de sommelier of de chef-bediening in bij het opnemen van bestelling van gasten van wijnen Neemt de bestelling van de gast van de wijn op Voert opgenomen bestellingen in de (computer)kassa in Maakt de wijn op voorgeschreven wijze serveergereed Transporteert de gerechten Serveert de gerechten (uit) = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 17 © Resultaat Serveert de wijn Verricht, indien nodig, speciale serveerhandelingen en bereidingen Hanteert bestek bij tafelbereiding en bij serveren vanuit schalen Reageert alert, attent en voorkomend op signalen van gasten Ruimt na gebruik van de bestelling tafel af Voert de werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Neemt de wensen van gasten tot uitgangspunt van eigen handelen Informeert en adviseert gasten bij de combinatie van gerechten en wijn conform de gastronomische uitgangspunten Werkt conform eisen van veiligheid en hygiëne Tevreden gasten Opstellen analyse smaakprofiel wijnen en versterkte wijnen en plaatsbepaling smaakprofiel in ‘smaakprofiel-grid’24 Beroepscompetentie 4 (VM) Succescriteria Proces 24 De assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze op basis van een beschrijving van een wijn een analyse van het smaakprofiel van de wijn op te stellen en een plaatsbepaling ervan in een van de vier hoofdkwadranten van het ‘smaakrijkdom-mondgevoel-model’ aan te geven. Benoemt de factoren die invloed hebben op smaak, ontwikkeling en bewaarmogelijkheden van wijnen Geeft aan waaruit de invloed van elk van de bedoelde factoren op wijnen bestaat Omschrijft de smaakfactoren waaruit het ‘smaakrijdom-mondgevoel-model’ is opgebouwd Stelt een analyse op van het smaakprofiel van een wijn op basis van de volgende beschrijvingspunten: vinificatieproces druivenras jaartal naam van de wijn regio of streek van herkomst kwaliteitsaanduiding(en) klimaatbeschrijving wijze van opslag en bewaren Stelt een analyse op van het smaakprofiel van een van de volgende kenmerkende wijnen op basis van een beschrijving ervan: Bourgogne Bordeaux Elzas Loire Champagne Rhône Languedoc Duitsland Zuid-Afrika Chili Californië Australië Italië Spanje Bepaalt de plaats van het smaakprofiel van een wijn in een van de kwadranten van het ‘smaakrijkdom-mondgevoel-model’ op basis van de volgende beschrijvingspunten: vinificatieproces druivenras jaartal naam van de wijn Zie voor de competenties 5 t/m 9 ‘Eindtermen en onderwerpen. Aanvullend deel aankomend gastronoom’, 2002 VM BOS SC ON = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 18 © Resultaat regio of streek van herkomst kwaliteitsaanduiding(en) klimaatbeschrijving wijze van opslag en bewaren Bepaalt de plaats van het smaakprofiel van de volgende kenmerkende wijnen in een van de kwadranten van de ‘smaakprofiel-grid’: Bourgogne Bordeaux Elzas Loire Champagne Rhône Languedoc Duitsland Zuid-Afrika Chili Californië Australië Italië Spanje Opgesteld smaakprofiel van kenmerkende wijnen Plaatsbepaling van het smaakprofiel van kenmerkende wijnen in een van de kwadranten van het ‘smaak-rijkdom-mondgevoel-model’ Beoordelen kwaliteit geserveerde wijnen en versterkte wijnen Beroepscompetentie 5 (VM) Succescriteria Proces VM BOS SC ON De assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze criteria en procedures toe te passen voor het beoordelen of een geserveerde wijn in overeenstemming is met de geldende kwaliteitsnormen in restaurants. Omschrijft en hanteert de criteria voor het beoordelen van de kwaliteit van wijnen: Conditie van de wijn Temperatuur Kleur Geur Glaswerk Juiste hoeveelheid koolzuurgas Omschrijft en hanteert de procedures voor het beoordelen van de kwaliteit van wijnen: Tijdstip openen fles Decanteren Caraferen Geschonken hoeveelheid Omschrijft en hanteert de criteria voor het lezen en interpreteren van informatie op etiketten van wijnen: Kwaliteitsaanduidingen Oogstjaren Gebied van herkomst Wijnhuis/bottelaar Omschrijft de punten waarmee bij het lezen en interpreteren van etiketten van wijnen rekening gehouden moet worden: Regelgeving in land van herkomst Europese richtlijnen Omschrijft en hanteert de procedures en technieken voor het behandelen van wijnen Omschrijft en hanteert de procedures en technieken voor het openen