Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning UITVOERINGSAFSPRAKEN PORTFOLIO & PROJECTENPLANNING Concernstaf Informatiebeleid Servicedienst Projectbureau Vastgesteld in DCO dd 2 april 2009 Creatiedatum: 2 april 2009 1 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 1. Inleiding ........................................................................... 3 2. Hoofddoelen ....................................................................... 3 3. Proces opstelling portfolio- en projectenplanning .................................. 3 3.1 Samenstellen jaarlijkse ICT portfolioplanning ................................... 4 3.1.1. Inventariseren: Opstellen concept ICT portfolioplanning ...................... 4 3.1.2. Classificeren: ............................................................... 4 3.1.3. Waarderen: toekennen prioriteiten aan concept ICT portfolioplanning(focuslijst) .................................................................................... 5 3.1.4. Opstellen selectieadvies en voorstel toewijzing beschikbare gelden (focuslijst) .................................................................................... 6 3.1.4.1 ROI gelden (Reserve Ontwikkeling Informatisering) voor 2009 ................. 6 3.2 Opstellen projectenplanning ..................................................... 7 3.2.1. Wat verstaan we onder een projectplanning .................................... 7 3.2.2 De Format van de Projectenplanning ............................................ 7 3.2.3. De spelregels rondom projecten ............................................... 8 4. Kaders uitvoeringsplanning......................................................... 9 4.1 Uitgangspunten .................................................................. 9 4.2. Aansturing initiatieven ....................................................... 10 4.3. Aansturing projecten (startnotitie) ........................................... 10 5. Dynamische planning/ voortgangsbewaking ........................................... 12 5.1 Concretiseren van projecten in startnotities. .................................. 12 5.2 De rol van afdelingen Systeembeheer, Advies en Ontwikkeling, Webteam en gebruikersorganisatie .............................................................. 12 5.3. Rapportages en sturing: ....................................................... 12 5.3.1. We stellen daarbij de volgende rollen voor: ................................. 13 5.3.2. Met betrekking tot het rapportage proces zijn de spelregels als volgt: ...... 14 5.4. Dynamische planning ........................................................... 14 5.5. Projectadministratie .......................................................... 14 5.6. Afstemming andere projectenplanningen in diensten met name PU ................. 15 5.7. Escalatieprocedure ............................................................ 15 6. Projectmatig werken met MAIT ...................................................... 15 6.1 Waarom MAIT .................................................................... 15 6.2 Wat is MAIT ? .................................................................. 16 6.3 Waaruit bestaat MAIT ? ......................................................... 16 7. Wie doet wat ..................................................................... 16 7.1. Overzicht wie doet wat? ....................................................... 16 7.1.1. Aanspreekpunten in de diensten .............................................. 16 7.1.2. aanspreekpunten voor de programma managers ................................. 17 7.2. Overzicht overlegvormen ....................................................... 18 7.3. Toelichting taakverdeling CS-SE ............................................... 19 8. Architectuurafspraken............................................................. 20 8.1.2 Het proces op hoofdlijnen van de architectuurcommissie ....................... 20 8.1.3 Opdracht ..................................................................... 20 8.1.4 Samenstelling van de commissie ............................................... 21 8.1.5 Rapportage ................................................................... 21 8.1.6 Escalatieprocedure ........................................................... 21 8.1.7 Werkwijze .................................................................... 21 8.1.8 Samenstelling architectuurcommissie .......................................... 22 Bijlagen: .......................................................................... 23 Bijlage 1 Model startnotitie MAIT. ................................................... 24 Bijlage 2: Proces opvoeren van Initiatieven en Projecten ............................. 27 Hoofdproces ......................................................................... 27 Inhoud van Hoofdproces ............................................................. 29 Activiteiten en Subprocessen ....................................................... 30 Applicaties ........................................................................ 34 Data behorende bij Hoofdproces ..................................................... 34 Bijlage 3 proces Actualisering projecten ............................................. 36 Creatiedatum: 2 april 2009 2 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Bijlage 4 Voorstel Projectadministratie met toelichting .............................. 39 Bijlage 5 Begrippenlijst............................................................. 44 1. Inleiding Het aansturen van het ICT is te vergelijken met een mammoettanker, die langzaam maar gestaag de koers verlegt. In de eerste helft van 2008 hebben de koers verlegd naar de groei van een professionele ICT organisatie en is de ICT visie opgesteld. In de tweede helft van 2008 is de portfolio- en plateauplanning* 2009 en de architectuurvisie gereed gekomen. In de eerste helft van 2009 is het zaak alle processen in te regelen. Tijdens dit veranderingsproces draait natuurlijk de winkel gewoon door. Het doel van dit stuk is een samenhangend set van werkafspraken te maken tussen CS, SE en DCO over de uitvoering van de portfolio- en projectenplanning. Alle praktische vragen worden hierin beantwoord zoals: wie doet wat, waar moet ik zijn voor een advies, wie adviseert over een startnotitie, hoe vindt afstemming plaats van projectenplanning en planningen in diensten, enz. In dit stuk worden deze afspraken op een rij gezet. Deze notitie is in het licht van de hierboven vermelde transitie beschreven, waarbij projectmatig werken een belangrijke rol inneemt. Dit document heeft daarmee een dynamisch karakter: afspraken kunnen altijd aangepast en doorontwikkeld worden. Er ontstaat stilaan een handleiding die de samenwerking tussen de vele verschillende partijen transparant maakt en doet groeien. In de loop van 2009 zal de samenwerking tussen de spelers verder gestalte krijgen en ervaring worden opgedaan. Desgewenst worden de afspraken dan aangepast. In de tweede helft van 2009 zal op het Binnenweb alle ICT informatie transparant en toegankelijk worden ontsloten. Redactioneel De eindredactie van dit document ligt bij SE Projectbureau. Voorstellen tot wijziging kunnen worden aangeboden aan Hoofd CS Informatiebeleid en de administratief medewerker van SE Projectbureau. In het gezamenlijk overleg tussen CS Informatiebeheer en SE Projectbureau worden voorstellen tot wijziging besproken. Resultaten worden door de administratief medewerker teruggekoppeld. Het document zal met een frequentie van 1 x per jaar worden aangepast.. 2. Hoofddoelen Planningen en procedures zijn geen doel op zich, maar dienen een hoger doel. Het doel van de uitvoeringsafspraken voor de portfolio- en projectenplanning is het uitvoeren van de ICT visie: `ICT van en voor de stad`. Om dit te bereiken is de focus van de uitvoeringsplanning: Het borgen dat de projecten aansluiten op de doelstellingen van de business `doen we de goede dingen`. Het borgen dat ook deze aansluiting gedurende het proces van uitvoering wordt vastgehouden. - Het maken van een reële planning `realiseren wat we beloven`. - Weten waar je moet zijn: `wie doet wat`. - Afspraken maken over tussentijdse bijstellingen van de planning. - Geven van een transparant inzicht voor DCO en CMT, zodat deze hun sturende taak kunnen waarmaken. - Borgen van het werken onder architectuur. 3. Proces opstelling portfolio- en projectenplanning De ICT visie geeft richting aan het te volgen beleid. Deze is gereed en vastgesteld. Creatiedatum: 2 april 2009 3 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Om daadwerkelijk tot implementatie van de ICT visie te komen, wordt jaarlijks het onderdeel `ICT plateauplanning gemeente Tilburg` van het onderliggende informatieplan geactualiseerd door de afdeling Informatiebeleid. Het informatieplan vormt het toetsingskader voor de jaarlijks vast te stellen ICT portfolioplanning en de ICT paragrafen ten behoeve van de jaarlijkse uitvoeringsbegroting. Hiernaast wordt jaarlijks het vigerende architectuurbeleid incl. standaarden door het CMT vastgelegd. Dit zijn immers de kaders voor de diensten. Op deze wijze is de ICT planning een doorlopend en continu proces (ICT visie, informatieplan, portfolioplanning, voortgangsbewaking). 3.1 Samenstellen jaarlijkse ICT portfolioplanning De totstandkoming van de ICT portfolioplanning is ook een jaarlijkse cyclus waarin de volgende stappen worden doorlopen: a. Inventariseren: Opstellen concept ICT portfolioplanning (groslijst van projecten/initiatieven); b. Classificeren: Alle projecten van de groslijst worden geclassificeerd en geordend c. Waarderen: toekennen prioriteiten aan concept ICT portfolioplanning (focuslijst) d. Selecteren: Opstellen selectieadvies inclusief voorstel voor toewijzing van eventueel incidenteel beschikbare gelden uit het ROI; Vaststellen focuslijst met geprioriteerde projecten door DCO en CMT. 3.1.1. Inventariseren: Opstellen concept ICT portfolioplanning Het opstellen van de concept ICT portfolioplanning is een activiteit die nauwe samenwerking vergt van zowel vertegenwoordiging uit de diensten door programma- en lijnmanagers, de afdeling Informatiebeleid van de Concernstaf met de Informatie managementadviseurs (verder in dit stuk afgekort met IMA*) als het projectbureau van de Servicedienst- met de IT Consultants*. In samenwerking met alle betrokkenen wordt geïnventariseerd welke projecten/ initiatieven voor het komende begrotingsjaar nog doorlopen en welke nieuwe initiatieven/projecten uit de beleidsprogramma’s en bedrijfsvoering naar voren komen. Hiertoe vindt intensief overleg plaats met de opdrachtgevers uit de diensten/ beleidsprogramma´s. Tevens wordt onderzocht op welke landelijke ontwikkelingen aansluiting noodzakelijk is. Dit resulteert in een groslijst van projecten/initiatieven die zijn geclusterd naar projecten ondersteunend aan de “prioritaire beleidsprogramma’s”, “projecten ondersteunend aan de processen” en projecten ten behoeve van de realisatie van “generieke infrastructurele voorzieningen”. 3.1.2. Classificeren: Elk project wordt in overleg met opdrachtgevers door de afdeling CS Informatiebeleid voorzien van een classificatie waarbij de volgende classificaties mogelijk zijn: 1. Wettelijk noodzakelijk: strikt noodzakelijk om in te voeren Inclusief de projecten uit het Nationaal Uitvoering Programma (NUP*), dat door de VNG en BZK in een convenant is bekrachtigd (score W). 2. Bestuurlijk onvermijdbaar als gevolg van bestuurlijke gevoeligheid (score B). 3. Continuïteit. Als het project niet wordt uitgevoerd, dan komt de continuïteit van bedrijfsvoering/ bedrijfsproces in het geding (score C). 4. Infrastructuur: enkele plannen van aanpak die noodzakelijk zijn voor de samenhang van de organisatiebrede infrastructuur (score I). 5. Overige Naast een classificatie wordt een project/ initiatief voorzien van een fasering conform MAIT.. Dit maakt inzichtelijk welk type project het is, of men wil prototypen* of een pakketselectie te doen en welke kennis en vaardigheden worden gevraagd. We kennen binnen MAIT de navolgende typeringen: Prototypingmodel 1. Achterhalen van de requirements met behulp van prototyping. Creatiedatum: 2 april 2009 4 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 2. 