Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Auteur Gerjan Drenth Laatst gewijzigd 15 februari 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/80684 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt. Inhoudsopgave Inleiding Verwachtingen Ter inspiratie Verantwoording Planning periodes Planning periode 1 Planning periode 2 Planing periode 3 Planning periode 4 Beoordeling Lesinhoud periode 1 Lesinhoud periode 2 Lesinhoud periode 3 Lesinhoud periode 4 Bronnen Over dit lesmateriaal Pagina 1 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Inleiding Anatomie en fysiologie vormen bij ons samen één vak. Dat is niet voor niets, want ze hebben veel met elkaar te maken. Uit je boek zal je in het begin van de eerste periode leren dat anatomie gaat over de bouw van het lichaam: wat ligt waar, hoe zit dat in elkaar, hoe heten de verschillende onderdelen en met welke termen kan je ze beschrijven? Ook zal je leren dat fysiologie gaat over de werking van het lichaam: wat doet dat deel van het lichaam, hoe zorgt het daarvoor en wat is daarvan het belang in het grote geheel van het organisme mens? Dat laatste is erg belangrijk! We zullen veel verschillende stukjes van het lichaam apart bestuderen die elk een klein stukje van de grote puzzel zijn. Een puzzel met heel veel stukjes. Best een moeilijke puzzel ook. Maar probeer altijd ook naar het voorbeeld, de mens als geheel, te kijken en te denken: waar past dit stukje? Net als bij puzzelen zie je dan al snel verbanden ontstaan en die helpen je om te begrijpen en te onthouden. Dat zal in de loop van het eerste jaar ook gebeuren. In het begin zie je soms misschien door de bomen het bos even niet meer, maar hoe verder je komt hoe duidelijker het plaatje wordt, hoe meer alles in elkaar valt, net als bij het puzzelen. Dus geef de moed niet op, besef dat het totaalplaatje later duidelijker wordt en natuurlijk kan je altijd je klasgenoten en je docent vragen om je verder te helpen als het even moeilijk wordt! Daarbij is het bij Anatomie en fysiologie wel echt noodzakelijk dat je meteen vanaf week 1 van de periode begint met leren en niet pas een week voor de toets. Daarmee zou je het jezelf onnodig zwaar maken. Verwachtingen We verwachten van je dat je nieuwsgierig bent en veel vragen stelt We verwachten van je dat je je boek Anatomie en fysiologie en opdrachten die je eventueel moest maken voor die les bij je hebt We verwachten dat je voor iedere les: In de WIKI bekijkt / bestudeert / doet wat er staat bij Ter inspiratie en bij Voorbereiding op de les Op zijn minst even kijkt naar het hoofdstuk van het boek dat op de planning staat We verwachten van je dat je actief meedoet in de les We verwachten van je dat je al vóór de volgende les de lesstof van een les begint te leren Ter inspiratie Om in de stemming te komen: Beelden over ontstaan en groei van een baby kn.nu/ww.9f2e61b (youtube.com) 3D simulatie van een reis door het lichaam kn.nu/ww.a92299e (youtube.com) Pagina 2 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 En als je de tijd hebt en een beetje Engels verstaat: Inside the living body kn.nu/ww.c09267d (youtube.com) Pagina 3 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Verantwoording De kennislijn Anatomie en fysiologie draagt in het eerst jaar met name bij aan: Kerntaak: B1-K1: Bieden van zorg en begeleiding in het verpleegkundig proces B-K1-W2: Onderkent dreigende of bestaande gezondheidsproblemen B1-K1-W7: Geeft voorlichting, advies en instructie Pagina 4 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Planning periodes Planning periode 1 Planning leerperiode 1 Periode 1 Week 1 Les AF1.1 Onderwerp en hoofdstuk boek Anatomie en fysiologie MBO niveau 4 Introductie Thema: een goed begin… Kennismaken met Anatomie en fysiologie 1 Anatomie en Fysiologie 1.1 Begripsomschrijvingen Week 2 1.2 Onderzoeksmethoden