4 - De Xylella kronieken boomkwekerij - JVV

De Xylella kronieken
Opkomst in Californië
Opkomst in Californië
1683: eerste wijndruivelaars (Vitis vinifera) in Spaanse katholieke
missieposten in LA
1780: ‘Mission grape’ (Franciscanen) 100 jaar dominant
Opkomst in Californië
• Californië Goudkoorts: wijnproductie
1880’s … Los Angeles Vineyard Society in Anaheim
• ‘California Vine Disease’, mysterieuze ziekte vernietigt
wijndruivelaars in Santa Ana vallei
• 1889: ‘Special Agent to the Secretary of Agriculture’
Opkomst in Californië
Newton Barris Pierce
1892 … beschrijft de ziekte en toont aan hoe ze anders is dan
de gekende aandoeningen van druivelaar
• ‘the summer heat seemed to have triggered wide spread
disease in many vineyards’
• ‘a minute microorganism’
Tegen 1900 …
• commerciële wijnbouw in zuidelijk Californië vernietigd
(~ 160.000 ha)
• wijnboeren: nieuwe culturen & de ziekte vervaagt
Vervolg in Californië
1935-1946… ziekte van wijndruivelaars in centraal en noordelijk
Californië (> 20.000 ha)
W.B. Hewitt: zoals California Vine Disease
• Pierce’s Disease (PD)
• geen ziekmaker isoleren
• overdracht door enten
• PD = virus (1939)
1930 … ook in andere plantensoorten
Luzerne dwergziekte
(alfalfa dwarf)
Phony peach
Vervolg in Californië
Verklaring California Vine Disease:
druivelaars uit zuidoosten V.S. geïmporteerd als
onderstam resistent tegen druifluis Phylloxera
• inheemse druivelaars zijn tolerant en
drager van Xylella
• Europese druivelaars zonder afweer
Aanwijzing verspreiding door insecten
Bewijs verspreiding door insecten
1940…
• ziekmaker van druivelaars en perzikbomen in het xyleem
• overdracht door insecten die zich voeden met xyleemvocht
(sharpshooter = leafhopper = dwergcicade)
Draeculacepahala minerva
Carneocephala fulgida
Graphocephala
atropunctata
1950…Pierce’s Disease in zuidoost V.S.
in Europese druivelaars
• inheemse druivelaars tolerant/resistent
• temperatuurgrenzen voor PD
1970… oorzaak PD eindelijk gekend
Minder aantasting door tetracyclines
Bacteriën uit xyleem van zieke druivelaars
• in cultuur gekweekt en aangetoond als oorzaak van PD
Davis, M.J., A.H. Purcell, and S.V. Thomson. 1978. Pierce’s
disease of grapevines: isolation of the causal bacterium. Science
199:75–77.
Oorzaak PD wordt benoemd
Wells et al. 1987. Xylella fastidiosa gen. nov., sp. nov. GramNegative, Xylem-Limited, Fastidious Plant Bacterium Related to
Xanthomonas spp.
Xylella in andere plantensoorten
Xylella fastidiosa leaf scorch
• amandel in Californië
• eik, olm en andere loofbomen in oosten V.S.
Xylella fastidiosa in het stedelijk landschap
Xylella in andere plantensoorten
1990’s…
Xylella fastidiosa in citrus
Brazilië
(Citrus Variegated Chlorosis)
Xylella in andere plantensoorten
1990’s…
Xylella fastidiosa in koffie
Centraal- & Zuid-Amerika
Xylella in andere plantensoorten
1990…
Nieuwe vector in Californië GWSS
Nieuwe variant in Oleander
Xylella in andere plantensoorten
Leaf scorch dooms oleander.
Bacterial disease is impossible to eliminate.
So it’s best to take out the tree and plant something else.
De Xylella verwantschap
30.000 jr
50.000 jr
Xylella aanwezig in inheemse
planten op het Amerikaanse
continent lang voor de
introductie van plantensoorten
die ziek worden.
23.000 jr
sandyi variant pas in 1980
vastgesteld in Oleander.