3. 4. 5. 6. 7. Basisontwerp Technisch ontwerp / detailontwerp Bouw Testen Implementatie Beheer / onderhoud Watervalmodel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Definitiestudie Basisontwerp Pakketselectie Technisch ontwerp /Detailontwerp Testen Realisatie Implementatie Beheer / onderhoud Alle projecten worden geordend naar samenhang: a. beleidsprogramma´s: de 6 prioritaire beleidsprogramma´s; b. processen (bedrijfsvoering): de going concern projecten ter ondersteuning van de werkprocessen in de diensten; c. Infrastructurele voorzieningen: de projecten voor de gehele organisatie als onderdeel van de afgesproken architectuur. 3.1.3. Waarderen: toekennen prioriteiten aan concept ICT portfolioplanning(focuslijst) Op basis van de concept ICT portfolioplanning, voorzien van een classificatie en fasering, vindt onder de verantwoordelijkheid van de afdeling CS Informatiebeleid een waardering van projecten plaats om tot een definitieve focuslijst met geprioriteerde projecten te komen. Projecten worden gewaardeerd langs de volgende criteria: Mate waarin het project bijdraagt en in overeenstemming is met de organisatiestrategie; Projectrisico. Denk hierbij aan mate van concreetheid van het project (SMART* doelstelling , aanwezigheid plan van aanpak, middelen, e.d.), mate van complexiteit (aantal betrokken medewerkers, processen, impact op organisatie) en technische/infrastructurele onzekerheid. Alle projecten worden in een matrix geplaatst en onverdeeld naar categorie A, B, C of D project: A-project: hoge bijdrage aan organisatiestrategie, laag risico; B-project: hoge bijdrage aan organisatiestrategie, hoog risico; C-project: lage bijdrage aan organisatiestrategie, laag risico; D-project: lage bijdrage aan organisatie strategie, hoog risico; Aanvullend worden in deze fase globaal getoetst op: Mate waarin het project voldoet aan de vigerende architectuurprincipes; Beschikbare budget; Samenhang en onderlinge afhankelijkheid van projecten (het ene project kan randvoorwaardelijk voor het andere project zijn). De focuslijst van projecten/ initiatieven wordt gevormd door projecten die scoren op een van de volgende criteria: wettelijk noodzakelijk, bestuurlijk onvermijdbaar, continuïteit, infrastructuur, hoge bijdrage voor organisatiestrategie/ laag risico. Op deze wijze ontstaat een focuslijst van projecten/initiatieven. Met deze lijst wordt gekozen voor een wijze van sturing. Alle projecten uit de portfolioplanning worden opgepakt. Indien er in de uitvoering een spanning ontstaat in de uitvoeringscapaciteit, dan biedt deze focuslijst een kader voor de afweging. Creatiedatum: 2 april 2009 5 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 3.1.4. Opstellen selectieadvies en voorstel toewijzing beschikbare gelden (focuslijst) In 2009 zijn alle projecten/ initiatieven scoren op de A of wettelijk verplicht, of noodzakelijk voor continuïteit of essentieel voor gemeentebrede infrastructuur geprioriteerd. Deze portfolio wordt door de afdeling CS Informatiebeleid voorzien van een selectieadvies en resulteert in een zogenaamde focuslijst. Deze projecten/ initiatieven worden voorzien van een voorstel voor de toewijzing van eventueel incidenteel beschikbare gelden uit de Reserve Ontwikkeling Informatisering (ROI*) ieder kalenderjaar in de maand december voorgelegd aan het DCO. Nadat het CMT op advies van het DCO een besluit over de geprioriteerde projectenlijst heeft genomen, is de nieuwe ICT projectportfolio definitief vastgesteld en is daarmee de voortzetting van de bestaande projecten en de start van de nieuwe projecten/ initiatieven definitief. De leden van het DCO koppelen de ICT projectportfolio terug met de opdrachtgevers binnen hun dienst. Ook over de projecten die niet in de ICT projectportfolio zijn opgenomen, wordt een terugkoppeling gegeven. De dynamiek van het portfolio planningsproces wordt enigszins gedwarsboomd door de huidige manier van de jaarlijkse toewijzing van middelen uit ROI aan projecten. De toewijzingsmethodiek noodzaakt al in een zeer vroeg stadium projecten te definiëren op momenten dat concretisering van een project nog niet aan de orde is. Daarom worden de hoofdlijnen van het portfolio planningsproces ieder jaar opgenomen in een I&A paragraaf van de programmabegroting die wordt vastgesteld door college en raad. Gemeentebrede en dienstspecifieke ICT projecten staan in de Uitvoeringsbegrotingen van de diensten, vastgesteld door het college. 3.1.4.1 ROI gelden (Reserve Ontwikkeling Informatisering) voor 2009 In de programmabegroting van 2009 is het volgende ROI bestedingsvoorstel opgenomen. De indeling is volgens het Informatieplan 2009-2012. Bedragen x 1.000 euro Internet 190 Stelsel Gemeentelijk Basisgegevens 150 Zicht op zaken 150 Virtueel kantoor 150 Bedrijfsvoering 100 Regionale dienstverlening en samenwerking 200 Diversen 76 TOTAAL 1.016 Op basis van startnotities voor ICT projecten zal in de loop van 2009 per project bezien worden welke inzet van ROI middelen noodzakelijk zijn, uiteraard binnen het kader van het bestedingsvoorstel. De besluitvorming over de toekenning van de ROI gelden ligt bij het DCO met de Concerncontroller als aanspreekpunt. In de praktijk zal de Informatiemanagementadviseur in overleg met de projectleider en de dienstcontroller een voorstel voor de toekenning van de ROI gelden doen. In de jaarrekening wordt verantwoording afgelegd op basis van de huidige 7 hoofdcategorieën. Het projectenbureau houdt de projectadministratie bij, waarvan de toegekende en bestede ROI gelden onderdeel uitmaken. De financiële administratie aangaande ROI wordt bijgehouden door de CS (zie door DCO dd 8 januari 2009 vastgestelde notitie `beheersing en boekingsgang ROI`). De volledige financiële administratie wordt bijgehouden in het financiële systeem JDE. Creatiedatum: 2 april 2009 6 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 3.2 Opstellen projectenplanning Hierboven is beschreven hoe we zijn gekomen tot een groslijst* en een deelverzameling daaruit van een focuslijst*. Op deze lijst komen zowel initiatieven als projecten voor. Initiatieven moeten vaak nog nader worden uitgewerkt voordat die een status van project krijgen zoals die in MAIT* worden gehanteerd. Het is mogelijk dat bij een initiatief SE Projectbureau nog niet betrokken is. Hieronder wordt de uitgangspunten uitgewerkt, wanneer een initiatief de status van ene project heeft bereikt. 3.2.1. Wat verstaan we onder een projectplanning Om efficiënt te kunnen werken aan een project moeten de uit te voeren activiteiten en hun onderlinge relaties nauwkeurig worden bepaald en in een planning in de tijd worden uitgezet. Resultaten van het planningsproces zijn antwoorden op: - Aangeven wat er moet gebeuren - Wanneer het moet gebeuren - Door wie het gedaan moet worden - Hoeveel inzet er mee gemoeid is. - Het vaststellen van kwaliteitsbeheersing; - Het berekenen van de incidentele en structurele kosten; - Beheerkosten - Het budget vaststellen; - De risico’s vaststellen; - De besturingspunten vaststellen 3.2.2 De Format van de Projectenplanning Er is gekozen voor een centrale projectadministratie voor de portfolioprojecten ICT 2009.Een succes valt of staat met de medewerking van alle betrokkenen. Als de administratie niet helemaal aansluit bij je behoefte aan informatie geef dat dan door aan het Projectenbureau van SE/INF. In de projectplanning is een aantal punten praktische zaken geregeld om de kwaliteit te verbeteren. De opzet van de administratie is in overleg met betrokkenen opgezet om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de informatiebehoefte De planning wordt in MS - project opgenomen en betrokkenen (kunnen) worden opgeleid in gebruik van MS-Project. Zo hebben we één applicatie en één format voor gezamenlijk gebruik.. Om de gevraagde en beschikbare informatie zoveel mogelijk te stroomlijnen hebben we de opzet van de verschillende documenten in standaarden opgenomen. Je moet dan denken aan de Startnotitie, Rapportage- en evaluatiedocumenten. Een aantal onderdelen van de administratie kan uitgewerkt worden in vrije tekst (zie bijvoorbeeld projecttoelichting). Bij andere onderwerpen hebben we vooraf vastgelegd wat ingevuld kan worden. Met een keuzemenu kan je aangeven welke keuze daar opgenomen moet worden (zie bijvoorbeeld de beschrijving van het projecttype). Hierdoor kunnen we eenvoudiger met de beschikbare gegevens informatie leveren die gevraagd wordt. In de 1e fase van de projectlifecycle - het besluitvormingsproces van idee tot en met het beschrijven van het projectresultaat- staat de Startnotitie centraal. Deze vormt na besluitvorming door het DCO de formele start van het project. Maar het document bevat ook informatie waarop de projectleider kan terugvallen als niet alles loopt zoals voorzien. Nagenoeg alle hierna te behandelen onderwerpen zijn terug te vinden in de startnotitie. Tot slot vormt de startnotie, samen met het projectplan en de projectplanning de basis Creatiedatum: 2 april 2009 7 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning voor de rapportage en evaluatie. Voor een goede registratie van projecten is het van belang een aantal kenmerken van het project vast te leggen. Zo zijn projecten te onderscheiden en op elkaar af te stemmen. Ieder gebruikt dezelfde kenmerken. Deze kenmerken zijn beschreven en vastgelegd in het document 3.2.3. De spelregels rondom projecten Er zijn een aantal spelregels opgesteld om een project op te nemen op de portfolio- en projectplanning en zo voor te bereiden dat er, wanneer toestemming gegeven wordt, gestart kan worden. Deze spelregels rondom een project bepalen dat: Een project is pas een project als er: één opdrachtgever is er een vastgestelde startnotitie is er geld is er tijd is er een projectorganisatie is er een begin en eind is gedefinieerd er een multidisciplinaire samenwerking nodig is. De projectleider de baas is: van de projectmedewerkers van het geld van de tijd van de communicatie van de kwaliteit van het resultaat en lost zelf een probleem in het project op De opdrachtgever: bepaalt het kader van de opdracht neemt tijd voor de projectleider is 1e aanspreekpunt voor de projectleider is verantwoordelijk voor een heldere opdracht geeft de randvoorwaarden mee lost een probleem op als de projectleider er niet uit komt Projectmatig werken Er wordt gebruik gemaakt van een standaardaanpak voor de uitvoering van projecten. Dit is de MAIT methode: Methode voor Aanpak ICT projecten Tilburg. Deze is gebaseerd op Prince2* voor het proces en SDM* en prototyping voor de inhoud. Hiermee is de basis gelegd om de beheersing van ICT projecten te verbeteren en wordt de kans op een effectieve samenwerking binnen en buiten de projecten vergroot. MAIT is niet vrijblijvend, maar richtinggevend en tevens bedoeld als hulpmiddel en naslagwerk. Creatiedatum: 2 april 2009 8 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 4. Kaders uitvoeringsplanning 4.1 Uitgangspunten Bij de beschrijving van de organisatie rond de uitvoeringsplanning gaan we uit van de volgende uitgangspunten: Portfolioplanning past in de gemeentelijke budgetcyclus; De rapportages in deze cyclus staan niet los van elkaar. De Programmabegroting wordt uitgewerkt op basis van de Jaarstukken, het Financieel Economisch Beeld (FEB) en opdrachten van de raad. De Uitvoeringsbegroting is een uitwerking van de programmabegroting. De portfolioplanning wordt op hoofdlijnen opgenomen in de programmabegroting en verder uitgewerkt in de uitvoeringsbegroting en uiteindelijk via DCO en CMT in het college van B&W vastgesteld. Fig.1 Aan het CMT wordt in september over de resultaten van het eerste half jaar gerapporteerd (via najaarsbericht aan het college B&W) over de focusprojecten ) in 2009 ook het eerst kwarkaal) Per kwartaal wordt gerapporteerd aan het DCO. Doel is om ook van de planning een continue proces te maken. Nieuwe projecten / initiatieven kunnen worden toegevoegd en planning worden aangepast. Taken DCO: - instemmen met proces en kwaliteit planning - besluiten over opvoeren- en afvoeren van initiatieven en projecten inclusief eventuele capaciteitsconflicten Rapportages worden voorbereid als een coproductie van de afdeling CS informatiebeleid tezamen met het SE projectbureau (Informatisering SE voeren projectadministratie; Concernstaf aanbieden aan DCO en CMT) Hoofdlijnen van sturing door CMT en DCO en begeleidingscommissie. De focuslijst ondersteund daarbij Hoofdlijnen taakverdeling: o Diensten en programma's: aandragen initiatieven en projecten Creatiedatum: 2 april 2009 9 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning o o Concernstaf : opstellen portfolioplanning en coördineren portfolioplanning Servicedienst: opstellen projectenadministratie en coördineren uitvoering eigen projecten: methodisch werken. Dynamische planning Per kwartaal kunnen initiatieven en projecten worden afgevoerd/ opgevoerd volgens nader te maken afspraken; natuurlijk momenten tussentijdse bijstellen: kwartaal voortgangsbespreking en opstelling programmabegroting. 