Maag en darm
advertisement
GRATIS magazine van uw Service Apotheek 2015 - mei/juni/juli NUMMER 84 Thema Maag en darm Interview Guus Meeuwis Feiten en fabels over coeliakie Antwoord op uw vragen over diarree en verstopping www.serviceapotheek.nl 10 LEUKE, INTERESSANTE OF GEZONDE AANBIEDINGEN OP PAGINA 17 T/M 20! Vooraf Mariëlla de Rooij-Duran Als Brabantse vind ik het heel leuk dat u in deze Leef! een mooi interview met Guus Meeuwis kunt lezen. Als succesvol zanger doet hij als het ware aan topsport met z’n stembanden. Guus vertelt openhartig dat hij twee keer maandenlang uit de running is geweest omdat hij een poliep op z’n stembanden had. Zijn arts vertelde hem dat hij dat kan zien als signaal van zijn lichaam dat hij te veel hooi op zijn vork had genomen. Voldoende rust nemen is één van de dingen die goed kunnen zijn voor mensen met een prikkelbare darm, zo vertelt de betrokken MDL-arts Frank ter Borg in deze Leef! Hij doet niet alleen de diagnose, maar hij begeleidt patiënten met een prikkelbare darm ook om uit te vinden of men tot verbetering kan komen door de leefstijl te veranderen. NIEUW Foto: Marjolein Annegarn. LADIVAL ZET DE OVERGEVOELIGE HUID IN HET ZONNETJE Zoals het bij dokter Ter Borg niet ophoudt bij het stellen van de diagnose, houdt het bij de Service Apotheek niet op bij het verstrekken van uw geneesmiddel. We gaan een stap verder en begeleiden u zo goed mogelijk bij het gebruik van uw geneesmiddelen. Als u bijvoorbeeld problemen heeft met oogdruppelen of inhaleren, gaan we hierover in gesprek. Verder organiseren we voorlichtingsdagen en we controleren uw glucosemeter. Als u langdurig meerdere geneesmiddelen gebruikt, checken we van tijd tot tijd of dat nog steeds de optimale combinatie is. Ik ben blij dat onze inspanningen ook worden erkend door zorgverzekeraars, die onze apotheek de hoogste waardering geven. En onze Service Apotheek heeft enkele keren een prijs gewonnen, onder andere met een test waarbij elk jaar een paar maal een ‘mystery-guest’ in de apotheek komt die checkt of we goed doorvragen en het juiste advies geven. Topsport met z’n stembanden Ik vond het ontroerend om in het interview met mevrouw Van der Hee te lezen over haar onvoorwaardelijke liefde voor haar dochter. U leest ook hoe ingrijpend coeliakie kan zijn. Dat is een chronische darmaandoening, waarbij men een glutenvrij dieet moet volgen. Veel mensen weten niet dat sommige geneesmiddelen gluten bevatten. Ik sluit mij graag aan bij apotheker René Kuipers in dit nummer: vergeet niet om uw Service Apotheek te informeren over uw glutenintolerantie. Intensief verzorgende zonbescherming UV-A en UV-B bescherming Beschermt tegen de schadelijke gevolgen van IR-A straling Watervast en parfumvrij www.ladival.nl NIEUW Onze Service Apotheek werkt goed samen met de huisartsen en andere zorgverleners in het gezondheidscentrum. Zo vroeg laatst een huisarts aan mij welk antibioticum hij kan voorschrijven aan een patiënt met een infectie die een slechte nierfunctie heeft. Dat is echt een vraag die ik als apotheker goed kan beantwoorden. Tegen inlevering van deze bon ontvangt u 20% KORTING op alle Ladival producten Alleen in te leveren bij Service Apotheek, geldig t/m 31 juli 2015 In de Service Apotheek kunnen we u goed adviseren over diarree en verstopping. Vaak is het gebruik van een geneesmiddel niet nodig en als dat wel het geval is, is voor veel middelen geen recept nodig. Deze onderwerpen worden behandeld in de rubriek ‘Als u het ons vraagt’. Ik vind het heel leuk dat ik voortaan één van de drie apothekers ben die deze rubriek verzorgt. Veel leesplezier! Mariëlla de Rooij-Duran Apotheker Service Apotheek Pendrecht in Rotterdam leef! 3 Inhoud ee Dry t Uitgave: mei/juni/juli 2015 & D is cr Thema: Maag en darm Droog en uiterst Discreet! Omdat ze zo dun zijn, zo droog blijven en perfect op het lichaam aansluiten, zult u het positieve verschil direct in het gebruik ervaren. U kunt Attends via uw zorgverlener verkrijgen. Kijk op onze website voor meer informatie: www.attends.nl 11 Maag en darm 12 Frank ter Borg, maag-darm-leverarts Deventer Ziekenhuis 14 Feiten en fabels over coeliakie 16 Op bezoek bij De Rôner Service Apotheek in Roden 22 Nieuwtjes en wetenswaardigheden 25 Wat kan Service Apotheek voor u betekenen? Frank ter Borg, maag-darm-leverarts Onze vaste rubrieken Informatie Attends Soft: Droog en Discreet voor meer zekerheid. 