Hand-out Informatievaardigheden FBE-FA HvA

Hand-out Informatievaardigheden FBE-FA HvA Bibliotheek
Het webadres van de digitale bibliotheek: www.bib.hva.nl.
Inhoudsopgave
Zes stappen vóór en tijdens het zoeken ...................................................................................... 1
Video’s over Slim Zoeken ............................................................................................................. 3
Zoeken: tips & trucs...................................................................................................................... 3
De catalogus en de databanken ................................................................................................... 4
Een paar nuttige websites met veel online publicaties ............................................................... 6
Googletips .................................................................................................................................... 7
Betrouwbaarheid informatie op het web .................................................................................... 7
Refworks ....................................................................................................................................... 7
Contact ......................................................................................................................................... 8
Zes stappen vóór en tijdens het zoeken
1. Definieer je probleem
De eerste stap is misschien wel de belangrijkste. Je stelt vast wat je wilt weten en vertaalt dit in een
onderzoeksvraag. Deze vraag is het uitgangspunt en fundament van je zoektocht. Bij een complexe
onderzoeksvraag formuleer je deelvragen, die gaan over deelaspecten van je onderzoeksvraag. Vaak is
het nodig om een deelvraag ook nog uit te splitsen in een aantal zoekvragen.
2. Bedenken van zoektermen
Na het definiëren van het informatieprobleem en het formuleren van zoekvragen ga
je zoektermen bedenken. Het gebruik van de juiste zoektermen is heel belangrijk. Je bent misschien
gewend om in de zoekbalk wat termen in te vullen. Als je op die manier niet meteen de informatie vindt
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
1
die je zoekt, kun je ten onrechte denken dat de informatie er niet is. Door op een gestructureerde
manier zoektermen te bedenken voordat je gaat zoeken, zullen je zoekresultaten veel beter zijn.
3. Kies informatiebron
Wat voor soorten informatie zijn er en waar kun je die informatie vinden? Niet alle informatie is geschikt
voor alle doeleinden. De ene keer wil je weten wat de laatste ontwikkelingen op je vakgebied zijn, de
andere keer heb je cijfers nodig om je verslag te onderbouwen. Al deze informatie staat in verschillende
bronnen. Er zijn informatiebronnen met alleen maar bedrijfsinformatie, maar ook bronnen met
krantenartikelen. Voordat je gaat zoeken is het daarom goed een beeld te hebben van de verschillende
soorten informatie en bijbehorende bronnen. Heb je een overzicht van het aanbod aan bronnen? Dan
kun je voor jezelf een lijst maken van relevante bronnen voor jouw specifieke zoekvraag. Hiermee ga je
uiteindelijk aan de slag.
Om je op weg te helpen is de informatie op drie manieren ingedeeld:
- Vorm
- Niveau
- Inhoud
Zo kun je informatie indelen aan de hand van de vorm: is de informatie full text of bibliografisch? Ook
kun je kijken naar het niveau van de informatie. Sommige publicaties zijn bedoeld voor de wetenschap,
andere richten zich juist op een groot publiek. Tot slot is ook de inhoud van de informatie van belang
voor je zoekproces. Heb je actuele informatie nodig, achtergrondinformatie, of zijn feiten voldoende?
4. Zoek informatie
Je hebt je zoekvragen en zoektermen op een rijtje en je hebt je informatiebronnen gekozen. Nu kun je
echt gaan zoeken. In deze module leer je een aantal technieken om effectiever te zoeken:
- Combineren & uitsluiten
- Exact phrase
- Trunceren
- Maskeren met wildcards
- Trefwoorden gebruiken
5. Maak je selectie
Tijdens je zoekactie vind je allerlei informatie. Hiervan wil je alleen relevante en betrouwbare bronnen
gebruiken. Maar hoe bepaal je dit? In deze module geven we je richtlijnen om verschillende bronnen te
beoordelen.
De belangrijkste criteria waarop je publicaties beoordeelt zijn:
Relevantie: De mate waarin de informatie bijdraagt aan de beantwoording van de (onderzoeks)vraag.
Bij de beoordeling let je op:
- Inhoud en niveau
- Vorm
- Actualiteit
Betrouwbaarheid: de mate waarin je erop kunt vertrouwen dat de informatie klopt.
