de POP-poli - WDH Breda eo

POP poli : borg in onze zorg
Psychiatrie Obstetrie en Pediatrie
filipowski ‘de vereniging’
Gerhard Knol
Leonard Berger
WDH-avond
10 en 13 januari 2011
Wat treft u in deze casus?
•Medisch gezien goed gegaan?
•Pte heeft het als een drama beleefd
•
•
•
•
‘als een overval’
Niet serieus genomen gevoeld
Pijn ++ door vaginaal haematoom
Postpartum depressie
•Wil dit nooit meer meemaken!
Waar liggen de verbeterpunten?
•De patiënte centraal stellen
•De patiënte serieus nemen
•De patiënte weer vertrouwen laten
krijgen
• In zichzelf
• In de hulpverleners
• Haar grenzen respecteren
•Eenduidig beleid
•Goede communicatie
Wat denkt u dat de wensen
van patiënte zijn?
keizersnede
Wat denkt u dat de wensen
van patiënte zijn?
• ‘Alles’ om dit nooit meer mee te
hoeven maken
•
•
•
•
Sowieso Keizersnede
Geen inleiding
Goede begeleiding
Begeleiding postpartum om tijdig depressie te
signaleren
de POP ontpopt
Subjectief trauma vs geen woord in verslag
controle verlies vs alles onder controle
werkelijkheid vs dé waarheid
zender
en
ontvanger
waarheid?
gij zult !
- thuis bevallen
- vaginaal bevallen
- borstvoeding geven
werkelijkheid
 overvloed & openheid informatie
 kritiek op hulpverlener in media
 gebrek eenduidigheid
impact op vertrouwen
 vertrouwen vrouw in zichzelf
 in hulpverlener & goede afloop
 zelfvertrouwen hulpverlener
HELLP op termijn
van Pampus
94% na 9 jr


geheugen & concentratie
angsten & depressie


23 % hulp gezocht
30 % alsnog hulpvraag

31 % “dat nooit weer”
consequenties
 33% bevalling negatieve ervaring
 10 % enige tijd traumatische stress respons
 1-6% PTSD
DSM IV : bedreigende situatie, die oncontroleerbaar en onvoorspelbaar is geweest
en die voortduurt met heftige gevoelens van angst, hulpeloosheid of
afschuw, vanwege de onmogelijkheid van het individu zich aan te passen
zwangerschap en angst





gebrek vertrouwen hulpverlener
angst het niet te redden
angst voor dood moeder / kind
angst voor pijn
angst voor controle verlies

verder bv : afwijkend kind, kunstverlossing,ruptuur
alleen zijn in vreemde omgeving
73 %
65 %
55 %
44 %
43 %
partners
…….
 angst vrouw te verliezen 37 %
 vroeg / eiste sectio
22 %
signalen






