Lastgeving

Dank aan Julie voor deze notities van PO1 bijzondere overeenkomsten. De
driehoeksverhoudingen vul je best aan met eigen tekeningen.
Lastgeving
Sedes materiae:
art. 1984 tot 2010 B.W.
Definitie:
Lastgeving (volmacht of mandaat) is een overeenkomst waarbij de lastgever (mandataris) aan
de lasthebber (gemandateerde of volmachtdrager) de opdracht geeft om één of meerdere
rechtshandeling(en) te stellen in naam en voor rekening van de lastgever, en waarbij de
lasthebber dit aanvaardt.
De lastgeving is wezenlijk gericht op het toekennen van vertegenwoordigingsbevoegdheid die
aan de lasthebber gegeven wordt. De lasthebber stelt de rechtshandelingen niet in eigen naam,
maar in naam en voor rekening van de lastgever d.w.z. dat alle rechten en plichten die de
lasthebber in de uitvoering van zijn lastgeving verkrijgt of opneemt, als actieve of passieve
bestanddelen in het patrimonium van de lastgever terechtkomen.
Driehoeksverhouding
Sommige RL maakt een onderscheid tussen:
- lastgeving met vertegenwoordigingsbevoegdheid
- lastgeving zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid
o vb. naamleningscontract: overeenkomst waarbij een persoon (de naamlener)
zich om niet of ten bezwarende titel ertoe verbindt om in eigen naam, maar
voor rekening van een t.a.v. derden niet-genoemde lastgever, één of meer
rechtshandelingen te verrichten
o vb. commissiecontract: de commissionair is hij die op zijn eigen naam of onder
een maatschappelijke naam handelt voor rekening van een opdrachtgever
(committent).
o
Prof Engels is van mening dat vertegenwoordigingsbevoegdheid een essentieel kenmerk is
van lastgeving.
Kenmerken:
- in principe: consensueel contract
o schriftelijk
o mondeling: aanvaarding blijkt uit de uitvoering van de opdracht
o stilzwijgend: vbn. de stilzwijgende lastgeving van de ouders aan hun kind voor
de huur van een studentenkot
- in principe kosteloos, doch suppletief (art.1986 B.W.)
o bewijslast voor het bestaan van de bezoldiging ligt bij de lasthebber
o matigingsbevoegdheid door de rechter; criterium: vergoeding, geen winst
o eenzijdig (kosteloos) of wederkerig (bezoldiging) karakter
 ! art. 1326 vs art. 1325 B.W.
Soorten:
- conventionele lastgeving: wanneer de bevoegdheid om een andere persoon te
vertegenwoordigen bij overeenkomst gegeven wordt.
- wettelijke lastgeving: wanneer de wet aan een persoon een bestuurs- en een
vertegenwoordigingsbevoegdheid geeft.
o vb. de ouders hebben het wettelijk beheer over de goederen van hun
minderjarige kinderen en treden als hun wettelijke vertegenwoordiger op
- gerechtelijke lastgeving: eenvoudig t.a.v. de aanstelling, complex m.b.t. de uitwerking
Moeilijkheden bij kwalificatie:
In de praktijk is de lastgeving dikwijls ondeelbaar verbonden met een andere overeenkomst
zoals verkoop, verhuring, aanneming, vervoer, bewaargeving enz. Men kan de vraag stellen of
de verhouding tussen de partijen geregeld wordt door de regels van de lastgeving dan wel
door de nog af te sluiten overeenkomst.
1. Cumultheorie :
- indien mogelijk moet men de rechtsregels van beide overeenkomsten cumulatief
toepassen d.w.z. dat op het deel van de overeenkomst dat betrekking heeft op de
lastgeving men de regels van de lastgeving toepast, en op het deel dat betrekking heeft
op de bijzondere overeenkomst deze van die overeenkomst
- indien dit onmogelijk is dient men eerst de regels van openbare orde of dwingend
recht toe te passen
2. Absorptietheorie
- indien er geen regels van openbare orde noch van dwingend recht zijn, moet men die
regels toepassen van deze contractuele verhouding die de feitenrechter als
overheersend in een bepaalde rechtsbetrekking beschouwd.
- indien geen enkel welomschreven bestanddeel in de desbetreffende rechtsbetrekking
als hoofdbestanddeel aangewezen kan worden, wordt de overeenkomst als een sui
generis-overeenkomst aangezien.