Bij de beoordeling let je op:
de bron (auteur/organisatie) en totstandkoming van het document
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
2
inhoud: het gaat hier om juistheid, objectiviteit, controleerbaarheid en kwaliteit informatiebron
6. Verwerk je resultaten
Alle informatie die je vindt in andere publicaties mag je gebruiken voor je studie. Niet alleen informatie
uit boeken en artikelen, maar ook informatie van websites.
Er zijn twee belangrijke voorwaarden:
1. Je moet altijd de bron vermelden: vertellen waar je de informatie gevonden hebt.
2. De informatie die je gebruikt moet gepubliceerd zijn. Je mag dus geen informatie gebruiken die
niet toegankelijk is, bijvoorbeeld uit een nog niet gepubliceerd artikel.
Wil je deze stappen nog eens op het gemak na kunnen kijken? Check dan even www.stip.hva.nl, dit is
onze online training informatievaardigheden.
Video’s over Slim Zoeken
De bibliotheek heeft een videoserie gemaakt over ‘slim zoeken’. Studenten leggen uit aan studenten. De
video’s zijn gemaakt door de informatiespecialisten van de bibliotheek in samenwerking met HvA
Webcolleges. Aan een aantal van deze video’s heeft Ewoud Sanders (o.a. NRC) meegewerkt. Je kunt deze
video’s vinden op https://bib.hva.nl/nl/informatievindenenverwerken/video/Paginas/default.aspx
Zoeken: tips & trucs
De databanken kun je vinden op www.bib.hva.nl en ze zijn ondergebracht naar domein en vakgebied.
Kies in eerste instantie voor Domein Economie & Management (wordt t.z.t. Faculteit Business en
Economie).
In “full text” databanken vind je de volledige tekst van artikelen of zelfs van hele boeken. Je zoekt over
het algemeen op woorden uit die tekst.
In catalogi vind je verwijzingen naar artikelen of boeken. Hierin zoek je voornamelijk op titel, onderwerp
of naam van de schrijver.
In full text bestanden kun je dus meer woorden gebruiken om te zoeken, maar dat levert wel vaak teveel
zoekresultaten op, vandaar de tip: denk goed na over wat je zoekt en de zoekwoorden die je daarbij
gebruikt.
In catalogi zoek je vaak op onderwerp; soms is het even lastig om te achterhalen hoe dat onderwerp
precies wordt aangeduid (is het bijvoorbeeld: “marktanalyse” of “marktonderzoek”?). Heb je iets
gevonden over het onderwerp dat je zoekt, kijk dan hoe dit onderwerp in de catalogus is aangeduid, en
zoek daarop verder.
In een catalogus staat over het algemeen maar een handjevol trefwoorden per document genoemd.
Aparte hoofdstukken vind je bijvoorbeeld niet met een trefwoord terug. Vind je dus te weinig bij het
zoeken in een catalogus, probeer dan eens met meer of ruimere zoekwoorden te zoeken.
Om vanaf je computer wel te kunnen zien welke hoofdstukken een boek bevat, kun je kijken of het op
Google Books staat. Staat er in de catalogus een afbeelding van het kaft, dan kun je via die afbeelding
direct naar Google Books.
De meeste databanken hebben een “eenvoudige” en een “geavanceerde” zoekfunctie. Met de
eenvoudige zoekfunctie kun je meestal zoeken op titel, auteur, en onderwerp en eventueel nog andere
zoekingangen. Met de geavanceerde zoekfunctie kun je handig zoektermen combineren of uitsluiten,
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
3
selecteren op materiaalsoort, publicatiejaar etc.
Als je woorden wilt combineren of uitsluiten zonder de geavanceerde opties te gebruiken, werk dan zo
nodig met AND, OR en NOT tussen de zoekwoorden. De meeste databanken verbinden de zoekwoorden
standaard met AND.
Als je zoekt op een samengesteld begrip, is het handig om dit tussen aanhalingstekens te zetten.
Bijvoorbeeld: “economische crisis”. Anders wordt er ook gezocht op de afzonderlijke woorden. Dit werkt
ook als je met Google op internet zoekt.
Je kunt in de meeste gevallen trunceren, d.w.z. het zoekwoord op een bepaalde plaats afbreken m.b.v.
een speciaal teken, zodat je zoekt naar alle varianten van dat woord met hetzelfde begin. Bijv.: econo*
geeft als resultaat economie, econoom, economische etc.
Als je niet zeker bent over de spelling van een zoekwoord, kun je vaak een vraagteken gebruiken op de
plek waar je over twijfelt: bijv.: organi?ation geeft als resultaat organisation als organization.