9 Tips van uw Service Apotheek Uw voordeel 17 Acties in uw Service Apotheek Als u het ons vraagt 0 1 1L 2 3+ 3 4 5 6 28 7 Informatie Attends Soft is verkijgbaar in verscheidene groottes en absorptie niveaus. Gratis Proefpakket! L0515 Af en toe Regelmatig Pagina 6 31 Interview Boekentips Guus Meeuwis Mijn urineverlies is het best te omschrijven als: Maak een keuze: Een klein beetje Vragen over diarree en verstopping zanger 32 Dhr. / Mevr. Maak kans op leuke en interessante boeken Nog even dit... 35 Nauwelijks tot geen controle over blaasinhoud Stichting Pijn bij Kanker Het is weer tekenseizoen Pagina 27: Puzzel mee en win een verblijf op Vakantiepark Duinrell t.w.v. ¤ 350,- Adres Postcode/Plaats Leef! is een gratis magazine van Service Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. Uitgever: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Eindredactie: Marianne Schepers, apotheker. Redactie-/postadres: Leef!, Postbus 19, 7468 ZG Enter. E-mail: leef@serviceapotheek. nl. Internet: www.serviceapotheek.nl. Aan dit nummer werkten mee: Jeroen Mentink, Olga van Vemde en Mariëlla De Rooij-Duran, apothekers. Volle Maan, Arwen Kleyngeld, Dyana Hermelink, Marieke Maessen, Milou Jansen, Rosetta Pacilli en Bianca ten Velde. Fotografie: Alain Jacquet, Marjolein Annegarn, Hans van Brakel, Loe Beerens en FARMAidee. Vormgeving: FARMAidee. Informatie: In Nederland zijn ruim 400 Service Apotheken. Voor adressen en meer informatie kunt u terecht bij: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., Postbus 19, 7468 ZG Enter. Tel: 088 - 276 84 84. E-mail: [email protected]. Internet: www.serviceapotheek.nl. Oplage: 1.250.000. Aan de inhoud van Leef! wordt de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Advertenties en hun inhoud komen volledig ter verantwoording van de betreffende organisatie c.q. juridische entiteit. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. Telefoon E-mail Ik ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken. Ja, ik ontvang graag de nieuwsbrief van Attends (Vul svp uw email adres in). Vul in en stuur op naar: Van Heek Medical, Postbus 291, 5800 AG Venray Tel. 088 - 220 88 00 www.attends.nl PEFC / 07-31-113 PEFC-gecertificeerd Dit produkt komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen www.pefc.org Volg ons op Facebook! Attends Zorg en Welzijn leef! 5 Interview Guus Meeuwis Guus Meeuwis, zanger Ik dacht: als het bij één hit blijft, kan ik altijd nog terug de collegebanken in Tekst: Volle Maan. Foto: Hans van Brakel Deze zomer beleeft Guus Meeuwis de finale van zijn jubileumjaar: het is twintig jaar geleden dat hij met de band Vagant een megahit scoorde met ‘Het is een nacht’, én Guus speelt voor het tiende jaar een concertreeks in het Philips stadion in Eindhoven. Het publiek weet de muziek van Guus Meeuwis te waarderen: 1,2 miljoen mensen zijn naar zijn concertreeks gekomen. Daarnaast heeft Guus erkenning gekregen in de vorm van een koninklijke onderscheiding, een Gouden Harp, een Edison en drie 3FM Awards: ‘In dit jubileumjaar doen we dingen die ik al jaren in m’n hoofd heb zitten en die ik nooit voor mogelijk had gehouden.’ Als je mij aan het begin van mijn carrière had verteld hoe het allemaal zou gaan lopen, had ik je waarschijnlijk voor gek verklaard. Zeker als je bedenkt dat ik heel snel ben afgeleid: als iets me niet interesseert, ben ik zo weg. Maar ik ben nog lang niet klaar met mijn muzikale ontwikkeling. Mijn muzikale handtekening wordt alsmaar rijker en rijper. Het is fijn dat het lukt om een steeds voller geluid te laten horen. En mijn stijlpalet blijft groeien. Ik kan voor mijn gevoel uit steeds meer kleuren kiezen. Je leert jezelf steeds beter kennen en ik weet steeds beter wat ik wil. Rechten studeren Na de middelbare school ging ik rechten studeren. Mijn ouders hadden gehoopt dat ik zou afstuderen, maar ze hadden al snel in de gaten dat dat er niet in zat. Met de band Vagant won ik het studentensongfestival en zo kwam mijn muzikale carrière in een stroomversnelling. Ik had geen tijd meer om te