Les AF1.2 2 Dit boek 2.1 Opbouw 2.2 Hoe bestudeer je dit boek? 2.3 Waarom moet je zoveel van het menselijk lichaam weten? Thema: De Mens: één geheel 11 Orgaanstelsels 11.1 Organisatieniveaus 11.2 De orgaanstelsels en hun functies Week 3 Les AF1.3 12 Topografie 12.1 De anatomische houding 12.2 Doorsneden en lichaamsvlakken 12.3 Plaatsaanduidingen 12.4 Richtingsaanduidingen 12.5 Indeling in hoofd, romp en ledematen 12.6 Lichaamsholten en -vliezen Thema: Huid 24 Bouw en functie van de huid 24.1 Functies van de huid 24.2 Bouw van de huid Week 4 Les AF1.4 24.2.1 Opperhuid 24.2 Lederhuid 24.2.3 Onderhuids bindweefsel 24.2.4 Bijzondere huidstructuren Haren Nagels Talgklieren Zweetklieren Thema: Weefsels 7 Dekweefsel Pagina 5 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Thema: Huid 24 Bouw en functie van de huid Week 5 Les AF1.5 24.3 Doorbloeding van de huid 25 Temperatuurregulatie door de huid 25.1 Lichaamstemperatuur 25.2 Warmteproductie en warmteoverdracht 25.3 Regulatie Thema 5: Bloedsomloop Week 6 17 Afweer Les AF1.6 17.1 Aspecifieke afweer 17.2 Specifieke afweer Week 7 Thema 6: Voeding en vertering Les AF1.7 18 Voedingsstoffen Thema 6: Voeding en vertering 19 Spijsverteringsorganen Week 8 Les AF1.8 19.1 Algemene bouw van de wand 19.2 Mondholte 19.3 Keelholte 19.4 Slokdarm 19.5 Maag Thema 6: Voeding en vertering 19 Spijsverteringsorganen 19.6 Dunne darm Week 9 19.7 Alvleesklier 19.8 Lever en galblaas 19.9 Dikke darm 19.10 Buikvlies en buikholte Week 10 Toets 1 Planning periode 2 Anatomie en fysiologie LP 2 De A+F sluit zo veel mogelijke aan bij de vaardighedenlijn Persoonlijke verzorging. 2 lesuren/week Week Onderwerp Paragraaf boek: Anatomie en fysiologie MBO Uitg. ThiemeMeulenhoff Thema 13 Stevigheid en beweging: Inleiding 34 Skelet 34.1 Functies van het skelet 1 Skelet 34.2 Botten 34.2.1 Bouw van het bot 34.2.2 Botafbraak en botopbouw 34 .2.3 Indeling van botten Pagina 6 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 34.3 Botverbindingen. 2 Botverbindingen 34.3.1 Bindweefselverbindingen 34.3.2 Kraakbeenverbindingen 34.3.3 Gewrichten 35 Spieren: Inleiding 35.1 Functies van skeletspieren 3 Spieren 35.2 Bouw en werking van de skeletspier 35.2.1 Actine en myosine 35.2.2 Bewegen 14 Bloedvaten: Inleiding 4 14.1 Bouw en functie van bloedvaten, incl. 14.1.2 Bloedvaten 14.2 Topografie van de bloedvaten, incl. 14.2.1 t/ 14.3 Bloeddruk in het bloedvatenstelsel, incl. 14. Thema 5 Bloedsomloop: Inleiding 5 13 Hart: Inleiding Het hart 13.1 Ligging en bouw van het hart, incl. 13.1.1, 1 13.1.3 tot Boezem-kamerkleppen en 13.1.4 t 13.2 Functie van het hart 6 Functie van het hart 13.2.1 Hartcyclus 13.2.2. Bloeddruk van het hart 13.3 Doorbloeding van de hartspier Thema 7 Uitscheiding: Inleiding 20 Nieren en urinewegen: Inleiding 20.1 Nieren 7 Nieren 20.1.1 Ligging van de nieren 20.1.2 Bouw van de nier 20.2 Functionele niereenheden 20.3 Doorbloeding van de nier 20.4 Urine 8 Urinewegen 9 Herhalen en toetsvoorbereiding 10 Toets AF LP2 20.5 Urinewegen, inclusief 2.5.1 t/m 20.5.4 Inhoud van de weken 1 t/m 8 Planing periode 3 Anatomie en fysiologie LP3 COHORT 2016 De A+F sluit zo veel mogelijke aan bij de onderwerpen uit de vaardighedenlijn. 1 lesuur/week Week Pagina 7 Onderwerp Paragraaf boek: Anatomie en fysiologie MBO Uitg. ThiemeMeulenhoff Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 19 Spijsverteringsorganen: Inleiding 19.1 Algemene bouw van de wand 1/2 Spijsverteringsorganen 19.2.2 onderdeel - Speekselklieren 19.2.3 Speeksel 19.2.4 Kauwen en slikken 19.3 Keelholte 19.4 Slokdarm 3/4 Spijsverteringsorganen 19.5 Maag 16.6 Dunne darm 19.9 Dikke darm 19.10 Buikvlies en buikholte 18 Voedingsstoffen: Inleiding 18.1 Suikers, inclusief 18.1.1 en 18.1.2 5/6 18.2 Vetten, inclusief 18.2.1 en 18.2.2 Voedingsstoffen 18.3 Eiwitten, inclusief 18.3.1 en 18.3.2 18.4 Mineralen 18.5 Vitaminen 7/8 Alvleesklier, Lever en galblaas 19.7 Alvleesklier 19.8 Lever en galblaas, inclusief 19.8.1 t/m 19.8. 