Als je met behulp van Google op internet gaat zoeken naar onderzoeksrapporten en dergelijke, kan het
handig zijn om via Geavanceerd zoeken het bestandsformaat te beperken tot pdf, aangezien veel
relevante publicaties als pdf-bestand op internet zijn neergezet.
De catalogus en de databanken
Hieronder staat van de belangrijkste databanken heel kort de werking en inhoud uitgelegd. De werking
van deze databanken is zeer verschillend, hoewel er wel een aantal overeenkomsten is. Eén van die
overeenkomsten: alle databanken hebben een nuttige hulpfunctie. Om een databank goed te leren
kennen, is het handig om deze eerst even te bekijken! Je kunt ook op de i klikken in de databankenlijst
voor een uitleg.
“Zoeken in de bibliotheek” en belangrijke databanken: korte inhoud en bijzonderheden
Deze databanken kun je ook vanuit thuis raadplegen. Je moet er naartoe via de Digitale Bibliotheek en in
de meeste gevallen inloggen met je HvA-inlog.
Zoeken in de bibliotheek
Hiermee zoek je tegelijkertijd in de HvA-catalogus, de UvA-catalogus en een beperkt aantal databanken
(met bijvoorbeeld tijdschriftartikelen).
Bijzonderheden: ·Je kunt via mijn account reserveren, verlengen en je leengegevens bekijken.
Via geavanceerd zoeken kun je je zoekvraag filteren op taal, materiaalsoort en locatie.
Books 24/7
Duizenden e-books op vakgebieden als economie, management, HRM, informatica en techniek.
Bijzonderheden
Je kunt in de rechterkolom van de databank goed op topic zoeken.
Business Source Premier
Meer dan 2000 internationale tijdschriften op vakgebieden als HRM, economie, techniek en
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
4
informatievoorziening. Heeft ook landenrapporten, industrieprofielen en bedrijfsinformatie van grote
internationale bedrijven.
Bijzonderheden: ·Je kunt “zoeken” (met CTRL-F) in afzonderlijke publicaties.
Business Source Premier bevat zowel full text informatie als beschrijvingen en verwijzingen.
CBS Statline
Statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
LexisNexis Academic
Dagelijks geactualiseerde full text archieven van landelijke en regionale dagbladen en diverse
tijdschriften. Verder vind je in deze databank bedrijfsinformatie over Nederlandse en in Nederland
gevestigde internationale bedrijven. Met onder andere nieuws, financiële gegevens, bedrijfsstructuur en
bestuurders.
Bijzonderheden: ·Trunceren doe je met een uitroepteken: bijv. econom! (voor economie,
economische, et cetera). Bij LexisNexis vervang je met een * slechts één teken.
Onder “geavanceerd zoeken” kun je ook zoeken op “opening”, of de “vette” alinea van een
krantenartikel.
Je kunt gevonden artikelen naar anderen mailen en downloaden.
Finance & Control Base
Artikelen op het gebied van financieel management en administratie, afkomstig uit Vakmedianetuitgaven.
PiCarta
De gemeenschappelijke catalogus van universitaire, wetenschappelijke, speciale en openbare
bibliotheken in Nederland.
Bijzonderheden: ·De zoekfunctie staat standaard op “zoeken [of]”. Gebruik je meer zoektermen, dan
wordt er dus gezocht naar materialen met één of meer van deze termen. Gangbaarder is het zoeken met
“zoeken [en]”.
PiCarta bevat ook online resources: documenten die je online kunt lezen en downloaden.
PiCarta bevat ook de inhoud van Online contents (verwijzingen naar tijdschriftartikelen: ook afzonderlijk
te raadplegen).
ProQuest Business Collection
Publicaties over onder meer productontwikkeling, marktanalyses, bedrijfsstrategieën en businesstrends.
Verder recente financiële informatie en bedrijfsrapporten. Grotendeels full text.
Science Direct
Internationale databank met full text artikelen, onder meer op het gebied van de
gammawetenschappen.
Bijzonderheden: ·“geavanceerd zoeken” vind je onder “search”.
Je kunt een bepaald vakgebied selecteren.
Je kunt artikelen als PDF downloaden.
Onder “browse” kun je in afzonderlijke tijdschriften “bladeren”.
