Dagen Brood

PERSDOSSIER
Inhoudstafel
Alle Dagen Brood ............................................................................................................................................. 3
▪ De Belg is een broodeter ....................................................................................................................... 3
▪ Brood hoort erbij .................................................................................................................................... 4
▪ ‘Smeer een boterham voor iemand anders’ .......................................................................................... 4
Achtergrondinformatie over brood ................................................................................................................ 5
▪ Geschiedenis van brood en broodverbruik ........................................................................................... 5
▪ De vervaardiging van brood .................................................................................................................. 5
▪ De broodsoorten .................................................................................................................................... 5
▪ De samenstelling van brood .................................................................................................................. 6
Brood en gezondheid ...................................................................................................................................... 7
▪ Brood, voor volgehouden energie ......................................................................................................... 7
▪ Brood, zoveel meer dan energie ........................................................................................................... 7
▪ Aanbevolen hoeveelheid ....................................................................................................................... 7
▪ Ontbijt, verplichte kost ........................................................................................................................... 7
Gebruikerstips ................................................................................................................................................. 9
▪ Brood bewaren ...................................................................................................................................... 9
▪ Creatief voor kinderen ........................................................................................................................... 9
▪ Brood creatief beleggen ........................................................................................................................ 9
▪ Brood gezond beleggen (Bron: Nutrinews september 2010) .............................................................. 10
Nuttige adressen ............................................................................................................................................ 11
▪ VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) ................................................................. 11
▪ VEBIC (Vlaamse Federatie van Verenigingen van Brood- en Banketbakkers, IJsbereiders en
Chocoladebewerkers) ......................................................................................................................... 11
▪ FGBB (Federatie van grote bakkerijen van België)............................................................................. 11
▪ UNIFA (Unie der Fabrikanten en Invoerders van Grondstoffen voor Bakkers, Pasteibakkers,
IJsbereiders en Aanverwante bedrijven) ............................................................................................. 11
▪ Ubelma (Belgische Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Materiaal voor de Voedingssector)
............................................................................................................................................................. 11
▪ KVBM (Koninklijke Vereniging van Belgische Maalders) .................................................................... 11