studeren en mijn motivatie om te studeren werd ook steeds minder. Ik had het gevoel dat ik als zanger echt mijn plek had gevonden. Het was natuurlijk vrij onzeker in het begin. Ik dacht: als het bij één hit blijft, kan ik altijd nog terug de collegebanken in. Nieuwsgierigheid Ik doe veel dingen uit nieuwsgierigheid, bijvoorbeeld de tv-programma’s Ik Hou Van Holland en Meeuwis & De Mol. Zo’n uitstapje naar tv vind ik heel leuk om te doen en het helpt ook bij m’n muziek om af en toe bij een andere discipline te kijken. Maar muziek blijft voor mij de hoofdmoot. Beeldvorming Ik ben niet bewust bezig met showbizz of met de beeldvorming over mij. Ik neem de meeste beslissingen intuïtief. Zo houd je een frisse aanpak en kun je jezelf af en toe nog eens verrassen. Poliep op m’n stembanden Ik ben in mijn artiestenloopbaan twee keer maandenlang uit de running geweest omdat ik een poliep op m’n stembanden kreeg. Ik ben daar heel nuchter over. Het is vergelijkbaar met een sporter die een blessure krijgt: als je iets zo veel en intensief gebruikt, kan het wel eens voorkomen dat het gaat haperen. Je hebt dan je stembanden geforceerd; op het podium moet je wel eens je grens over. De dokter heeft me verteld dat zoiets niet per definitie afbreuk doet aan je conditie of je stem. Dat heeft bij mij de onrust weggenomen. Ik moest een kleine ingreep laten doen en lang rust nemen. In eerste instantie kwamen de muren op me af, maar later vond ik die rust een cadeau. Het is ook een waarschuwing van je lichaam: vriend, je hebt te veel hooi op je vork genomen! Ga even thuis op de bank zitten. leef! 7 Informatie Guus Meeuwis Ik ga op reis en ik neem mee… Royal Albert Hall Op 24 mei komt een grote droom uit: als eerste Nederlandstalige artiest ooit geef ik een concert in de prestigieuze Royal Albert Hall in Londen! Dat is toch wel de zaal der zalen. Alle grootheden hebben daar gestaan, van Frank Sinatra en The Beatles tot Adele. Ik had de wens al lang, maar durfde het niet te hopen. Groots met een zachte G Foto: Loe Beerens Als ik optreed, gaat het in de eerste plaats om de muziek, maar ik besteed er ook veel aandacht aan om het publiek erbij te betrekken. Dat geldt zeker ook voor de jubileumconcertreeks ‘Groots met een zachte G’ in juni in Eindhoven. Het publiek vindt het van het begin tot het eind één groot feest, met een spectaculair decor en een geweldige sfeer. Mijn ouders zijn bij elk concert dat ik in het Philips Station geef. Mijn vrouw Valerie en onze vier kinderen zijn er in elk geval op zondagmiddag. Het is een uitje waar de familie het hele jaar naar uitkijkt. Reisapotheek Nieuwe nummers maken 8 Ik weet niet wat ik het allerleukst vind: muziek spelen of nieuwe muziek schrijven. Ik schrijf m’n muziek al jarenlang samen met JW Roy en Jan-Willem Rozenboom. De ene keer begint het met een tekstregel op een bierviltje; de andere keer is er eerst de muziek. Gedurende het jaar schrijf ik ideeën op, maar voor het uitwerken hebben we rust nodig. Dan gaan we een dag of drie de hei op. Ik heb nu het lef om dicht bij mezelf te blijven. Ik maak wat ik zelf graag wil horen. Maak kans op de cd Hollandse Meesters van Guus Meeuwis & New Cool Collective Big Band Hollandse Meesters Guus Meeuwis geeft vijf lezers van Leef! deze geweldige cd cadeau. leef! Zie de cheque op pagina 19 De vakantiemaanden staan weer voor de deur. Misschien bent u zich nog aan het oriënteren op de verschillende mogelijkheden, en wie weet heeft u al een vakantie geboekt. Hoe dan ook, de voorbereiding kan nooit vroeg genoeg beginnen. Het belangrijkste is natuurlijk dat u een plezierige reis heeft en gezond weer thuis komt. Uw Service Apotheker geeft u graag advies. Wist u dat…. • • Tijdens een rondleiding door het Rijksmuseum kreeg ik inspiratie voor de titel van mijn nieuwe album: Hollandse Meesters. Ik wilde in dit jubileumjaar een ode brengen aan de klassiekers uit de Nederlandstalige muziek, waardoor ik zelf Nederlandstalig ben gaan zingen. Samen met New Cool Collective Big Band ben ik de studio ingedoken om liedjes als Het Dorp, Is Dit Alles en Sammy te voorzien van een nieuw arrangement. Tijdens een rondleiding door het Rijksmuseum kreeg ik inspiratie voor de titel van mijn nieuwe album: Hollandse Meesters. Het was heel gaaf om bij de lancering van dit album een concert in het Rijksmuseum te geven. van uw Service Apotheek Kans maken? Schrijf dan vóór 31 juli naar Leef!, Postbus 19, 7468 ZG Enter of stuur een e-mail naar [email protected] onder vermelding van ‘Guus’. De winnaars krijgen persoonlijk bericht. Natuurlijk gaat u niet op reis zonder een reisapotheek. Want als u (ver) van huis bent, is het fijn om lichamelijke ongemakken te voorkomen of zo snel mogelijk weer te verhelpen. Speciaal voor u hebben wij alvast een extra voordelige Service Apotheek Reisset samengesteld met o.a. paracetamol, loperamide (tegen diarree) en pleisters. Gemakkelijk aan te vullen en mee te nemen in uw handbagage of koffer! Schengen- of Engelstalige medische verklaring Gaat u op reis met geneesmiddelen die onder de Opiumwet vallen? Dan moet u hier op tijd een officiële verklaring voor aanvragen. In sommige landen riskeert u strenge straffen als u de regels overtreedt. Voorbeelden van medicijnen die onder de Opiumwet vallen zijn sterke pijnstillers, slaap- en kalmeringstabletten zoals diazepam, maar ook ADHD-medicatie zoals Ritalin en medicinale cannabis. Het verschilt per land wat voor soort verklaring u nodig heeft. Vraag dit na bij uw Service Apotheker! Maar wees er op tijd bij. Het kan soms wel een paar weken duren voordat de verklaring akkoord is verklaard door de instanties. • Kinderparacetamol in het buitenland vaak niet vrij verkrijgbaar is? Het is daarom verstandig kinderparacetamol in Nederland aan te schaffen voordat u op reis gaat. De MedicijnKluis app gratis te downloaden is voor iPhone en Android mobiele telefoons? U heeft 24/7 uw medicatieoverzicht bij de hand en stelt eenvoudig herinneringen in voor het innemen van uw geneesmiddelen. Om gebruik te kunnen maken van de MedicijnKluis app moet u wel eerst een persoonlijk account op de website van uw Service Apotheek aanmaken. Geneesmiddelen in principe niet boven de 25 graden bewaard mogen worden? Neem contact op met uw Service Apotheker voor een juist bewaaradvies in warme landen. Geneesmiddelenpaspoort Als u (verschillende) geneesmiddelen gebruikt, is het verstandig om bij uw Service Apotheek een geneesmiddelenpaspoort of medicatieoverzicht te halen. Het paspoort bevat een overzicht van de geneesmiddelen die u gebruikt, ingedeeld op werkzame stof. Handig als u in het buitenland een arts of apotheker nodig heeft, want de werkzame stof is in alle landen hetzelfde. Met het paspoort kunnen dan de juiste geneesmiddelen voorgeschreven worden. Eventuele allergieën en vaccinaties die u heeft gehad, worden ook genoteerd in het geneesmiddelenpaspoort. leef! 9 Thema maag en darm Spijsvertering Maar liefst 1 op de 8 mensen is buikpatiënt. Dat betekent dat in Nederland maar liefst 2.000.000 mensen te maken hebben met een zogeheten spijsverteringsziekte*. Deze grote groep mensen heeft in meer of mindere mate last van een aandoening aan het maagdarmkanaal of geassocieerde organen, zoals de lever, galblaas of de alvleesklier. Door gezond te leven, verkleint u de kans op aandoeningen aan het spijsverteringskanaal, maar in sommige gevallen spelen ook factoren een rol die u zelf niet kunt beïnvloeden. Bijvoorbeeld uw leeftijd of erfelijke aanleg voor een spijsverteringsziekte. In dat geval is het belangrijk dat u de juiste behandeling krijgt om de bestaande klachten te verminderen en een nieuwe ziekte te voorkomen. Ingewikkeld proces Spijsvertering betekent letterlijk ‘het verteren van spijzen’. Het ingewikkelde proces komt eigenlijk al op gang zodra we voedsel zien of ruiken. Dan gaat er een seintje naar de hersenen die ervoor zorgen dat de productie van speeksel en spijsverteringssappen op gang komt. Het voedsel dat binnenkomt wordt afgebroken tot voedingsstoffen die het lichaam kan opnemen en gebruiken. Deze voedingsstoffen worden vervolgens omgezet in bijvoorbeeld energie of bouwstoffen. Spijsvertering is dus eigenlijk het verkleinen van voedsel, tot stoffen die bruikbaar zijn voor het lichaam. Afhankelijk van de samenstelling van het voedsel duurt de hele spijsvertering 24 tot 48 uur. En al die tijd kan er ergens een verstoring optreden. Spijsvertering gezond houden Vaak worden klachten aan het spijsverteringskanaal veroorzaakt door een verkeerde voeding of leefstijl. De Maag Lever Darm Stichting hanteert de volgende zes belangrijkste adviezen om uw spijsvertering gezond te houden: 1. Eet vezelrijk en gevarieerd; sla uw ontbijt niet over 2. Drink voldoende, maar wees matig met alcohol 3. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging 4. Let op uw toiletgedrag 5. Zorg voor een gezond lichaamsgewicht 6. Stop met roken Blijf alert! Wanneer de bovenstaande adviezen niet helpen en u klachten houdt, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Zeker wanneer u weet dat u een verhoogd risico op een bepaalde (ernstige) ziekte loopt, bijvoorbeeld vanwege uw leeftijd, ziekte- of familiegeschiedenis. Het uitstellen van een doktersbezoek vermindert dan de kans op vroegtijdige opsporing. Als u er op tijd bij bent, zijn bij veel ziekten de vooruitzichten gunstiger. In sommige gevallen is het noodzakelijk dat u geneesmiddelen krijgt voorgeschreven. Uw Service Apotheker kan u hierbij ondersteunen. * Maag Lever Darm Stichting, www.mlds.n leef! 11 Interview Een prikkelbare darm lijkt wel op een babydarm Een gesprek met MDL-arts Frank ter Borg over het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). Mensen met PDS hebben vooral last van buikpijn, gasvorming, diarree en verstopping. Er zijn mensen met PDS die af en toe lichte klachten hebben als ze iets hebben gegeten wat ze niet goed verdragen. Er zijn ook mensen met invaliderende klachten. Als men veel last heeft van de darmen, wordt men vaak door de huisarts doorverwezen naar een MDL-arts. Veel patiënten komen met de vraag: is het zeker dat er niet iets anders aan de hand is dan een prikkelbare darm? Daarom doen we onderzoeken, om ziektes als Crohn of kanker uit te sluiten. Tegelijkertijd bereiden we iemand er dan op voor dat we geen structurele afwijking kunnen vinden; gelukkig maar, eigenlijk. Een prikkelbare darm ziet er heel gewoon uit, hij gedraagt zich alleen vervelend. Tekst: Volle Maan. Fotografie: Marjolein Annegarn Transport 12 Darmen bewegen de voedselmassa van mond naar anus. Bij een prikkelbare darm is het fijne netwerk van zenuwvezeltjes die voor dit transport zorgen heel kwetsbaar voor verstoringen, bijvoorbeeld als iemand een infectie heeft, is geopereerd, aan de lijn doet of veel stress heeft. Opgezet gevoel Normaal verwerkt een darm makkelijk gassen, zoals ingeslikte lucht. Bij een prikkelbare darm blijven deze gassen in de darm rondhangen en dat geeft een opgezet gevoel. Verder is een prikkelbare darm heel snel pijnlijk als deze een beetje uitzet. leef! Frank ter Borg, maag-darm-leverarts Deventer Ziekenhuis Wat maakt dat de darmen steeds opspelen? De klachten van een prikkelbare darm kunnen vaak sterk verminderen door de leefstijl aan te passen: voeding, regelmatiger leven, minder stress, beter slapen. Iedereen weet dat je minder alert bent als je slecht slaapt, maar je darmen functioneren ook minder goed. Het is dus van belang dat een patiënt begrijpt wat er met de darm aan de hand is en probeert uit te vinden wat maakt dat haar of zijn darmen steeds opspelen: wat kun je eraan doen om klachten te verminderen of voorkomen? Babydarm Een prikkelbare darm lijkt wel op een babydarm. Een baby krijgt krampjes en gaat spartelen als je hem iets geeft wat hij moeilijk kan verteren. De één heeft er veel baat bij om geen melkproducten te nemen, bij de ander helpt het vermijden van bijvoorbeeld kool, uien, knoflook, chocolade, veel vet, veel kruiden of moeilijk verteerbare suikers. Medicatie Vaak lukt het om met aanpassingen in de leefstijl tot verbetering te komen. Met de patiënt maken we dan de balans op: is het zo goed of wil men medicatie? Die medicatie geneest niet, maar bestrijdt symptomen. Droogmachine De darmen zijn een soort droogmachine: hoe langer voedsel in de darmen zit, hoe harder het wordt. De darmen trekken al het vocht eruit. Als iemand veel last heeft van verstopping, is dat een teken dat voedsel langzaam passeert in de darm. Dan kunnen vochtbinders in de vorm van bijvoorbeeld vezels of magnesiumtabletten voor veel verbetering zorgen. Dan blijft de ontlasting zacht. Andere behandelingen Als iemand dan toch nog pijnklachten houdt, kunnen we