Crisis: ook voor de bijen? - Provincie West

Crisis: ook voor de bijen?
Dries Laget .:. 17/04/2010
Honingbijen

Sinds enkele jaren vaker in het nieuws:

1996: “Verdwijnziekte”


Europa

Onverklaarbare wintersterfte
2006: Colony Colapse Disorder (CCD)

Amerika: 38% bijensterfte

Onverklaarbaar ineenstorten van bijenvolken
Honingbijen

Verdwijnziekte en bijensterfte in Europa:

Voor 1985: 5% wintersterfte

Na 1985: 10% wintersterfte

Na 1996: > 20% wintersterfte
Honingbijen

Verdwijnziekte en bijensterfte in Europa:
Land
Italië
Sterftecijfer 2006 (%) Sterftecijfer 2007
(%)
30-40
40-50
26
15
22,4
23,5
Zweden
18
12
Luxemburg
16
20
Denemarken
15
7
Duitsland
13
9
Engeland
11,1
11,7
Roemenië
10
> 20
Tjechië
10
20
Finland
9,3
10,2
Estland
8-10
8-10
Nederland
België
Honingbijen

Verdwijnziekte en bijensterfte in België:
Land
Sterftecijfer (%)
Winter 2005-2006
22,4
Winter 2006-2007
23,5
Winter 2007-2008
27,5
Winter 2008-2009
21,0
Winter 2009-2010
26,0
Honingbijen

Mogelijke oorzaken:

Varroa-mijt

Virussen

Eenzijdig of gebrekkig voedselaanbod

Pesticiden

Nosema

...
Oorzaken: Varroa
Honingbijen
Oorzaken: Virussen

In België voorkomende virussen:

SBV: Sacbrood virus

CPV: Chronic paralysis virus

BQCV: Black queen cell virus

DWV: Deformed wing virus

KBV: Kashmir bee virus

ABPV: Acute bee paralysis virus
Oorzaken: Voedselaanbod

Stuifmeelaanbod:

40 kg/kast/jaar nodig

Variatie nodig

Winterbijen
Wilde bijen


Onderzoek is moeilijk:

Weinig historische data

Weinig recente data

Moeilijke taxonomische groep
Toch 2 recente publicaties:
Biesmeijer J. C., Roberts S. P. M., Reemer M., Ohlemuller R., Edwards M., Peeters T.,
Schaffers A. P., Potts S. G., Kleukers R., Thomas C. D., Settele J. & Kunin W. E. 2006
Parallel declines in pollinators and insect-pollinated plants in Britain and the
Netherlands. Science 313, 351-354.
Rasmont P., Pauly A., Terzo P., Michez D., Iserbyt, Barbier & Haubruge 2004 The survey
of wild bees (Hymenoptera, Apoidea) in Belgium and France.
Wilde bijen: Parallel declines

1 miljoen records van voor en na 1980

Engeland en Nederland
Achteruitgang: 52 en 67% van de hokken
Vooruitgang: 10 en 4%
Wilde bijen: Parallel declines


Achteruitgang voornamelijk bij 'specialisten':

Specifieke habitateisen

Oligolectische soorten

Univoltiene soorten

Niet-migrerende soorten
Gerelateerde planten en bijen tonen gelijke trend:

Insectafhankelijke planten: achteruitgang

NL: bij-afhankelijke planten: achteruitgang

Wind- en waterbestuiving: vooruitgang

Zelf-bestuivers: status quo
Wilde bijen in België

Eerste publicatie: Leclerq, 1980:
13 bijen op de rode lijst

79 000 records van voor en na 1950:
40,2%
360 soorten:
25,2%
23,5%
10,8%
Wilde bijen in België

Globale achteruitgang, met voornamelijk:

Langtongige bijen

Cleptoparasieten

Ondergronds nestelende bijen
Apidae
AnthoporidaeMegachilidae Halictidae
Melittidae
Andrenidae Colletidae
Wilde bijen in België

Globale achteruitgang, met voornamelijk:

Langtongige bijen



Cleptoparasieten


Voornamelijk hommels
>> achteruigang planten met lange nectarbuis
>> numerieke achteruitgang bijenpopulaties
Ondergronds nestelende bijen

>> bebossing en minder open ruimte
Van achteruitgang naar vooruitgang?
Inheemse nectar- en stuifmeelrijke plantensoorten!
Honingbijen,
solitaire bijen
en hommels
zullen u
dankbaar zijn!