4.2. Aansturing initiatieven Initiatieven starten als een idee ergens in de organisatie. Als een idee potentie/nut heeft, wordt het besproken in de organisatie, via controller altijd in overleg met IMA en/of IT consultant. Indien het niet wordt afgekeurd, krijgt het een formeel vervolg als initiatief via de startnotitie. Een initiatief heeft een andere status dan een project, omdat zaken als capaciteit, budgetten, plannen van aanpak enzovoorts nog niet of rudimentair aanwezig zijn. De volgende spelregels gelden hierbij: Een initiatief kent een startnotitie De Opdrachtgever en beoogd projectleider zijn verantwoordelijk voor het opstellen van de startnotitie. Hierbij kan om ondersteuning worden verzocht worden bij de IMA en of de IT Consultant. De startnotitie en vervolgstappen (architectuurcommissie en IMA voor advies DCO) wordt in Dienst Informatie overleg (DIO) besproken. Het Projectbureau doet een kwaliteitscontrole (nog nader te in te vullen) op de startnotitie in overleg met projectadministrateur en senior adviseur A&O voegt initiatief toe aan de administratie(Groslijst) in samenwerking met projectleider Indien noodzakelijk: Agendering voor Architectuurcommissie De IMA of IT consultant bewaakt of architectuur voldoende is meegenomen in de startnotitie. Bij `zware`architectuur aspecten kan de startnotitie in de architectuurcommissie worden besproken, of afgesproken dat er een project startarchitectuur wordt opgesteld. De Informatiemanagement adviseur zorgt ervoor dat alle stukken (goedgekeurde startnotities worden ingebracht in DCO Het DCO bepaalt uiteindelijk of het initiatief opgeschaald wordt naar Project. 4.3. Aansturing projecten (startnotitie) Een project kan alleen in de projectenplanning worden opgenomen als er een goedgekeurde startnotitie is. De volgende spelregels gelden hierbij: De notities worden in interactie met betrokkenen opgesteld. Opdrachtgever en projectleider werken samen aan de startnotitie maar de projectleider is verantwoordelijk voor het uiteindelijke resultaat en is voor de projectorganisatie het eerste aanspreekpunt. Een project is in de praktijk aan voortdurend voortschrijdend inzicht onderhevig. Dit wordt teruggekoppeld aan de projectleider. Een projectleider is kritisch ten opzichte van de opdracht en gaat met de opdrachtgever in gesprek indien hij/zij vindt dat de opdracht nog niet aanvaardbaar is (kwaliteit- en uitvoerbaarheidtoets). Afdelingen Systeembeheer, Advies en Ontwikkeling, Webteam en in de gebruikersorganisatie worden vanzelfsprekend in een vroegtijdig stadium betrokken bij het tot stand komen van een project Indien de startnotitie (vanuit de initiatieffase) goed is gekeurd door DCO publiceert het projectbureau het project middels de projectportfolio De projectleider of op verzoek van de projectleider, het projectbureau actualiseert regelmatig de metagegevens Creatiedatum: 2 april 2009 10 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Project wordt geëvalueerd en beëindigd op aangeven van de opdrachtgever: Projectbureau bewaakt goede overdracht naar beheersorganisatie Projectenbureau verwijdert / archiveert project (uit) de projectadministratie Creatiedatum: 2 april 2009 11 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 5. Dynamische planning/ voortgangsbewaking Aansturen en bewaken realisatie ICT portfolioplanning Het projectbureau van de Servicedienst heeft een belangrijke taak in het faciliteren en coördineren van projectmanagement en project portfoliomanagement en het uitvoeren van de plannende en controlerende taken. 5.1 Concretiseren van projecten in startnotities. Projecten, die zijn gedefinieerd in de portfolioplanning, hebben pas daadwerkelijk een formele status in de ICT programmering/projectplanning indien een bijbehorende startnotitiedoor het DCO is vastgesteld. In de startnotitie motiveert de opdrachtgever in samenwerking met de beoogd projectleider waarom het project uitgevoerd moet worden. De opdracht moet duidelijk en haalbaar zijn. In het bijzonder gaat het hier om de afweging tussen kosten en verwachte baten, een goed uitgewerkt dekkingsvoorstel voor initiële en structurele kosten, het borgen van de personele capaciteit in gebruikers- en ICT organisatie en aansluiting op het architectuurbeleid. Besluiten over het project lopen van de projectleider naar de opdrachtgever. De informatiemanagement adviseurs van de afdeling informatiebeleid hebben hierbij een adviserende rol. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling met een kanon op een mug te schieten. Projecten die bijvoorbeeld slechts een paar uur ontwikkelcapaciteit of slechts een investering van een paar duizend euro vragen, hoeven niet zo'n uitgebreid traject te doorlopen. 5.2 De rol van afdelingen Systeembeheer, Advies en Ontwikkeling, Webteam en gebruikersorganisatie Behalve partijen als CS Informatiebeleid, SE projectbureau en de projectorganisatie spelen afdelingen als SE Informatisering Systeembeheer, SE Informatisering Advies en Ontwikkeling, SE Communicatie en de gebruikersorganisatie een belangrijke rol. Het is zaak in het proces dat leidt tot de formalisering van een project deze beide partijen in een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken. Het gaar dan voornamelijk om: Toetsing aan architectuur Meedenken met de gewenste ontwikkelingen Voorstellen doen met betrekking tot innoverende ontwikkelingen Inzet capaciteit - inzet van welke expertise en haalbaarheid Benoemen van de gevolgen voor beheer (in overleg met het projectenbureau) Opstellen communicatieplannen Sturing op de gewenste functionaliteit Het moment van inbreng van deze partijen ligt niet altijd vast, omdat dat moment soms bij het bespreken van een idee, dan weer het bespreken van een initiatief, dan het bespreken van een project bestaat. Er ligt in ieder geval één moment vast en dat is bij de overdracht van een project aan het projectbureau (zie bijlagen 2 en 3). Het projectbureau voert de toets uit of beide partijen betrokken zijn in het voortraject. De eerste verantwoording voor het betrekken van beide partijen ligt echter bij de projectleider. 5.3. Rapportages en sturing: Om een betere besturing van de projecten binnen de gemeente Tilburg te krijgen wordt de volgende systematiek voorgesteld om te komen tot projectrapportage en voortgangsbewaking. Deze systematiek is in een coproductie tussen CS informatiebeleid tezamen met het SE projectbureau opgesteld. De intentie is om in de systematiek mee te gaan met de P&C cyclus van de gemeente, dat wil zeggen: per kwartaal rapporteren aan DCO in september over de focusprojecten aan CMT (aanvullend in najaarsbericht) in jaarverslag Creatiedatum: 2 april 2009 12 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Als aanvulling erop en om de voortgang erin te houden gaan we maandelijks de lijst met projecten monitoren. Dat doen we op initiatief van en op operationeel niveau binnen het projectbureau. De afwijkingen (knelpunten, nieuwe initiatieven) die ontstaan worden vervolgens besproken in het begeleidingsgroep. Het begeleidingsgroep stuurt daar waar mogelijk bij en mocht dat niet kunnen of lukken, gaat het begeleidingsteam opschalen en in het DCO om een besluit vragen. 5.3.1. We stellen daarbij de volgende rollen voor: 1. Opdrachtgever en projectleider a. De opdrachtgever en projectleider zijn verantwoordelijk voor de opstelling en inhoud van de statusinformatie b. De opdrachtgever en projectleider maken onderling afspraken over statusmomenten en overlegvormen. Deze kunnen afwijken van de vastgestelde statusmomenten. 2. Over dienstcontroller- IT Consultants: Dienst informatie overleg (DIO*) a. Overleg dat wordt gehouden bij iedere dienst b. In dit overleg zitten de Informatiemanagement adviseur (IMA) van CS Informatiebeleid, de dienstcontroller als verantwoordelijke over de ICT binnen de dienst en de IT consultant van SE projectbureau. c. Frequentie van deze overleggen wordt bepaald door de dienstcontroller en kan per dienst versschillen d. De IT consultant neemt de informatie mee en zorgt dat deze wordt verwerkt in de projecten administratie De IT consultant 1 maal per maand afstemming te hebben met de Invoering verplichtingen administratie op basis van Smart Documents e. Taken van het DIO zijn: - Afstemmen inbreng vanuit de dienst in de ICT portfolioplanning, - Het bewaken van de uitvoering en voortgang van de projecten/ initiatieven, waarvoor de dienst eerstverantwoordelijk is. - Afstemmen van wie doet wat: voor ieder project wordt een IMA of IT consultant afgesproken als `volger`; - Afstemmen van de ICT budgetproducties van dienst. - Bespreken nieuwe initiatieven. Bij grote knelpunten of voortgangsproblemen wordt dit teruggekoppeld/ besproken met de opdrachtgever/ projectleider. SE Projectbureau Overleg a. In het projectbureau overleg wordt eens in de zoveel tijd de gehele lijst doorgenomen. Tevens worden afwijkingen en nieuwe initiatieven besproken. b. De projectleider is verantwoordelijk voor de inhoudelijke actualisering het projectbureau ziet er op toe dat bij het projectbureau bekende actualiteiten doorgevoerd worden Begeleidingsgroep a. Het begeleidingsgroep wordt voorgezeten door een dienstcontroller namens het DCO en het wordt ondersteund door mensen van CS Informatiebeleid en van SE Projectbureau. Huidige samenstelling is Aad van der Pol, Rob Bots, Peter Popelier, Paul van der Schoor, Richard Scholten, Paul Hoogstraaten b. Daarnaast worden nieuwe initiatieven besproken, die binnenkomen en de eventuele consequenties op de lopende projecten c. De frequentie van het begeleidingsgroep zal in eerste instantie maandelijks zijn d. Taken: i. Bewaken van de voortgang op hoofdlijnen aan de hand van de focuslijst. ii. Bespreken van knelpunten. iii. Het oplossen van knelpunten, die binnen een mandaat van reguliere 3. 4. Creatiedatum: 2 april 2009 13 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning iv. 5. afspraken vallen. Voor keuzen geldt als kader de focuslijst. Het signaleren van knelpunten, die buiten het mandaat van reguliere afspraken vallen naar het DCO en het aangeven van oplossingsrichting. Diensten Controllers overleg a. Mocht er uit het begeleidingsgroep problemen komen die overstijgend zijn en niet binnen het mandaat van het begeleidingsteam zijn op te lossen dan worden deze in het DCO besproken en wordt aan het DCO gevraagd om een besluit. 5.3.2. Met betrekking tot het rapportage proces zijn de spelregels als volgt: 1. Vaste Rapportage momenten zijn: - Uitvoeringsbegroting (startpunt, ook ten behoeve van lopende projecten) - Voorjaarsbericht (overwegend financieel) - Najaarsbericht - Eindejaarsbericht - Jaarverslag - Kwartaalbijeenkomsten DCO waarin ICT planning op agenda staat 2. Op verzoek van DCO kunnen op andere momenten rapportages gegenereerd worden 3. Bij belangrijke ontwikkelingen binnen projecten kunnen op andere momenten rapportages gegenereerd worden 4. Voorstel is om in de 4e week van de maand een standaardrapportage te genereren 5. Projectleiders worden per kwartaal tijdig door projectbureau verzocht rapportages aan te leveren. Maandelijks wordt statusinformatie vergaard via het DIO overleg. IT consultant geeft informatie door aan de beheerder van de projectadministratie. 