klik hier - Jonge Kerk Roermond

Overweging 20 sept 2015
Diny Lammers
Toen we een maand geleden van een zorgeloze vakantie in Engeland thuis kwamen en ik de stapel
kranten globaal wilde doornemen, werd ik overdonderd door de levensgrote aangrijpende beelden,
op elke voorpagina: migranten die via alle mogelijke wegen Europa wilden binnenkomen, op zoek
naar veiligheid en een redelijk bestaan. Op de volgende pagina’s oeverloze discussies over grenzen,
over politieke aanpak of opvang?, en waar dan en hoeveel . (en u weet : dat is zo doorgegaan tot op
de dag van vandaag…
Moet dit ons thema worden in de vredesweek dacht ik. Hoe dan? Ik begon te lezen, maar gaf het op,
moedeloos, machteloos en wanhopig .
En toen kwam de verwachte post van PAX, de grootste Nederlandse vredesbeweging , waarin Pax
Christi en IKV al 8 jaar samenwerken. Hun thema voor dit jaar sprak me wel aan: Vrede verbindt.
Dat klonk mooi.
Maar in de schriftlezing die we net hoorden , is vrede meer een façade, een valse vrede want
zonder recht of gerechtigheid. Omdat Naboth zijn wijngaard weigert te verkopen aan koning Achab,
die zijn territorium wil uitbreiden en de wijngaard wil laten omploegen tot een moestuin, wordt
Naboth uit de weg geruimd. Wijngaard en moestuin… het beloofde land wordt in Israëls verhalen
vaak als een wijngaard afgeschilderd, waarin de mensen het leven als een geschenk van god zien. De
grond is hun erfdeel, onvervreemdbaar, waar je dus niet zo maar handel mee kunt drijven. De
moestuin staat voor een land zoals het droge Egypte waar de mensen los van de hemelse eigenaar
voor zichzelf zijn begonnen, zo anders dan het vruchtbare beloofde land..
Izebel, de Fenicische koningin, niet op de hoogte gebracht van de Thora, beschouwt Naboths
weigering als een ongehoorde brutaliteit. Zij zal die wel eens even aanpakken : voor haar is er geen
verschil tussen heiligschennis en majesteitsschennis, de koning heeft immers goddelijke macht? Ze
organiseert een schijnproces tegen Naboth, die de god van zijn vaderen trouw blijft, en zich verzet
tegen de macht van deze koning; en binnen de corrupte rechtspraak van het land wordt Naboth ter
dood veroordeeld, gestenigd.
En daarna zegt ze ook nog eens tegen Achab: sta nu eens op , ga en beërf het land , neem in bezit
wat Naboth je weigerde voor geld te geven . Hiermee gebruikt ze woorden eens gesproken door de
Eeuwige tot de armen, de slaven die aan de tirannie van Egypte ontkwamen en de Jordaan
overtrokken om het beloofde land te beërven.
Maar het bloed van Naboth schreeuwt om recht en het is de profeet Elia die de confrontatie aangaat
met de zich almachtig wanende koning Achab en hij zegt hem het oordeel van de Eeuwige aan.
Omdat Achab boete doet en berouw toont, zal het onheil over zijn koningshuis uitgesteld worden
tot dat van zijn zoon.
Maar intussen had een kleine boer het afgelegd tegen het grootkapitaal.
Dit verhaal speelt zo’n 8 eeuwen voor onze jaartelling. En nu? Het onrecht van landjepik en
grondonteigening is nog zó actueel.
Ik las over het land van Angela Martins en 52 andere Braziliaanse families dat werd ingepikt. Een
grote fabrikant uit Brazilië verbouwt nu suiker op hun akkers. Zij verloren hun grond, huis en voedsel.
Angela vecht voor haar landrechten.
In rap tempo worden de Afrikaanse bodemschatten waar China een groot gebrek aan heeft,
gedolven en geëxporteerd. En de dorpelingen? Die zijn hun land kwijt en corrupte leiders
steken het geld van die uitverkoop in hun zak..
En hebt u ook bericht gekregen over de landroof in Nigeria waar een bekende
palmoliegigant lokale boeren van hun akkers heeft verdreven en waar een bekende
Nederlandse bank in investeert?
Dan komt Pax met een ander voorbeeld , dat even lijkt op de situatie van Achab en Naboth:
De ‘wijngaard’ van Daher Nasser, in de buurt van Bethlehem . Die kocht hij in 1916 en zijn familie
bewerkt het land sindsdien. In 1991 verklaart de Israëlische regering het land tot land van de staat
Israël. De familie Nasser vecht deze claim aan bij het hof en sindsdien probeert de regering van alles
om hen weg te krijgen, zelfs een open cheque, die hebben ze afgeslagen met de woorden: je
verkoopt je moeder toch niet. Ondanks alle intimidaties, juridische, fysieke en financiële druk, heeft
de familie stand gehouden, ook toen 1500 fruitbomen in alle vroegte door het Israëlische leger
werden vernietigd.
En: ze hebben van hun land een proeftuin van geweldloosheid gemaakt, Tent of Nations. Met wind
en zonne-energie proberen ze er een duurzaam project van te maken, en ze helpen andere
Palestijnse boeren in hun strijd om het land. Ook theoloog Bram Grandia was daar en vertelt er
over, diep onder de indruk van deze heilzame ervaring, met hun vrolijke vasthoudendheid laten ze
zich letterlijk niet uit het veld slaan. Hun vrede verbindt echt, zegt hij en werkt aanstekelijk. Op een
grote steen bij het begin van hun land staat: wij weigeren vijanden te zijn.
Voor een vrede die verbindt, zijn bruggenbouwers nodig… PAX heeft een aantal van hen in het licht
gezet, ook om door ons gesteund te worden. In de Vredeskrant, er liggen enkele exemplaren
achterin, kunt u uitgebreid over hen lezen.
Ik noem slechts één voorbeeld: Olena uit Oekraïne, zij gelooft heilig in het gesprek, dat blijven
aangaan over gemeenschappelijke waarden, dat is voor haar de enige manier voor de mensen in
Oekraïne om vredig samen te leven.
Wie van ons zich met Olena wil verbinden, kan haar deze kaart sturen. Ze liggen achter in de kerk.
Pax zorgt dat zij die krijgt.
Wat kunnen wij doen om iets van onze machteloosheid bij alle schrijnende beelden weg te werken:
niet weg kijken, onze tijd geven, een donatie doen , over onze eigen grens heen stappen en iemand
uitnodigen of bezoeken, met iemand gaan wandelen, wegwijs maken, of de tafel delen, een dialoog
aangaan, en die kans krijgen we, zeker als binnenkort ook in en buiten Roermond vluchtelingen
gastvrij worden opgevangen.
Dat wij vindingrijk de kleinste kansen leren benutten om vrede te stichten en recht te
doen
opdat bij alles wat ook gebeurt onze ogen open gaan voor die flitsen van een nieuwe
wereld.