Cholesterol

Dr. D.P. Shackleton, huisarts
Medisch Centrum Parklaan
Parklaan 8
2771 GB Boskoop
Tel.: 0172 217540
De aanpak van een hoog cholesterol
Wat is een hoog cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof die nodig is voor het maken van cellen, hormonen en gal. Uw
lichaam maakt zelf cholesterol aan in de lever. Daarnaast neemt u cholesterol op uit de voeding. Het
cholesterolgehalte van uw bloed kan hoog zijn als er veel verzadigd vet in uw voeding zit, door
aanleg of door een erfelijke stoornis in de vetstofwisseling. Als u jarenlang te veel cholesterol in uw
bloed heeft, kan cholesterol zich in de vaatwand ophopen. Uw bloedvaten worden daardoor nauwer
en dat kan klachten geven, bijvoorbeeld hartklachten. Een hoog cholesterol geeft dus iets meer kans
op hart- en vaatziekten (bijvoorbeeld angina pectoris of een hartinfarct).
Adviezen
Een hoog cholesterol is één van de risicofactoren voor het krijgen van hart- en vaatziekten. De kans
op hart- en vaatziekten wordt groter als u ook andere risicofactoren heeft. Hier volgen enkele
algemene adviezen om het risico te verlagen.
Roken is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van hart- en vaatziekten. Stoppen met roken
geeft meer winst voor uw gezondheid dan het verlagen van uw cholesterol.
Diabetes mellitus (of suikerziekte) verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en verhoogt ook het
cholesterol. Behandeling en regelmatige controle van eventuele diabetes kan het cholesterolgehalte
en de kans op hart- en vaatziekten verminderen.
Hoge bloeddruk verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Als u hoge bloeddruk heeft, kan
behandeling en regelmatige controle van de bloeddruk het risico op hart- en vaatziekten
verminderen.
Alcohol: beperk het drinken van alcohol tot maximaal twee glazen per dag (gemiddeld); meer
alcohol kan uw cholesterol verhogen.
Voeding: verzadigd vet verhoogt het cholesterol. Verzadigd vet zit vooral in room, roomboter, volle
melkproducten, volvette kaas, vet vlees, gewone margarine, gebak, koekjes en snacks. Eet vooral
groenten, aardappels, fruit, volkorenproducten, halfvolle of magere melkproducten, magere kaas,
mager vlees, kip, vis, noten, dieetmargarine en plantaardige olie. Vis, noten, dieetmargarine en
plantaardige olie bevatten onverzadigde vetten die het cholesterol verlagen. Kies dus bij voorkeur
producten die rijk zijn aan onverzadigd vet. Vaak staat dit op de verpakking aangegeven.
Overgewicht is ongunstig voor uw cholesterol en voor andere risicofactoren zoals hoge bloeddruk
en diabetes (suikerziekte). Zorg daarom voor een normaal lichaamsgewicht door gezond te eten en
regelmatig aan lichaamsbeweging te doen.
Medicijnen
Als er factoren zijn waardoor u extra kans heeft op een hart- en vaatziekten, en uw cholesterol is te
hoog, dan kan het zinvol zijn (naast de genoemde adviezen) medicijnen te gebruiken. Bijvoorbeeld:


als u een hart- en vaatziekte heeft of heeft gehad (bijvoorbeeld een hartinfarct of een
beroerte);
bij een bepaalde combinatie van risicofactoren voor hart- en vaatziekten (zoals roken,
diabetes en hoge bloeddruk);