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
2
Alle Dagen Brood
De Belg is een broodeter
Op 21 oktober zetten we brood met al zijn troeven in de kijker. De broodsector en VLAM lanceren dan voor
de tweede maal de nationale Dag van het Brood.
Brood is wel degelijk belangrijk in ons land. Meer nog: het is het vaakst geconsumeerde voedingsproduct in
België. Op een gemiddelde dag in 2009 aten 87% van Belgen brood (inclusief broodjes en stokbrood).
Daarmee laat het andere verswaren ver achter zich (zie figuur)
Dagpenetratie (% Belgen dat op een gemiddelde dag in 2009
dat product gegeten heeft)
brood, broodjes
87%
groenten
62%
vers vlees
59%
aardappel(product)en
51%
zuivel
51%
vleeswaren
43%
fruit
35%
choco(lade)
26%
saus
26%
soep
23%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Bron: InSites Consulting in opdracht van VLAM
Hoewel de Belg nog vaak brood eet, zien we toch een dalende trend op lange termijn. Dit heeft een aantal
oorzaken:
-
er wordt minder vaak ontbeten zodat men het broodmoment bij uitstek mist;
-
mensen verrichten minder zware fysieke arbeid in vergelijking met bv. 50 jaar geleden. Ze hebben
bijgevolg een lagere energiebehoefte;
-
er is een verhoogde interesse voor alternatieve koolhydraatbronnen zoals rijst, pasta en graanproducten;
-
steeds meer mensen houden zich niet aan de klassieke eetmomenten en eten op onregelmatige
tijdstippen, nuttigen tussendoortjes e.d.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
3
In 2009 aten we gemiddeld 73 broden per inwoner, 8 stokbroden en 164 broodjes (sandwiches, pistolets,
…).
Thuisverbruik van brood en broodjes in België
(in stuks per capita)
180
160
162 165 167 164
140
120
147
100
80
60
40
75 72 73 76 73
20
7
7
7
7
8
0
brood
2005
stokbrood
2006
2007
broodjes
2008
2009
Bron: GfK Panelservices Benelux
Gewoon grijs brood is het populairst en is goed voor 34% van het aangekochte brood. Gewoon wit brood
volgt met 31%. Integraal meergranenbrood haalt 18% en alle overige speciale broodsoorten zijn nog eens
goed voor 17%.
Brood hoort erbij
De Belgische broodsector en VLAM vinden het belangrijk om de troeven en de positie van brood te
verdedigen en lanceren samen een campagne om de Belgen er op attent te maken dat brood gewoon moet
blijven thuishoren in hun voeding. Brood is wel degelijk een eigentijds product dat ook perfect past in de
huidige eet- en leefgewoonten. ‘s Morgens, s’ middags, s’ avonds of gewoon tussendoor. Het kan allemaal
met brood in al zijn verscheiden vormen en presentaties. De nutritionele voordelen van brood (zie verder)
zijn bovendien meegenomen. Brood heeft een belangrijke plaats in de actieve voedingsdriehoek.
Samengevat: Brood hoort erbij! Punt uit.
‘Smeer een boterham voor iemand anders’
Naar aanleiding van de Dag van het Brood roepen we iedereen op om die dag een boterham te smeren voor
iemand anders en zo een collega, vriend of kennis te verrassen. Het is een eenvoudig gebaar om je
waardering te laten blijken en het is leuk én lekker.
VLAM voorziet een mediacampagne om deze Dag van het Brood bekend te maken en spoort iedereen aan
(ook scholen, en bedrijven) om deel te nemen aan de smeeractie. De actie wordt uitgebreid toegelicht op
www.alledagenbrood.be. Hier kan je ook leuke belegtips vinden. Wie wil, kan er zijn reactie kwijt en vertellen
wat hij/zij van plan is die dag in verband met brood.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
4
Achtergrondinformatie over brood
Geschiedenis van brood en broodverbruik
Brood is een eeuwenoud voedingsmiddel. Historische bronnen gaan terug tot 2680 à 2840 v.C in Egypte. In
de loop der tijden heeft brood echter veel veranderingen ondergaan en dit zowel inzake bereiding,
samenstelling als kwaliteit. Een platte koek van gemalen en geplet graan gemengd met water en gebakken
op verhitte stenen of in hete as heeft intussen plaats gemaakt voor een modern product dat deel uitmaakt
van een breed broodassortiment.
Brood is vandaag nog steeds een basisbestanddeel van onze voeding.
De vervaardiging van brood
De basisingrediënten van brood zijn :