6. Afhankelijk van het wel / niet hebben van een MS Project licentie vult de projectleider zelf de statusinformatie in de projectadministratie in of gebruikt een statusinformatie sjabloon dat via de mail wordt opgestuurd 7. projectbureau verzorgt tijdig tussentijdse rappellering 8. projectbureau verwerkt binnengekomen sjablonen in MS-Project 9. projectbureau rappelleert naar Controller SE over lopende projecten die nog niet hebben bijgewerkt of ingeleverd 10. SE Projectbureau Verzorgt een integrale ontsluiting op binnenweb en informeert zo de belanghebbenden 5.4. Dynamische planning Opvoeren nieuwe initiatieven cq. projecten op groslijst en projectenplanning - initiatieven kunnen laagdrempelig worden opgenomen in de groslijst - projecten kunnen alleen in de groslijst worden opgenomen als er een goedgekeurde startnotitie is Deze wijzigingen worden in de kwartaal rapportage aan het DCO ter besluitvorming voorgelegd 5.5. Projectadministratie Doelgroep voor de ICT projectadministratie 1. CS - IMA 2. DCO / Controllers Creatiedatum: 2 april 2009 14 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 vullen met nieuwe initiatieven en raadplegen voor advies DCO m.b.t. projectportfolio Raadplegen/monitoren Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning en initiatieven goedkeuren (aanleveren) Voortgangsgegevens Publiceren/Goedkeuring uitvoeren Onderhouden Raadplegen, capaciteitsschatting maken 7. Projectmedewerker en gebruikersorganisatie 3. 4. 5. 6. Opdrachtgevers en projectleiders Projectenbureau SE-INF Projectenbureau PU-SoZa SE-INF-AO/SB/Com Het registreren van gegevens is gebaseerd op: Startnotitie MAIT Inventarisatiesjabloon PU Opzet programmering 2009 Er is een afspraak gemaakt over de totale set benodigde gegevens met de partijen IMA PB en DCO. Per doelgroep kan afwijking bestaan over de benodigde gegevens. In de projectplanning is dat per doelgroep aangegeven en kan er op een dergelijke set een query uitgevoerd worden. Het projectbureau van de servicedienst is verantwoordelijk voor onderhoud van de Format van de administratie en het verwerken van de content. Rapportages uit de projectadministratie worden door het projectbureau verzorgd. 5.6. Afstemming andere projectenplanningen in diensten met name PU De afspraak met Publiekszaken is gemaakt dat voor ICT initiatieven/projecten geen andere dan de gemeentebrede projectplanning zal worden gebruikt. De projectplanning zal ook alleen voor projecten met een ICT karakter gebruikt worden. Hiervoor zal MS project worden ingezet op de administratie op te bouwen en te onderhouden. Wanneer dat gereed is kan iedere projectleider een licentie krijgen om zijn eigen project binnen MS Project bij te houden. Het DIO overleg is het gremium waarin projecten geregistreerd in de gemeentebrede projectadministratie worden besproken. 5.7. Escalatieprocedure Wanneer een project niet loopt zoals verwacht en men denkt te moeten escaleren ligt de eerste verantwoording bij de projectleider. Deze schaalt op naar zijn opdrachtgever. CS Informatisering en SE projectbureau kunnen altijd een informeel advies uitbrengen aan de projectleider. Er bestaat geen overnemend gedrag, het initiatief en de verantwoordelijkheid blijft bij de projectleider. Zo kan mogelijk een acceptabele oplossing gevonden worden. Wanneer er sprake is van een blijvend meningsverschil, dan zal de projectleider en opdrachtgever geadviseerd worden het probleem voor te leggen aan het DCO en in het uiterste geval aan het CMT. Het is niet de eerste verantwoordelijkheid van CS Informatiebeleid en SE Projectbureau de escalatie naar DCO te doen, maar zal, indien blijkt dat het advies aan de projectorganisatie niet het juiste effect resulteert, de kwestie op de agenda van het DIO gezet worden of het DIO snel bij elkaar geroepen worden 6. Projectmatig werken met MAIT 6.1 Waarom MAIT In 2007 is na een uitgebreid onderzoek een aantal conclusies gepresenteerd en oplossingen aangeboden aangaande onderdelen van de Tilburgse ICT organisatie. Belangrijkste conclusies met betrekking tot de ICT projectorganisatie zijn: a. De intake, plannen, organiseren, uitvoeren en evalueren van ICT Creatiedatum: 2 april 2009 15 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning b. projecten is onvoldoende gestructureerd. Gerichte sturing van ICT projecten is lastig door het ontbreken van juiste planning en voortgangsinformatie. Ruis en negatieve beeldvorming ontstaan door het niet juist uitnutten van communicatie- en rapportagemomenten naar lijn en gebruiker De belangrijkste aanbeveling met betrekking tot de projectorganisatie is: a. Overweeg het formeren van een taakveld ICT projecten in de Servicedienst en borg een eenduidige aansturing van ICT projectleiders vanuit de Servicedienst Waaruit de volgende opdrachtformulering ontstaat: A. ontwikkel een eenduidige methodiek voor aanpak en uitvoering van ICT projecten B. ontwikkelen organisatie, inrichting en bemensing 'projectbureau' regie, portfoliomanagement van de ICT projecten ondersteuning bij de uitvoering en aanpak van ICT projecten beheer eenduidige methodiek C. ontwikkelen, organiseren en borgen van gemeentebrede kennis en vaardigheden voor het managen van ICT projecten, met name projectleiders Uit deze opdrachtformulering is de Methode Aanpak ICT projecten Tilburg ontstaan 6.2 Wat is MAIT ? MAIT is gebaseerd op de bestaande methoden Prince2 en SDM prototyping (System Development Methodology). Prince2 is de basis voor de aanpak van de projecten (het proces) en SDM is de basis voor de inhoudelijke aanpak en fasering van ICT projecten. MAIT beschrijft tevens de route waarlangs een idee wordt uitgewerkt tot een project en de manier waarop de gemeentebrede ICT programmering tot stand komt. MAIT biedt handvatten bij de voorbereiding van een project en er wordt een methode aangereikt die in tilburg gebruikt wordt bij de uitvoering van ICT projecten. Daarnaast zijn er een aantal Formats en checklists opgesteld die projectleiders helpen bij het opstarten en structureren van projecten. MAIT is richtinggevend en bedoeld als hulpmiddel en naslagwerk. MAIT wordt voor alle ICT projecten gebruikt en biedt voldoende ruimte en flexibiliteit om per project een eigen invulling te geven afhankelijk van de omvang en complexiteit van een project. 6.3 Waaruit bestaat MAIT ? MAIT bestaat uit 4 delen: 1. de spelregels met betrekking tot projectmatig werken, met eenduidige afspraken over begrippen,rollen,taken bevoegdheden en verantwoordelijkheden 2. het proces waarlangs een idee wordt uitgewerkt tot een initiatief (zie bijlage 2) 3. het proces hoe de gemeentelijke ICT programmering wordt opgesteld en vastgesteld 4. de methoden en technieken die in Tilburg worden gebruikt bij het uitvoeren van ICT projecten. 7. Wie doet wat 7.1. Overzicht wie doet wat? 7.1.1. Aanspreekpunten in de diensten Binnen de gemeentelijke organisatie onderscheiden we momenteel 8 diensten/aandachtsgebieden. In de planning en uitvoering van de activiteiten rondom de Creatiedatum: 2 april 2009 16 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning informatievoorzieningen krijgt elke aandachtsgebied een medewerker van het Projectenbureau ICT toegewezen als aanspreekpunt. Deze medewerker fungeert als 1e aanspreekpunt voor de betreffende dienst en neemt als zodanig ook deel aan het dienst informatieoverleg (DIO) tussen dienstcontroller, informatiemanagementadviseur en IT Consultant. In het kader van werkoverdracht en interne 'back-up' binnen het Projectbureau is per dienst één hoofdverantwoordelijke vanuit het Projectbureau en een vaste collega die kan functioneren als assistent, 'stand-in' en 'back-up'. Aanspreekpunt aan de diensten De advisering aan de diensten wordt gecoördineerd in het Dienst Informatieoverleg In dit overleg zit de dienstcontroller (soms de directeur), een informatiemanagement adviseur en een IT Consultant. Frequentie en wijze van werken kan per dienst geregeld worden. De taken zijn: afstemmen inbreng vanuit de dienst in de ICT portfolioplanning bewaken van de uitvoering en de voortgang van de initiatieven/projecten, waadoor de dienst eerstverantwoordelijk is afstemmen wie doet wat afstemmen van de ICT budgetproducties van de dienst bespreken van nieuwe initiatieven Op basis van de huidige werkvelden en activiteiten wordt onderstaande verdeling gehanteerd. Dienst Dienst controller Informatiebeleid CS Beleidsontwikkeling Aad vd Pol Gebiedsontwikkeling Servicedienst Publiekszaken Concernstaf Bedrijven Brandweer Regio 7.1.2. Projectenbureau achtervang Peter Keijzers Projectenbureau SE. Eerst verantwoordelijke. Johan de Jager Charel vd Broek Hans Lantinga Rob Bots Cees Hack Johan de Jager Peter Popelier Paul van Opstal Luc Hendriks Riny Hoogedoorn Marco Kiezenberg Brigitte Knoop Hans Lantinga Peter Popelier Harco van Hees Kurt van Dueren-den Hollander Jan Mutsaers Rob Bots Paul van den Schoor Paul van Opstal Kurt van Dueren den Hollander Jan Mutsaers Kurt van Dueren den Hollander Jan Mutsaers (Paul vd Schoor) Cees Hack Peter Popelier Rob Bots Martin Schellekens, Peter Keijzers Harco van Hees Harco van Hees aanspreekpunten voor de programma managers In de ICT visie staat dat vooral de beleidsprogramma's worden ondersteund. Elke programmamanager krijgt een informatie managementadviseur toegewezen. Gekozen voor een prioritering Creatiedatum: 2 april 2009 17 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning In de ICT visie zijn hierbij drie accenten genoemd: 1bevorderen van participatie van burgers en open communicatie 2preventief beleid: ketensamenwerking in veiligheidshuis, zorghuis en centra voor jeugd en gezin 3kwaliteit van het Tilburgse vestigingsklimaat door versterken van fysieke infrastructuur en kennisinfrastructuur Wanneer we deze accenten afzetten tegen de programma's en kijken naar de ICT intensiteit van programma's dan komen we voor 2009 tot de volgende prioritering. Tussen haakjes zijn de accenten benoemd. Bij de ICT intensiteit hebben we gekeken naar kansen en mogelijkheden die ICT biedt voor de programma's,zoals die al in de ICT visie zijn benoemd. Programma Programmamanager Veiligheid/ handhaving (ketensamenwerking) Frans Swinkels, Bernadette Elbers Emile Kuppens, Anja Willems Jolande Aerts Hein Glerum Economie (vestigingsklimaat) en arbeidsmarkt (ketensamenwerking) Dienstverlening/ modern bestuur (m.n. participatie/vroegtijdig betrekken): Onderwijs en jeugd (ketensamenwerking) Mahmut Erciyas Wonen, Zorg & welzijn en wijken (ketensamenwerking en participatie) Marrik van Rozendaal/ Albert Latijnhouwrs/ Lex Schoonen/ Eerste verantwoordelijke Peter Keijzers achtervang Rob Bots (ec) Peter Popelier (DV) Peter Keijzers (MB) Peter Popelier Peter Popelier (arbeidsmarkt) Rob Bots Peter Popelier (zorg) Rob Bots Peter Keijzers Met deze programmamanagers van prioritaire programma's vindt minimaal eens per maand een overleg plaats over de voortgang van de projecten. Daarnaast ondersteunen we de andere programma’s. Deze vallen onder de accountmanager van de leidende dienst: Cultuur Sport Integratie Armoedebeleid Stedelijke inrichting stedenbouw Verkeer en vervoer Milieu Water, natuur en landschap Ulco Mes Jack de Wilde Gijs Bax Vac. Louis Houet Marco van der Meer Paul Scherrenberg John Verstappen Peter Keijzers Peter Popelier Peter Popelier Peter Popelier Peter Keijzers Peter Keijzers Peter Keijzers Peter Keijzers maandelijks Informatiemanagement adviseur (IMA) van CS Informatiebeleid, de dienstcontroller als verantwoordelijke over de ICT binnen de 7.2. Overzicht overlegvormen Samengevat zijn er de volgende overlegvormen: Dienst Informatie Overleg DIO Creatiedatum: 2 april 2009 18 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning dienst en de IT consultant van SE Informatisering projectbureau PO Opdrachtgever (zonodig) Maandelijks Opdrachtgever(en/of projectleider) en IT Consultant Begeleidingsgroep Maandelijks Aad van der Pol, Rob Bots, Peter Popelier, Paul van den Schoor, Richard Scholten, Paul Hoogstraaten Architectuurcommissie 2 wekelijks Projectbureau Overleg SE 2-wekelijks Programma managers overleg