LASTGEVING
Mandaat, volmacht
Lasthebber stelt een rechtshandeling
Vertegenwoordiging
Zowel LG als LH kunnen eenzijdig
beëindigen
LG kan herroepen naar goeddunken zonder
vergoeding
In principe kosteloos
Loonreductie mogelijk
AANNEMING
Huur van diensten
Alleen of in hoofdzaak materiële
handelingen
Geen
Enkel de opdrachtgever
Opdrachtgever kan verbreken, mits
vergoeding
Steeds tegen een loon
Geen
LASTGEVING
Overeenkomst: LH aanvaardt
Eenzijdige beëindiging door zowel LH als
LG
LG moet alle kosten terugbetalen
LG verbonden door alles wat binnen de
perken van de lastgeving werd uitgevoerd
ZAAKWAARNEMING
Geen overeenkomst; wanneer iemand
vrijwillig, buiten enig wettelijke of
contractuele verplichting om, in geval van
nood, een nuttige materiële of
rechtshandeling stelt ter behartiging van de
belangen van een ander
Zaakwaarnemer moet opdracht
verderzetten/afmaken tot de eigenaar zelf in
staat is om het te doen
De eigenaar moet slechts de nuttige en
noodzakelijke uitgaven terugbetalen
Slechts gebonden inden de zaak behoorlijk
werd waargenomen
Geldigheidsvereisten:
- Toestemming van beide partijen:
o Voor het stellen van de rechtshandeling
o Rechter kan zich hiervoor niet in de plaats stellen van LH/LG
 Uitz.: wettelijke/gerechtelijke lastgeving vb. voorlopige bewindvoering
! Geen aanstelling door LG, wel aanvaarding door LH !
o stilzwijgende lastgeving
 kan zijn oorsprong vinden in een algemeen erkend gebruik
 aanvaarding zal blijken uit de uitvoering van de opdracht door de LH
o blanco-lastgeving
 hierin zijn bepaalde gegevens nog niet bepaald (bv. naam LH)
Omvang van de lastgeving:
- Bijzonder vs Algemeen mandaat (art. 1987 B.W.)
o Deze kwalificatie heeft geen betrekking op aard van handelingen die de LH
mag stellen, maar wel op het aantal aangelegenheden waarin de LH mag
optreden
 De lastgeving is bijzonder wanneer zij het stellen van één of meer
welomschreven rechtshandelingen m.b.t. één of meer bepaalde zaken
van de lastgever tot voorwerp heeft.
 De lastgeving is algemeen wanneer ze betrekking heeft op alle zaken
van de lastgever.
- Uitdrukkelijke vs In algemene bewoordingen (art. 1985 B.W.)
o Uitdrukkelijke of bepaalde lastgeving; daden van beschikking (huren voor
langer dan 9 jaar, dading aangaan)
o Lastgeving in algemene bewoordingen of onbepaalde lastgeving; daden van
beheer (huren voor minder dan 9 jaar)
- principe van de restrictieve interpretatie
Verbintenissen van de LH
Uitvoering van de lastgeving (art. 1991, 1992, 1994 B.W.)
- Hoe?
o Bonus pater familias
o Te goeder trouw
 De wil van de LH en niet die van de LG is bepalend
- Aansprakelijkheid ten opzichte van de LG
o Contractueel (samenloopverbod!)
o Middelenverbintenis
o Lastgeving om niet wordt minder streng beoordeeld dan bezoldigde lastgeving
o Steeds aansprakelijk voor opzet (openbare orde)
o Aansprakelijkheid voor foute uitvoering
 Bezoldigde lastgeving: culpa levis in abstracto
 Soevereine beoordeling rechter waarbij hij zich op het ogenblik
waarop de rechtshandeling gesteld werd plaatst
 Professioneel: strenger  zorgvuldig beroepspersoon
 Lastgeving om niet: culpa levis in concreto
o Geen aansprakelijkheid voor toeval of overmacht
 Vwd: zeker  de lasthebber zal aansprakelijk zijn indien hij de
onmogelijkheid van uitvoering had kunnen beheersen of voorkomen
o Exoneratiebedingen: mogelijk; niet in geval van opzet en professionele
aansprakelijkheid: openbare orde
Rekenschap geven
- Uitleg verstrekken over de wijze van uitvoering
o Belang van de aansprakelijkheid
- Afgifte van al hetgeen hij in uitvoering van de lastgeving ontvangen heeft
o Alles= in natura, met toebehoren
o Zelfs indien hetgeen hij ontvangen heeft niet aan de LG verschuldigd was –
reden: de gestelde rechtshandeling wordt sowieso toegerekend aan de LG; LH
heeft er geen recht op
o In principe geen interest; evenwel uitz. hierop: loopt vanaf het gebruiken geld
(en niet de ingebrekestelling)
- Aan de lastgever
o Deze geeft dan kwijting in geval geen onenigheid bestaat
Verbintenissen van de LG
Vergoeding van voorschotten en kosten
- Recht op terugbetaling van alle uitgaven
- LG is verplicht dit te doen voor zover de LH geen schuld te wijten is, ook al mocht de
zaak mislukt zijn
- Interest
Loon betalen
- Zelfs bij foutieve uitvoering, dan ev. wel compensatie met schadevergoeding
- Matigingsbevoegheid van de rechter
LG moet de LH ook schadeloos stellen voor de verliezen die deze ter gelegenheid van de
uitvoering van zijn opdracht geleden heeft, indien hem geen onvoorzichtigheid te wijten is
(art.2000 B.W.)