proberen om die te verminderen door een lage dosering antidepressiva; hoe gek dat ook klinkt. Daarnaast hebben sommige mensen baat bij langdurig gebruik van bepaalde antibiotica, maar dat wordt voor deze aandoening niet vergoed. Een laatste mogelijkheid is hypnotherapie, die soms door een aanvullende zorgverzekering wordt vergoed. In mijn ervaring zijn de resultaten daarvan nogal wisselend. Bekkenbodem De bekkenbodem is nogal eens een zwak punt. Men kan de sluitspier niet goed ontspannen. Dat kunnen we via metingen vaststellen. Als men naar het toilet gaat, perst men als het ware tegen een dichte deur. Daar raakt de darm verstopt van en dat leidt tot buikpijn. Men kan dan met bekkenbodemfysiotherapie via oefeningen leren om beter te ontspannen. Endoscopie Via onderzoek van de ontlasting kunnen we veel vaststellen; of er een infectie is bijvoorbeeld. Bij endoscopie bekijkt een arts de darmen door een cameraatje aan een slang die via de anus wordt ingebracht. Dat doen we alleen als het echt nodig is, maar soms is het ook de patiënt die erop aandringt. Ik kan me dat ook wel voorstellen, bijvoorbeeld als een familielid darmkanker heeft en je zelf veel buikpijn hebt. Stress is niet goed voor je darmen en endoscopie kan dan ongerustheid wegnemen. Een prikkelbare darm ziet er heel gewoon uit, hij gedraagt zich alleen vervelend. Verbetering door leefstijl Er zijn artsen die zich beperken tot het stellen van de diagnose. Zij laten de begeleiding van PDS aan de huisarts over. Ik merk dat patiënten en huisartsen het op prijs stellen dat wij ook ingaan op de leefstijl. Vaak komt een patiënt na zes weken terug. Dat is een goede periode om te ervaren of aanpassing van de leefstijl op bepaalde punten tot verbetering leidt. Door er aandacht aan te besteden bereiken we bij acht van de tien patiënten met een prikkelbare darm sterke verbetering, bij één op de tien verbetert de situatie een beetje en bij de laatste tien procent kunnen we helaas geen vooruitgang boeken. Drempel Veel mensen moeten een drempel over om met de huisarts over hun ontlasting of incontinentie voor ontlasting te praten. De ervaring leert dat deze problemen voor een arts heel gewoon zijn en dat artsen er serieus op ingaan. Als een patiënt door een huisarts naar mij wordt doorverwezen, merk ik dat een patiënt er al best makkelijk over spreekt. leef! 13 Feiten en fabels Feiten en fabels over coeliakie Feit: Coeliakie is erfelijk Veel mensen volgen tegenwoordig een glutenvrij dieet, omdat ze zich er prettig bij voelen. Mensen met coeliakie, ook wel glutenintolerantie genoemd, moeten een leven lang glutenvrij eten. Gluten beschadigen bij hen de wand van de dunne darm. Leef! zet een paar feiten en fabels op een rij. Glutenintolerantie is gedeeltelijk erfelijk. De aandoening wordt geassocieerd met bepaalde genen. Veertig procent van de mensen heeft die genen. De zestig procent die de genen niet hebben krijgen nooit coeliakie. Van de mensen die de genen wel hebben slechts een klein gedeelte. Als er iemand in de directe familie is met coeliakie is de kans één op tien om de ziekte te krijgen. Normaal is die kans één op honderd. Of je glutenintolerantie krijgt ligt niet alleen aan je genen, ook omgevingsfactoren kunnen een rol spelen. Feit: Coeliakie kan op latere leeftijd ontstaan Fabel: Een broodkruimeltje is geen probleem Feit: Coeliakie is iets anders dan glutensensitiviteit Veel mensen krijgen pas op latere leeftijd glutenintolerantie of ontdekken pas op latere leeftijd dat ze het hebben. Tweederde van de nieuwe patiënten is volwassen. Dat kan zijn omdat hun darmen pas later gevoelig zijn geworden voor gluten, of omdat de beschadiging aan de darmen bij hen niet zo snel gaat. Zij worden er dan lange tijd niet ziek van. Anderen hebben al een leven met buikklachten achter de rug. Mensen met coeliakie moeten volledig glutenvrij eten. Het lastige is dat elk kruimeltje gluten al een probleem kan zijn. Door de zogenaamde kruisbesmetting moeten deze mensen heel goed opletten, niet alleen wat ze eten, ook hoe het voedsel is bereid. Daarom zijn aparte potten broodbeleg als pindakaas en boter nodig, want een mes dat op een gewone boterham heeft gezeten en vervolgens in de pot komt zorgt al voor