bloem (tarwe)
water
gist
zout
In een notendop gaat de bereiding van brood als volgt :
De bakker weegt alle ingrediënten af. Hij doet ze in de deegkuip van de kneedmachine. Die mengt de
ingrediënten in hoge snelheid door elkaar en kneed ze tot een rekbaar en elastisch deeg. Het deeg moet
vervolgens even rusten. Het wordt dan in porties van één brood verdeeld, die men laat rijzen. Wanneer de
bollen gerezen zijn, worden ze platgewalst en opgerold. De deegbol gaat in een bakvorm en wordt opnieuw
weggezet om te rijzen. Na het rijzen gaan ze direct de oven in. Na 45 min. bakken (afhankelijk van de
broodsoort) is het brood klaar.
Wanneer we het rijsprocédé van gist bekijken, wordt meteen duidelijk waarom tarwe de ideale
basisgrondstof is voor brood. Tarwe bevat gluten van een goede kwaliteit. Gluten zijn eiwitten. Ze vormen te
samen met het vocht in het deeg een stevig elastisch netwerk, het glutenskelet.
Dit glutenskelet houdt lucht (ingebracht via het kneden) en koolzuurgas (CO 2) (gevormd door de werking van
de gist) vast. Zoals een ballon die opgeblazen wordt, neemt het volume van het brood toe dankzij de
koolzuurgasproductie tijdens het rijsproces. Na het bakken verstijft het glutennetwerk en bekomen we het
typische kruim van het brood.
De broodsoorten
Het basisbrood van elke bakker is vervaardigd uit tarwe. Naargelang de uitmalings- of vermalingsgraad van
de gebruikte tarwebloem bekomt men wit, bruin of volkorenbrood. De uitmalingsgraad is de hoeveelheid
bloem die men na vermaling en zeving overhoudt, vertrekkende van 100 delen tarwe. Hoe lager de
uitmalingsgraad, hoe meer zemelen verwijderd werden en hoe witter dus de bloem. Bloem met een hoge
uitmalingsgraad (tot 95 %) wordt meel genoemd en levert volkorenbrood.
Het aantal broodsoorten is tegenwoordig bijzonder uitgebreid. Naast het basisproduct tarwe worden nl. ook
rogge, maïs, gerst, gierst, spelt, haver en boekweit gebruikt. Zes-, zeven- en tiengranenbrood zijn al lang
geen onbekenden meer.
Naast deze graansoorten maakt de bakker ook dankbaar gebruik van smaakmakers zoals rozijnen, gekonfijt
fruit, chocolade, noten, look, diverse kruiden, maanzaad, sesamzaad, ...
Elke bakker heeft zijn eigen recepten en graanmengelingen en heeft bijgevolg ook een uniek aanbod.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
5
De samenstelling van brood
Koolhydraten
Brood is rijk aan complexe of meervoudige koolhydraten en is een gezonde energieleverancier. De
meervoudige suikers zorgen ervoor dat je energieniveau lang op peil blijft, doordat ze slechts traag worden
afgebroken en worden opgenomen in het lichaam. Van brood eten krijg je bijgevolg niet snel een
hongergevoel.
Eiwitten
Brood bevat een beperkte hoeveelheid eiwitten. Broodbeleg als vlees en kaas brengen de nodige eiwitten
aan voor een evenwichtige maaltijd.
Mineralen
Brood bevat verschillende soorten mineralen zoals ijzer en calcium. Hoe bruiner het brood, hoe meer
mineralen het bevat (vooral ijzer, koper en magnesium en in mindere mate selenium en zink).
Vitaminen
Brood bevat vooral vitamine B. Hoe donkerder het brood, hoe meer vitaminen het bevat.
Vet
Brood is arm aan vet (Eén boterham van 35 g levert 1 g vet) en is dus zeker geen dikmaker. Wie gezond en
evenwichtig wil eten volgt best de stelregel : eet brood met beleg en niet beleg met brood. Let er verder op
niet steeds voor vette of zoete toespijzen te kiezen.
Vezels
