Commissie voor algemene bestuurlijke aangelegenheden Datum commissievergadering: -DIS-stuknummer Secretaris Doorkiesnummer Behandelend ambtenaar Dienst/afdeling Nummer commissiestuk Status Datum Bijlagen : : : : : : : : : : : : 793592 ing. A.J. Brul 073 6812057 D. Kocken-Ouwens REW/EBZ ABA-0285 ter advisering ter bespreking ter kennisneming ter vaststelling 30 oktober 2001 1 Onderwerp: Brochure Financiën Noord-Brabantse gemeenten op hoofdlijnen 2001. Voorstel aan commissie: Brochure ter informatie. Eventuele nadere opmerkingen: De indeling van de brochure is zoveel mogelijk gelijk gehouden aan de brochure van vorig jaar en bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding en belangrijkste conclusies 2. Relatie provincie met de gemeentefinanciën 3. Actuele ontwikkelingen op het terrein van de financiën van de gemeenten 4. Financiële positie van de Noord-Brabantse gemeenten 5. Lokale lastendruk Overeenkomstig het door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant genomen besluit, namens deze, ing. A.J. Brul, secretaris Commissie voor algemene bestuurlijke aangelegenheden Bijlage: 1. Brochure Notitie ten behoeve van de commissie voor algemene bestuurlijke aangelegenheden inzake brochure Financiën Noord-Brabantse gemeenten op hoofdlijnen 2001. Gelet op de gebleken behoefte is daarnaast het overzicht van provinciale en door de provincie beheerde subsidie- en bijdrageregelingen gehandhaafd. Hierin is van elke regeling een korte beschrijving en de naam van de contactpersoon vermeld. Dit overzicht is in samenwerking met alle provinciale beleidsvelden tot stand gekomen zodat (nagenoeg) zekerheid is over de compleetheid van het overzicht. In hoofdstuk 2 wordt aandacht geschonken aan de relatie van de provincie met de gemeentefinanciën. Daarbij gaan wij onder meer in op het zogenaamde diagnoserapport gemeenten en de mogelijkheid om gemeenten met elkaar te vergelijken (benchmarking). Ook wordt in dit hoofdstuk ingegaan op het nieuwe minimumbeleidskader toezicht voor alle 13 toezichthouders. Bij de actuele ontwikkelingen in hoofdstuk 3 is uitvoerig ingegaan op de vele veranderingen en ontwikkelingen op het gebied van de gemeentefinanciën zoals de voorgestelde wijzigingen van de Gemeentewet en de comptabiliteitsvoorschriften, als gevolg van enerzijds het onderzoek naar de “eigenheid” van gemeenten en anderzijds als uitvloeisel van de voorstellen van de staatscommissie dualisme. Aan de financiële positie en de lokale lasten van de gemeenten zoals die is gebleken uit de gemeentebegrotingen 2001 is ruim aandacht besteed in respectievelijk hoofdstuk 4 en 5 van deze brochure. Ten aanzien van de financiële positie kunnen de volgende conclusies worden gegeven. In Noord-Brabant blijft de gemiddelde financiële positie van de gemeenten onder druk staan. Ondanks de forse accressen van het Gemeentefonds voor de jaren 2000 en 2001 nam de ruimte op de begroting niet toe. Als belangrijkste oorzaken kunnen worden genoemd: tegenvallende effecten van de herverdeling uit het Gemeentefonds; uitbreiding en intensivering van het gemeentelijk takenpakket, met name op het terrein van milieu, onderwijs, sociale voorzieningen, maatschappelijke zorg en volksgezondheid; bestuurlijke en ambtelijke (bedrijfs)processen die voor verbetering vatbaar zijn en gemeenten met personele c.q. organisatieproblemen. Evenals in voorgaande jaren zijn de gemeenten er uiteindelijk in het algemeen toch in geslaagd reëel sluitende begrotingen in te dienen als gevolg van de meevallende effecten van de septembercirculaire. Bij een aantal gemeenten hebben Gedeputeerde Staten echter pas nadat nieuwe dekkingsmiddelen waren aangedragen of bezuinigingsmaatregelen waren genomen, met de begroting kunnen instemmen. Dit heeft ertoe geleid dat voor het begrotingsjaar 2001 61 gemeenten onder repressief toezicht vallen en 9 gemeenten onder preventief toezicht waarvan 4 wegens termijnoverschrijding. -2-