Moederschap en Gehechtheid - Margit Deben

Moederschap en Gehechtheid
Margit Deben-Mager
Indeling
•
•
•
•
•
•
•
•
Historie en cultuur
Psychoanalyse en moeders
Zwangerschap
Fantasieën tijdens zwangerschap
De Moederschap Constellatie
Problemen en dilemma’s
Patronen van gehechtheid
Hulp aan jonge moeders
Historie en cultuur
• Borstvoeding
“Nu heeft mijn kind tegen mijn wil, en toch met mijn instemming, een min
gekregen. Mijn vrouw, of ze er nu toe in staat was of niet, zou nimmer
haar kind mogen voeden – dat was altijd mijn vaste voornemen!
Alleen, de melk van een ander zou mijn kind ook niet naar binnen
mogen slikken! Ik wil het, net als bij mijn zuster en mij is gebeurd, met
water grootbrengen.”
W.A. Mozart, 1783.
• Werken
Freud
• Moeder-baby-dyade: pre-oedipaal
• Moeder-vader-kind: oedipus complex
“Voor een gezonde psychische ontwikkeling
moet het kleine meisje de wens om een
penis te bezitten opgeven en vervangen
door de wens naar een baby, liefst een
zoon.”
Donald W. Winnicott
(1896 – 1971)
• Primary Maternal Preoccupation
- Ontwikkelt zich tegen einde zwangerschap
- Duurt nog enkele weken na bevalling
- Moeders herinneren zich dit nauwelijks
- Ze moeten ervan herstellen als de baby haar
losser laat
• “There is no such thing as a baby.”
• The good –enough mother
Daniel N. Stern (1934)
The Birth of a Mother: How the Motherhood
Experience Changes You Forever, 1998
Veranderingen treden op in:
- Gedachtethema's
- Interesses
- Representationele wereld
- Kalender
Zwangerschap
Omgaan met:
• Het vertellen
• De familie
• De dikke buik
• De baby in de buik
Arja, Betty en Carolien
Specifieke fantasieën
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Jongen of meisje?
Baby als schenker van onvoorwaardelijke liefde
De vervangbaby
De plaatsvervangende baby
De baby als gift
Baby als lijm voor het huwelijk
Baby als bedreiging of rivaal
Baby bij migratie
Baby en familietradities
De Moederschap Constellatie
Wensen en angsten concentreren zich rond:
• Kan ik mijn baby in leven houden
• Hoe wordt het echt MIJN baby
• Kan ik voldoende steun om me heen
mobiliseren
• Kan ik mijn identiteit voldoende
reorganiseren
Problemen en dilemma’s
•
•
•
•
•
•
•
Kiezen voor geen kinderen
Onvruchtbaarheid
Verlies
Gehandicapte baby
Baby blues
Seksualiteit
Weer aan het werk
‘Bonding’ en ‘Attachment’
• John Bowlby (1907-1990)
• Mary Ainsworth (1913-1999)
• Vreemde Situatie Procedure:
Ouder laat kind (10-12 mnd)
even alleen in onbekende
kamer met speelgoed.
Gehechtheids strategieën
bij kinderen
Veilig (Angst/verdriet bij separatie; direct
contactherstel bij hereniging; daarna doorspelen
en exploreren)
Vermijdend (laten minder angst zien; vermijden
de ouder bij hereniging)
Gepreoccupeerd of ambivalent (angstig bij
separatie; boos en gespannen bij hereniging)
Gedesorganiseerd (geen coherente strategie)
Gehechtheids Biografisch Interview
(George, Kaplan & Main, 1985)
• 5 kenmerken voor de vroege relatie met
moeder/vader
• Wat gebeurde er als je ontdaan was?
• Pijn had of ziek was?
• Separaties? Afgewezen?
• Misbruik? Verlies?
Hoe vertelt de geïnterviewde daarover: coherent,
helder, relevant, consistent?
Hulp aan jonge moeders
• Gericht op steun,
• Valideren en
• versterking van de band
“Mothers have to be there to be left.”
• Separeren en loslaten
• Pubers
• grootouders