besmetting. Klachten zijn heel divers, daarom is de diagnose lastig. Veel voorkomende problemen zijn buikpijn, diarree, obstipatie, vermoeidheid, ijzertekort, hoofdpijn en neurologische klachten. Datzelfde geldt voor broodroosters en broodtrommels. Iemand met coeliakie kan geen frietje eten uit een frituurpan waarin ook een kroket is bereid. Extra lastig daaraan is dat gluten overal inzitten, ook producten waarvan je het niet verwacht zoals sauzen, toetjes en vleeswaren. Er zijn mensen bij wie met een bloedtest en darmonderzoek geen coeliakie kan worden aangetoond. Toch verdwijnen hun klachten als ze een glutenvrij dieet volgen. Deze mensen hebben mogelijk last van glutensensitiviteit. Glutensensitiviteit zou aan te tonen zijn door onder medische begeleiding een lange periode glutenvrij te eten, vervolgens een lange periode opnieuw gluten te eten en de klachten in beide perioden te vergelijken. Er lopen nog onderzoeken naar glutensensitiviteit. Een mogelijke verklaring is een intolerantie voor een ander stofje dan gluten dat in tarwe of graan voorkomt. Fabel: Het is sowieso gezond om glutenvrij te eten Tekst: Arwen Kleyngeld. Op dit moment is glutenvrij eten een hype. Veel mensen hebben het gevoel dat het eten van granen niet gezond is. Dat is echter nooit aangetoond. In Nederland vormen granen een belangrijk onderdeel van het dagelijkse eetpatroon. Door dit weg te laten missen mensen essentiële voedingsstoffen en bestaat de kans dat mensen een te eenzijdig voedingspatroon ontwikkelen. Daarnaast kan er een gebrek ontstaan aan bijvoorbeeld voedingsvezels, vitamine B1, foliumzuur, jodium en ijzer. 14 over coeliakie Bij het gebruik van glutenvrije dieetproducten is het verstandig om goed op te letten. Sommige alternatieven bevatten meer suiker, zout en vet dan normale producten en juist minder vezels, vitamines en mineralen. leef! Fabel: Coeliakie is een allergie Coeliakie wordt ook vaak glutenallergie genoemd. Het is echter geen allergie, maar een auto-immuunziekte waarbij de dunne darm beschadigd raakt door de inname van gluten. Naar schatting één op de honderd mensen in Nederland heeft last van glutenintolerantie oftewel coeliakie, maar van de mensen met glutenintolerantie weet slechts één op de acht dat van zichzelf. Glutenintolerantie gaat nooit over. Fabel: Gluten zit alleen in brood Gluten is een eiwit dat in verschillende graansoorten zoals tarwe, spelt, rogge en gerst voorkomt. Gluten zit ook in producten die van graansoorten zijn gemaakt, zoals brood, pizza, koekjes, pasta, bier en het kan ook zitten in producten waarin je het niet verwacht, zoals sommige toetjes, chips, sauzen, snoep en kant-en-klare soepen. Rijst, aardappelen, maïs, vlees, vis, groente en fruit zijn van nature wel glutenvrij. Er zijn veel misverstanden over gluten en waar het wel en niet inzit. Het meest voorkomende misverstand op dit moment is dat er geen gluten zit in speltbrood. Dat klopt niet. Spelt is familie van tarwe en in speltbrood zit precies evenveel gluten als in gewoon volkorenbrood. Feit: Geneesmiddelen kunnen gluten bevatten Geneesmiddelen bestaan behalve uit de werkzame stof ook uit vulmiddel en een aantal hulpstoffen. Vulmiddel is nodig omdat tabletten anders te klein worden. Hulpstoffen zijn onder andere nodig om de werkingsduur van het middel te beïnvloeden, de werkzame stof in op te lossen of de houdbaarheid te vergroten. Meestal wordt cellulose of lactose gebruikt als vulmiddel. Sommige tabletten bevatten echter tarwezetmeel als vulstof. Die tabletten kunnen overgevoeligheidsreacties veroorzaken bij patiënten met coeliakie. Hoewel het gebruik van tarwezetmeel als vulmiddel terugloopt, komt het nog steeds voor in geneesmiddelen. In de bijsluiter kunt u zien of het geneesmiddel dat u gebruikt tarwezetmeel bevat. Coeliakiepatiënten kunnen hun glutenintolerantie doorgeven aan hun apotheker. Die controleert dan elk voorgeschreven geneesmiddel op de aanwezigheid van tarwezetmeel. Meer informatie: www.glutenvrij.nl leef! 15 apotheker aan het woord Naloc is nu bij uw Service Apotheek van € 27,95 voor € 24,95 verkrijgbaar, tegen inlevering van deze coupon. René Kuipers, apotheker De Rôner Service Apotheek in Roden Vergeet niet om uw Service Apotheek te