persbericht

Bezoekadres
Rijnstraat 50
2515 XP Den Haag
Postbus 16164
2500 BD Den Haag
T 070 340 70 00
F 070 340 70 44
www.scp.nl
PERSBERICHT
Veel zorgen over de internationale politieke
situatie
Inlichtingen bij
Prof.dr. Paul Dekker
T 070 3407434
[email protected]
of
Dr. Josje den Ridder
T 070 3407825
[email protected]
Burgerperspectieven 2015|1
Den Haag, 31 maart 2015




Veel zorgen over de internationale politieke situatie
Stemming eerste kwartaal 2015 iets minder positief
Gezondheids- en ouderenzorg de hoogste politieke prioriteit
Lokaal bestuur populairder dan lokale politiek
Dit zijn enkele belangrijke uitkomsten van het eerste kwartaalbericht van 2015
over het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) dat op 31 maart 2015
verschijnt. Paul Dekker en Josje den Ridder besteden hierin aandacht aan
opvattingen over politieke en maatschappelijke kwesties en de stemming in
Nederland.
Voor het COB wordt sinds 2008 elke drie maanden een enquête gehouden.
Daarnaast zijn er focusgroepen (vanaf 2013 in de even kwartalen) en telefonische
vervolginterviews (in de oneven kwartalen). De gegevens van dit kwartaal zijn
verzameld tussen 9 januari en 2 februari 2015. Het onderzoek wordt uitgevoerd
voor het kabinet in opdracht van de Voorlichtingsraad.
Veel zorgen over de internationale politieke situatie
40% is tamelijk of zeer bezorgd over de internationale politieke situatie (en 44%
een beetje). Ouderen en mensen die het politieke nieuws intensief volgen, zijn
vaker bezorgd. De zorgen hebben vooral betrekking op terrorisme (met name
radicale islam en IS), op de ontwikkelingen in de Oekraïne en Rusland en op
Griekenland en de Europese Unie. De ondervraagden ervaren de wereldorde als
instabiel. Ze voelen onmacht, niet slechts in de zin dat ze als burger geen grip op
de situatie hebben, maar vooral omdat men het idee heeft dat Nederland noch de
EU noch de Verenigde Staten de macht heeft om de ontwikkelingen te keren.
Pagina 1 van 4
Persbericht
Stemming eerste kwartaal 2015 iets minder positief
90
80
70
60
50
40
30
20
2008|1
2
3
4
2009|1
2
3
4
2010|1
2
3
4
2011|1
2
3
4
2012|1
2
3
4
2013|1
2
3
4
2014|1
2
3
4
2015|1
10
% dat de komende 12
maanden minstens
gelijke Nederlandse
economie verwacht
% dat 'voldoende'
(rapportcijfer 6-10)
tevreden is over de
Nederlandse economie
% met 'voldoende'
(rapportcijfer 6-10)
vertrouwen in de
Tweede Kamer
% dat het eerder de
goede dan verkeerde
kant op vindt gaan met
Nederland
Vanaf medio 2013 werden meer mensen van mening dat Nederland meer de
goede dan de verkeerde kant op gaat, van 20% in juli 2013 naar 37% in januari
2014.* Die stijging had waarschijnlijk vooral te maken met het positievere
berichten over de economische situatie. In 2014 zwakt het optimisme weer wat af,
naar 31% in januari 2015. Dat is lager dan een jaar geleden, maar nog steeds
hoger dan in de periode 2008-2010.
Het politieke vertrouwen steeg gestaag sinds medio 2013 tot het vierde kwartaal
van 2014, maar daalt dit kwartaal: het vertrouwen in de Tweede Kamer van 55%
naar 51% en het vertrouwen in de regering van 54% naar 48%. Ook de
tevredenheid met de Haagse politiek daalde (van 54% naar 47% voldoendes).
De negatievere publieke opinie over de politiek correspondeert met de
verandering in de tevredenheid met de economie. Na vijf kwartalen stijging daalt
het aantal tevredenen met de economie dit kwartaal van 70% naar 65%. Het
optimisme over de Nederlandse economie (en over de eigen financiën) is sinds
eind 2013 relatief hoog. 76% verwacht nu dat de economie minstens gelijk blijft
(in het derde kwartaal van 2014 77%, in het vierde kwartaal 72%).
Hogeropgeleiden zijn aanzienlijk optimistischer over de economie dan
lageropgeleiden.
