Thema 4 - Jolien Creatief

Celdifferentiatie
Cellen gaan steeds meer verschillen vertonen
Celspecialisatie
Cellen krijgen verschillende functies
Inductie
Invloed van cellen op elkaar
Determinatie
Welke cel welke specialisatie.
Apoptose
Geprogrammeerde celdood
Basisstof 6
Messenger RNA
mRNA
Brengt info voor eiwitsynthese over
Ribonucleïnezuur
RNA
1 enkelvoudige keten
Verschillen met DNA
Nucleotide: Ribose, P, B
ipv thymine Uracil
Virussen
Omgeven door een capside (dunne eiwitmantel)
1 molecuul nucleïnezuur
Envelop (dikke laag vetten eiwitten om capside)
Kunnen zich niet zelf voortplanten
Geen organisme
Of DNA of RNA
Bacteriofagen
Gebruiken bacteriën als gastheer
Bacterie bevat steeds meer nucleïnezuur van virus
Codon/Triplet
3 opeenvolgende nucleotiden.
Genetische code
Startcodon
AUG
Tabel aflezen vanaf mRNA
Zygote
Geslachtscel
Cel van een embryo
Wel grote uitwerking
Mutatie
In een geslachtscelmoedercel
Plotselinge verandering in het genotype
Geen grote uitwerking
Meeste gemuteerde genen zijn uitgeschakeld.
Meeste gemuteerde allelen zijn recessief
Vaker bij inteelt
Basisstof 7
Blijft meestal in 1 cel
Mutant
Waarbij de mutatie tot uiting in fenotype komt
Wildtype
Waarbij geen mutatie tot uiting komt
Radioactieve straling
Ontstaan mutaties
Mutagene invloeden
Kortgolvige straling
Röntgenstraling
UV-straling
Goedaardige tumor
Chemische stoffen
Groeien langzaam
Virussen
Sigaretten
Asbest
Meestal ook carcinogeen (kankerverwekkend)
Kanker
Kwaadaardige tumor
Delingssnelheid hoger
Primaire tumor
Operatief verwijderen
Radiotherapie
Metastase
Uitzaaiingen
Secundaire tumor
Door metastase
Moeilijk op te sporen
Chemotherapie
Cytostatica
Remmen celdelingen
Prenatale diagnostiek
Basisstof 8
Down syndroom
Echoscopie
Vanaf 6e week
Vlokkentest
Vanaf 8e week
Vruchtwaterpunctie
Vanaf 16e week
Trisomie 21
Beide chromosomen van een paar naar dezelfde pool
Non-disjunctie
Beide chromatiden van chromosoom naar dezefde pool
Biotechnologie
Polyploïdie
Organismen gebruiken voor producten voor
mens
Colchicine
Na mitose geen celdeling
Basisstof 9
Grotere bladeren, bloemen, vruchten
Trostomaten
Recombinant-DNA-techniek
DNA overbrengen in cel van ander organisme
Eigenschappen combineren
Genetische manipulatie
Insuline
Celfusietechniek
2 typen cellen versmelten tot 1 hybridecel
Plasmacel + kreupele tumorcel
Hybridecel bezit eigenschappen van beide cellen
Aardmaat
DNA-fingerprinting
Ieder persoon heeft eigen, uniek DNA-patroon
Misdrijven
DesoxyriboseNucleïneZuur
DNA
Nucleotiden
Fosfaatgroep
Desoxyribose
Stikstofbase
Basisstof 1
Adenine
Thymine
Enzymen
Worden in cellen gesynthetiseerd
Cytosine
Zorgen voor fenotype
Guanine
Zijn eiwitten
Nieuwe cellen
Mitose
kerndeling
Celdeling
2n -> 2n + 2n
Plasmagroei
DNA-replicatie
Basisstof 2
Celcyclus
Chromosoom
chromatiden
Centromeer
plaats waar chromatiden aan elkaar vast zitten.
2 identieke delen
Mitose
Plasmagroei
Interfase
G1-fase
Celdeling-DNAreplicatie
S-fase
DNA-replicatie
G2-fase
DNAreplicatie-Celdeling
M-fase
Mitose
Go-fase
Mitose + celdeling
Rustfase
Interfase
Chromosomen draadvormig, niet zichtbaar
Profase
Chromosomen gespiraliseerd (zichtbaar)
DNA-replicatie
Kernmembraan verdwijnt
Elk chromosoom bestaat uit 2 chromatiden
Chromosomen in equatoriaal vlak
Metafase
Ontstaan spoelfiguur
Trekdraden trekken chromatiden uitelkaar
Anafase
1 chromatide naar iedere pool
Chromosomen vormen 2 celkernen
Telofase
Chromosomen despiraliseren
Celmembraan dat cel in 2en deelt
2 NIEUWE CELLEN
Ongeslachtelijke voortplanting
Natuurlijke manieren
Deel van individu groeit tot nieuw individu
Knollen
Verdikte stengels met knoppen
Bollen
Verdikte bladeren met knoppen
Aardappelplanten
Basisstof 3
Tulpen
Stekken
Stuk van een stengel/blad afsnijden
Kunstmatige manieren
Kamerplanten
Enten
Tak vastzetten op onderstam
Kloon
Fruitbomen
Groep individuen door ongeslachtelijke voortplanting uit 1 organisme
hetzelfde genotype maar niet hetzelfde fenotype
Weefselkweek
Stukje weefsel uit plant wegsnijden
zelfde nakomelingenschap
Er ontwikkelt zich callus
(ongedifferentieerd wondweefsel)
Opgekweekt tot nieuwe planten (embryoïden)
Steriele omstandigheden
Door toediening plantenhormonen
Mitose
Groei en herstel van cellen
Meiose
Vorming geslachtscellen
Chromosomen van een paar gaan uit elkaar
Basisstof 4
Meiose 1
1 haploïd
Meiose 2
1 haploïd
Meiose 2
1 haploïd
1 haploïd
1 Diploïde cel
1 haploïd
1 haploïd
Man
1 zaadmoedercel
4 zaadcellen
Meiose in teelballen
Vrouw
Eicelmoedercel
Meiose in de eierstokken
Genotypen
Recombinatie
1 dochtercel met alle cytoplasma
Andere 'poollichaampjes' gaan te gronde
!"#
Nieuwe combinatie van genen
Grotere overlevingskans van een soort
Basisstof 5
Veredeling
Selectie met gunstige eigenschappen verkrijgen
Zuivere lijn (zaadvast)
Homozygoot voor eigenschappen
Verbroken = bastaarden