van wijnen Omschrijft en hanteert de procedures en technieken voor het serveren van wijnen = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 19 © Resultaat Toepassing van de juiste criteria en procedures voor beoordeling van de kwaliteit van wijnen Toepassing van de juiste procedures en technieken voor het behandelen, openen en serveren van wijnen Toepassen organoleptische vaardigheid bij analyse wijnen en versterkte wijnen Beroepscompetentie 6 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze organoleptische vaardigheden bij het analyseren van wijnen toe te passen. Omschrijft de criteria en de procedures voor het op organoleptische wijze herkennen van wijnen bij de voorbereiding Omschrijft de criteria en de procedures voor het op organoleptische wijze herkennen van wijnen bij het openen van de fles die afgesloten is met een kurk Omschrijft de criteria en de procedures voor het op organoleptische wijze herkennen van wijnen bij de uitvoering van proeftechnieken Omschrijft de prijs/kwaliteitsverhouding in relatie tot inzetbaarheid in de branche Omschrijft van de volgende druivenrassen het primaire smaakkarakter waarmee rekening gehouden moet worden: Rood: Pinot Noir, Cabernet, Syrah, Gamay, Merlot en Wit: Sauvignon Blanc, Chardonnay, Pinot Blanc, Chenin Blanc, Riesling Omschrijft de invloed van bodemgesteldheid Omschrijft de invloed van bereidingswijzen Omschrijft de invloed van rijping Omschrijft de invloed van opbrengstbeperking Stelt het smaakprofiel vast van een wijn of versterkte wijn op basis van een organoleptische analyse Bepaalt de plaats van het smaakprofiel van een wijn in een van de hoofdkwadranten van het ‘smaakrijkdom-mondgevoel-model’ Analyse van wijnen met behulp van toepassing van organoleptische vaardigheden Toepassen kennis van gerechten Beroepscompetentie 7 (VM) Succescriteria Proces VM BOS SC ON De assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze kennis van gerechten toe te passen bij de begeleiding en de advisering van gasten bij de combinatie van gerechten en wijn. Omschrijft de procedures voor het toepassen van de volgende keukentechnieken bij de bereiding van gerechten die slechts uit twee componenten bestaan: de techniek van reduceren de techniek van monteren de techniek van liëren de techniek van koken de techniek van stomen de techniek van pocheren de techniek van bakken de techniek van braden de techniek van frituren de techniek van stoven de techniek van braiseren de techniek van poêleren de techniek van sous vide de techniek van roerbakken de techniek van marineren de techniek van roken Omschrijft de procedures voor het toepassen van bovengenoemde keukentechnieken bij de bereiding van voorgerechten, tussengerechten, hoofdgerechten, garnituren, groenten, sauzen en kaassoorten = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 20 © Resultaat Omschrijft de gevolgen van de toepassing van de genoemde keukentechnieken op de smaak van bovenver-melde gerechten Geeft bij de genoemde technieken in voor de gast begrijpelijke taal uitleg over gebruikte materialen, pro-ducten, werkvolgorde en kritieke punten bij het uitvoeren van de techniek Omschrijft de gevolgen van de toepassing van genoemde technieken voor het smaakprofiel Herkent op visuele wijze eerder genoemde bereide gerechten Herkent op visuele wijze eerder genoemde bereide gerechten naar soort product of gerecht, toegepaste bewerking en toegepaste bereiding Kennis van gerechten Herkennen toebereide gerechten of onderdelen op basis van proeven Beroepscompetentie 8 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze toebereide gerechten of onderdelen daarvan te proeven en op basis daarvan de gerechten te herkennen. Omschrijft de criteria en de procedures voor het op organoleptische wijze herkennen van de volgende bereide gerechten die uit niet meer dan twee componenten bestaan: voorgerechten, tussengerechten, hoofdgerechten, garnituren, groenten, sauzen en kaassoorten Herkent eerder genoemde bereide gerechten op basis van proeven Herkent eerder genoemde bereide gerechten op basis van proeven naar soort product of gerecht, toegepaste bewerking en toegepaste bereiding Stelt het smaakprofiel vast van de eerder genoemde bereide gerechten