Overleg afdeling Informatiebeleid Maandelijks 2-wekelijks Overleg hoofd Informatiebeleid en hoofd Informatiesering tweewekelijks Luc Hendriks, Peter Keijzers Kurt van Dueren, Harco van hees, Erik van Weerden, Sjef Ypelaar Projectbureau en hoofd Informatisering. Soms aangevuld met IMA IMA en programma manager Afdeling en hoofd Informatiebeleid, soms aangevuld met iemand van ICT projectenbureau R. Bots, Paul van den Schoor 7.3. Toelichting taakverdeling CS-SE Om helder te krijgen wat de diensten van de afdeling CS Informatiebeleid respectievelijk van het SE Projectbureau kan verwachten aan ondersteuning delen we de werkzaamheden als volgt in: Operationeel Going Concern CS: Informatieplannen en rapportage, ICT producties van de dienst SE: bewaking en sturing projectplanning, advisering en uitvoering projecten. Budgetproducties gericht op projecten SE: regulieren uitvoeringstaken Redactioneel CS: Rob Bots Strategisch Tactisch Growing Concern CS Innovatieve projecten CS en SE: kan verschillen per project SE: regulieren uitvoeringstaken SE: Paul Hoogstraaten Het SE projectbureau heeft als taak zowel 'specifieke projecten te leiden' als advisering op tactisch en operationeel niveau. De 'oude taken' van advisering respectievelijk scharnierfunctie zijn samengevoegd in de functie van IT Consultant. Uitgangspunt voor het vervullen van de taken zijn de formele functiebeschrijving en de profielschets van de betrokken personen. Dit werkt verhelderend voor onze gesprekspartners, omdat soms een overlapping van taken optreedt. In de praktijk zien we dat we in de uitvoering van de taken sterk van elkaar afhankelijk zijn. We richten ons dan ook op de samenwerking tussen Informatie managementadviseurs en IT Consultants om het proces zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Creatiedatum: 2 april 2009 19 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning 8. Architectuurafspraken Met ingang van 2009 heeft het architectuurbeleid een nieuwe impuls gekregen door de vaststelling van de ICT visie en de nota `vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg`. Architectuur is een integraal onderdeel van alle ICT projecten. Er is een architectuur commissie ingesteld. Nog niet alle afspraken zijn uitgewerkt. De huidige afspraken staan hieronder vermeld. In de loop van 2009 zullen deze afspraken verder worden uitgewerkt en verfijnd. 8.1. Werken onder architectuur Werken onder architectuur is een proces. In dit document wordt het proces van werken onder architectuur in grote lijnen geschetst. In de loop van 2009 zal er meer ervaring mee worden opgedaan en zal dit proces verder worden uitgewerkt. 8.1.2 Het proces op hoofdlijnen van de architectuurcommissie Het doel van werken onder architectuur: de veranderingen, die in de informatievoorziening van de gemeente Tilburg worden aangebracht zodanig vormgeven, dat de nieuwe componenten zo goed als mogelijk bijdragen aan de strategische doelen van Tilburg. Deze strategische doelen zijn onder andere beargumenteerd in de ICT-visie 2008-2012. De strategische doelen zijn in een beknopte versie opgenomen in het vigerend architectuurbeleid in de vorm van leidende principes. Om het werken onder architectuur mogelijk te maken wordt een architectuurcommissie ingericht. De architectuurcommissie heeft de volgende taken: 1. De architectuurcommissie geeft informeel advies aan opdrachtgevers, programmamanagers en projectleiders. Dit informele advies is vooral van belang wanneer projecten nog in het stadium zijn van het verkennen van de mogelijke oplossingen. Daarnaast treedt de architectuurcommissie op als vraagbaak voor alle belanghebbenden in iedere fase van projecten. De commissie is dé gesprekspartner bij innovatie. 2. De architectuurcommissie brengt formeel advies uit aan het DCO over de volgende onderwerpen: a. Aangeven van risico’s in de jaarlijkse projectenplanning. b. Signaleren van het niet volgen van standaarden. c. Nieuwe ontwikkelingen en projecten toetsen aan de architectuur. Het formele advies over een project aan het DCO wordt gegeven in een architectuur paragraaf in de startnotitie.1 3. De architectuurcommissie is verantwoordelijk voor het actualiseren van het vigerend architectuurbeleid. Het aanvullen, uitbreiden en onderhouden van het architectuurbeleid is een taak, die continue aandacht van de commissie vraagt. 4. De architectuurcommissie is verantwoordelijk voor het publiceren, beheren en actief communiceren van het architectuurbeleid. 8.1.3 Opdracht De architectuurcommissie werkt in opdracht van het DCO. De commissie verzorgt voor het DCO dat de afweging van de oplossing en de leidende principes en de beleidslijnen goed heeft plaatsgevonden. De commissie adviseert het DCO transparant en objectief. Het advies is zó transparant, dat het DCO zelfstandig de weging tussen de verschillende principes kan maken. Het DCO verstrekt de opdracht om het werken onder architectuur te implementeren en een architectuurcommissie te formeren aan de afdeling CS Informatiebeleid. Deze afdeling is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, onderhoud en uitvoering van het architectuurbeleid. 1 Als de architectuurcommissie en de projecten in een eerdere fase niet goed afgestemd hebben, dan wel als een project niets met een informeel advies heeft gedaan, loopt een project het risico van een negatief formeel advies aan het DCO. Creatiedatum: 2 april 2009 20 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning De architectuurcommissie start in februari 2009. De commissie werkt in de loop van 2009 zelf haar procedures verder uit. De procedures zijn ingebed in de procedure voor projectmanagement (MAIT) en de change management procedure. De commissie ontwerpt en beheert ook de sjablonen voor de architectuurparagraaf van de startnotitie en het sjabloon voor de project start architectuur (PSA). Samenstelling van de commissie, het vigerend architectuurbeleid, procedures en instrumenten zoals sjablonen worden continu geëvalueerd en waar nodig verbeterd. De commissie rapporteert hierover aan het DCO. 8.1.4 Samenstelling van de commissie Het architectuurbeleid is uitgewerkt in een aantal domeinen: internet, zaakgericht werken, gegevens, virtueel kantoor, het ontwikkelen van componenten en regionale samenwerking. Om haar taken goed uit te kunnen voeren, worden aan de samenstelling van de commissie de volgende eisen gesteld: 1. De commissie wordt samengesteld uit de beste mensen op die een goed overzicht hebben over de hierboven genoemde domeinen. (Lid zijn van de commissie is iets waar medewerkers trots op zijn. Zij worden door de organisatie beloond voor het dragen van de verantwoordelijkheid.) 2. De commissie spreekt met één stem; de commissieleden dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het slagen van het werken onder architectuur en onderkennen allemaal het belang ervan. 3. De commissie kan een brug slaan tussen het vigerend architectuurbeleid in Tilburg en: a. Landelijke ontwikkelingen bij de rijksoverheid en die bij de EGEM*(VNG) b. (Beleids)ontwikkelingen in en om de gemeente Tilburg c. De uitvoering van projecten en beheer van de informatievoorziening d. De besturing van de informatievoorziening e. De overdracht van projecten via een wijzigingsprocedure. 4. De commissie is goed toegankelijk voor opdrachtgevers, projectleiders en leverancier. Dit geldt zowel voor de commissie zelf, als voor de producten (de principes, de beleidslijnen, de referentie architecturen, de standaards en de achterliggende beleidsnotities). 8.1.5 Rapportage De architectuurcommissie rapporteert jaarlijks over haar werkzaamheden aan het DCO. Jaarlijks wordt de werkwijze en samenstelling geëvalueerd. De eerste keer in zal dat plaatsvinden in februari 2010, een jaar na de installatie van de commissie. In het eerste jaar wordt, omdat de werkwijze nieuw is, een informele tussenevaluatie uitgevoerd in september 2009. 8.1.6 Escalatieprocedure De architectuurcommissie brengt informeel advies uit aan de aanvrager, meestal een projectleider. Beiden proberen een acceptabele oplossing te vinden, acceptabel in termen van tijd, geld en kwaliteit. Wanneer dit advies leidt tot een verschilpunt, dan wordt dit besproken met de opdrachtgever. Wanneer er sprake is van een blijvend meningsverschil, dan wordt dit voorgelegd aan het DCO en in het uiterste geval aan het CMT. In de praktijk werkt de architectuurcommissie in mandaat van het DCO en zal slechts in uitzonderingsgevallen een verschilpunt voorleggen aan het DCO. 8.1.7 Werkwijze In het reguliere overleg (DIO) van de dienstcontroller met de Informatiemanagement adviseur en IT consultant worden projecten voor de commissie gesignaleerd en projecten zo nodig afgestemd. Op deze manier houdt de dienstcontroller zicht op de kritische en Creatiedatum: 2 april 2009 21 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning risicovolle projecten en houdt hij of zij zicht op de projecten, waarbij een tijdig informeel advies van groot belang is. De commissie stel jaarlijks een werkplan op. Op grond van de jaarlijkse projectenplanning geeft zij daarin aan voor welke projecten zij in ieder geval, informele adviezen gaan geven. Verder wordt in het werkplan opgenomen welk onderhoud zij voorzien op de beleidslijnen, de referentiemodellen en de standaarden. En last but not least: welke communicatie activiteiten zij dat jaar willen uitvoeren en voor wie die activiteiten bedoeld zijn. De commissie vergadert twee wekelijks en ontsluit haar documenten op een voor iedereen toegankelijke wijze op het binnenweb. 8.1.8 Samenstelling architectuurcommissie De commissie is samengesteld uit verschillende niveaus in de keten van het informatiseringbeleid (beleid, projecten en ontwikkeling, techniek). De personele samenstelling van de commissie wordt over half jaar geëvalueerd (start 1 februari tm. 1 augustus). De commissie kent ook ad hoc leden op specifieke deskundigheidsgebieden. Vaste samenstelling 1. Voorzitter: DCO lid (voorzitter en procesbegeleiding): Luc Hendriks 2. Opsteller adviezen: Harco van Hees; later vacature afd. Informatiebeleid 3. Beleid: Peter Keijzers, bewaking architectuurvisie op hoofdlijnen 4. Projecten Kurt van Dueren-den Hollander, overzicht samenhang projecten 5. Ontwikkeling Erik van der Weerden, afstemming binnen AO 6. Techniek Sjef Ypelaar Ad hoc leden a. Oracle: Peter van Vugt b. Internet: Michiel Bleezer/ Frans Vink c. Regio: Martin Schellekens d. Techniek Sjef Ypelaar of Perry van Amelsfoort e. DIS Peter van Catz f. Projecten: Kurt van Duren, Paul van Opstal, Cees Hack g. Processen en zakensysteem Peter Popelier Werkwijze: Vergaderfrequentie is anderhalf uur in twee weken. Daarnaast vergt het tijd om de bijeenkomsten voor te bereiden en overleg te voeren. 