Pancreasenzympreparaten

Het gebruik van
pancreasenzympreparaten
Omdat uw alvleesklier te weinig pancreasenzymen aanmaakt, heeft uw arts u
aangeraden om pancreasenzympreparaten te gaan gebruiken. In deze folder
leest u meer over het gebruik van deze preparaten.
Neem altijd uw
vens
verzekeringsgege
wijs mee!
en identiteitsbe
Voldoende pancreasenzymen om voedsel te
verteren
De voedingsstoffen in ons voedsel, zoals vetten, eiwitten en koolhydraten,
zijn te groot om direct opgenomen te worden in ons lichaam. De alvleesklier
(pancreas) speelt een belangrijke rol bij de vertering van ons voedsel. De
alvleesklier maakt spijsverteringsenzymen (pancreasenzymen) aan om de
vertering van voedsel goed te laten verlopen. De pancreasenzymen verkleinen
de voedingsstoffen in de dunne darm tot stoffen die het lichaam kan opnemen
en gebruiken.
Voor een goede vertering van voedsel zijn voldoende pancreasenzymen nodig,
vooral voor de vertering en opname van vet. Na een operatie aan of bij een
ontsteking van de alvleesklier zijn er meestal te weinig pancreasenzymen voor
een goede vertering.
Gevolgen van te weinig pancreasenzymen
Als uw alvleesklier te weinig pancreasenzymen aanmaakt, kan uw lichaam
de voedingsstoffen niet goed verteren en opnemen, met name de vetten. De
deels onverteerde voeding komt in uw ontlasting terecht. Dit kan de volgende
klachten geven:
• een langdurig vol en opgeblazen gevoel na de maaltijd;
• overmatige gasvorming en buikkrampen;
• een afwijkende ontlasting. We spreken van afwijkende ontlasting wanneer
u vaker naar het toilet moet, uw ontlasting meer stinkt dan normaal, uw
ontlasting vaak beige/grijs van kleur is, vettig van samenstelling is of blijft
plakken aan het toilet.
2
Het gebruik van pancreasenzympreparaten
Door de verminderde opname van voedingsstoffen ontstaat ook:
• een tekort aan de in vet oplosbare vitamines A, D, E en K. De darm
neemt deze vitamines niet goed op, waardoor u ze verliest via de vettige
ontlasting;
• gewichtsverlies;
• een verslechtering van uw voedingstoestand.
De behandeling van te weinig pancreasenzymen
Om weer voldoende enzymen in uw dunne darm te krijgen, gaat u
pancreasenzympreparaten innemen. Dit verbetert de vertering en opname van
voedingsstoffen, ook al zorgt het niet voor een volledig normale vertering. De
pancreasenzympreparaten bevatten de enzymen lipase, protease en amylase.
Lipase zorgt voor vertering van vetten, protease zorgt voor vertering van
eiwitten en amylase zorgt voor vertering van koolhydraten (suikers en zetmeel).
Wat zijn pancreasenzympreparaten?
Pancreasenzympreparaten zijn capsules met gedroogde korrels. In deze korrels
zitten de werkzame enzymen. Iedere korrel bevat een beschermlaagje om de
enzymen te beschermen tegen het maagzuur. Het maagzuur zou de enzymen
onwerkzaam maken. In de dunne darm gaan de korrels uiteindelijk open en
kunnen de verteringsenzymen hun werk doen.
Verschillende soorten preparaten
Er zijn verschillende preparaten die een verschillende hoeveelheid
pancreasenzymen bevatten. De hoeveelheid enzymen drukken we uit in
‘eenheden’ lipase. Per merk of per soort pancreasenzymen kan de hoeveelheid
lipase verschillen.
3
Eenheden lipase
Soort preparaat,
per capsule
per capsule
Laag gedoseerde preparaten (LD)
Creon
10.000
Panzytrat (LD)
10.000
Hoog gedoseerde preparaten (HD)
Creon Forte
25.000
Pancrease HL
25.000
Pancreatine
25.000
Panzytrat
25.000
Creon Extra Forte
40.000
Gebruik 1 capsule bij
onderstaande hoeveelheid vet,
per maaltijd
5 tot 10 gram vet
5 tot 10 gram vet
12 tot 25 gram vet
12 tot 25 gram vet
12 tot 25 gram vet
12 tot 25 gram vet
20 tot 40 gram vet
Welke dosering kunt u gebruiken?