op basis van proeven Bepaalt de plaats van het smaakprofiel van de eerder genoemde bereide gerechten in een van de hoofdkwadranten van de ‘smaakprofiel-grid’ Houdt rekening met de volgende factoren bij het op basis van proeven vaststellen van het smaakprofiel van de eerder genoemde bereide gerechten: Optimale proefcondities Juiste proefprocedure Organoleptische vaardigheid bij het proeven van toebereide gerechten of onderdelen ervan Verlenen van gastvrijheid in de vertrekfase Beroepscompetentie 9 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze gastvrijheid aan gasten te verlenen in de afscheidsfase van hun bezoek aan het bedrijf als onderdeel van het proces van verlening van gastvrijheid. Maakt rekening van gasten op Rekent met gasten af Verwerkt, zo nodig, de betaling in de kassa Reageert alert, attent en voorkomend op signalen van gasten Neemt afscheid van gasten Voert de werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Tevreden gasten Afrekenen met gasten met behulp van (computer)kassa Beroepscompetentie 10 (VM) Succescriteria Proces Resultaat VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze met behulp van (computer)kassa met gasten af te rekenen als onderdeel van het proces van verlening van gastvrijheid. Slaat de codes of bedragen aan Scant voorverpakte artikelen Rekent eindbedrag af Hanteert bij het afrekenen verschillende betalingswijzen Voert de werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Is nauwkeurig en zorgvuldig Een goede bediening van de (computer) kassa = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 21 © Afsluiten van kassa Beroepscompetentie 11 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze de kassa aan het einde van de dienst of de werkdag af te sluiten als onderdeel van de bedrijfsuitvoering. Telt ontvangen gelden Maakt afrekenstaat op Controleert en verantwoordt de ontvangen gelden Draagt de gelden over/bergt de gelden op/stort de gelden af Voert de werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Verklaart eventuele kasverschillen Een goed afgesloten kassa Opvangen en afhandelen van vragen en klachten van gasten Beroepscompetentie 12 (BOS) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze vragen en klachten van gasten op te vangen en af te handelen met als doel tevredenheid van gasten. stelt zich open voor vragen en klachten van gasten is zich bewust van de informatieve waarde van klachten behandelt vragen en klachten volgens bedrijfsprocedures analyseert ontvangen vragen en klachten neemt ontvangen vragen en klachten serieus bespreekt vragen en klachten met medewerkers geeft, indien mogelijk, op elke vraag antwoord behandelt elke klacht en stelt de klager van de uitkomst op de hoogte meldt vragen en klachten bij de leiding en deelt mee hoe de klacht is afgehandeld volgens bedrijfsvoorschrift afgehandelde vragen en klachten Inkopen ingrediënten en andere artikelen Beroepscompetentie 13 (BOS) Succescriteria Proces Resultaat VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze de voorraad dranken, producten en non-food artikelen te beheren met als doel een ongestoorde bedrijfsuitvoe-ring. controleert regelmatig de voorraad dranken, producten en non-food artikelen in het restaurant inventariseert dagelijks de behoefte aan dranken, producten en non-food artikelen in het restaurant vult bestellijsten in legt ingevulde bestellijsten voor aan de leidinggevende neemt geleverde dranken, producten en non-food artikelen voor het restaurant in ontvangst controleert de geleverde dranken, producten en non-food artikelen noteert eventuele afwijkingen tekent voor ontvangst van de geleverde dranken, producten en non-food artikelen meldt gesignaleerde afwijkingen bij de leidinggevende werkt mee aan de afhandeling van eventuele retourzendingen transporteert de in ontvangst genomen dranken, producten en non-food artikelen intern naar opslagplaatsen pakt de dranken, producten en non-food artikelen op juiste wijze uit- en/of om slaat de dranken, producten en non-food artikelen volgens het ‘fifo-principe’ op voert afval en emballage volgens richtlijnen van het bedrijf af registreert de bestelde, ontvangen en opgeslagen dranken, producten en non-food artikelen houdt bij