8.2. Werkafspraken In de startnotitie is een paragraaf over architectuurbeleid opgenomen. Om deze paragraaf in te vullen is ter ondersteuning een checklist opgesteld voor de aspecten van architectuur. In een projectplan volgens de MAIT systematiek wordt ook architectuur meegenomen. Bij een omvangrijk project wordt een projectstart architectuur opgesteld. De projectleider is verantwoordelijk voor de opstellen van een startnotitie en een projectplan. De informatiemanagementadviseur (IMA) heeft de regie verantwoordelijkheid voor de opstelling van de architectuur paragraaf in de startnotitie. De IT consultants en andere deskundige kunnen hierbij adviseren. De uitvoering van een projectstart architectuur kan sterk van omvang en zwaarte verschillen. Per project wordt door de projectleider bezien wie hierbij wordt betrokken. De informatiemanagementadviseur en de IT consultant adviseren hierbij. Creatiedatum: 2 april 2009 22 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Bijlagen: 1. Model Startnotitie 2. Proces opvoeren nieuw projecten resp. nieuwe initiatieven 3. Proces Actualisering Projecten 4. Voorstel projectadministratie (Schema met toelichting) 5. Begrippenlijst Creatiedatum: 2 april 2009 23 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Bijlage 1 Model startnotitie MAIT. M02 - Startnotitie ICT versie 1.0 blad 24/45 gemeente Tilburg Inleiding Datum Naam project Projectnummer Wat is de naam van het project? Gebruik dit voor alle documentatie. Het unieke projectnummer vanuit de centrale projectenadministratie ! Gebruik dit voor alle documentatie. Opdrachtgever Beoogd projectleider Relatie met andere projecten Wie is de opdrachtgever? Wie is de beoogde projectleider dan wel onderzoeker van dit project? Met welke andere projecten of ontwikkelingen heeft dit project een relatie? Zie hiervoor bijvoorbeeld de programmabegroting en de ICT programmering. Aanleiding Probleemstelling Reden (niet inhoudelijk) waarom nu gestart wordt met het project? Welke problemen en oorzaken zijn aanleiding geweest voor dit project? Zijn er nog andere knelpunten die we willen veranderen? Projectresultaat Doelstelling Wat is het beoogd effect? Zijn er ook neveneffecten? Wat gaat er beter als het project geïmplementeerd is? Resultaat Wat is het eindresultaat van dit project. Welke eindproducten worden door het project opgeleverd. Maak het zo concreet en SMART mogelijk (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Bijv. rapport, plan van aanpak, programma van eisen, ontwerp, applicatie etc. Afbakening Wat valt er wel en wat valt er niet onder het project. Wat levert het project wel en wat levert het expliciet niet op. Welke problemen los je wel op en welke problemen niet. Randvoorwaarden Succes en risicofactoren Binnen welke randvoorwaarden moet het project gerealiseerd worden? Welke factoren hebben een pos./neg. invloed op het resultaat? (tegenstrijdige belangen, belanghebbenden, financiën, andere projecten) Welke maatregelen kun je nemen om de risico's te beheersen? Risico analyse In de risicoanalyse wordt aangegeven welke organisatorische, technische en daaruit voortvloeiende financiële risico’s er zijn en welke maatregelen kunnen worden genomen om deze te minimaliseren. Gebruik hiervoor de risicoanalyse. Haalbaarheid Creatiedatum: 2 april 2009 24 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Toets het project op organisatorische en technische haalbaarheid. Gebruik hiervoor de haalbaarheid Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning analyse. Omgevingsanalyse Wie kunnen invloed uitoefenen op het project? En wat voor gevolgen kan dit hebben voor dit project? Project Start Architectuur Is de te verwachten oplossing dan wel het probleem of de businesscase van dien aard dat een projectstartarchitectuur noodzakelijk lijkt. Voorts aangeven waarom een eventuele toetsing door de architectuurcommissie niet aan de orde is. Classificatie en typering Classificatie Wat voor soort project betreft het: C Continuïteit W Wettelijk B Bestuurlijk G Infrastructureel O Overig (indien niet C, W, B of G) Let op, meerdere keuze opties mogelijk !!! Type project Wat voor een type project is het in SDM termen Waardering doelen en risico's Definitiestudie Basisontwerp Pakketselectie Detailontwerp Realisatie/Bouw Implementatie Geef aan wat de bijdrage aan de beleidsdoelen en het projectrisico bedragen (hoog, laag) A Hoge bijdrage, laag risico B Hoge bijdrage, hoog risico C Lage bijdrage, laag risico D Lage bijdrage, hoog risico Planning & organisatie Planning c.q. besluitvorming Geef globaal aan welke activiteiten per fase worden uitgevoerd en wat hiervoor de planning is. Wat is het resultaat per fase? Aannames Op welke uitgangspunten is de planning gebaseerd? Bijv. aanbestedingsprocedure, beschikbaar zijn van capaciteit. Capaciteit Planning van benodigde capaciteit; welke expertise, aantal uren en de maanden (kwartalen) waarin deze capaciteit nodig is. Communicatie Hoe, door wie, naar wie en met welke frequentie wordt er gecommuniceerd over de voortgang van het project. Middelen Benodigd budget Onderverdeeld naar budget voor investeringen, inhuur en materiaal. Onderscheid maken incidentele en structurele kosten (beheer en kosten na oplevering bijv. systeembeheer, applicatiebeheer, onderhoudscontracten etc) Dekking Waar worden de kosten uit gedekt? Beschikbaar budget voor apparaatskosten en voor de uitvoering van het project (algemene dienst, reserves, subsidies etc.) Creatiedatum: 2 april 2009 25 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning (welk budgetnummer, welk ROI-cluster etc.) Documentatie Eventueel als bijlage toevoegen: Inhoudelijke toelichting Bestuurlijke besluitvorming Vastgesteld beleid en beleid in ontwikkeling Wat zijn de overige beschikbare documenten en wat is de status? Creatiedatum: 2 april 2009 26 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Bijlage 2: Proces opvoeren van Initiatieven en Projecten Concept Procesbeschrijving Project Gemeente Tilburg Type Gereserveerd door Werkkopie Johan Jager Creatiedatum Afgedrukt door 8-4-2009 11:43:00 Johan Jager Processchema's Hoofdproces Creatiedatum: 2 april 2009 27 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Initiatief Intake Schrijven Startnotitie 3-partijenoverleg PSA geeft aanleiding tot architectuurtoets Architectuurcomm issie Check Projectenbureau Behandeling in DCO Project afgekeurd Publiceren / starten project Project in uitvoering Oplevering project Creatiedatum: 2 april 2009 28 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Project uitstellen Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Inhoud van Hoofdproces Naam Uitvoerende Initiatief (mens) Intake (communicatie ) Informatieman agementadvise ur (IMA) Schrijven Startnotitie (basis) Projectleider 3partijenoverl eg (machtigen) DIO Beschrijving Initiatief. Als een idee potentie/nut heeft, wordt het besproken in de organisatie, via controller, altijd in overleg met IMA en/of IT-consultant. Indien het niet wordt afgekeurd, wordt krijgt het een formeel vervolg als Initiatief via de startnotitie. Schrijven startnotitie, inclusief een globale capaciteitsschatting (Opdrachtgever- beoogd projectleider + Controller + IMA + IT-Consultant) 3-Partijen-Overleg: controller, IMA, IT Consultant (DIO). Bespreken Startnotities en bepalen van vervolgstappen bv: - naar Architectuurcommissie - naar IMA voor advies DCO Architectuurc ommissie (basis) Architectuurcommissie: 1e Architectuurtoets Bespreken Startnotities en brengen advies uit aan DCO (bij afkeuring, wordt alternatief voorgesteld) (opm. afhankelijk van het eindresultaat project kunnen er meerdere architectuurtoets momenten nodig zijn) Check Projectenbure au (machtigen) Projectadmini strateur Check Projectbureau - doet een kwaliteitscontrole (nog nader te in te vullen) op de startnotitie in overleg met projectadministrateur, zonodig in overleg met hoofd A & O en een systeembeheerder. - voegt initiatief toe aan de administratie(Groslijst) i.s.m projectleider - Indien noodzakelijk: Agendeert voor Architectuurcommissie Behandeling in DCO (machtigen) DCO Het DCO beslist op basis van de stukken en de eventueel volgende discussie. Het project wordt goedgekeurd, afgekeurd of uitgesteld. Project afgekeurd (basis) DCO-lid / Controller Controller: - koppelt terug naar opdrachtgever, projectleider en IMA Projectbureau: - verwijdert initiatief uit projectadministratie (blijft bewaard, maar niet meer zichtbaar in Creatiedatum: 2 april 2009 29 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning overzichten) Publiceren / starten project (machtigen) Projectadmini strateur Projectbureau: - Voegt startnotitie toe - Vult ism projectleider metagegevens tbv sturing project - Geeft project vrij (publiceert project) Project uitstellen (basis) DCO-lid / Controller Controller: - koppelt terug naar opdrachtgever, projectleider en IMA Project wordt opgeslagen tot geschikt moment / wijziging van condities - Bewaking door opdrachtgever en IMA - Projectbureau maakt project niet meer zichtbaar in overzichten) Project in uitvoering (basis) Projectenbure au Oplevering project (basis) Projectenbure au Projectleider zelf, of het Projectbureau op aangeven van projectleider: - actualiseert regelmatig metagegevens (opmerkingen: - moment, frequentie en diepgang nog nader uit te werken i.o.m. DCO (b.v. voor DCO-bijeenkomst, bij voor, na-, eindejaarsbericht) - meta gegevens qua capaciteit SE worden in overleg met SE bepaald) Projectbureau: - publiceert regelmatig nieuwe projectportfolio Project wordt geëvalueerd en beëindigd op aangeven van de opdrachtgever: - projectenbureau bewaakt goede overdracht naar beheer (checklist of stempel beheersorganisatie, nog nader uit te werken) - projectenbureau verwijdert / archiveert project (uit) de projectadministratie (Opmerking: wie zijn betrokken bij de evaluatie? Projectleider, opdrachtgever, Controller, IMA, IT consultant?) Activiteiten en Subprocessen Communicatie Intake Uitvoerende Beschrijving Informatiemanagementadviseur (IMA) Initiatief. Als een idee potentie/nut heeft, wordt het besproken Creatiedatum: 2 april 2009 30 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning in de organisatie, via controller, altijd in overleg met IMA en/of IT consultant. Indien het niet wordt afgekeurd, wordt krijgt het een formeel vervolg als Initiatief via de startnotitie. Betrokkenen Geraadpleegd Geraadpleegd DCO-lid / Controller Informatiemanagementadviseur (IMA) Geraadpleegd IT Consultant Basis Uitvoerende Schrijven Startnotitie Inperking rol Beschrijving Zelfde Uitvoerende als voor Activiteit Schrijven Startnotitie Projectleider Schrijven startnotitie, inclusief een globale capaciteitsschatting (Opdrachtgever- beoogd projectleider + Controller + IMA + IT Consultant) Data Verplicht Startnotitie (document, Bestand, intern) Gecreëerd Betrokkenen Startnotitie (document, Bestand, intern) Geraadpleegd en geïnformeerd Geraadpleegd DCO-lid / Controller Geraadpleegd Geraadpleegd IT Consultant Opdrachtgever Machtigen 3-partijenoverleg Uitvoerende Inperking rol Beschrijving DIO Zelfde Uitvoerende als voor Activiteit 3-partijenoverleg Informatiemanagementadviseur (IMA) 3-Partijen-Overleg: controller, IMA, IT Consultant (DIO). Bespreken Startnotities en bepalen van vervolgstappen bv: - naar Architectuurcommissie - naar IMA voor advies DCO Data Optioneel Betrokkenen Startnotitie (document, Bestand, intern) DCO-lid / Controller Informatiemanagementadviseur (IMA) IT Consultant Basis Beschrijving Architectuurcommissie Architectuurcommissie: 1e Architectuurtoets Bespreken Startnotities en brengen advies uit aan DCO (bij afkeuring, wordt alternatief voorgesteld) (opm. afhankelijk van het eindresultaat project kunnen er meerdere architectuurtoets-momenten nodig zijn) Data Optioneel Advies Architectuurcommissie (document, Bestand, intern) Creatiedatum: 2 april 2009 31 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Betrokkenen Geraadpleegd Architectuucommissie Machtigen Check Projectenbureau Uitvoerende Beschrijving Projectadministrateur Check Projectbureau - doet een kwaliteitscontrole (nog nader te in te vullen) op de startnotitie in overleg met projectadministrateur, zonodig in overleg met hoofd A & O en een systeembeheerder. - voegt initiatief toe aan de administratie(Groslijst) i.s.m projectleider - Indien noodzakelijk: Agendeert voor Architectuurcommissie Data Optioneel ProjectenPortfolio / Focuslijst (document, Bestand, intern) Startnotitie (document, Bestand, intern) Advies Architectuurcommissie (document, Bestand, intern) Advies IMA (document, Bestand, intern) Projectstart Architectuur (document, Bestand, intern) Betrokkenen Geraadpleegd Geraadpleegd Geraadpleegd IT Consultant Informatiemanagementadviseur (IMA) teamleider A & O Geraadpleegd Geraadpleegd Projectadministrateur Systeembeheerder Machtigen Behandeling in DCO Uitvoerende Inperking rol Beschrijving DCO Zelfde Uitvoerende als voor Activiteit Behandeling in DCO Het DCO beslist op basis van de stukken en de eventueel volgende discussie. Het project wordt goedgekeurd, afgekeurd of uitgesteld. Data Verplicht Optioneel Startnotitie (document, Bestand, intern) Advies IMA (document, Bestand, intern) Advies Architectuurcommissie (document, Bestand, intern) Projectstart Architectuur (document, Bestand, intern) Betrokkenen Geraadpleegd Geraadpleegd Geraadpleegd en geïnformeerd DCO Informatiemanagementadviseur (IMA) IT Consultant Geraadpleegd en geïnformeerd ICT Architect Basis Uitvoerende Project afgekeurd Beschrijving Controller: - koppelt terug naar opdrachtgever, projectleider