De hoeveelheid pancreasenzymen die u nodig heeft per maaltijd of
tussendoortje, is vooral afhankelijk van de hoeveelheid vet die in de maaltijd
zit, van de hoeveelheid pancreasenzymen die uw lichaam zelf nog aanmaakt
en van de klachten die u eventueel nog ervaart.
Het algemene startadvies is om per 1 gram vet 1000 tot 2000 eenheden lipase
te gebruiken. Per persoon kan dit afwijken en aangepast worden. Samen met
uw arts en diëtist evalueert u uw ontlastingspatroon en welke klachten u heeft.
Op basis daarvan wordt bepaald hoeveel enzymen u nodig heeft.
Hoe kunt u de pancreasenzympreparaten het beste innemen?
• Neem de capsules in bij de hoofdmaaltijden, maar ook bij tussendoortjes
die minimaal 5 gram vet bevatten. Dit zijn bijvoorbeeld chocolademelk,
vla, (gevulde) koek, chips en chocolade. Enzymen zijn niet nodig bij
tussendoortjes die weinig of geen vet bevatten, bijvoorbeeld fruit, drop,
kauwgom, zuurtjes, water, thee, koffie, limonade en ranja.
• Neem de capsules tijdens de maaltijd in. Wanneer de maaltijd langer duurt,
bijvoorbeeld als u uit eten gaat, verdeel dan de capsules over de maaltijd,
bij aanvang, halverwege en na de maaltijd.
• De enzymen werken vanaf een half uur tot een uur na inname en blijven
anderhalf tot twee uur actief in de darm.
4
Het gebruik van pancreasenzympreparaten
• Bent u een capsule vergeten in te nemen, doe dit dan alsnog tot een half
uur na de maaltijd. Neem ze niet later in, want dan hebben de enzymen
onvoldoende tijd om zich met het voedsel te mengen.
Mogelijke bijwerkingen
Overmatig gebruik van pancreasenzymen kan verstopping (obstipatie) tot
gevolg hebben. Overleg in dat geval met uw arts en/of diëtist of de dosering
verminderd kan worden.
Praktische dieetadviezen
Hieronder vindt u informatie over groepen voedingsmiddelen die geen vet
bevatten, voorbeelden van broodmaaltijden en een warme maaltijd met het
vetgehalte en een lijst met veelgebruikte producten. Met behulp hiervan kunt
u berekenen hoeveel vet de maaltijd bevat die u gaat gebruiken.
Voedingsmiddelen die geen vet bevatten:
• thee, koffie, limonade, frisdrank en vruchtensappen
• fruit (behalve avocado) en appelmoes
• groenten (behalve groenten a la crème)
• aardappelen, rijst, macaroni en spaghetti
• ontbijtkoek
• magere yoghurt, magere melk, halfvolle koffiemelk
• jam, honing, stroop, vruchtenhagel
• suiker, zuurtjes, pepermunt en drop (behalve Engelse drop)
Voorbeeld van maaltijden met de hoeveelheid vet erbij:
Broodmaaltijd 1
2 beschuiten
besmeerd met 10 gram margarine of boter
beleg:1 plak (20 g) 48+ kaas
1x jam
1 glas (150 ml) halfvolle melk
2
8
6
0
2
totaal
18 gr.
5
Broodmaaltijd 2
Broodmaaltijd 3
Warme maaltijd:
1 snee brood
1 plak ontbijtkoek
besmeerd met 10 gram margarine
beleg: 1x mager vleesbeleg
2 sneden brood
besmeerd met 10 gram margarine of boter
beleg: 1 plak (20 gram) 48+ kaas
jam, honing
1 schaaltje (150 ml) volle yoghurt
100 gram mager vlees, kip of vis
bereid met 15 gram margarine of boter
groente, gekookt of rauw zonder boter of saus
aardappelen, gekookt of pasta/ rijst
1 schaaltje volle yoghurt of volle vla (150 ml)
1
0
8
1
2
8
6
0
4
3
12
0
0
4
totaal
10 gr.
totaal
20 gr.
totaal
19 gr.
Vetgehalte van veelgebruikte producten
Hieronder treft u een lijst aan van een aantal veelgebruikte producten met
de hoeveelheid vet die zij bevatten. Kijkt u bij andere producten op het
etiket op de verpakking of gebruik de eetmeter van het Voedingscentrum
op www.voedingscentrum.nl. Een andere tabel kunt u vinden op www.
voedingswaardetabel.nl. Houdt u er wel rekening mee dat de hoeveelheid vet
meestal staat vermeld voor 100 gram van het product. Reken dit om voor de
hoeveelheid die u van het product gebruikt.
