30/11/2016 Snelle microbiologische diagnostiek: de paradigmaverschuiving DR. S. VERVAEKE MICROBIOLOGIE AZ DELTA VIVES 1 DEC 2016 1 30/11/2016 1650 - 1700 1700 - 1750 1750 - 1800 1800 - 1850 1900 - 1950 1950 - 2000 2000 - Nu Ontdekking microorganismen 1850 - 1900 1854 - 1914 De klassieke Golden Age van de microbiologie: Pasteur Koch 2 30/11/2016 1650 - 1700 1700 - 1750 Ontdekking microorganismen 1850 - 1900 1750 - 1800 1800 - 1850 1943 - 1970 De tweede Golden Age van de microbiologie 1900 - 1950 1950 - 2000 2000 - Nu 1854 - 1914 De klassieke Golden Age van de microbiologie: Pasteur Koch www.annlabmed.org 3 30/11/2016 www.annlabmed.org Wat is het probleem met de klassiek microbiologie STERKTES •Goedkoop materiaal •Geeft phenotypische informatie over resistentie (onafhankelijk van het achterliggend mechanisme), na reincultuur •Houdt enkel rekening met levende bacteriën ZWAKTES • • • • Tijdrovend Arbeidsintensief Gespecialiseerd Moeilijk/duur om te automatiseren • Weinig gevoelig voor meeste pathogenen • Niet altijd even correct The Great Plate Count Anomaly Aantal bacteriën in een staal bekeken onder de microscoop… > Aantal soorten bacteriën of aantal kolonies die groeien op de agarplaten. 4 30/11/2016 1650 - 1700 1700 - 1750 Ontdekking microorganismen 1750 - 1800 1800 - 1850 1943 - 1970 De tweede Golden Age van de microbiologie 1850 - 1900 1900 - 1950 1854 - 1914 De klassieke Golden Age van de microbiologie: Pasteur Koch 1950 - 2000 2000 - Nu Nu De paradigmaverschuiving in de microbiologie. De derde Golden Age PARADIGMAVERSCHUIVING BINNEN DE MICROBIOLOGIE MICROBIOLOGIE = KWEKEN KWEEKONAFHANKELIJKE MICROBIOLOGIE! 5 30/11/2016 Biologische vermeerdering Enzymatische vermeerdering MOLECULAIRE DIAGNOSTIEK PATHOGEEN IDENTIFICATIE PATHOGEEN KWANTIFICATIE RESISTENTIE BEPALING PATHOGEEN IDENTIFICATIE Identificatie Real Time-PCR Multiplex-PCR Metagenomics Bepalen van hoeveelheid pathogenen Reverse transcriptase-PCR Fingerprinting Aantonen van resistentiegenen Hybridisatie-technieken Aantonen van aanwezigheid van pathogenen Droplet-PCR Epidemiologie 6 30/11/2016 METAGENOMICS NGS PATHOGEEN IDENTIFICATIE METAGENOMICS RESISTENTIE BEPALING GEPERSONALISEERDE GENEESKUNDE RDT’s PATHOGEEN IDENTIFICATIE RESISTENTIE BEPALING 7 30/11/2016 Sneltesten in het klinisch labo STERKTES • Heel snelle antwoordtijd • Rechtstreeks op staal • POCT-proof • Kostenefficiënt • Geen apparatuur nodig • Vaak makkelijk uitvoerbaar zonder laboratoriumtechnische voorkennis ZWAKTES • Manueel • Soms lage sensitiviteit of specificiteit • Kwaliteitsissues bij uitvoering • Vaak aflezer-dependent • Soms toch bewerkelijke ‘vooraf’-stappen • Kruisreactiviteit • Prozone effect Matrix-Assisted Laser desorption Ionization Time of Flight Mass Spectrometry GEVOELIGHEIDS BEPALING (AST) MALDI-TOF PATHOGEEN IDENTIFICATIE RESISTENTIE BEPALING MALDI-TOF in het klinisch labo STERKTES ZWAKTES • Heel snelle antwoordtijd • Geautomatiseerde en hoge throughput • Uitbreidbare database • Milieuvriendelijke, herbruikbare stalen drager • Klein toestel • Goed inzetbaar op zowel bacteriën als fungi • Zeer kostenefficiënt • Reincultuur nodig • Geen AST info • Identificatie hangt af van aanwezigheid profiel in bibliotheek • Bepaalde zeer dicht gerelateerde species kunnen niet van elkaar gescheiden worden • Multi- en panresistente kiemen zijn niet meer tegen te houden • Preventie lijkt eveneens onbegonnen werk • Wat dan wel? – Nauwgezette surveillance – Vroege detectie van resistenties 8 30/11/2016 AST eind 2016 • • • • SNELLE AST = Antibioticabevattende screeningsplaten Disk diffusie Etest MIC • Al dan niet geautomatiseerd: Vitek, Microscan, Phoenix Allemaal groei-afhankelijke technieken! AST = status quo. 1650 - 1700 1700 - 1750 Ontdekking microorganismen 1750 - 1800 Bacteriële kweken zijn dus nog lang niet dood… 1800 - 1850 1943 - 1970 De tweede Golden Age van de microbiologie 1850 - 1900 1900 - 1950 1854 - 1914 De klassieke Golden Age van de microbiologie: Pasteur Koch 1950 - 2000 2000 - Nu …? Nu De paradigmaverschuiving in de microbiologie. De derde Golden Age www.annlabmed.org www.annlabmed.org 9