en IMA Projectbureau: - verwijdert initiatief uit projectadministratie (blijft bewaard, maar niet meer zichtbaar in overzichten) DCO-lid / Controller Creatiedatum: 2 april 2009 32 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Betrokkenen Geraadpleegd Geraadpleegd DCO-lid / Controller IT Consultant Geïnformeerd Geïnformeerd Geïnformeerd Opdrachtgever Projectleider Informatiemanagementadviseur (IMA) Machtigen Uitvoerende Beschrijving Publiceren / starten project Projectadministrateur Projectbureau: - Voegt startnotitie toe - Vult ism projectleider metagegevens tbv sturing project - Geeft project vrij (publiceert project) Data Optioneel Applicatie Betrokkenen ProjectenPortfolio / Focuslijst (document, Bestand, intern) MS Project Geraadpleegd Projectadministrateur Geraadpleegd Geraadpleegd IT Consultant Projectleider Basis Project uitstellen Uitvoerende Beschrijving DCO-lid / Controller Controller: - koppelt terug naar opdrachtgever, projectleider en IMA Project wordt opgeslagen tot geschikt moment / wijziging van condities - Bewaking door opdrachtgever en IMA - Projectbureau maakt project niet meer zichtbaar in overzichten) Betrokkenen Geraadpleegd DCO-lid / Controller Geraadpleegd Geïnformeerd Geïnformeerd Geraadpleegd en geïnformeerd Projectadministrateur Opdrachtgever Projectleider Informatiemanagementadviseur (IMA) Basis Uitvoerende Beschrijving Project in uitvoering Projectenbureau Projectleider zelf, of het Projectbureau op aangeven van projectleider: - actualiseert regelmatig metagegevens (opmerkingen: - moment, frequentie en diepgang nog nader uit te werken i.o.m. DCO (b.v. voor DCO bijeenkomst, bij voor-, na-, Creatiedatum: 2 april 2009 33 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning eindejaarsbericht) - meta gegevens qua capaciteit SE worden in overleg met SE bepaald) Projectbureau: - publiceert regelmatig nieuwe projectportfolio Data Optioneel Rapportage MS Project (document, Bestand, intern) ProjectenPortfolio / Focuslijst (document, Bestand, intern) Betrokkenen Geraadpleegd Geraadpleegd Geraadpleegd Projectleider Projectadministrateur IT Consultant Basis Uitvoerende Beschrijving Oplevering project Projectenbureau Project wordt geëvalueerd en beëindigd op aangeven van de opdrachtgever: - projectenbureau bewaakt goede overdracht naar beheer (checklist of stempel beheersorganisatie, nog nader uit te werken) - projectenbureau verwijdert / archiveert project (uit) de projectadministratie (Opmerking: wie zijn betrokken bij de evaluatie? Projectleider, opdrachtgever, Controller, IMA, IT consultant?) Data Optioneel Projecteindrapport (document, Bestand, intern) Beheerdocument (document, Bestand, intern) ProjectenPortfolio / Focuslijst (document, Bestand, intern) Applicatie Betrokkenen Binnenweb Geraadpleegd Geraadpleegd Projectleider IT Consultant Applicaties Handmatig Applicatie-inhoud MS Project Handmatig Applicatie-inhoud Binnenweb ProjectenPortfolio / Focuslijst Rapportage MS Project ProjectDossier Data behorende bij Hoofdproces Dossiers ProjectDossier Creatiedatum: 2 april 2009 34 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 Uitvoeringafspraken portfolio- en projectenplanning Dossierinhoud Startnotitie Projectstart Architectuur Advies Architectuurcommissie Advies IMA Projecteindrapport Beheerdocument Documenten Bestand (intern) Extra gegevens Projectstart Architectuur Documentnaam PSA Bestand (intern) Extra gegevens ProjectenPortfolio / Focuslijst Documentnaam PortFolio Planning Bestand (intern) Documentinhoud Betrokkenen Startnotitie Projectstart Architectuur Projectleider Opdrachtgever Informatiemanagementadviseur (IMA) IT Consultant Extra gegevens Documentnaam MAIT startnotitie Bestand (intern) Betrokkenen Advies Architectuurcommissie Architectuurcommissie Bestand (intern) Advies IMA Bestand (intern) Betrokkenen Rapportage MS Project Projectadministrateur Bestand (intern) Projecteindrapport Bestand (intern) Beheerdocument Creatiedatum: 2 april 2009 35 / 45 UITVOERINGSAFSPRAKEN V0.3 - 36 - Bijlage 3 proces Actualisering projecten Rapportagemoment Tip: Op basis van afgesproken rapportage-momenten, afgestemd op projectfasering en managementrapportagecyclus rapporteerd een projectleider middels een sjabloon aan het projectenbureau In sjabloon Startnotitie ook paragraaf opnemen over rapportagemomenten en eventueel een kalender erbij. - Uitvoeringsbegroting (startpunt, ook t.b.v. lopende projecten) - Voorjaarsbericht (overwegend financieel) - Najaarsbericht - Eindejaarsbericht - Jaarverslag - Bijeenkomsten DCO waarin ICT-planning op agenda staat Voordeel: de P.L. kan dan zijn rapportagemomenten, mijlpalen en overlegmomenten met de projectgroep en opdrachtgever afstemmen Projectleider Het project nadert een van te voren vastgesteld rapportagemoment De projectleider bepaalt binnen het project de stand van zaken e.v.t. in overleg met projectgroepleden De projectleider stelt een (concept)-rapportage op Optioneel: (namelijk indien noodzakelijk, of bepaald in projectplan) Projectleider bespreekt stand van zaken met opdrachtgever en/of stuurgroep A. Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 37 - A. Opmerking: Als de projectleider beschikt over een “muteer”-licentie MS-Project en Ge e lic n lic el W en tie Kan deze zelf, rechtstreeks de stand van zaken bijwerken (Niet de basisgegevens). tie Projectleider beschikt (nog) niet over “muteer-licentie”: Projectleider beschikt over “muteer-licentie” - vult sjabloon in - mailt naar SE-INF-PB - Projectleider noteert rapportagedatum - Projectleider werkt projectgegevens bij. Projectenbureau Verwerkt binnen ± 3 dagen de binnengekomen sjablonen in de projectadministratie Projectenbureau - Rappellering naar projectleiders die nog niet hebben bijgewerkt of ingeleverd met CC naar opdrachtgever (in geval van ziekte o.i.d.) B. Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 38 - C. Projectenbureau: - Verzorgt een integrale ontsluiting op binnenweb - Vermeldt de datum en opmerking “CONCEPT” Projectenbureau: - Verwerkt binnengekomen sjablonen in MS-Project - Rappelleert naar Controller over lopende projecten die nog niet hebben bijgewerkt of ingeleverd Projectenbureau: - Verzorgt een integrale ontsluiting op binnenweb - Vermeld datum en omschrijving rapportagemoment Ter bespreking B 3. Te doen na DCO-vergadering: Projectenbureau: a. PB actualiseert projectadministratie b. PB benadert P.L. van projecten die gewijzigd zijn in DCO overleg c. PB wacht op volgend verslag P.L. d. Begeleidingsteam zorgt voor input DCO + vervolg + oplossing - Stelt de volgende personen of afdelingen op de hoogte dat actuele stand van zaken van projecten op het binnenweb staat: - DCO - CS I&A - hoofd SE-INF - hoofd SE-INF-AO Vervolg - CS-I&A : kan gegevens analyseren en advies voor start van nieuwe projecten opstellen - DCO : kan analyseren (problemen / prioriteiten) enz. - SE-INF-AO: kan analyse doen op gevraagde capaciteit Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 39 - Bijlage 4 Voorstel Projectadministratie met toelichting Identificatie Projectnummer Projectnaam Project toelichting Projectresultaat SMART Voor een goede registratie van projecten is het van belang een aantal kenmerken van het project vast teleggen. Zo zijn projecten te onderscheiden en op elkaar af te stemmen. Ieder gebruikt dezelfde kenmerken. Elk project heeft uniek driecijferig nummer van 001 tot en met 999. Een project krijgt een nummer vanaf het moment dat er een startnotitie is en houdt hetzelfde nummer gedurende de hele looptijd, ook als het project langer loopt dan 1 jaar. Het nummer wordt aan een initiatief / project gekoppeld door het Projectenbureau van de afdeling Informatisering van de Servicedienst. Een projectnaam heeft natuurlijk ook een onderscheidende functie, maar er worden vaak fouten gemaakt in de schrijfwijze. Bij de start van het project (goedkeuring startnotitie door DCO) moeten we steeds de zelfde benaming hanteren. De tekst moet kort en pakkend zijn. Liefst al in de "ideefase" in 3PO-overleg vastleggen. Zo’n kort mogelijke heldere beschrijving van het project. Vrije tekst. Wat levert het project uiteindelijk op: wat zijn de eindproducten? Dat kan variëren van de uitkomsten van een onderzoek tot en met de implementatie van een applicatie. Uiteraard kunnen meerdere producten gerealiseerd worden. In ieder geval Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Vrije tekst. MAIT projecttype In feite hetzelfde als hiervoor maar volgens de MAIT – typering. Om projecten ten opzichte van elkaar te kunnen vergelijken, gaat MAIT uit van vaste typering, wat is het (MAIT) resultaat van dit project. Ga op de bijbehorende cel staan. Dan verschijnt heen keuze menu en volg de instructie. Keuze mogelijkheden zijn: Definitiestudie Basisontwerp en aanzet pakketselectie Detailontwerp Realisatie / bouw Implementatie Gebruik en beheer Startnotitie Voor de start van een project is de startnotitie het centrale document, waarin diverse aspecten van het project zijn uitgewerkt. Pas als de startnotitie door het DCO (zie status) is goedgekeurd, kan een project van start gaan. Het standaardformulier voor de startnotitie staat op het Binnenweb Servicedienst/SE Informatisering/nieuws informatisering/MAIT In deze kolom moet je via het keuzemenu kiezen voor Ja of Nee Om inzichtelijk te maken in welke fase het project zich bevindt, is op basis van het ontwikkelingsproces een aantal fasen benoemd. Pas na de goedkeuring van de startnotitie is er formeel pas sprake van een "project". In de fasen daarvoor hebben we echter behoefte aan een aantal andere processtappen. Met het menu moet uit de volgende mogelijkheden de status gekozen worden Idee: eerste bespreking / beschrijving door beoogd projectleider opdrachtgever met de Controller, Informatiemanagementadviseur, IT consultant van het Projectenbureau (driehoeksoverleg) Initiatief: (concept startnotitie in driehoeksoverleg) Wachten op Projectbureau Wachten op architectuurtoets Wachten op DCO Goedgekeurd = PROJECT Afgekeurd Status Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 40 - Prioritering I - thema I – thema per hoofdonderdeel Classificatie MAIT Continuïteit Wettelijk Bestuurlijk Infrastructureel Uitgesteld Om inzicht te krijgen in het belang van een project in vergelijking met andere projecten, zijn criteria vastgelegd. De criteria hebben betrekking op de belang van het ICT project voor de beleids- en I doelstellingen van de organisatie. Dit wordt uitgewerkt op de volgende aspecten. Hieronder zijn drie I - hoofdrubrieken benoemd: Belang voor de realisering van beleidsdoelstellingen Ondersteuning van Processen Infrastructurele voorzieningen Met het keuzemenu is een selectie te maken. De hiervoor benoemde 3 thema's worden in deze kolom verder gerubriceerd: Veiligheid en Handhaving Dienstverlening en Modern Bestuur Onderwijs en Jeugd Economie en Arbeidsmarkt Overige beleidsprogramma's Ontwerpen, inrichten en beheer Openbare Ruimte Werken, inkomen en zorg Vergunningverlening Bestuurlijke Besluitvorming Brandweer Sport Interne dienstverlening Internet Virtueel Kantoor Identiteit en autorisatiemanagement Informatiebeveiliging Basisregistraties DIS P8 Datawarehouses Met het keuzemenu is een selectie te maken. Let op de juiste koppeling van thema en hoofdonderdeel. In MS - project koppeling Thema en Hoofdonderdeel vast opnemen Het belang van het project vanuit MAIT is een eerste selectie in de vaststelling van de prioriteit. Elk project wordt op de hieronder genoemde aspecten bezien. Een project kan voor meer dan één aspecten van belang zijn. Invullen van een of meerdere aspecten C, W, B, I, O. De selectie wordt gemaakt in het driehoeksoverleg. Hier gaat het om projecten die direct invloed hebben op de continuïteit van de bedrijfsvoering. Vaak zijn de projecten technisch van aard, bijvoorbeeld wanneer hardware en software moet worden vervangen. Onder deze categorie vallen projecten die vanwege een wettelijke plicht moeten worden uitgevoerd. Hoewel de prioriteit van wettelijke projecten in principe hoog is, is het belangrijk om bij zulke projecten wel na te gaan, wat de wet nu precies eist. Staat de wet bijvoorbeeld minimumvarianten