als u een erfelijke stoornis in de vetstofwisseling heeft.
Statines zijn medicijnen die de aanmaak van cholesterol door het lichaam remmen. Ze verlagen het
cholesterolgehalte van uw bloed en kunnen daardoor de kans op hart- en vaatziekten iets
verminderen. Cholesterolverlagende medicijnen worden meestal jarenlang gebruikt, iedere dag, bij
voorkeur 's avonds. Er is een kleine kans op bijwerkingen, zoals buikpijn, misselijkheid,
verstopping en winderigheid. Voordat u aan deze medicijnen begint, moeten de voor- en nadelen
goed worden afgewogen.
Hoe gaat het verder?
Een gezonde leefstijl blijft van groot belang. Als u cholesterolverlagende medicijnen gaat
gebruiken, kom dan na drie maanden op controle om te bespreken hoe het gaat. Daarna hoeft u nog
maar eens per jaar te komen. Uw cholesterol hoeft dan niet meer gemeten te worden.
_______________________________________________________________________
Voedingsadvies bij een hoog cholesterol
Een gezonde leefstijl is voor iedereen van belang om de kans op hart- en vaatziekten te
verminderen. Daarbij hoort gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging, een normaal gewicht
en niet roken. De basis van ieder voedingsadvies is: eet gezond en gevarieerd. Let bij een hoog
cholesterol op de volgende punten:




let op vet;
neem magere producten;
vervang producten met verzadigd vet door die met onverzadigd vet;
beperk het cholesterol in uw voeding.
Let op vet
Vervang producten met verzadigd vet door producten met onverzadigd vet of magere producten:





kies (dieet)halvarine, olie en vloeibare bak- en braadproducten in plaats van roomboter,
harde margarines en bak- en braadproducten;
kies mager vlees en magere vleeswaren (rookvlees) in plaats van vet vlees en vette
vleeswaren zoals worst en ontbijtspek;
kies Leidse 20+ kaas, 30+ kaas of magere smeerkaas in plaats van volvette kaas (48+ en 60+
kaas, roomkaas);
kies magere of halfvolle melk en melkproducten in plaats van volle melk en melkproducten;
kies verstandige tussendoortjes (zie ommezijde) in plaats van snacks, taart, koeken/koekjes,
cake, chocolade enz.
Beperk het cholesterol in uw voeding
Eet zo min mogelijk (hooguit eens in de twee weken) lever, nier, paling of garnalen en hooguit drie
eieren per week.
Lichaamsgewicht
Als u te zwaar bent, kan afvallen helpen het cholesterolgehalte in uw bloed te verlagen. Een
gewichtsvermindering van 10 procent heeft effect. Op een verantwoorde manier afvallen en een
goed gewicht behouden is niet eenvoudig. Neem eventueel contact op voor advies.
Algemeen voedingsadvies met aandachtspunten voor een hoog cholesterol
Gebruik dagelijks gemiddeld de volgende hoeveelheden:









8-12 glazen (1½ liter) vocht (zoals water, koffie, thee, vruchtensap en frisdrank), waarvan 23 glazen magere of halfvolle melk (-producten) (300-450 ml);
5-7 sneden bruin- of volkorenbrood, dun besmeerd met (dieet)halvarine;
1-2 plakken 20+ of 30+ kaas (20-40 gram);
1-2 plakken magere vleeswaren (15-30 gram), zoals rookvlees, fricandeau, kip- of
kalkoenfilet;
2 porties fruit (200 gram);
3-5 aardappelen (150-250 gram) of 2 opscheplepels gekookte rijst (125-175 gram) of 3
opscheplepels gekookte pasta (zoals macaroni en spaghetti) of peulvruchten (125-175
gram);
3-4 grote lepels groenten (150-200 gram);
een stukje mager vlees (100 gram), vis (1 à 2 maal per week), gevogelte of een ei (maximaal
drie per week);
1 eetlepel (dieet)margarine, vloeibaar bak- en braadvet of olie voor de bereiding van de
warme maaltijd.
Tussendoortjes
Geschikte tussendoortjes die passen in een gezonde voeding zijn:



biscuits, rijstwafels, popcorn, kroepoek, Japanse mix, zoute stokjes, een toastje met magere
smeerkaas of vis;
rauwkost, bijvoorbeeld: bloemkoolroosjes, kerstomaatjes, komkommer, radijs, bleekselderij
en wortel;
noten zoals walnoten, hazelnoten en amandelen. Noten zijn rijk aan vet, maar wel van de
goede soort.
Wees matig met alcohol
Een glaasje alcohol kan geen kwaad, maar drink niet meer dan twee glazen op een dag en liefst niet
elke dag.
Heeft u nog vragen?
Als u na het lezen van deze brief nog vragen heeft, dan kunt u daar bij een volgend contact op
terugkomen.