Bruin brood is rijk aan vezels en verbetert de darmtransit. Dit zorgt voor een goede stoelgang en vermindert
het risico op verschillende kankers. Vezels dragen ook bij tot een groter verzadigingsgevoel, wat overeten
voorkomt en maakt dat je tussen de maaltijden minder trek hebt in snoepen.
Broodverbeteraars
Broodverbeteraars zijn mengsels van technische hulpstoffen die de bakeigenschappen, het uiterlijk, de
structuur en de houdbaarheid van brood verbeteren maar op geen enkele manier de voedingswaarde van
brood veranderen.
Calorieën
Eén snede brood is goed voor ongeveer 85 kcal, ongeacht of het wit of bruin brood is. Bruin brood is
vezelrijker. In tegenstelling tot koolhydraten, eiwitten en vetten leveren vezels nagenoeg geen calorieën.
Brood waaraan meer melk, vet en/of suiker is toegevoegd, bevat wel meer calorieën.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
6
Brood en gezondheid
Brood, voor volgehouden energie
Brood is een gezonde energieleverancier door de aanbreng van meervoudige koolhydraten. Deze worden
slechts traag verteerd en omgezet in glucose (enkelvoudige suiker), dat in het bloed wordt opgenomen en
het lichaam van de nodige energie voorziet. Voedingsmiddelen die enkelvoudige suikers bevatten, worden
veel sneller verwerkt door het lichaam en geven bijgevolg veel sneller een gevoel van flauwte of honger. Met
brood hou je je energieniveau dus veel langer op peil dan met een koek.
Brood, zoveel meer dan energie
Vezels vormen de tweede troef van brood. Hoe meer vezels het brood bevat, hoe sneller brood het
hongergevoel kan wegnemen. Bruin brood gaat bovendien constipatie tegen.
Wie aandacht wil geven aan een vezelrijke voeding, kan niet om brood heen. Fruit en groenten, die ook erg
vezelrijk zijn, bevatten andere vezelsoorten, maar kunnen brood niet vervangen.
In een evenwichtige en gezonde voeding horen zowel brood als groenten en fruit thuis.
Aanbevolen hoeveelheid
De Nationale Raad voor de Voeding beveelt aan om dagelijks 5 tot 12 sneden brood te eten (175 – 420 g),
afhankelijk van je leeftijd, geslacht, gewicht en lichamelijke activiteit. De voorkeur gaat uit naar het grote
assortiment bruine en volkoren broodsoorten. Zij leveren meer voedingsvezels, vitaminen en mineralen dan
de witte varianten.
De gewoonte om 3 hoofdmaaltijden te verdelen in 2 broodmaaltijden en 1 warme maaltijd is aan te
moedigen. Broodmaaltijden en het ontbijt in het bijzonder, brengen relatief het meest complexe koolhydraten
aan. Warme maaltijden leveren over het algemeen meer vet en minder complexe koolhydraten.
brood
(bruin)
1,5-3 jaar
3-6 jaar
6-12 jaar
12-18 jaar
19-59 jaar
60 plus
1-3
sneden
3-5
sneden
5-9
sneden
7 – 12
sneden
7 – 12
sneden
5 –9
sneden
1 snede bruin brood (groot, vierkant brood) = 35 g
De verschillende beroepsorganisaties en VLAM pikken in op de idee dat brood een belangrijke plaats hoort
te hebben in ons dagelijks voedingspatroon met de campagne “Alle dagen brood”. De centrale boodschap is
“Brood hoort erbij”. Bij de dagelijkse lunch, bij een picknick of een zondagse brunch. Met brood kan je
smakelijk de klok rond. Op de website www.alledagenbrood.be staan tips voor gezellige broodmomenten.
Ontbijt, verplichte kost
Uit studies van voedingsgewoonten blijkt dat steeds meer volwassenen en kinderen het ontbijt overslaan.
Niet slim bekeken, zelfs niet als men wil vermageren.
Ontbijten is belangrijk om verschillende redenen.