zeer ‘ demanding ’
slecht slapen, braken, vaak pijnklachten
angst voor pijn , herbeleven
veel wantrouwen, niet gerust te stellen
afweer bij aanraken buik / bij VT
vraag om sectio
………..
hulpverleners
Angst voor echelon
Angst te falen
******
bewaking
*****
extra consulten
***
sneller triage & opname
**
meer kunstverlossing / sectio
*
verloochening van kunde en kunst
POP AMSTERDAM !
MC feb 2009
psi spreekuur al jaren
‘opstellen’
POP Amphia
 Psychiatrie  Michel Yu / Idris Bakker
 Obstetrie
 Leonard Berger / Gerhard Knol
 Pediatrie
 Anthon Hulsman / Ron van Beek
poppers van het eerste uur
breda
amsterdam
arnhem
apeldoorn
just take her seriously
en ….. via de psychiatrie rotterdam
POP-poli richt zich op
mensen met:
•Ernstige hyperemesis
•Traumatische obstetrische VG
•Angst voor zwangerschap / bevalling
•Angst of paniekstoornis
•Sexueel misbruik in VG
•Psychiatrische klachten (in VG)
•Psychofarmacagebruik
•1e gr. Verwant met psych. problematiek
de feiten
2 op 10 zwangere vrouwen en
kraamvrouwen hebben
psychiatrische aandoening
 Angst / Paniekstoornis
 Ernstige depressie
 Postpartum depressie
 Postpartum psychose
de feiten
10-15% vd zwangere vrouwen
en kraamvrouwen heeft
depressieve klachten
40-60% van de mensen die het
ziekenhuis binnenkomt heeft
psychiatrische problematiek (of
in anamnese)
Voorspellers van pre- en postpartum
psychiatrische problemen:
 psychiatrische
voorgeschiedenis
 middelenafhankelijkheid
 partner met psychiatrische
problemen
 tienerzwangerschap
 allochtone afkomst
 ongeplande zwangerschap
 alleenstaand
 somatische problemen
 kind opgenomen
 Sexueel misbruik
POP-poli
Maternale sterfte
aan psychiatrische stoornissen tot 1 jaar pp
 UK = nr 1
Oorzaken maternale sterfte in GB
Conclusie Why Mothers Die
 gebrek samenwerking disciplines
communicatie 1ste – 2e lijn
interdisciplinair
 negeren / onwetend psychiatrische VG
 psychiatrische diensten
weinig rekening met zwangerschap
non-communicatie met gynaecoloog en vv
Maternale sterfte tgv psychiatrische
stoornissen in NL
Officieel CBS 1996-2004: 0
 cie maternale sterfte (suicide) 9 in 9 jaar
 CBS cijfers (1996-2005) na koppeling bestanden:
 50 sterftes tgv psychiatrische stoornissen tot 1
jaar post partum in NL = 30.7% indirect
maternale sterfte
 > 50% in 3e trim – 3 mnd pp
Hink et al. NTVG 2008
JPsOG 2008
Schutte et al.
*Cox et al, EPDS, BJP, 1987
*Cox et al, EPDS, BJP, 1987
POP-poli
EPDS bij
intake en
postpartum
Risico inschatting
depressie in zwangerschap en
in het kraambed
 Psych. voorgeschiedenis
dan meer dan 70% kans!
 90% tussen 7 dagen p.p.3 maanden p.p.
risico psychose
 normaal frequentie
0,1 – 0,2 %
 bij bipolaire stoornis
25 – 50 %
Brockington,1996
 bipolair + eerdere pp psychose
Jones & Craddock,2001 Robertson et al,2005
60 %
POP-poli Amphia Breda
 Doel:
 Expertise-centrum vormen
 Verbeteren communicatie tussen (vaak vele)
betrokkenen
 Betere zorg zwangeren met psychiatrisch
probleem en hun kind
 Service aan verwijzers (1e lijns verloskundigen,
huisartsen, externe psychiaters)
POP-poli Amphia Breda
 Basisteam:
 Psychiatrie  Yu / Bakker
 Obstetrie  Berger/Knol
Knol/Lunshof
 Pediatrie  Hulsman/van Beek
Pop poli versie 5
maart 2009
Vrouwen met een kinderwens of zwangeren met:
- met een ernstige psychiatrische aandoening (in de voorgeschiedenis)
DSM as 1
- die psychofarmaca gebruiken zoals beschreven in de TWA
zwangerschap en psychofarmaca
- met een eerstelijns verwante met een psychotische of depressieve
stoornis
- met verslavingsproblematiek (alcohol, drugs en/of medicatie)
- een complexe sociale setting (evt verstandelijke beperking)
POP-poli
Aanmelding via poli
Aanmelding via
poli gynaecologie
Gynaecologie
o.v.v. POP-poli
ovv POP poli
Beoordeling op
urgentie
Beoordeling op urgentie
1e consult bij
gynaecoloog
Voorstel invulling deeltijdprogramma:
3 keer per week 1 1/2 uur
- beeldend
- CGT
- ontspanning/PMT
1e consult bij
psychiater
MDO
dinsdagmiddag
16.30 - 17.30 uur
MDO
1 keer per 3 weken
- gynaecoloog
- psychiater
- kinderarts
- maatschappelijk werk
- lid preventie team
- verslaglegging in EPD
- aanwijzen casemanager
- brief naar huisarts, verwijzer en verloskundige
Aanmelding via
poli gynaecologie
ovv POP poli
POP-poli
Beoordeling op
urgentie
1e consult bij
gynaecoloog
Voorstel invulling deeltijdprogramma:
3 keer per week 1 1/2 uur
- beeldend
- CGT
- ontspanning/PMT
1e consult bij
psychiater
MDO
1 keer per week
- gynaecoloog
- psychiater
- kinderarts
- SPV
- aanwijzen casemanager
- brief naar huisarts, verwijzer en verloskundige
MDO
donderdagmiddag
Vervolg bij
eigen
verloskundige
evt
gezamenlijke
controle met
gynaecoloog
Onder
behandeling
bij de
gynaecoloog
Deeltijdprogramma
voor
zwangeren
Advies naar eigen
psychiater
Behandeling
gedurende
zwangerschap bij
psychiater PAAZ
of psycholoog
Consult
kinderarts
Consult
maatschappelijk werk
Consult
SPV
Inschakelen
AMK
Aanmelding via
poli gynaecologie
ovv POP poli
POP-poli
Beoordeling op
urgentie
1x per week
1e consult bij
gynaecoloog
Voorstel invulling deeltijdprogramma:
3 keer per week 1 1/2 uur
- beeldend
- CGT
- ontspanning/PMT
1e consult bij
psychiater
- gynaecoloog
- psychiater
MDO
- kinderarts
1 keer per week
SPV
- -gynaecoloog
- psychiater
- MMW
- kinderarts
- -SPV
psycholoog
- aanwijzen casemanager
aanwijzen
- -brief
naar huisarts, behandelaar
verwijzer en verloskundige
Multidisciplinair overleg
MDO
donderdagmiddag
Psychiater/Gynaecoloog/Kinde
rarts/
SPV/MMW
Vervolg bij
eigen
verloskundige
evt
gezamenlijke
controle met
gynaecoloog
Onder
behandeling
bij de
gynaecoloog
Deeltijdprogramma
voor
zwangeren
Advies naar eigen
psychiater
Behandeling
gedurende
zwangerschap bij
psychiater PAAZ
of psycholoog
Consult
kinderarts
Consult
maatschappelijk werk
Consult
SPV
Inschakelen
AMK
POP-poli Amphia Breda
 Basisteam:
 Psychiatrie  Yu/Resida
 Obstetrie  Berger/Knol
Knol/Lunshof
 Pediatrie  Hulsman/van Beek
 SPV
 MMW
 Psycholoog
 AMK-coordinator
POP Arnhem