bestelling, ontvangst en opslag van dranken, producten en non-food artikelen steeds rekening met de richtlijnen van het bedrijf en van die van de HACCP en van de Hygiënecode voor de horeca correct beheerde voorraden = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 22 © Verrichten van overige werkzaamheden in het kader van het verlenen van gastvrijheid Beroepscompetentie 14 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze overige werkzaamheden in het kader van het verlenen van gastvrijheid te verrichten als onderdeel van de bedrijfsuitvoering. Werkt mee bij de opbouw van recepties of partijen Werkt mee bij de verlening van gastvrijheid bij recepties of partijen Verricht openingswerkzaamheden van het bedrijf Verricht sluitingswerkzaamheden van het bedrijf Voert de werkzaamheden op voorgeschreven wijze uit Bijdragen aan een goede bedrijfsuitvoering Veilig, hygiënisch en milieuvriendelijk werken Beroepscompetentie 15 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze veilig, hygiënisch en milieuvriendelijk te werken met als doel een verantwoorde bedrijfsuitvoering. Gaat zorgvuldig om met bedieningsapparaten en -materieel Voorkomt in alle gevallen onveilige en onhygiënische situaties Gaat milieuvriendelijk te werk Past, indien nodig, de regels van de sociale hygiëne toe Zorgt voor een goede persoonlijke hygiëne Nageleefde voorschriften voor veiligheid, hygiëne en milieuzorg Omgaan met gastenreacties Beroepscompetentie 16 (VM) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze met gastenreacties om te gaan met als doel lering te trekken voor de toekomst. Stelt zich open voor reacties van gasten Gaat effectief om met positieve gastenreacties Behandelt negatieve reacties van gasten volgens bedrijfsprocedures Is ingesteld op correcte behandeling van klachten van gasten Neemt gastenreacties serieus Bespreekt gastenreacties met collega’s en de leidinggevende Goede verwerking van gastenreacties Uitvoeren regels voor sociale hygiëne Beroepscompetentie 17 (BOS) Succescriteria Proces VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze de regels op het gebied van sociale hygiëne in het bedrijf te handhaven als onderdeel van adequate bedrijfsuitvoering Gaat om met overtreding van de regels voor sociale hygiëne: signaleert gasten/bezoekers met ongewenst of normafwijkend gedrag legt de gast/bezoeker uit waarom zijn gedrag ongewenst/normafwijkend is legt de gast/bezoeker uit welke regel hij overtreedt legt de gast/bezoeker het doel, de inhoud en het waarom van de regel uit maakt de gast/bezoeker duidelijk welke sanctie op de regelovertreding staat maakt de gast/bezoeker duidelijk wat hij van hem verwacht schakelt, bij problemen, de externe instantie in waarmee wordt samengewerkt behandelt de regelovertreding zo discreet mogelijk ziet erop toe dat anderen geen last van de toepassing van de regel ondervinden treedt kordaat en zelfverzekerd op Gaat om met gedrag van gasten onder invloed van drugsgebruik, alcoholmisbruik en gokverslaving: stelt vast om welke gast het gaat = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 23 © Resultaat stelt vast in welke mate de gast onder invloed is stelt vast hoe het gedrag van de gast is stelt vast of de gast aanspreekbaar is stelt vast wat het beste moment is om in te grijpen stelt vast welke aanpak de beste is treedt op bij handelen van drugs Adequate uitvoering van het sociaalhygiënisch beleid Werven, selecteren en inwerken van medewerkers Beroepscompetentie 18 (BOS) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze bijdrage te leveren aan het werven, het selecteren en het inwerken van medewerkers met als doel voldoende en kwalitatief goede medewerkers. Werkt mee aan werving en selectie van nieuwe medewerkers Past bij werving en selectie van medewerkers voor de afdeling relevante wet- en regelgevingen toe Werkt mee bij het ontwikkelen van introductie- en inwerkplan voor nieuwe medewerkers Verzorgt de introductie en het inwerken van nieuwe medewerkers Helpt (nieuwe) medewerkers om de huisregels uit te dragen en om de bedrijfsvoorschriften in acht te nemen Wijst (nieuwe) medewerkers erop hoe bij calamiteiten moet worden gehandeld Bijdrage aan een goede en efficiënte personeelsbezetting