Melkproducten
Magere melk
halfvolle melk
Volle melk
Karnemelk
Volle chocolademelk
Magere yoghurt
Halfvolle yoghurt
Volle yoghurt
Volle vla
Magere kwark (met vruchten)
Halfvolle kwark (met vruchten)
Volle kwark (met vruchten)
Pap
6
Het gebruik van pancreasenzympreparaten
hoeveelheid
1 glas, 150 ml
1 glas, 150 ml
1 glas, 150 ml
1 glas, 150 ml
1 glas, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
1 schaaltje, 150 ml
gram vet
0
2
5
1
4
0
2
4
4
1
7
12
4
Broodmaaltijd
Roomboter of (dieet)margarine
Halvarine
Brood
Beschuit
Knäckebröd
Kaas 30+
Kaas 48+
Vleeswaren mager*
Vleeswaren vet
Pindakaas
Hazelnootpasta
Gekookt ei
hoeveelheid
1 kuipje, 10 gram
1 kuipje, 10 gram
1 snee, 35 gram
1 stuk, 10 gram
1 stuk, 10 gram
1 plak, 20 gram
1 plak, 20 gram
voor 1 snee, 15 gram
voor 1 snee, 15 gram
voor 1 snee, 15 gram
voor 1 snee, 15 gram
1 stuk, 50 gram
gram vet
8
4
1
1
1
4
6
1
4
8
5
5
Warme maaltijd
Patat
Mager vlees**
Vet vlees of vette vissoort***
Crème fraîche
Mayonaise
Slagroom, ongeklopt
Zure room
hoeveelheid
1 bakje, 150 gram
1 stukje, 100 gram
1 stukje, 100 gram
1 eetlepel, 10 gram
1 eetlepel, 15 gram
1 eetlepel, 10 gram
1 eetlepel, 10 gram
gram vet
20
3
15
4
12
4
2
Tussendoortjes
Biscuitje
Cake
Roomboterkoekje
Gevulde koek of speculaas
Chocolade, melk of puur
Chocoprince of Pennywafel
Stroopwafel
M&M’s met pinda
Mars
IJs
Borrelnootjes
Chips
Pinda’s
hoeveelheid
1 stuk, 10 gram
1 plak, 30 gram
1 stuk, 10 gram
1 stuk, 50 gram
1 reep, 45 gram
1 stuk, 25 gram
1 stuk, 40 gram
1 zakje, 50 gram
1 stuk, 60 gram
1 bolletje, 50 gram
1 eetlepel, 20 gram
1 handje, 10 gram
1 eetlepel, 20 gram
gram vet
1
7
3
10
15
6
6
14
10
4
8
4
10
* Voorbeelden van magere vleeswaren zijn fricandeau, rookvlees, rosbief,
achterham, tong, kalkoenham en kipfilet.
7
** Voorbeelden van magere soorten vlees, vis en kip zijn rollade, biefstuk,
tartaar, hamlap, runderlappen, haaskarbonade, varkensfilet, ongepaneerde
schnitzel, kip zonder vel, kalkoen, kabeljauw, koolvis, tonijn en kipfilet en
vegetarische vleesvervangers.
*** Voorbeelden van vette vleessoorten en vis zijn worstsoorten, een saucijsje,
schouderkarbonade, speklap, slavink, zalm, makreel en haring.
Meer weten?
Meer informatie vindt u op www.mlds.nl of www.enzymgebruik.nl.
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neemt u dan gerust contact
op met de afdeling Diëtetiek:
Rijnstate Arnhem, telefoonnummer
Rijnstate Velp, telefoonnummer
Rijnstate Zevenaar, telefoonnummer
088 - 005 6134
088 - 005 5256 (op dinsdag en vrijdag)
088 - 005 9612
Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste
specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken.
Rijnstate,
uw ziekenhuis in de
regio Arnhem, Rheden
en De Liemers.
@rijnstate
facebook.com/rijnstate
Rijnstate
Postbus 9555
6800 TA Arnhem
T 088 - 005 8888
E [email protected]
www.rijnstate.nl
099899/2015-06 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2015
Uw diëtist: .............................................................................................