Antwoorden Jaargang 14- nr. 3

Antwoorden
Jaargang 14- nr. 3- 03/11/2015
De science quiz Expert is een product van De Praktijk. De quiz wordt maandelijks gratis verstuurd naar de abonnees en daarnaast verspreid via www.
praktijk.nu en www.kennislink.nl. De quizzen zijn twee weken na verschijnen ook beschikbaar in Socrative via www.praktijk.nu. De Praktijk is
als enige verantwoordelijk voor de inhoud van de quiz, en volstrekt onafhankelijk in onderwerpkeuze, formulering en verwijzing.
SynDROOM wint Televizier-Ring
1. Bij welk proces treedt meiose op?
d. bij vorming van geslachtscellen
Meiose is celdeling waarbij geslachtscellen ontstaan en het aantal chromosomen van een cel
wordt gereduceerd. De meiose bestaat uit twee
opeenvolgende delingen. In de meeste gevallen
is het syndroom van Down te wijten aan een
non-disjunctie (niet uiteengaan) van chromosoomparen tijdens de meiose.
http://www.nrc.nl/nieuws/2015/10/15/syndroomwint-gouden-televizier-ring
http://www.bioplek.org/animaties/cel/meiose.html
Back to the Future
2. Welke kracht zorgt voor het zweven van een echt
hoverboard?
b.magnetische kracht
Een vliegend skateboard maakt gebruik van een
combinatie van magneten, elektromagnetische
velden, elektriciteit en vloeibaar stikstof om te
blijven zweven. Door deze combinatie ontstaat
er bij een lage temperatuur een magnetisch
veld dat krachtig genoeg is het board te laten
zweven. Het zweven kan niet op alle ondergronden, alleen bij een metalen ondergrond. Het
lijkt op de techniek die magneet-zweeftreinen
gebruiken.
http://www.nu.nl/dvn/4149348/back-to-the-futureday-welke-voorspellingen-werkelijkheid.html
http://www.want.nl/hoe-het-hoverboard-van-lexuswerkt/
Nobelprijs voor de Natuurkunde
3. Als de massa van een voorwerp 10 kg is, hoeveel
weegt het dan ongeveer?
c. 100 N
Het gewicht van een voorwerp is de grootte van
de zwaartekracht die erop wordt uitgeoefend.
De zwaartekracht in newton kun je uitrekenen
met de formule: Fz=m*g, waarin m de massa van
het voorwerp is en g de valversnelling. Op aarde
bedraagt de valversnelling 9,81 m/s2, wat het
gewicht van een voorwerp ongeveer tien keer
groter maakt dan zijn massa.
http://www.nu.nl/buitenland/4139663/nobelprijsnatuurkunde-japanner-en-canadees.html
http://oud.digischool.nl/na/site05/sterrenkunde/
gewichtloosheid/gewicht.html
Ongelukken op vluchtelingenboten
4. In welk water kan een boot het zwaarst beladen
worden?
c. in zout water, omdat dat een grotere
dichtheid heeft dan zoet water
Door de hogere dichtheid van zout water blijven
dingen daarin beter drijven. Een boot in zout
water kan daardoor meer lading vervoeren.
http://www.nrc.nl/nieuws/2015/10/28/zeker-drievluchtelingen-verdronken-voor-kust-griekenland
http://www.schooltv.nl/video/dichtheid-kleine-ofgrote-dichtheid/
Wetenschap in het nieuws
5. Wat is de nieuwskop bij deze foto?
a. Lichamen inwoners Pompeï onderzocht
Een internationaal team van onderzoekers wil
meer te weten komen over de levensstijl van de
inwoners van Pompeï. De Pompejanen werden
ruim tweeduizend jaar geleden bedolven onder
een laag as na een uitbarsting van de Vesuvius.