Begeleiden van medewerkers Beroepscompetentie 19 (BOS) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze medewerkers te begeleiden, zodat deze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Bespreekt individuele doelstellingen met de medewerkers Bepaalt in samenspraak met de medewerkers het begeleidingstraject Stemt in samenspraak met de leidinggevende het begeleidingstraject af Stemt de begeleiding van de medewerker af op het onderwijsconcept van de opleiding Bespreekt doorgroei- en opleidingsmogelijkheden die aansluiten bij de wensen en capaciteiten van de medewerker en de mogelijkheden van het bedrijf Levert een bijdrage aan een goede werk- en leeromgeving Vervult een voorbeeldrol richting de medewerkers Stemt de begeleiding continu af op het niveau en de behoeften van de medewerker Past, zo nodig, methodische, pedagogische en didactische kennis toe Creëert formele en informele leersituaties Bewaakt en stimuleert de voortgang van de competentieontwikkeling van medewerkers Instrueert de medewerkers en corrigeert, indien nodig, hun handelen Stimuleert en motiveert medewerkers Delegeert, zo nodig, vakmatige begeleidingstaken aan de vakman/vakvrouw en begeleidt en ondersteunt deze daarbij Voert diverse vormen van intern overleg met medewerkers Reflecteert met de medewerkers op hun competentieontwikkeling Stimuleert de medewerkers tot zelfreflectie en zelfsturing Geeft medewerkers feedback en ontvangt feedback van medewerkers Evalueert het begeleidingstraject en past het zonodig aan Handelt binnen het raamwerk van de wet- en regelgeving rondom veiligheid, arbeidsomstandigheden, duurzaamheid, privacy en milieu De medewerker heeft zich goed kunnen ontwikkelen Beoordelen van medewerkers Beroepscompetentie 20 (BOS) VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze de medewerkers te beoordelen, zodat het functioneren en de competentieontwikkeling van de medewerkers inzichtelijk worden gemaakt. = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 24 © Succescriteria Proces Resultaat Bepaalt wat beoordeeld moet worden en hoe de beoordeling uitgevoerd moet worden Vergaart relevante informatie over de medewerkers ten behoeve van de beoordeling Beoordeelt het functioneren en de competentieontwikkeling van medewerkers aan de hand van procedures en richtlijnen van de organisatie; houdt hierbij rekening met invloeden van de omgeving Legt de beoordeling vast Gaat zorgvuldig om met vertrouwelijke gegevens Levert een bijdrage aan functioneringsgesprekken Levert een bijdrage aan beoordelingsgesprekken Een geleverde bijdrage aan gemotiveerde medewerkers die zich bewust zijn van het effect van hun eigen handelen Communiceren met alle betrokkenen Beroepscompetentie 21 (SC) Succescriteria Proces Resultaat VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze met alle betrokkenen in het werkproces te communiceren, opdat de werkzaamheden vlot verlopen. Communiceert met gasten in het Nederlands, het Engels en in een tweede moderne vreemde taal Bepaalt welke informatie relevant is voor de gesprekspartner Geeft duidelijke en complete informatie Schrijft helder en duidelijk Houdt rekening met de eisen voor goede taalverzorging Spreekt helder en duidelijk Hanteert het vakjargon Luistert intensief Stelt vragen gericht en op correcte wijze Zorgt ervoor dat de gesprekspartner hem goed begrijpt Controleert steeds of hij de gesprekspartner goed heeft begrepen Gaat zorgvuldig om met informatie Hanteert correcte omgangsvormen Stemt de communicatiestijl af op de ander en op de situatie Maakt gebruik van (moderne) communicatiemiddelen Gaat goed om met non-verbale expressies Toont respect voor andere gewoonten Respecteert meningen van anderen Gaat respectvol om met mensen van andere discipline Gaat respectvol om met mensen van andere culturen Houdt steeds rekening met de culturele achtergrond van de gesprekspartner Houdt voortdurend rekening met de communicatie-eisen van de taal waarin wordt gecommuniceerd Houdt rekening met de eisen die te maken hebben met communicatie aan de balie, per telefoon, per brief, fax of e-mail en via Internet Overtuigt mensen met woorden Schat in wanneer hij moet zwijgen over bepaalde informatie die hij heeft Beslist