VBA, Voorbereiden Afstuderen Carlijn Timmerman

VBA, Voorbereiden Afstuderen
Carlijn Timmerman
ITM3, 2012 – 2013
1.
Contextbeschrijving
Steeds meer internationale bedrijven openen kantoren of dochterondernemingen in China, zo ook de
internationale hotelbranche (Lee, 2012). Door middel van het snelle integratieproces van de
mondiale economie worden culturele conflicten daardoor steeds meer onder de aandacht gebracht.
Leiderschapsstijlen die in het thuisland succesvol zijn, kunnen niet altijd klakkeloos worden toegepast
binnen kantoren of dochterondernemingen in het buitenland (Hofstede, 1998).
Dit onderzoek zal zich voornamelijk richten op de Westerse hotelbranche, hotelketens die zich
hebben gevestigd in China of van plan zijn zich te vestigen in China. Grote namen als ‘Hilton Hotels &
Resorts’ en het ‘Four Seasons’ hebben deze grote stap al genomen. De ervaringen van deze bedrijven
kunnen meer inzicht verschaffen op het gebied van leiderschap in China. Leiderschap is een
belangrijke factor binnen het bedrijfsleven en er bestaat niet één ideale leiderschapsstijl voor
verschillende culturen. Uit onderzoek van Bass (1985) is gebleken dat leiderschap binnen
verschillende culturen anders wordt ervaren. De Aziatische cultuur kent veel verschillen met de
Westerse cultuur en deze kloof kan voor moeilijkheden zorgen binnen de bedrijfscultuur (Hofstede).
Uit onderzoek van Morris et al. (1998) is gebleken dat er een groot cultureel verschil ligt bij
confrontatie management. Waar er in de Westerse cultuur confronterend wordt omgegaan met
confrontaties, gaat de Aziatische cultuur hier vermijdend mee om. Bedrijven die zich voor het eerst
op Chinese bodem wagen moeten op de hoogte zijn van dit soort belangrijke culturele verschillen,
om op deze manier de juiste leiderschapsstijl binnen het bedrijf toe te kunnen passen.
Verschillende culturele conflicten zullen onderzocht en besproken worden, om op deze manier een
helder beeld te schetsen van de bedrijfscultuur in China en hoe je als Westers bedrijf hier het best op
kan anticiperen op het gebied van leiderschap. Ervaringen van internationale hotelketens die zich
gevestigd hebben in China en voorgaand onderzoek zullen een plaats krijgen binnen dit onderzoek.
2.
Aanleiding
Leiderschap gaat over een visie op de toekomst en de mogelijkheid om anderen te motiveren deze
visie na te streven (Mills, 2005). Er bestaan verschillende opvattingen binnen verschillende culturen
over het ideale leiderschap. Hotelketens zullen hier veelal mee te maken krijgen aangezien zij op
internationaal niveau opereren. Aan hen is de taak de leiderschapsstijl toe te passen binnen deze
verschillende culturen.
Uit onderzoek is gebleken dat deze leiderschapsstijlen niet altijd op de juiste manier worden
ingericht. Het internationale bedrijf IBM vroeg zich in de jaren zestig af waarom de strategieën die zij
toepasten, niet binnen al hun vestigingen tot recht kwamen. Dhr. G. Hofstede heeft hier onderzoek
naar gedaan en kwam erachter dat er binnen de Aziatische cultuur één specifieke dimensie voorkomt
die binnen andere culturen niet voorkomt. Deze dimensie wordt ook wel het Confuciaans dynamisme
genoemd. Binnen het Confuciaans dynamisme speelt het nastreven van deugden, als volharding en
lange termijn focus een belangrijke rol (Hofstede & Bond, 1988). Dit heeft voor veel opschudding
gezorgd in de jaren zestig aangezien dit het eerste grootschalige onderzoek was wat speciaal gericht
was op culturele verschillen en de verschillende waarden die hierbij komen kijken binnen
bedrijfsculturen. Door middel van dit onderzoek is er meer inzicht geschapen binnen de aanwezige
culturele verschillen tussen Westerse culturen en Aziatische culturen op het gebied van leiderschap.
De rol van cultuur als het gaat om normen, waarden en gedragspatronen is steeds belangrijker
geworden op het gebied van management vraagstukken. Er is aanzienlijk bewijs dat mensen uit
verschillende culturen over verschillende werkgerelateerde waarden bezitten. Dergelijke verschillen
zijn van belang op het gebied van leiderschap, in het bijzonder met betrekking tot de relatie tussen
leiders en ondergeschikten. Het vermogen om situaties te begrijpen en interpreteren is de
basisvoorwaarde om op een juiste manier te kunnen communiceren (Hofstede & Bond).
3.
Onderzoeksdoelstelling
Inzicht verschaffen in de Chinese bedrijfscultuur en de bijbehorende cultuurverschillen, om op deze
manier tot een advies te komen betreffende de toepasbaarheid van verschillende leiderschapsstijlen
binnen verschillende culturen. Dit advies is speciaal gericht op de Westerse hotelbranche,
hotelketens die zich hebben gevestigd in China of van plan zijn zich te vestigen in China.
4.
Onderzoeksvraag
Welke leiderschapsstijlen zijn geschikt binnen de Chinese cultuur vanuit het oogpunt van Westerse
hotelketens die zich in China willen vestigen of hier al gevestigd zijn?
5.
Deelvragen

Welke culturele verschillen zijn algemeen bekend tussen de Westerse cultuur en de Chinese
cultuur?

Welke leiderschapsstijlen onderscheiden we binnen de Chinese en Westerse cultuur?

In welk opzicht verschillen Chinese leiderschapsstijlen van Westerse leiderschapsstijlen?