*
Zie Burgerperspectieven 2014|3 voor een analyse van het optimisme en pessimisme over
Nederland en een essay daarover van René Gude.
Pagina 2 van 4
Zorg de hoogste politieke prioriteit
Persbericht
Volgens de publieke opinie verdient gezondheids- en ouderenzorg de meeste
aandacht van de Haagse politiek (evenals in het derde kwartaal van 2014 22%
van de politieke agenda, gevolgd door inkomen en economie (14%) en immigratie
en integratie 10%).
Ook bij de belangrijkste maatschappelijke problemen staat de zorg op een
gedeelde eerste plaats (naast kwesties van samenleven). Men maakt zich vooral
zorgen over de zorgkosten, de bezuinigingen en de veranderingen in het
zorgstelsel. De decentralisaties in de zorg worden zelden spontaan genoemd als
probleem. Bij navraag blijken ze wel vaak gezien te worden als manifestatie van
negatieve ontwikkelingen in de zorg (bezuinigingen).
Vorig kwartaal kwamen kwesties van integratie en immigratie hoger op de
problemenagenda te staan en die positie houden ze dit kwartaal.
overig 24%
(combinatie
overige kleine
categ.)
zorg 22%
internationaal 6%
inkomen en
economie
14%
onderwijs en
cultuur 8%
veiligheid 9%
werk 7%
immigratie en
integratie
10%
Gewenste prioriteiten op de landelijke politieke agenda
Lokaal bestuur populairder dan lokale politiek
Net als andere Europeanen hebben Nederlanders meer vertrouwen in regionale en
lokale instellingen dan in de nationale regering. Nederlanders voelen echter weinig
binding met hun woonplaats. Wordt gevraagd naar hun tevredenheid met het
lokale bestuur, dan is het gemiddelde rapportcijfer hoger (6,2) dan wanneer wordt
gevraagd naar de lokale politiek (5,8), maar ook dat cijfer is wel duidelijk beter
dan voor de politiek in Den Haag (5,0) en in Europa (4,6). VVD-kiezers zijn het
meest tevreden over het lokale bestuur en de landelijke politiek, PVV-kiezers over
beide het minst.
Pagina 3 van 4
Persbericht
Burgersegmenten en reflecties op het onderzoek
Om vat te krijgen op de verscheidenheid in de publieke opinie delen we in dit
kwartaalbericht de bevolking op in vier segmenten op basis van een reeks
opvattingen over samenleving en politiek. De polen worden gevormd door de
(overall negatieve) pessimisten (17% van allen, 28% van de lageropgeleiden en
8% van de hogeropgeleiden) en de (overall positieve) optimisten (31% van allen;
13% van de lageropgeleiden en 53% van de hogeropgeleiden). Tussen
pessimisten en optimisten bevindt zich een segment dat vooral negatief is over de
multiculturele samenleving (35%) en een segment dat vooral negatief is over de
politiek (17%).
Na zeven jaar Continu Onderzoek Burgerperspectieven biedt dit kwartaalbericht
weer eens een overzicht van alle kernmetingen over de hele periode. Ook gaan we
kort in op reflecties van de ondervraagden op het onderzoek. Dat wordt positiever
gewaardeerd naarmate men uitgesprokener is over de kant waar het met
Nederland op gaat (de goede én de slechte kant). Men hoopt dat het onderzoek
helpt politici te laten zien wat er leeft onder de mensen, maar men verwacht dat
niet per se. En men reflecteert aan het einde van de vragenlijst op de eigen
stemming:
“Het lijkt alsof ik een pessimist ben, maar dat valt wel mee. Tot op heden wordt er
veel voor ouderen en zieken gedaan, maar mijn angst is hoe zal het verder gaan?”
(vrouw, 80 jaar, mulo)
Deze uitleg van een gemoedstoestand geldt waarschijnlijk breder, zeker als het
gaat om de zorg. Men is vaak meer ongerust over hoe het gaat dan ontevreden
over hoe het is.
Burgerperspectieven 2015|1, Paul Dekker en Josje den Ridder, Den Haag, Sociaal
en Cultureel Planbureau, maart 2015, ISBN 978 90 377 0740 3, prijs €9,90. De
publicatie is verkrijgbaar bij de (internet)boekhandel en gratis te downloaden via
www.scp.nl. Voor meer informatie Paul Dekker (070 3407434, [email protected])
of Josje den Ridder (070 3407825, [email protected]).
Pagina 4 van 4