toe, zijn er expliciet deadlines genoemd voor de invoering of zijn er sancties wanneer niet aan de wettelijke verplichtingen wordt voldaan? Niet direct gekoppeld aan een wettelijke bepaling, maar wel hieronder te verstaan zijn de projecten die horen in het Nationaal Uitvoerings Programma (NUP). Deze projecten zullen als Focusproject moeten worden opgenomen. De projecten die in deze categorie vallen, zijn projecten waaraan een expliciete bestuurlijke opdracht ten grondslag ligt. Het kan gaan om politieke speerpunten die al in het ABC en de begroting zijn vastgelegd. Ook kan de politieke actualiteit plotseling een project noodzakelijk maken. Het project heeft vaak betrekking op activiteiten rond de gemeentebrede Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 41 - Overig Waardering beleidsdoelen en projectrisico Focusproject Akkoord DCO Organisatie en planning Opdrachtgever Projectleider Projectenbureau Dienst I - infrastructuur. Ook hier gaat het vaak om technische projecten, die of lokaal of landelijk worden geïnitieerd (b.v. DigiD). Hier gaat het om dienstspecifieke projecten en projecten die niet onder de categorieën A t/m D geplaatst zijn. Eveneens vastgesteld in het driehoeksoverleg is de waardering van het project vanuit een positionering op de variabelen "waarde van het project voor de beleidsdoelstellingen" en " projectrisico". De waardering wordt uitgedrukt in A, B, C, en D afhankelijk van de positie in het kwadrant, waarbij A staat voor "weinig risico en belangrijke bijdrage voor de beleidsdoelen" en D voor "groot afbreukrisico en minder van belang voor de realisering van beleidsdoelen". Maak met het menu de keuze. Op basis van de hiervoor beschreven afwegingen is een selectie gemaakt van projecten waar het DCO op wil sturen. Keuze Ja of Nee. Datum vaststelling van de startnotitie en eventuele overige besluiten Voor het merendeel behoeven de onderstaande organisatie- en planningsaspecten geen toelichting Er is één opdrachtgever die: De kaders voor het project bepaalt De projectleider ondersteunt In kolom user id opnemen i.p.v. naam (grotere foutkans) De projectleider is de baas over: Het geld De tijd De communicatie De kwaliteit Het resultaat In kolom user id opnemen i.p.v. naam (grotere foutkans) De IT consultants van het Projectenbureau vervullen soms de rol projectleider. Dit m.n. bij grote, gemeentebrede en ingewikkelde projecten. Daarnaast hebben zij een adviesrol. Dat kan variëren van lid van projectgroep tot een praatpaal voor de projectleider. In het keuzemenu zijn de namen van de leden ven het Projectbureau opgenomen. Aan hun naam hebben zij een dienst gekoppeld, waar zij de eerst aanspreekbare contactpersoon van zijn. Zie keuzemenu. Naast de diensten is opgenomen GB: gemeentebreed RG: regionaal Sector Afdeling Kosten Budget Dekking Niet verplicht Niet verplicht Feitelijke bestedingen t.l.v. (project) budget in €. Bedrag opnemen dat beschikbaar is (€). In deze kolom wordt (keuzemenu) aangeven waar financiële dekking is voor het project: ROI, Bedrijfsvoering van de dienst, specifiek projectbudget, subsidie (van derden). Budgetnummer JDE Start project In overleg met Planning en Control nog nader af te spreken. Voor de start en oplevering van het project is niet altijd een exacte datum op te geven, zeker in het begintraject niet. Om die reden hebben we er voor gekozen om een indeling met kwartalen op te nemen. Daarbij kun je aangeven of een project al gestart is vóór 01-01-2009. We gaan niet verder terug dan 2008 eerste kwartaal. Is het project van vóór 0101-2008, houd dan toch 2008 I aan. De oplevering van het project start uiteraard bij 1009 I Daarnaast is er, vanwege de ingevoerde plateauplanning, de mogelijkheid aan te geven of het project in een later jaar zal worden afgerond. In het keuzemenu staan de te kiezen kwartalen als : 2008 I ......2012 Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 42 - IV Oplevering project Uren expertise Servicedienst Oracle JDE Java EDV DIS Dirigent Internet Filenet SB GEO PB COM Inhuur derden Zie start. In overleg met het Projectenbureau kun je aangeven welke specialistische ondersteuning van de Servicedienst nodig is en voor hoeveel uur. Uiteraard is aan het begin van het traject nog niet voldoende inzicht in het verloop van het project en zal de raming globaal zijn. Gaandeweg na overleg met het Projectbureau en de specialisten wordt de raming reëler. In de onderstaande kolommen vul je het aantal geplande uren in. Met de gegevens over gewenste uren per expertise kan het team A&O van de afdeling Informatisering een betere planning maken voor de totaalinzet van alle experts. Naast het gevraagde specialisme staat hierna ook een aantal organisatieonderdelen vermeldt met uitleg van de eventuele bijdrage Uren Uren Uren Uren Uren Uren Uren Uren Team Systeem Beheer. Zie ook hierna onder de kop Control. Is een project afgerond en het betreft b.v. de implementatie van een applicatie, heeft dat gevolg voor het werk van team Systeembeheer. De inbreng van dit team gedurende het project kan belangrijk zijn, zeker bij wat grotere, gemeentebrede systemen. Uren opnemen. Team GEO. Uren opnemen Zie ook hiervoor onder Projectenbureau. In deze kolom staan de uren die de IT - consultant aan het project denkt te besteden Afdeling Communicatie voor advisering over communicatieve aspecten. Uren opnemen Het kan voorkomen dat de benodigde expertise kwalitatief en / of kwantitatief onvoldoende aanwezig is. In dat geval zullen het Projectenbureau en het team A&O bezien of inhuur van derden nodig en mogelijk is. Uren opnemen. Control Rapportage Voor de sturing van de projecten door alle betrokkenen (van projectleider tot het DCO) is periodieke rapportage noodzakelijk. De frequentie van die rapportage hangt samen met het doel ervan en de sturingsbehoefte van de betrokkenen. Daarbij zal rapportage van de projectleider aan de opdrachtgever frequent plaatsvinden. Deze rapportagegegevens moeten tevens de basis vormen voor de rapportage aan andere betrokkenen (b.v. CS/IMA en DCO) of volgens de P&C - cyclus. Geen afzonderlijke rapportagedocument per moment dus, maar slim gebruik van bestaande informatie. Zie standaardformulier Voortgangsrapportage. Vrij tekstveld voor rapportage / opmerkingen (binnen standaarddocument). Met name afwijkingen en oorzaak daarvan. Basis voor rapportage in het kader van de jaarberichten Afzonderlijke documenten Startnotitie, Rapportage, Evaluatie en Beheer. Volgens GOTIK Geld Organisatie Tijd Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 43 - Informatie Kwaliteit Symbolische totaalstatus opnemen: + : verloopt uitstekend 0 : neutraal - : verloopt slecht Evaluatie Beheer In startnotie opnemen dat na afronding project dat aandacht gegeven wordt aan Evaluatie en Beheer (financieel en organisatorisch FTE / contracten derden, licenties) Als een project is opgeleverd moet het, voor het wordt beëindigd, op een aantal aspecten worden geëvalueerd. Zie ook rapportage. Zie standaarddocument projecteindrapport. Is een project afgerond en het betreft b.v. de implementatie van een applicatie, heeft dat gevolg voor het werk van team Systeembeheer. In de evaluatie dient altijd een paragraaf over Systeembeheer te worden opgenomen. Is dit niet van toepassing dan vermelden we dat. Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 44 - Bijlage 5 Begrippenlijst DIO Dienst Informatie Overleg Structureel overleg tussen Diens tController, Informatiemanagement Adviseur en IT Consultant EGEM Het programma EGEM is opgericht door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten). Het programma maakt deel uit van stichting ICTU Uit een onderzoek is gebleken dat er behoefte is aan een organisatie 'voor en door gemeenten'. Op basis van dit onderzoek besloten BZK en de VNG ‘een voorstel uit te (laten) werken om een organisatie op te richten die zich zal bezighouden met het faciliteren van kennisvermeerdering en kennisdeling en het sturen van ICT ontwikkelingen ten behoeve van gemeenten.’ Focuslijst De focuslijst is een deelverzameling van de groslijst ontstaan door initiatieven en projecten te waarderen en prioriteiten toe te kennen De groslijst is een concept ICT portfolioplanning waarop een gros van projecten en initiatieven voorkomen die mogelijk in aanmerking voor uitvoering komen Informatie Management Adviseur: functie bij de afdeling Informatisering van de Concernstaf. Functie bij het projectbureau van de afdeling Informatisering van de Servicedienst Methode van Aanpak ICT projecten Tilburg Groslijst IMA IT Consultant MAIT NUP Plateauplanning Prince2 MAIT is gebaseerd op de bestaande methoden Prince 2 en SDM. MAIT beschrijft tevens de route waarlangs een idee wordt uitgewerkt tot een project en de manier waarop de gemeentebrede ICT programmering tot stand komt. Nationaal UitvoeringsProgramma Betere Dienstverlening en E-Overheid. Met de ondertekening van de akkoordverklaring bij dit Nationaal Uitvoeringsprogramma Betere Dienstverlening en E-overheid worden afspraken gemaakt tussen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen om de potentie van de inmiddels bestaande infrastructuur van de Eoverheid gericht te benutten voor betere dienstverlening. In het NUP worden de voornemens die in de akkoordverklaring verwoord zijn nader uitgewerkt. Zo werken Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen samen aan een optimale dienstverlening aan de samenleving. Daarnaast levert dit programma een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen voor de vermindering van administratieve lasten voor burgers en bedrijven. De essentie van plateauplanning kunt u het beste vergelijken met het beklimmen van een grote berg. Door tijdens de klimtocht op verschillende plateaus basiskampen in te richten kan de top van de berg op gecontroleerde wijze, stap voor stap bereikt worden. Op ieder plateau worden afhankelijk van de omstandigheden (die inmiddels sterk veranderd kunnen zijn) een pas op de plaats gemaakt, de route naar de top opnieuw vastgesteld en het eerst volgende plateau in detail bepaald. PRINCE2 is een Engelse methode, die ontstaan is door het bundelen van praktijk ervaringen (zogenaamde best-practices). PRINCE kwam in 1989 op de markt en is in 1996 verbeterd en uitgebreid tot PRINCE2. PRINCE was primair bedoeld voor ICT -projecten. PRINCE2 is algemener toepasbaar, en wordt in steeds meer sectoren naast de ICT gebruikt. In 1997 is PRINCE2 door Pink Elephant in Nederland geïntroduceerd. Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau - 45 - Prototyping 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Bij het prototyping model wordt in de beginfase een prototype van het te bouwen product gemaakt. Het prototype is een simpelere versie van het uiteindelijke eindproduct. Wanneer de requirements duidelijk zijn verwerkt in het prototype wordt deze eerste fase afgesloten en wordt er verder gegaan met de volgende fases uit het model. Binnen het prototyping model zijn de volgende fasen te onderscheiden: 1.Achterhalen van de requirements met behulp van prototyping. 2.Basisontwerp 3.Technisch ontwerp / detailontwerp 4.Bouw 5.Testen 6.Implementatie 7.Beheer / onderhoud ROI SDM Reserve op Investering van Hardware System Development Methodology (SDM), ofwel Systeem Ontwikkelings Methodologie (Methodiek) is een faseringsmethode Het wordt voornamelijk gebruikt bij projecten voor ontwikkeling van (geautomatiseerde)informatiesystemen. Deze methode is de laatste jaren aan verandering onderhevig omdat de ontwikkeling van de automatisering niet stilstaat. SMART Het SMART principe is management- of pedagogenjargon voor het eenvoudig en eenduidig opstellen en controleren van doelstellingen. Doelstellingen zijn formuleringen van doelen. De letters van SMART staan voor: Specifiek; De doelstelling moet eenduidig zijn Meetbaar; Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt Acceptabel; Gaat de doelgroep en/of management deze doelstelling accepteren Realistisch; De doelstelling moet haalbaar zijn Tijdgebonden; Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn Versie 0.2 20-7-2017 CS, Afdeling Informatiebeleid SE, sector Informatisering/Projectenbureau