snel hoe met vertrouwelijke gegevens moet worden omgegaan Schat in wanneer hij moet zwijgen over bepaalde informatie die hij heeft Reageert steeds geduldig en begripvol Gaat beheerst om met eigen gevoelens Houdt rekening met eigen grenzen en met grenzen van anderen Een optimaal verlopende communicatie = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 25 © Rapporteren werkzaamheden in het Nederlands Beroepscompetentie 22 (SC) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze uitgevoerde werkzaamheden in het Nederlands te rapporteren als onderdeel van het werken communicatieproces. Bepaalt aan wie gerapporteerd wordt Bepaalt het doel van de rapportage Bepaalt welke informatie voor dat doel belangrijk is Formuleert kort en bondig Spreekt of schrijft goed Nederlands Maakt, indien nodig, gebruik van tekstverwerkingsprogramma’s Goed verzorgde mondelinge en/of schriftelijke rapportage Deelnemen aan intern overleg Beroepscompetentie 23 (SC) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze aan diverse vormen van intern overleg deel te nemen met als doel een optimaal verlopende communicatie en informatievoorziening. Bereidt zich voor op deelneming aan formele overlegsituaties Neemt actief deel aan formele overlegsituaties Neemt, waar mogelijk, actief deel aan informele overlegsituaties Gaat met anderen in overlegsituaties sociaalvaardig en respectvol om Is communicatief vaardig Gaat zorgvuldig om met informatie Optimaal verlopende interne communicatie Evalueren van eigen handelen Beroepscompetentie 24 (ON) Succescriteria Proces Resultaat De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze het eigen handelen te evalueren ten behoeve van een eventuele bijstelling van dat handelen. Neemt actief deel aan evaluatiegesprekken Neemt actief deel aan functioneringsgesprekken Neemt actief deel aan beoordelingsgesprekken Analyseert en beoordeelt de eigen werkmethoden Stelt zich steeds open voor kritiek en suggesties Stelt het eigen functioneren op basis van kritieken en suggesties bij Erkent gemaakte fouten en trekt lering daaruit voor de toekomst Aantoonbare verbeteringen in het eigen functioneren Bijhouden en ontwikkelen eigen vakkennis en volgen ontwikkelingen in het beroep en in de branche Beroepscompetentie 25 (ON) Succescriteria Proces VM BOS SC ON De gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom is in staat om op adequate wijze de eigen vakkennis bij te houden en ontwikkelingen in het beroep en in de branche te volgen met als doel zich verder in het beroep te ontwikkelen. Leest regelmatig vakbladen en vakliteratuur Volgt cursussen, trainingen en andere studieuze bijeenkomsten Bezoekt vakbeurzen en andere evenementen op het vakgebied Leest advertenties en reclameblaadjes met betrekking tot het beroep Werkt mee aan nieuwe experimenten Gebruikt Internet voor het verkrijgen van informatie over het beroep Signaleert trends, ontwikkelingen en mogelijkheden in de arbeidsmarkt Signaleert ontwikkelingen in methodieken, pedagogiek en didactiek Signaleert ontwikkelingen in de maatschappij Stemt eigen werkwijze af op trends en ontwikkelingen = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 26 © Resultaat VM BOS SC ON Analyseert en beoordeelt de eigen werkmethoden en resultaten Onderzoekt eigen capaciteiten en mogelijkheden Raadpleegt bronnen en gebruikt hulpmiddelen om zelfinzicht te vergroten Vraagt om feedback van collega’s Stelt zich steeds open voor kritiek en suggesties van anderen Stelt het eigen functioneren op basis van kritieken en suggesties bij Erkent gemaakte fouten en trekt lering daaruit voor de toekomst Creëert mogelijkheden tot het uitvoeren van leeractiviteiten Stuurt het eigen leerproces Toont motivatie om te leren Toont overtuigingskracht, besluitvaardigheid en verantwoordelijkheid Een bekwame, ervaren en moderne gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistentgastronoom Een gastheer, zelfstandig werkend gastheer of assistent-gastronoom die zijn functie op een juiste manier kan blijven uitvoeren = vakmatig-methodische dimensie = bestuurlijk-organisatorische en strategische dimensie = sociaalcommunicatieve dimensie = ontwikkelingsdimensie Beroepscompetentieprofiel gastheer, versie 2008 27 ©