NTVG 27 nov 2010
screenen EPDS > 11
12 % PND kans
gynaecologische anamnese
5,3%
misten ¾ patiënten EPDS >11 ( met actieve depressie symptomen )
merendeel aangemeld op andere psy-soc indicatie
 onvoldoende gericht
 angst / depressie
serieus nemen ?
meest onderbelicht !
Signalen
Reactie
hyperemesis vroeg / laat
ketonen opname
bekkenpijn
rust, band, fysio
minder leven
triage ongezien, CTG
premature “weeën”
cx meting, infuus
hoofdpijn
lab ongezien, katheter
vroege start
vi-top ‘ontsluiting’
paniek << ? >> geruststelling
gijzeling arts/patiënt
…………………
angst om zieke gezond te verklaren
>>>>>>>
angst gezonde ziek te verklaren
Bert Keijzer
hoe beter ?
 kijken
: lichaamstaal
 luisteren : oog voor beleving
 vragen
: pijnangstgeweldabususdepressie
signalen,
voor specialist en huisarts
voort durend
somber / lusteloos
gestoorde eetlust
mindere concentratie
slaapstoornissen
moeheid
piekeren ( lijstjes )
schuldgevoelens
minder seksuele actief
secundaire en tertiaire preventie
belangrijkste vragen:
1. Wordt / werd u behandeld voor
psychische klachten
2. Heeft u daarvoor medicatie (gehad)
3. Zijn in uw familie mensen behandeld
voor psychische klachten
4. Aandacht angst en controle behoefte
last but not least
Niet depressie maar angst = predictor voor PND en
PTSS (Fairbrother dec 07)
En psychofarmaca?
Graag preconceptioneel overleg
Altijd nadeel van stoppen afwegen
Veel medicatie kan wél
Uitgebreid Amphia protocol
doel POP : borg voor zorg
 verbeteren communicatie : eenduidig
 goed samenwerkend team : bevalplan
 respect voor afspraken
: pat centraal
 zorg op maat psychiatrische zwangere en haar kind
 service : verloskundige & huisarts & ext psychiater