Hoe richt de internationale hotelbranche haar ondernemingen binnen China in op het gebied
van leiderschap?

Bestaan er verbeterpunten op het gebied van leiderschap die kunnen worden doorgevoerd
door de internationale hotelbranche vandaag de dag actief is in China?
6.
Methodiek
Dit onderzoek wordt gebaseerd op deductief onderzoek. Er zal gebruik gemaakt worden van
kwalitatief onderzoek door middel van zowel literatuuronderzoek als semigestructureerde interviews
met experts.
Literatuuronderzoek
Het literatuuronderzoek is van groot belang voor deze scriptie. Deze literatuur zal voornamelijk
bestaan uit vergelijkbaar voorgaand onderzoek. Dhr. D.B. Baarda, dhr. de Goede en dhr. Teunnissen
beschrijven het begrip literatuuronderzoek als volgt: ‘Een belangrijke reden om
literatuuronderzoek te doen is om na te gaan of anderen al een vergelijkbaar onderzoek
hebben gedaan. Indien men voorneemt het onderzoek daadwerkelijk te gaan uitvoeren, kan
vervolgens in de literatuur suggesties worden opgedaan voor de opzet van het onderzoek en
voor het samenstellen van een dataverzamelingsinstrument.’ Tijdens het
literatuuronderzoek zullen de leiderschapstijlen van Bass een rode draad vormen.
Semigestructureerde interviews
Om het literatuuronderzoek te onderbouwen en te onderzoeken of deze literatuur ook van
toepassing is op de internationale hotelbranche, zullen er verschillende semigestructureerde
interviews worden afgenomen met Europese of Amerikaanse managers. Deze managers
zullen geselecteerd worden op hun rol tijdens het opzetten van een nieuwe
dochteronderneming voor een internationale hotelketen in China. Deze interviews worden
aan de hand van de MLQ-vragenlijst, Multifactor Leadership Questionnaire, gehouden. Deze
internationaal erkende vragenlijst, opgezet door dhr. Bass, maakt het mogelijk op een
gestructureerde wijze deze personen te interviewen en hierna een terugspiegeling te maken
naar het literatuuronderzoek.
7.
Theoretisch Kader
Het begrip ‘Bedrijfscultuur’
Hofstede en Hofstede definiëren het begrip bedrijfscultuur, of ook wel organisatiecultuur, als de
collectieve mentale programmering die de leden van de ene organisatie onderscheidt van de van
andere.
Bedrijfscultuur is een ontwerpvariabele die lange tijd niet werd erkend. In de jaren tachtig kwam er
aandacht voor dit begrip binnen de managementliteratuur. Volgens Peters en Waterman is het
hebben van een coherente cultuur één van de acht kenmerken van een excellente organisatie.
Hierbij ligt de focus voornamelijk op de aanwezigheid van fundamentele waarden binnen een
onderneming. Cultuur wordt binnen een organisatie zichtbaar in de vorm van praktijken. Enkele
voorbeelden hiervan zijn de carrièrewensen en maatschappelijke opvattingen van de werknemers.
Ook komt cultuur tot uiting in de wijze waarop het werk wordt aangepakt, de manier waarop gezag
wordt uitgeoefend, de beloning van personeel en de huisregels.
Een belangrijke indeling van een bedrijfscultuur is afkomstig van Sanders en Neuijen. Zij hebben de
bedrijfscultuur ingedeeld in zes verschillende dimensies die onafhankelijk van elkaar zijn.
Zes dimensies volgens Sanders en Neuijen
Procesgericht
Mensgericht
Organisatiegebonden
Open
Strakke controle
Pragmatisch
Het begrip ‘Cultuurverschillen’
Het begrip ‘Leiderschapsstijlen’
vs
vs
vs
vs
vs
vs
Resultaatgericht
Werkgericht
Professioneel
Gesloten
Losse controle
Normatief
7.
Literatuur
Baarda, D.G., Goede, M.P.M de en Teunissen, J. (2005). Basisboek kwalitatief onderzoek: handleiding
voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Houten: Noordhoff Uitgevers B.V.
Bass, B.M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: The Free Press.
Cozijnsen, B. & Dolmans, W. (2007). Organisatiecultuur: een instrument voor or? Alphen aan den Rijn:
Kluwer.
Chen, M. (1995). Asian Management Systems: Chinese, Japanese and Korean Styles of Business.
Londen: Thomson Learning.
Hofstede, G. & Bond, M. (1988). The Confucius connection: from cultural roots to economic growth.
Organizational Dynamics, 16 (4), 4-21.
Hofstede, G. & Hofstede, G.J. (2005). Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen.
Amsterdam: Contact.
Lee, T. (2012, 04, 01). Luxury hotels target Chinese customers. China Daily.
Mills, D.Q. (2005). Asian and American Leadership Styles: How Are They Unique? Opgevraagd op 6
oktober 2012, http://hbswk.hbs.edu/item/4869.html
Morris, M.W., Williams, K.Y., Leung, K., Larrick, R., Mendoza, M.T. & Hu, J.C. (1998). Conflict
Management Style: Accountig for Cross-National Differences. Journal of International Business
Studies, 29 (4), 729-748.
Peters, T.J. & Waterman, R.H. (1982). In Search of Excellence: Lessons from America’s Best-Run
Companies. Londen: HarperCollins Publishers.
Sanders, G.J.E.M. & Neuijen. J.A. (2005). Bedrijfscultuur: diagnose en beïnvloeding. Assen: Koninklijke
Van Gorcum.
Schroevers, S. (2006). Interculturele Communicatie. Alphen aan den Rijn: Kluwer.