Je lichaam heeft al 8 à 12 u niets meer binnengekregen. Bijtanken is noodzakelijk om belangrijke
intellectuele of fysieke prestaties in de voormiddag tot een goed einde te brengen. Opletten in de
klas hoort daar ook bij.

Een goed ontbijt zou leiden tot betere schoolprestaties, een verhoogde productiviteit en minder
arbeidsongevallen. Het draagt ook bij tot een beter humeur.

Het zorgt voor een optimale verdeling van de energie en de voedingsstoffen over de dag. Als je ’s
morgens niet eet, ben je geneigd de andere maaltijden uit te breiden. Een zwaar middagmaal kan de
concentratie in de namiddag verminderen. Een zware avondmaaltijd kan gemakkelijk een overschot
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
7
aan calorieën leveren, die in de vorm van vetreserves worden opgeslagen. Het is ook niet
bevorderlijk voor de nachtrust.

Wie gezond ontbijt, heeft veel minder de drang om te snoepen in de voormiddag en loopt minder het
risico een flauwte te krijgen rond 11 u.

Het ontbijt brengt essentiële voedingsstoffen aan, die via de andere maaltijden niet altijd in
voldoende mate kunnen worden aangebracht.

Ontbijten brengt regelmaat in het gezin en is een bron van gezelligheid.
Opstaan en een broodmaaltijd nuttigen past in elk officieel voedingsadvies. Brood draagt in belangrijke mate
bij tot een evenwichtige en gevarieerde voeding. Het is een uitstekende energieleverancier en levert als
toemaatje nuttige vezels, vitaminen en mineralen.
Een goed ontbijt bestaat uit water, koffie of thee, brood (bij voorkeur donkere soorten) met wat toespijs, een
zuivelproduct, een stuk fruit of een glas ongezoet fruitsap. Zoet broodbeleg (confituur, choco en speculaas)
draagt niet bij tot een gezonde voeding en worden best met mondjesmaat gebruikt. Ook croissants en
chocoladebroodjes zijn heerlijk om jezelf mee te verwennen maar worden beter niet dagelijks
geconsumeerd.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
8
Gebruikerstips
Brood bewaren

niet in de koelkast;

op kamertemperatuur in een gesloten trommel of in een broodla met ventilatiegaatjes en verpakt in
de broodzak van bij de bakker;

niet samen met peperkoek in de broodtrommel: peperkoek trekt het vocht aan uit het brood
waardoor het brood uitdroogt;

beschimmeld brood altijd weggooien, alleen de schimmel verwijderen is niet voldoende;

vers brood kan ongeveer een maand diepgevroren bewaard worden in een plastic diepvrieszak;

verdeel het brood in dagporties want eenmaal ontdooid kan het niet opnieuw worden ingevroren;

broodjes kunnen in de oven worden ontdooid (6 à 9 min. bij max. 150°C) voor een krokant resultaat.
Creatief voor kinderen
Kinderen die geen zin in brood hebben, zijn met een beetje fantasie wellicht makkelijk te overhalen hun
boterham toch op te eten.
Enkele suggesties:

al happend van het brood een figuur uit de boterham halen;

een figuur op de boterham maken met beleg, groenten en fruit (bv. een lachend gezichtje, een
huis);

variëren in broodsoorten en –vormen;

boterhamvormpjes maken met broodvormpjes.
Brood creatief beleggen
Er is niet alleen hartige en zoete toespijs, maar ook groenten en fruit smaken fris als broodbeleg.
Brood is een veelzijdig product, je kan de gasten ook aangenaam verrassen tijdens speciale
gelegenheden:

een verrassingsbrood: een groot brood gevuld met kleine belegde boterhammetjes of
sandwiches
tip: broodrolletjes met gerookte zalm
Werkwijze: Haal de korsten van de boterhammen en rol het brood met de deegrol zo plat
mogelijk uit. Besmeer de boterhammen met een dikke laag kruidenkaas en beleg met gerookte
zalm. Rol het brood stevig op (in de dwarsrichting van de zalm), verpak het in plastic folie en laat
het enkele uren opstijven in de koelkast. Snijd het in smalle rolletjes en serveer ze bij het
aperitief.

brood als basis van feesthapjes en –toastjes
tip: Crostini met rauwe ham en gemarineerde peer
Werkwijze: Schil een peer en snijd ze in 12 partjes. Breng in een pan sherry, sinaasappelschil en
gembersiroop aan de kook en laat hierin de peer ca. 5 minuten zachtjes sudderen. Laat de peer
erin afkoelen. Verhit een grillpan tot deze gloeiend heet is. Snijd stokbrood schuin in 12 plakjes,
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
9
bestrijk ze aan beide kanten met basilicumolie en rooster ze onder de grill tot ze mooi bruin zijn..
Beleg de crostini met de plakjes ham en daarop een partje peer. Garneer met basilicum.

