1. Kwartiermaken Kwartiermaken voor mensen met een psychische kwetsbaarheid PsycEvent – Duffel – 7 mei 2015 1 Inhoudstafel 1. Kwartiermaken ?? 2. Hoeveel plaats is er nodig 3. Hoe moet de plek eruit zien 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? 1. Juridisch niet 2. Praktisch wel 1. Voorbeelden maatschappij 2. Voorbeelden huisvesting 3. Voorbeelden werk 4. Voorbeelden zorg 5. En U ? 2 2. Hoeveel plaats is er nodig ? Mensen met een psychische kwetsbaarheid Over wie hebben we het ? ⇒ Mensen met een psychiatrische diagnose ? ⇒ Mensen die psychotrope medicatie nemen? ⇒ Mensen met werkverlet omdat ze zich niet goed voelen? ⇒ Mensen die geconfronteerd worden met ernstige levensgebeurtenissen? ⇒ ????? ⇒ Wel allen (tijdelijk) verminderd functioneren ! 2. Hoeveel plaats is er nodig ? • Gezondheidsenquête 2013 – 32% voelt zich psychisch onwel – 30% heeft tijdens zijn leven een psychische stoornis (DSM-diagnose) – 10% rapporteert het afgelopen jaar een psychische stoornis – 20% heeft de afgelopen weken psychofarmaca gebruikt, voornamelijk antidepressiva en slaapmiddelen • 6% van de Vlamingen (=385.000) is in zorg wegens psychische stoornissen • 1,5% van de Vlamingen ( = 96.000) kampt met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA) 4 2. Hoeveel plaats is er nodig ? • RIZIV – medicatie (2013) – (B) 1.160.924 mensen slikten antidepressiva (=12,7%) – Psychofarmaca: • Huisartsen: 101 ddd / 1000 inwoners /dag = 367 mio • Psychiaters : 21 ddd /1000 inwoners/dag = 107 mio 5 2. Hoeveel plaats is er nodig ? • Suïcide in Vlaanderen (2012) – 1114 geslaagde zelfdodingen = 17,5 suïcides per 100.000 inwoners = 3 per dag – 10.055 geschatte suïcidepogingen = 28 per dag 6 2. Hoeveel plaats is er nodig ? • Arbeidsongeschiktheid - invaliditeit (RIZIV - 2013 ) – 27% van ziekteverzuim > 15 dagen wegens psychisch probleem – 104.000 mensen met invaliditeit om psychische redenen op een totaal van 299.500 – 20% van de nieuwe aanvragen tot invaliditeitsuitkering is psychisch veroorzaakt • stijging aandeel GGZ over laatste 10 jaar met 6% per jaar • Werkloosheid: – 18% van mensen met GGZ-probleem versus 8% totale bevolking 7 3. Hoe moet de plek er uit zien (1) ? VS 8 3. Hoe moet de plek er uit zien (2) ? • Een plek waar men mag hervallen en opnieuw kan opstaan Versus 9 3. Hoe moet de plek er uit zien (3) ? • Een plek waar kunnen =/= doen • Een plek waar men aangesproken wordt op zijn kwaliteiten (ondanks de beperkingen) 10 3. Hoe moet de plek er uit zien (4) ? Een plek waar men sociaal /relationeel /financieel kwetsbaar mag zijn en waar men niet aan zijn lot wordt overgelaten 11 3. Hoe moet de plek er uit zien (4) ? Een plek waar men sociaal /relationeel /financieel kwetsbaar mag zijn en waar men niet aan zijn lot wordt overgelaten 12 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Juridisch niet Gelijkheid voor de Belgische grondwet: – Onafhankelijk van geslacht: mannen, vrouwen – Onafhankelijk van ideologie of filosofie – Onafhankelijk van status • Ziekte als status ? Geen weet van wetgeving die mensen met GGZkwetsbaarheid gericht discrimineert 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Geen doelgerichte discriminatie MAAR TOCH … (onder invloed van ziekte) bestempeld als arme, langdurig werkloze, persoon met een handicap, leefloner, invalide, ….crimineel, arbeidsgehandicapte, niet-toeleidbaar, brokkenmaker, overlastbezorger, roker, luiaard, niet-gemotiveerd, profiteur, …” 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: maatschappelijk Gelet op langdurige GGZ-problematieken: veelal een vervangingsinkomen Voor alleenstaanden: Bron / stelsel Minimumloon Werkloosheid (>1jr) 40J Leefloon Invaliditeit Inkomensvervangende tegemoetkoming Pensioen Armoedegrens België 2010 Integratietegemoetkoming Cat 1 Cat 2 Cat 3 Cat 4 Cat 5 Recht op verhoogde tegemoetkoming Bedrag per maand 1.559,39 € 935,40 € 1.379,0 € 817,36 € 857,66 € 1.500,4 € 817,78 € Opmerkingen Bruto / belastbaar Minimum /belastbaar Maximum/belastbaar Niet belastbaar Minimum Maximum 1.011,70 € IGO/minimum 1000,00 € 95,73 € 326,21 € 521,24 € 759,39 € 861,47 € 16.965,47 €op jaarbasis = Afgerond 1.413,79 € op maandbasis Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: maatschappelijk Gelet op langdurige GGZ-problematieken: veelal een vervangingsinkomen Voor alleenstaanden: Bron / stelsel Minimumloon Werkloosheid (>1jr) 40J Leefloon Invaliditeit Inkomensvervangende tegemoetkoming Pensioen Armoedegrens België 2010 Integratietegemoetkoming Cat 1 Cat 2 Cat 3 Cat 4 Cat 5 Recht op verhoogde tegemoetkoming Bedrag per maand 1.559,39 € 935,40 € 1.379,0 € 817,36 € 857,66 € 1.500,4 € 817,78 € Opmerkingen Bruto / belastbaar Minimum /belastbaar Maximum/belastbaar Niet belastbaar Minimum Maximum 1.011,70 € IGO/minimum 1000,00 € 95,73 € 326,21 € 521,24 € 759,39 € 861,47 € 16.965,47 €op jaarbasis = Afgerond 1.413,79 € op maandbasis Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar Deels belastbaar 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: maatschappelijk Gevolgen van vervangingsinkomens (VRIND-indicatoren, 2013) Laag inkomen = - Minder deelname aan cultuur - Minder deelname aan sport tenzij individuele sporten - Minder deelname aan verenigingen - Minder gebruik van Internet - Minder sociale contacten Is dit een heilzame plek in de maatschappij? 18 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen Verminderd functioneren Vervangingsinkomen Beperkte financiële draagkracht Hoofdzakelijk aangewezen op huurmarkt 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 1. Private huurmarkt (1) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 1. Private huurmarkt (2) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 1. Private huurmarkt (3) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 1. Private huurmarkt (4) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 1. Private huurmarkt (5) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 2. Private huurmarkt via IMMOBILIENKANTOOR 350 € 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 3. Sociale huurmarkt via sociale huisvestingsmaatschappij/ verhuurkantoren (1) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: wonen 3. Sociale huurmarkt via sociale huisvestingsmaatschappij/ verhuurkantoren (2) 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: Werk: Verhaal van Frank Eénmaal Statuut arbeidsongeschiktheid / invaliditeit: => gedwongen niets doen Geen toegang tot - Vrijwillige werkloosheid Opleidingsprogramma’s Uitzendarbeid Trajectbegeleiding Stages Supported employment Ondersteuning arbeid Vlaams Fonds Beschutte werkplaats Sociale werkplaats Arbeidszorg in sociale werkplaats 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: Werk • Gat in CV => geen aanwerving • Inactiviteitsvallen • Pas ondersteuning na geruime tijd werkloosheid 29 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: Werk Begeleiding stopt bij ondertekenen van arbeidscontract 30 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: Zorg • Is onze zorg aangepast : Medicatie of praten: weinig alternatieven • Is onze zorg effectief: Mensen met een psychische kwetsbaarheid leven gemiddeld 15 jaar korter. • Is onze zorg toegankelijk ? – 1/3 van de mensen met psychische problemen zocht een professionele hulpverlener (27% huisarts en 15% bij GGZ-hulpverlener). Van deze kreeg ¼ geen behandeling – 26% van de mensen geeft aan dat ze hun gezondheidsuitgaven moeilijk kunnen inpassen binnen hun beschikbaar gezinsbudget (oplopend tot 53% voor de laagstverdieners) – 8% van de mensen heeft tijdens de laatste 12 maanden gezondheidszorg uitgesteld om financiële redenen 31 4. Worden mensen met een psychische kwetsbaarheid dan uitgesloten? Voorbeelden: Zorg 32 5. En U ? • Hoe gastvrij bent u: – Als verhuurder – Als werkgever – Als zorgverlener – Als buur – Als lid van een vereniging, club – Als gast hier vanavond 33 5. En U ? https://www.youtube.com/watch?v=I-0_kVhQw2I