Evolutie doorgemaakt in
inheemse planten.
Xylella fastidiosa in de wereld
fastidiosa
multiplex
pauca
sandyi
niet gekend
Xylella fastidiosa in de E.U.
Intercepties …
2011…FR
Origine?
2012…FR
Mexico
Ecuador
2014 … NL
Costa Rica
Oktober 2013: Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Complesso del disseccamento rapido dell'olivo
(CoDiRO)
Olive Quick Decline Syndrome in Apulië
houtschimmels
Phaeoacremonium
Phaeomoniella
Gestippelde houtvlinder
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Prunus cerasifera, Prunus dulcis, Nerium oleander, Polygala myrtifolia, Spartium junceum, Acacia saligna,
Vinca/Catharanthus, Westringia fruticosa, Rosmarinus officinalis, Myrtus communis, Rhamnus alaternus
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa in Apulië
Xylella fastidiosa insleep in Apulië
Vectoren van Xylella fastidiosa in Apulië
Neophilaenus campestris
Philaenus spumarius
Euscelis lineolatus
Philaenus spumarius in de E.U.
Juli 2015: Xylella fastidiosa in Corsica
Xylella fastidiosa in Corsica
Vleugeltjesbloem - Polygala myrtifolia
Xylella fastidiosa in Corsica
8082
7969
65 8083
PD16
7970
PD
Temecula
99
M23
GB54
EB92
CIT0221
8069
8071
8073
COF0400
COF0402
COF0223
COF0227
COF0406
COF0222
COF0405
COF0209
96
COF0245
COF0404
99
94
COF0412
COF0394
OLS9
OLS20
100
8077: Ann-1
OLS19
100
0.05
8084
8075
ATCC35871
83
8068
8076
8078
60
8070
Dixon
63
griffin
66
75 M12
8072
8074
6c
100
COF0239
32
100
COF0238
96
9a5c
100
CVC145
fastidiosa
CFBP8073
Caffea robusta,
Mexico
sandyi
multiplex
Corsica strains
CFBP8072, CFBP8074
Caffea arabica, Ecuador
pauca
Xylella fastidiosa in Corsica
Pelargonium graveolens
Cytisus racemosus
Spartium junceum
Hebe sp.
Lavandula x dentata
Cistus creticus
Cistus monspeliensis
Genista ephedroides
Quercus suber
Myrtus communis
Rosmarinus officinalis
Acer pseudoplatanus
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
• is de bacterie gevoelig voor koude of voor winterrust?
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
In druivelaarxyleem leeft Xylella fastidiosa vooral planktonisch en
in microkolonies
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
Xylella vormt aggregaten.
De bacteriecellen kleven sterk aan
elkaar.
Ze belemmeren de waterstroming.
Ze activeren afweer in het xyleem.
Ze verkommeren door gebrek aan
zuurstof en voeding.
Xylella cellen in verstopt xyleem zijn veelal dood.
(dode cellen kleuren rood, levende cellen kleuren groen)
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
DSF = communicatiemolecule
Karyn L. Newman et al. PNAS 2004;101:1737-1742
©2004 by National Academy of Sciences
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
XYLERIS
Fitness van Xylella fastidiosa in de plant
Xylella - plant : ILVO - P96
• in de plant
• in xyleemvocht
• vocht & mineralen in bodem
• temperatuur
• Xylella varianten
Xylella - vector : ULB/UCL
Wordt Xylella fastidiosa een knelpunt voor de
boomkwekerij in Vlaanderen? Onwaarschijnlijk.
 meerdere varianten in de EU: (m)eerdere introducties
• niet geïnstalleerd?
• niet opgemerkt?
• samenhang bacterie - plant - omgeving voor ziekte
• verhindert winterkoude ziekte?
 vastgesteld in mediterrane bomen en struiken
• kwekerijen en tuincentra
• let op herkomst
• strengere eisen aan uitvoerlanden met Xylella
 vector aanwezig: impact niet gekend
 accidentele vaststelling in FAVV survey? Corsica
 meest noordelijk in loofbomen in stedelijk landschap