Brood als vieruurtje
Tip: fingerfood van kip en guacamole
Maak eerst de guacemole. Schil daarvoor een avocado en snijd hem in blokjes. Doe hetzelfde
met een tomaat. Versnipper knoflook en sjalot. Meng limoensap met de knoflook. Doe er
vervolgens de avocado, de tomaat en de sjalot bij. Kruid met peper en zout. Verwijder de korst
van de boterhammen en snijd in vieren. Snijd de kipfilet in vieren. Beleg elk stukje brood met een
stukje kipfilet. Werk af met de guacamole.
Brood gezond beleggen (Bron: Nutrinews september 2010)

Neem voor een dubbele boterham enkel beleg (1 plakje, 1 eetlepel hartig smeerbaar beleg of 1
koffielepel zoet beleg): besmeer en beleg één boterham en leg er een andere bovenop. Er is een
groot aanbod aan verschillende soorten wit, bruin en volkorenbrood met elk hun typische lekkere
smaak. Wanneer je dit ruime smaakassortiment ontdekt, zal je zien dat smaak geen argument meer
is om brood dubbel en dik te beleggen.

Meer smaak zit niet altijd in meer beleg. Probeer lekkere smaken eerder te accentueren met de
juiste extra toets, bijvoorbeeld een mespuntje mosterd of pickles, enkele zoetzure uitjes, augurken of
rode biet, een handvol rucola of waterkers, een flinke draai van de zwartepepermolen, verse
tuinkruiden of gedroogde Provençaalse kruiden.

Ook in de winkel is een ruim aanbod kant-en-klaar beleg met extra smaakgevende ingrediënten,
bijvoorbeeld honingham, kaas met mosterdzaadjes, kippenham met tuinkruiden, enz. Ideaal ter
afwisseling.

Maak zelf vlees-, vis-, ei- of groentesalades met een weinig dressing of lightsaus en naar eigen
voorkeur verder op smaak gebracht met andere pittige (bv. kerriepoeder, wasabi) of eerder zoete
(bv. stukjes ananas of peer) ingrediënten. Kant-en-klare salades bevatten doorgaans aanzienlijk veel
mayonaise.

Met flinterdunne sneetjes toespijs heb je meer controle over je portiegrootte dan met dik gesneden
plakken.

Fruit past niet alleen goed op brood maar ook ernaast, bijvoorbeeld druiven bij een boterham met
kaas, stukjes appel bij rosbief en peer bij varkensgebraad.

Kies voor de helft hartig en voor de helft zoet beleg. Zoet beleg als choco en confituur leveren vooral
energie in de vorm van suiker en/of vet en weinig of geen voedingsstoffen zoals vitaminen en
mineralen. Ze behoren tot de restgroep in de actieve voedingsdriehoek en worden best beperkt.
Voor belegideeën kan je terecht op www.wakkerebakker.be en www.alledagenbrood.be.
.
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
10
Nuttige adressen
VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing)
VLAM voert promotie voor de Vlaamse landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten in binnen- en
buitenland. Dit gebeurt in opdracht van de Vlaamse overheid en in samenwerking met het bedrijfsleven.
De broodpromotie is een van de opdrachten van VLAM.
Koning Albert II-laan 35 bus 50, 1030 Brussel, 02/552.80.11, www.vlam.be, www.wakkerebakker.be,
www.alledagenbrood.be
Perscontacten : Liliane Driesen, tel. 02/552.80.32
Coördinatie broodpromotie : Marina Sablon, tel. 02/552.80.26
VEBIC (Vlaamse Federatie van Verenigingen van Brood- en Banketbakkers, IJsbereiders en
Chocoladebewerkers)
Elisabethlaan 1a, 2600 Antwerpen, tel. 03/287.69.94
FGBB (Federatie van grote bakkerijen van België)
Bergensesteenweg 709, 1600 Sint-Pieters-Leeuw, tel. 02/300.07.22
UNIFA (Unie der Fabrikanten en Invoerders van Grondstoffen voor Bakkers, Pasteibakkers,
IJsbereiders en Aanverwante bedrijven)
Sint-Michielslaan 77-79, 1040 Brussel, tel. 02/743.40.55
Ubelma (Belgische Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Materiaal voor de Voedingssector)
AGORIA – Diamond Building, A. Reyerslaan 80, 1030 Brussel, tel. 02/706.79.82
KVBM (Koninklijke Vereniging van Belgische Maalders)
Mechelsesteenweg 277, 1800 Vilvoorde, tel. 02/254.85.64
VLAM-persdossier Alle dagen brood 2010
11