Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 1
Nieuwe ideeën (1500 – 1600)
Humanisme
In de 15e en 16e eeuw begon het verzet tegen de Rooms Katholieke Kerk. De Kerk had altijd gezegd
hoe je moest denken en leven. Humanisten vonden dat je zelf ook moest nadenken of iets wel klopte,
en zelf ook mocht beslissen hoe je ging leven. Een hele bekende humanist was Erasmus.
Renaissance
De Kerk had jarenlang gezegd hoe kunstenaars moesten werken. Het hoefde niet te lijken, en het
moest altijd over de Bijbel gaan. De kunstenaars wilden wel eens iets anders. Niet alleen maar Bijbelse
kunstwerken, ook de mens zelf was de moeite waard. Kunstenaars in de oudheid (Romeinen en
Grieken) werkten ook al zo, en dat wilden ze nadoen. Deze verandering in de kunst noemen we de
Renaissance.
Ontdekkingsreizen
Jarenlang voeren de
Portugezen naar de
oostkant van de
Middellandse Zee, en
kochten daar hun
specerijen. Andere
Europese landen kochten
weer van de Portugezen.
Totdat er oorlog uitbrak in
het gebied aan de oostkant
van de Middellandse Zee.
Niemand kon nu meer aan
specerijen komen, dus
gingen de Europese landen
zelf op zoek naar een route
naar Indië.
Een beroemde Nederlandse
ontdekkingsreiziger is
Willem Barentsz. Hij
probeerde “om de Noord”
een route naar Indië te
ontdekken. Kapitein De Houtman ging met hem mee. Maar ze kwamen bij Nova Zembla vast te
zitten in het ijs. Daar moesten ze overwinteren. Er werd een zee naar Willem genoemd: de
Barentszee. De Spaanse ontdekkingsreiziger Columbus dacht rechtstreeks naar Indië te varen, maar
kwam terecht in Amerika. Hij dacht dat hij in Indië was, daarom noemde hij de inwoners “indianen”.
Bartholomeus Diaz wist rond Afrika te varen. Hij noemde de punt van Afrika daarom “Kaap De
Goede Hoop”. Daarna keerde hij weer terug naar Europa. Vasco Da Gama ging daarna ook rond de
punt van Afrika, maar voer door. Hij was de eerste die over de Indische Oceaan Indië bereikte.
Gebieden die door Europa werden veroverd, noem je koloniën. Door die koloniën konden ze
goedkoop aan specerijen komen.
Reformatie of Hervorming
De Kerk had jarenlang bepaald dat niemand een Bijbel mocht lezen. En de Bijbel was ook nog eens in
het Latijn. Toen de paus geld nodig had voor de St. Pieter, stuurde hij de Duitse monnik Tetzel er op
uit om aflaten te verkopen. Daarmee kon je jouw eigen zonden, of die van een familielid laten
vergeven. Maarten Luther was het daar niet mee eens. Hij spijkerde zijn stellingen tegen de kerk op
de deur van de kerk in Wittenberg. Ook vertaalde hij de Bijbel in het Duits. De paus werd boos, en de
volgelingen van Luther werden vervolgd. Ze werden ketters genoemd. Ook Johannes Calvijn kwam
in opstand tegen de Rooms Katholieke Kerk. Zijn volgelingen moesten ook in het geheim bij elkaar
komen. Wie Maarten Luther of Johannes Calvijn geloofde, werd door de kerk op de brandstapel gezet.
Beroemde personen

Maarten Luther. Hij kwam in opstand tegen de paus en de Roomse Kerk.
Op 31 oktober 1517 timmerde hij zijn stellingen aan de deur van de
slotkapel in Wittenberg.
 Johannes Calvijn kwam ook in opstand tegen de paus en de
Roomse Kerk.
 Bartholomeus Diaz voer als eerste rond de punt van Afrika.
 Desiderius Erasmus was een beroemde, Rotterdamse humanist.