Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten vzw KOMT OP VOOR WERKNEMERS ZONDER WETTIG VERBLIJF Belgische economische groei ten koste van werknemers zonder wettig verblijf? “Het gaat goed met de Belgische economie!”. Op 15 juni kondigde de Nationale Bank nog aan dat er een nog grotere groei verwacht wordt dan eerder voorspeld. Maar waar hoe komt die groei tot stand? Door het vernieuwde Duitse mirakel? Door het fantastische werk van de regering in lopende zaken? Door de inspanningen van de sociale partners? Of is er nog een andere reden? Het jaarverslag 2010 van OR.C.A. (Organisatie voor clandestiene arbeidsmigranten) geeft alvast een heldere piste van een mogelijk antwoord. Een omvangrijke groep werknemers zonder wettig verblijf draagt dagelijks – in bijzonder moeilijke omstandigheden – effectief bij tot de Belgische economie en tot haar groei. Als kleine actieve vereniging registreerde OR.C.A. in 2010 voor meer dan €178.000 loondiefstal bij werknemers zonder wettig verblijf. Een optelsom gebaseerd op het afgesproken loon tussen werknemers en werkgevers en dus niet op het minimumloon. Lonen van €5 per uur of minder zijn daarbij geen uitzondering. OR.C.A. doet de vaststelling van loondiefstal vooral in de sectoren van het huishoudelijk werk, de bouw en de horeca. Al blijkt dit in tal van sectoren voor te komen. Allemaal goedkoop informeel werk dat –in hoofde van de werkgevers - op een frauduleuze wijze bijdraagt tot eigen gewin en economische groei. Ook huishoudwerk heeft een effectieve economische meerwaarde in België. De Internationale Arbeidsorganisatie heeft midden juni, tijdens haar jaarlijkse conferentie in Genève, een conventie goedgekeurd over de rechten van huishoudpersoneel. Niet alleen voor huishoudpersoneel in India of het Midden-Oosten, maar ook voor de huishoud(st)ers die in België in precaire omstandigheden aan de slag zijn. OR.C.A. deed de voorbije twee jaren heel wat inspanningen om deze groep te bereiken. Sindsdien is het de grootste groep werknemers zonder wettig verblijf die onze organisatie bereikt. De wantoestanden zijn beschamend, maar ‘bijdrage aan de groei’. Op 15 juni verspreidde de Confederatie Bouw een persbericht met het jubelbericht dat ook deze sector in de lift zit en de crisis goed had doorstaan. Nergens wordt melding gemaakt van de effectieve bijdrage van werknemers zonder wettig verblijf die in deze sector aan de slag zijn. Ze zijn – vaak onder druk van de (onder)aannemer - aan de slag als (schijn)zelfstandige of als werknemer met valse papieren. Maar ze zijn tegelijk economisch productief in gevaarlijke omstandigheden, zonder garantie dat ze hun lage loon ook ooit echt zullen ontvangen. Recent trok Horeca Vlaanderen aan de alarmbel over de invoering van een nieuw anti-fraude kassasysteem. De sector zou ‘ten onder gaan zonder een beetje zwartwerk’. Verbazingwekkende uitspraken in het licht van een verloning die soms slechts €2,30 per uur bedraagt. Een horecasector die een normale wettelijk verloning voorziet, zal zich moeten aanpassen en de oplossing niet gaan zoeken in de organisatie van een ”beetje” fraude. OR.C.A. vzw ■ Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten ■ Gaucheretstraat 164 ■ B- 1030 Brussel T +32(0)2 274 14 31 ■ F +32(0)2 274 14 48 ■ [email protected] ■ www.orcasite.be Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten vzw KOMT OP VOOR WERKNEMERS ZONDER WETTIG VERBLIJF Volgens een Europese studie die later dit jaar wordt vrijgegeven zouden er in België tienduizenden mensen zonder wettig verblijf verblijven. Zij hebben geen toegang tot een basisinkomen behalve dan via tewerkstelling in de informele economie. We mogen veronderstellen dat zij die beroepsactief kunnen zijn, dat ook effectief omzetten in één of meerdere jobs. Een omvangrijke groep werknemers dus, allemaal aan de slag tegen ontregelde uurlonen, arbeidsomstandigheden of arbeidsuren. Maar allemaal bijdragend aan het bruto binnenlands product. Deelnemers aan de groei. Want een werknemer is een werknemer. OR.C.A. wil daarom – op basis van voorbereidend werk in 2010 – in samenwerking met alle bevoegde instanties, werknemersorganisaties en sociale partners resultaten boeken in de bescherming van deze kwetsbare groep werknemers en hun arbeidsrechten effectief en tastbaar maken. Prioriteiten daarbij zijn: een veilig loket waar werknemers zonder wettig verblijf zonder enig risico klacht kunnen neerleggen en waar ze geïnformeerd en begeleid worden om hun arbeidsrechten af te dwingen een taskforce bij de minister voor werk die al wie een rol kan spelen bij de werknemersbescherming en het afdwingen van de arbeidsrechten van werknemers zonder wettig verblijf verenigt. een snelle ratificatie van de ILO conventie over Domestic work, een nieuwe wetgeving die de rechten van al dan niet inwonend huishoudpersoneel garandeert en een oplossing voor de realiteit dat de meerderheid van het huishoudpersoneel in België niet over een wettig verblijfsstatuut beschikt. OR.C.A. engageert zich om – in samenwerking met de sociale partners en politici – in 2011 bij te dragen tot de groei van de bescherming van de werknemers zonder wettig verblijf en de realisatie van hun arbeidsrechten. Meer info (voor publicatie): Het jaarverslag kun je vinden op www.orcasite.be; [email protected] OR.C.A. Gaucheretstraat 164 1030 Brussel OR.C.A. vzw ■ Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten ■ Gaucheretstraat 164 ■ B- 1030 Brussel T +32(0)2 274 14 31 ■ F +32(0)2 274 14 48 ■ [email protected] ■ www.orcasite.be