Met CT-scanners gaan de onderzoekers de lichamen in de versteende modder onderzoeken.
http://www.volkskrant.nl/wetenschap/
lichamen-pompei-gescand-om-levensstijl-teontdekken~a4160148/
http://unesco.nl/erfgoed/archeologische-gebiedenvan-pompeii-herculaneum-en-torre-annunziata#zoo
m=1&lat=0&lon=0&layers=TB
Volkswagen biedt excuses aan
6. Wat is de juiste volgorde van fracties wanneer je
aardolie raffineert, van hoog naar laag kookpunt?
c.asfalt, stookolie, kerosine, LPG
Ruwe olie wordt verhit voordat het de distillatiekolom in gaat. In de kolom heerst een
temperatuurgradiënt: hoe hoger in de kolom,
hoe lager de temperatuur. De koolwaterstoffen
condenseren in het gebied waar de temperatuur
lager is dan hun kookpunt. LPG heeft het laagste
kookpunt, zo’n 20°C, en condenseert bovenin
de kolom. Kerosine heeft een kookpunt van
200°C, stookolie van 370°C en asfalt van meer
dan 400°C.
http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/10/16/volkswagen-belooft-een-grote-schoonmaak-1545879
http://www.schooltv.nl/video/destilleren-van-ruweaardolie-hoe-worden-uit-aardolie-zoveel-verschillende-stoffen-gehaald/
Minder misdrijven
7. Waaruit bestaat een DNA-profiel?
c. herhalende korte stukjes DNA
Dergelijke korte stukjes van twee tot vijf nucleotiden lang worden short tandem repeats (STR)
genoemd. Bij elk mens is het aantal herhalingen
van die stukjes anders. Daardoor zijn STR’s
geschikt als genetische merker.
http://www.allesoverdna.nl/woordenboek/dnaprofiel.html
Olifanten beschermt tegen kanker
8. Wat is kanker?
a.een ongecontroleerde groei van lichaamscellen
Elke dag zijn er miljoenen celdelingen in
het lichaam. Als er iets mis gaat tijdens die
celdelingen, door toeval of door invloeden als
roken of te veel zonlicht waardoor DNA-schade
ontstaat, zorgen reparatiegenen voor herstel.
Alleen soms werkt dat beschermingssysteem
niet en gaat een cel zich ongecontroleerd delen.
Zo ontstaat kanker.
http://www.nu.nl/wetenschap/4142060/olifantenhebben-genetische-bescherming-kanker-.html
https://www.kanker.nl/bibliotheek/kanker/watis/792-wat-is-kanker
Nederlands elftal mist EK
9. Wat was, op basis van deze ontmoetingen, de
kans dat Nederland niet werd uitgeschakeld?
b.3/16
De kans op twee onafhankelijke gebeurtenissen
is het product van de twee afzonderlijke kansen.
Volgens deze gegevens is de kans dat Nederland
wint van Tsjechië gelijk aan 3/10 en winst voor
IJsland op Turkije 5/8. De kans dat beide gebeurtenissen zich voltrekken is dus gelijk aan 3/10 *
5/8 = 15/80 = 3/16.
http://www.nu.nl/voetbal/4144802/nederlandselftal-verliest-van-tsjechie-en-mist-ek.html
http://wiskundeacademie.nl/onderwerpen/
empirische-en-voorwaardelijke-kansen
Amsterdam Dance Event
10. Welke weg legt de muziek in hun gehoororgaan af ?
d. gehoorgang – trommelvlies – gehoorbeentjes
– ovale venster
Trillingen belanden via de gehoorgang, het
trommelvlies en de gehoorbeentjes bij het ovale
venster. Die brengt ze over aan de vloeistof
in het slakkenhuis. Hier worden de trillingen
doorgegeven aan het basale membraan. De
haartjes die daar worden verbogen zorgen dat
er impulsen in de zintuigcellen ontstaan, die
via de gehoorzenuw naar de hersenen worden
geleid.
http://www.volkskrant.nl/festivals/ade-dendert-24uur-per-dag-door~a4164665/
http://www.bioplek.org/animaties/oor/oor.html
http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/
detail/4166222/2015/10/19/Bijna-een-kwart-mindermisdrijven-dan-7-jaar-terug.dhtml
Tips voor wat er de komende tijd te doen en te zien is op het gebied van wetenschap.
Van de maand
Van 4 t/m 8 november vindt in Nijmegen voor de eerste keer InScience plaats, een festival voor de wetenschapsfilm. Naast
filmvertoningen zijn er lezingen, filmbeschouwingen, debatten, een expositie van kunstinstallaties en ontmoetingen op het
snijvlak van kunst en wetenschap. Kijk voor meer informatie op: http://www.insciencefestival.nl.
De Praktijk 2015 - De Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Geen Afgeleide werken 3.0 Nederland Licentie is van toepassing op dit werk. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/