En de toekomstbestendige oplossing is

OPINIE
B O E R D E R I J VA N D A A G V R I J D A G 2 5 N O V E M B E R 2 0 1 6 PA G I N A 1 3
En de toekomstbestendige oplossing is:
natuurinclusieve landbouw
OPINIE
De vergoeding voor het realiseren
van de natuurpakketten is
gebaseerd op het verlies aan
productie, terwijl op de rest van
het bedrijf wordt ingezet op
productieverhoging om uit de
kosten te komen. Dat is
voortborduren op een concept
dat duidelijk zijn langste tijd heeft
gehad.
DOOR JAN WILLEM ERISMAN EN BEN KOKS
Doordacht verdienmodel
Wij willen daarom natuurinclusieve
landbouw voorstellen als een vorm van
duurzame landbouw die de basis is
voor een veerkrachtig voedselsysteem,
die gebruik maakt van de natuur en
biodiversiteit binnen de grenzen van
een gezonde leefomgeving en waaraan
een doordacht verdienmodel is gekoppeld.
Het grote verschil is dat bij deze invulling van natuurinclusieve landbouw
de natuurlijke processen de basis vor-
FOTO: RENÉ DEN ENGELSMAN
D
e landbouw verkeert in een crisis. Er moet wat gebeuren om
onze voedselproductie toekomstbestendig te maken. De oplossing die
steeds vaker genoemd wordt, is natuurinclusieve landbouw. De Rijksnatuurvisie uit 2014 noemt natuurinclusieve
landbouw ‘een manier van voedselproductie die op economische wijze en tot
wederzijds voordeel is verweven met
natuur’. In de praktijk wordt dit bijvoorbeeld vertaald in het aanleggen
van akkerranden, natuurelementen en
het gebruik van vanggewassen. De vergoeding voor het realiseren van de pakketten is gebaseerd op het verlies aan
productie, terwijl op de rest van het bedrijf wordt ingezet op productieverhoging om uit de kosten te komen. Van
een echte systeemverandering is geen
sprake. Wij zien dit als voortborduren
op een concept dat duidelijk zijn langste tijd heeft gehad.
Schuin talud met randjes kruiden en andere planten ten behoeve van weidevogels.
men voor het gehele productiesysteem. Dit begint bij een gezonde bodem
met goede organische stofopbouw, goede doorworteling en een gesloten mineralenkringloop. De agrobiodiversiteit
in de bodem wordt ondersteund door
We beginnen met het
herstellen van de
boer-burgerrelatie
landschapselementen die een functie
hebben in biologische plaagbestrijding
of het leveren van bijenvoedsel. Ze vormen ook de habitat voor diverse soorten insecten, vogels en andere dieren
en planten. Zo richt je een landbouwbe-
drijf in waarbij het produceren van
voedsel en het bevorderen van flora en
fauna zoals de akker- en weidevogels
hand in hand gaan.
Natuurinclusieve landbouw kan alleen in praktijk gebracht worden als
die is gekoppeld aan een gezond verdienmodel voor de boer en de voedselketen. Wij stellen voor om hier het in
Nederland ontwikkelde coöperatiemodel voor te gebruiken. Regionale coöperaties waar boer, burger, waterschap,
provincie, gemeente en bedrijfsleven
aan deelnemen met als doel een gebied
natuurinclusief te beheren en regiospecifieke verdienmodellen te introduceren. We beginnen dan bij het herstellen van de boer-burgerrelatie door directe levering van producten, beheer
van het landschap en leefomgevings- en
waterkwaliteit. Export van kwaliteitsproducten in plaats van bulkproducten
moet leiden tot hogere marges. Uiteindelijk zal ook de consument een eerlijke prijs betalen, een prijs waarin ook
zachte maatschappelijke waarden zoals
biodiversiteit en landschap zijn verdisconteerd. Nu betaalt de consument die
indirect via de belastingen.
Inderdaad kan natuurinclusieve
landbouw op deze manier een oplossing zijn voor complexe problemen in
de landbouw en leiden tot een transitie
naar een echt duurzame landbouw.
❏ Jan Willem Erisman is directeur van het
Louis Bolk Instituut en hoogleraar Integrale stikstofstudies aan de VU. Ben Koks
is directeur Werkgroep Grauwe Kiekendief.