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
5
Een paar nuttige websites met veel online publicaties
www.cbs.nl
Centraal Bureau voor Statistiek. Veel cijfers… maar ook trendrapporten over tal van maatschappelijke en
sociaaleconomische thema’s. Nog gemakkelijker via de databankenlijst: CBS Statline, waarin je op Thema
kunt zoeken.
www.cpb.nl
Het Centraal Planbureau is een onderzoeksinstituut dat economische beleidsanalyses maakt. Website
bevat “dossiers” over tal van maatschappelijke economische thema’s met veel online publicaties.
www.dnb.nl
De Nederlandsche Bank is verantwoordelijk voor het bewaken van de financiële stabiliteit in Nederland.
De website heeft publicaties, ook over “Europese” economische onderwerpen.
www.ecb.int/home/html/index.en.html
De ECB is de centrale bank voor de Europese gemeenschappelijke munt, de euro. Het hoofddoel van de
ECB is het handhaven van de koopkracht van de euro en daarmee prijsstabiliteit in het eurogebied.
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home
Statistische informatie over Europa. Vrijgegeven door Eurostat, het statistisch bureau van de Europese
Unie.
www.hbd.nl
Het Hoofdbedrijfschap Detailhandel is een organisatie waarin de werkgevers- en
werknemersorganisaties in de detailhandel samenwerken.
www.scp.nl
Sociaal Cultureel Planbureau. Voert wetenschappelijk onderzoek uit op sociaal en cultureel gebied, en
rapporteert daarover aan de overheid. Publicaties staan allemaal online.
Nog veel meer bruikbare websites vind je via het tabje Nuttige Websites op de Finance &
Accountingpagina op de Domeinpagina van Economie en Management op de bibliotheeksite.
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
6
Googletips
Google geavanceerd
… biedt meer zoekmogelijkheden, onder andere zoeken op bestandsformaat. Veel rapporten worden als
pdf-document op internet gezet. Door vooraf dit formaat te selecteren kun je makkelijker naar dit soort
publicaties zoeken.
Google books (books.google.com)
Veel uitgevers stellen (grote delen van) boeken via Google beschikbaar. Je kunt via de zoekmachine de
inhoud van die boeken afzoeken. Overigens doen lang niet alle uitgevers hieraan mee. Nederlandse
uitgevers zelfs nog maar mondjesmaat.
Google Scholar (scholar.google.com)
Hiermee zoek je specifiek naar wetenschappelijke publicaties. Een deel daarvan is ook full text te lezen
en te downloaden.
Nog veel meer tips vind je in het online boekje Eerste Hulp Bij e-Onderzoek te vinden op de
bibliotheekwebsite onder Informatie Vinden.
Betrouwbaarheid informatie op het web:
Als laatste nog wat tips over de betrouwbaarheid van teksten op het web. Stel jezelf de volgende vragen:
- Wie heeft de tekst geschreven?
- Wat is de bedoeling en de achtergrond van de auteur?
- Aan welke organisatie is de auteur verbonden?
- Hoe kan de auteur worden bereikt?
- Wanneer is de webpagina voor het laatst aangepast?
- Kwaliteit van de lay-out? Veel reclame-pop-ups, rommelig?
- Van en naar welke (betrouwbare) websites wordt verwezen?
- Let op de structuur van de URL. ~eigennaam persoon: persoonlijke pagina. Eindigend op .com of
.biz: commercieel oogmerk. Eindigend op .org of .gov: van (overheids)instantie, et cetera.
RefWorks
RefWorks is een handige tool om literatuurverwijzingen (referenties) te verzamelen, te beheren en te
verwerken in je documenten. Met RefWorks kun je:







referenties importeren uit catalogi, databanken, Google Scholar, etc.
referenties in de tekst invoegen terwijl je schrijft
bronnenlijsten maken
referenties en bronnenlijsten correct volgens APA weergeven
fulltext- of andere bestanden als bijlage toevoegen aan je referenties
referenties delen met anderen
overal bij je referenties waar je internet hebt
Wil je meer weten over RefWorks? Surf dan naar:
https://bib.hva.nl/nl/informatievindenenverwerken/Refworks/Paginas/default.aspx
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
7
Contact:
@HvABibliotheek
Je informatiespecialist:
Sjoerd Beelen
AC, BE, FRE, FSM
E: [email protected]
T: 06-21158995
Aanwezig: ma, di, wo, vr.
Kamer 0.096
12-1-2016 SJB Informatiespecialist Accounting & Finance HB-UB
©Hogeschool Bibliotheek 2015 Hand-out FBE-FA 2015-2016
8