Waarborgen van de lasthebber
- Hoofdelijkheid van meerdere LG
- Een aantal voorrechten
o Vb. voorrecht van de kosten gemaakt tot behoud van de zaak
- Exceptio non adimpleti contractus
o Controlebevoegdheid rechter
Uitwerking van de lastgeving jegens derden
- LH handelde in eigen naam
-
LH handelde als lasthebber
o Binnen de perken van zijn opdracht
o Buiten de perken van zijn bevoegdheid
Schijnmandaat
LG is gebonden door handeling van LH buiten mandaat, indien:
- hij bij derde rechtmatige schijn van vertegenwoordiging in het leven heeft gewekt
- geen fout LG vereist
- derde was gerechtigd om op die schijn af te gaan
Einde van de lastgeving
- Overlijden LH
o Intuitu personae
o Van rechtswege en ex nunc
o Erfgenamen LH moeten LG verwittigen
 Bijzondere gevallen: ontbinding rechtspersoon, verschillende LH,
plaatsvervanging
 Suppletief recht
 Verbintenissen erfgenamen LH
 LG verwittigen
 Alles doen wat de omstandigheden in het belang van de LG
vereisen = een wettelijke verbintenis die enkel dringende en
onontbeerlijke rechtshandelingen betreft
 Rekening afleggen van de lastgeving en ze zijn gehouden tot
alle verbintenissen die door hun rechtsvoorganger aangegaan
zijn in het kader van de uitvoering van zijn opdracht.
- Overlijden LG
o Lastgeving neemt einde
o Ex nunc en van rechtswege
o Als LH geen kennis heeft van overlijden zijn de gestelde rechtshandelingen
toch nog geldig
o Contractueel kan bepaald worden dat lastgeving dan verder loopt
-
Opzegging door de LH
o Kennisgeving aan LG
o Ad nutum opzegbaar
o LG niet benadelen door opzegging: indien toch, LG schadeloos stellen
o Geen absoluut recht
-
Opzegging door de LG
o Ad nutum
o Zonder tijdsbepaling
o Uitz. LG in gemeenschappelijke belang (! Loon ontvangen is geen belang
zoals hier bedoeld !)
o Zonder schadevergoeding behoudens afwijkend beding
o Stilzwijgende herroeping
-
Onherroepelijke lastgeving
o Conventionele onherroepelijke lastgeving: partijen kunnen rechtsgeldig in een
lastgeving bedingen dat deze onherroepelijk zijn
o Lastgeving van gemeenschappelijk belang; 3 uitz.:
 herroeping door wederzijdse toestemming


herroeping ingevolge bedingen en voorwaarden van de lastgeving
de herroeping wegens gegronde redenen ingevolge rechterlijke
uitspraak
Gevolgen van de beëindiging
- Tussen de partijen
o Uitwerking ex nunc
 De daden die de lasthebber voor de beëindiging van de lastgeving
verricht heeft zijn geldig en krijgen uitwerking.
 De bewijslast van het beëindigen van de lastgeving ligt bij de lastgever,
of bij zijn erfgenamen.
 De lasthebber heeft voor de uitvoering van de lastgeving recht op loon
en vergoeding van zijn kosten en verliezen.
o Verplichtingen van de lasthebber
 Rekenschap van de uitvoering van zijn opdracht geven
 De hem toevertrouwde documenten teruggeven, waaronder het
instrumentum van de lastgeving
 De lopende zaken voltooien
o Verplichting van de lastgever
 Het loon van de lasthebber betalen, wanneer dit beloofd is en de
lasthebber geen schuld treft
 De voorschotten en de kosten van de lasthebber vergoeden, indien de
lasthebber geen schuld te wijten is
 Aan de lasthebber kwijting geven
- Tegenover derden
o Uitwerking ex nunc
o Derde te goeder trouw : indien de derden geen kennis hadden van de
beëindiging van de lastgeving, zijn de t.o.v. hen gestelde rechtshandelingen
geldig