9 Herhaling op verzoek Inhoud van de onderdelen uit deze periode 10 Toetsweek LET OP: AF-toets pas in LP4 in combinatie met skills theorie! Planning periode 4 Pagina 8 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Beoordeling Van Anatomie en fysiologie krijg je per leerperiode een toets. We zullen in de lessen al regelmatig oefentoetsjes doen. We spreken in de les af wanneer en over welke hoofdstukken. De oefentoetsen tellen niet, de periode toets wél mee voor je voortgang. Zie daarvoor ook het STOER. Pagina 9 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Lesinhoud periode 1 Week 1 en 2: Kennismaken met anatomie en fysiologie kn.nu/ww.9f23924 (maken.wikiwijs.nl) Thema 1, Een goed begin... Inleiding op het vak Anatomie en fysiologie Week 3: De mens: één geheel kn.nu/ww.0d21d48 (maken.wikiwijs.nl) Thema 4, Orgaanstelsels en topografie Week 4 en 5: Huid kn.nu/ww.052bf0e (maken.wikiwijs.nl) Thema 9 Week 6: Afweer kn.nu/ww.7b02a50 (maken.wikiwijs.nl) Thema 5, bloedsomloop Week 7 en 8: Voeding en vertering kn.nu/ww.e0af095 (maken.wikiwijs.nl) Thema 6 Pagina 10 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Lesinhoud periode 2 Week 4: Bloedvaten Week 4: Bloedvaten kn.nu/ww.fb9ef25 (maken.wikiwijs.nl) Anatomie en fysiologie thema 5 bloedsomloop H14 Week 5 en 6: Het hart kn.nu/ww.63a46a7 (maken.wikiwijs.nl) Anatomie Week 7 en 8: Nieren en urinewegen kn.nu/ww.703f9de (maken.wikiwijs.nl) Anatomie en Fysiologie Thema 7 H20 Pagina 11 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Lesinhoud periode 3 Planning periode 3 Groningen en Winschoten kn.nu/ww.f5beb30 (maken.wikiwijs.nl) Fulltimestage cohort 2016 Pagina 12 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Lesinhoud periode 4 Pagina 13 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Bronnen Grégoire, L., Trompert, R., van Straaten-Huygen, A., (2015) Anatomie en fysiologie, Amersfoort: ThiemeMeulenhoff Begrippenlijst van ThiemeMeulenhoff kn.nu/ww.898cc74 (google.nl) Lijst van begrippen uit het register van het boek met verklaring om snel een begrip op te kunnen zoeken. Pagina 14 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Gerjan Drenth Laatst gewijzigd 15 februari 2017 om 12:15 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Beelden over ontstaan en groei van een baby https://www.youtube.com/watch?v=6TO487ufA1o 3D simulatie van een reis door het lichaam https://www.youtube.com/watch?v=eXQgPCsd83c Inside the living body https://www.youtube.com/watch?v=HBIYwiktPsQ Week 1 en 2: Kennismaken ...et anatomie en fysiologie http://maken.wikiwijs.nl/80681/Kennismaken_met_Anatomie_en_fysiologie Week 3: De mens: één geheel http://maken.wikiwijs.nl/81175/De_mens____n_geheel Week 4 en 5: Huid http://maken.wikiwijs.nl/81200/Huid Week 6: Afweer http://maken.wikiwijs.nl/83570/Afweer Pagina 15 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1 Bron Week 7 en 8: Voeding en vertering http://maken.wikiwijs.nl/83569/Voeding_en_vertering Week 4: Bloedvaten http://maken.wikiwijs.nl/89101/Bloedvaten Week 5 en 6: Het hart http://maken.wikiwijs.nl/87255/Het_hart Week 7 en 8: Nieren en urinewegen http://maken.wikiwijs.nl/87252/Uitscheiding Planning periode 3 Groningen en Winschoten http://maken.wikiwijs.nl/96671/Planning_periode_3_Groningen Begrippenlijst van ThiemeMeulenhoff https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0ahUKEwji8Jiu4drNAhUBsywKHWfhDlMQF en-welzijn%2Fvakuitgaven-zorg%2F~%2Fmedia%2FA56296CFD01646F88341DD95F4BC6EEA.ashx&usg=AFQjCNH Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Assen Groningen Winschoten, TeamVerpleegkunde. (2016). sjabloon vak/leerlijn. https://maken.wikiwijs.nl/77421/sjabloon_vak_leerlijn Pagina 16 Kennislijn Anatomie en fysiologie leerjaar 1