Motorische Controle

Motorische Controle
Prof. Dr. M. Lenoir
2° kan Lichamelijke Opvoeding
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
 Motorische Controle
– 1° semester
– 30 A + 15 B uren
 Doelstellingen
– Inzicht in benaderingen
– Inzicht in sturingsprincipes
– Toepassen
 Werkwijze
– Hoorcollege + oefeningen theorie + practicum
 Evaluatie
– Mondeling (kennis/inzicht/toepassing)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Afbakening en definiëring
 Kruispunt tss. verschillende disciplines:
–
–
–
–
Filosofie
Psychologie
Biomechanica/Bewegingsanalyse
(Neuro)fysiologie
 Controle, leren, ontwikkeling
 Waarom?
 Zeer hoog vaardigheidsniveau bij mens en dier
(vb. éénhandig balvangen – video)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
‘Vaardigheid’ en ‘beweging’ (1)
 Motorische vaardigheid (motor skill):
= geheel van bewegingen van lichaamsdelen die bewust
en doelgericht uitgevoerd wordt en aangeleerd is
 Handeling (action)
= idem
 Beweging (movement)
= deelcomponente van vaardigheid, die op verschillende
manieren tot dezelfde vaardigheid kunnen leiden
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
‘Vaardigheid’ en ‘beweging’ (2)
 Waarom vaardigheid vs. beweging?
1. Zelfde doel (vaardigheid) bestaat bij
verschillende individuen uit verschillende
bewegingen
2. Fysieke beperkingen
3. Verschillende evaluatie-instrumenten voor
beweging en vaardigheid
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
‘Skills’ en ‘abilities’ (1)
 Vaardigheid wordt gekenmerkt door:
1.
2.
3.
4.
Doelgericht
Consistent
Efficiënt
Optimale timing
 Verschillen skills – abilities:
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
‘Skills’ en ‘abilities’ (2)
Skill (vaardigheid)
Gevolg van oefening
Ability (eigenschap)
Genetisch bepaald
Plastisch door oefening Stabiel en blijvend
Theoretisch onbeperkt
Beperkt aantal (50-tal)
Gebaseerd op abilities
Basis voor vaardigheid
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Vaardigheidsprocessen
1. Waarnemen van relevantie informatie uit
omgeving en lichaam (Stimulus Identificatie)
2. Beslissen wat te doen en hoe (Respons Selectie
en Programmering)
3.
Produktie van georganiseerd spieractiviteit
(Respons Uitvoering)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Vaardigheidscomponenten
1. Posturale componente
2. Locomotorische Componente
3.
Manipulatiecomponente
Toepassing: balvangen stilstaand (cfr. handouts) – tijdens lopen
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Classificaties van gedrag
Wat is gedrag? Waarom classificeren?
Criteria? - Continuum
1. Verhouding motorisch / cognitief
2. Volgens taakkenmerken
-open vs. Gesloten (stabiliteit omgeving)
-discreet-seriëel-continu (start-eindpunt)
-groot-kleinmotorisch (grootte spiermassa)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Taxonomie van Gentile (2000) (1)
 2-dimensioneel: omgeving / taakfunctie
 Omgeving:
– Regulerende condities: stationair/bewegend
– Intertrial variabiliteit: ja/nee
 Taakfunctie:
– Lichaamsoriëntatie: stationair/bewegend
– Manipulatie: ja/nee
16 categorieën
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Taxonomie van Gentile (2000) (2)
Taak
Omgeving
Reg: st
IT: Reg: st
IT: +
Reg: act
IT: Reg: act
IT: +
Lich: st
Man: -
1
Lich: st
Man: +
2
Lich: act Lich: act
Man: Man: +
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Taxonomie van Gentile (2000) (3)
 Stijgende moeilijkheidsgraad
 Verschillende dimensies
 Relevantie:
– klassificatie
– °therapie
– LO en sport: opbouw logische sequenties
(stijgende moeilijkheidsgraad) in het aanleren
van nieuwe vaardigheden
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Meten in Motor Control (1)
 Studie van interne processen:
– Structuur
– Functie
– Manipulatie van informatie (JND) K = JND/I
 Soorten metingen:
– Kwalitatieve metingen – uitvoering (proces)
– Kwantitatieve metingen – resultaat (produkt)
– Combinatie
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Produktvariabelen (1)
 Reactietijd (RT)
– Definitie (RT, MT, RsT)
– Premotor / Motor RT
– Doel
– Beperking
 JND
– Definitie
– Doel
– Beperking
 Cfr. practicum labo
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Produktvariabelen (2)
 Foutscores: consistentie en doelgerichtheid
– CE
– AE
– VE
 RMSE
– Definitie
– Doel
– Illustratie (cursus p. 10)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Foutscores: illustratie
+
1
2
3
4
AE: 2.0
AE: 2.0
CE: 0
CE: +2.0
VE: 2.16
VE: 0.81
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Procesvariabelen
 Kinematica
•
•
•
•
Snelheid
Hoeksnelheid
Hoek-hoek diagram
Afgeleide variabelen
 Electromyografie
 Grondreactiekrachten
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Produkt en proces: illustratie
% balvangsten (produkt) - fictief
120
100
80
60
40
20
0
8 m /s
12 m /s
Handopening (proces) tov tijd - fictief
8 m/s
14
12
12 m/s
16 m/s
10
8
6
4
2
0
1
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
16 m /s
Hersencentra voor motor control
 Motorische Cortex
- efferente functie
- homunculus-topografie
- triggerfunctie (50 ms)
- kracht en richting
- vooral distale
spiergroepen
- afferente functie
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Hersencentra voor motor control
 Motorische Cortex
 Premotorische Cortex
– Efferent: houdingsmusculatuur-schouders
– Input PP regio
 Supplementaire
Motorische Cortex
- planning (1 sec!!)
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
Hersencentra voor motor control
 Parietale Cortex
– Ruimtelijke oriëntatie
 Cerebellum
-
!!!!!!!
Spierspanning
Timing (lat. vs.IM)
Coördinatie
leren
 Basale Ganglia
– Inzet actie
– Amplitude
– Sensoriële input
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?
 Motorische eenheid
– Neuron + spiervezels
– Differentiatie in aantal vezels
 Proprioceptie
– Bewust en onbewust
– Spierspoeltjes, Golgi, receptoren in gewricht en
huid (= mechano-)
 Visuele systeem
– Centraal en perifeer
 Evenwichtsorgaan
Motorische Controle 2 kan: Wat is
motorische controle?