informeren over uw glutenintolerantie. Samenwerking Tekst: Volle Maan. Fotografie: Marjolein Annegarn. Huisartsen in ons dorp vinden het prettig dat er tijdens onze openingstijden altijd een apotheker in huis is met wie men kan overleggen. We werken ook goed samen met de twee ziekenhuizen in Groningen en met de apotheken in die ziekenhuizen. Die samenwerking komt de kwaliteit ten goede. Klysma Bij bepaalde darmaandoeningen is een klysma een onderdeel van de behandeling. Een klysma wordt ook wel darmspoeling genoemd: iemand brengt zelf thuis vloeistof in de darmen via een slang of tuitje in de anus. Als iemand voor de eerste keer bij ons de middelen voor een klysma komt halen, is dat vaak confronterend. Men weet dan vaak nog maar kort dat men een aandoening heeft en men krijgt dan bij ons knijpflesjes mee; dat is toch wat anders dan een tabletje. 16 leef! In de apotheek nemen we dan de tijd om rustig en discreet uitleg te geven. Glutenintolerantie Meestal loopt iemand lang met klachten rond voordat duidelijk wordt dat glutenintolerantie de oorzaak is. Mensen met glutenintolerantie letten heel scherp op hun voeding en voedingssupplementen. Het is belangrijk dat men zich realiseert dat ook sommige geneesmiddelen gluten bevatten. Vergeet niet om uw Service Apotheek te informeren over uw glutenintolerantie, want in enkele tientallen geneesmiddelen zitten gluten. Dat zijn vooral middelen die al langer bestaan, want bij nieuwe middelen wordt er bij de ontwikkeling rekening mee gehouden dat ze indien mogelijk glutenvrij moeten zijn. Nu 6 maanden houdbaar! Geldig t/m 31 juli 2015 Vorig jaar bestond onze apotheek vijftig jaar. In de loop der tijd is er veel veranderd, maar wat bij ons voorop blijft staan, is dat we de mensen in het dorp en de omgeving zo goed mogelijk van dienst willen zijn. We zijn bijvoorbeeld ook op zaterdagochtend open, we zetten alles op alles om te voorkomen dat mensen lang moeten wachten en we hebben veel geneesmiddelen op voorraad. We krijgen geregeld van klanten te horen dat ze het prettig vinden dat onze assistenten zelf het gebruik van incontinentiemateriaal begeleiden en dat ze bij ons ook terecht kunnen voor hulpmiddelen en het aanmeten van therapeutisch elastische kousen. Meda Pharma B.V., Krijgsman 20, 1186 DM Amstelveen. 10 keer mooi meegenomen voordeel. Let op de geldigheidsdatum! Wat voorop blijft staan, is dat we mensen zo goed mogelijk van dienst willen zijn Naloc is een medisch hulpmiddel. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing. KoagKagnr:30-1214-1658. Schoon genoeg van schimmelnagels? Naloc! Geldig t/m 31 juli 2015. Op bezoek €1,50 korting op A.Vogel Oogdruppels Loperamide SAM • Bevat 2 mg loperamide per capsule • Te gebruiken bij plotseling opkomende of langdurige diarree • Capsules niet geschikt voor kinderen jonger dan acht jaar MET GRATIS VAKANTIE SPELLETJES BOEK t.w.v. ¤ 2,95 (geen aankoopverplichting) Lees voor gebruik de bijsluiter. Geldig t/m 31 juli 2015 25% korting 3-in-1 Wondgel Wrattenpen • Verkoelt en verlicht de pijn • Versnelt wondgenezing • Helpt infecties te voorkomen • Voor hardnekkige wratten • Resultaat vanaf de eerste week • Doseert zuinig en precies Geldig t/m 05-02-15 31 juli 2015 09:56 Nestosyl Formule W adv Service Apotheek 150130.indd 1 ZO LANG MOGELIJK ACTIEF EN VITAAL BLIJVEN? Leefit, speciaal voor de actieve oudere De voedingssupplementen van Leefit hebben een hoge concentratie inhoudsstoffen en ondersteunen het lichaam bij veroudering. Voor ouderen met een sportieve leefstijl biedt Leefit een krachtige aanvulling. 15% korting op actieproducten Leefit Glucosamine Plus en Leefit Multi 60+ Geldig t/m 31 juli 2015 Schoon genoeg van schimmelnagels? Naloc! Service Apotheek Reisset ¤ 7,95 (nu tijdelijk verkrijgbaar!) Op=op Goed voorbereid op reis met dit handige tasje voor onderweg. • Paracetamol 500 mg (40 tabletten) • Loperamide capsules 2 mg (10 capsules) • Neusspray xylometazoline 0,1% • Pleisters • Lipconditioner Naloc is een medisch hulpmiddel. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing. KoagKagnr:30-1214-1658. De unieke behandeling met een driedubbel effect: Schimmeldodend Vermindert verkleuring Maakt de nagel weer glad & sterk Kijk op Naloc.nl hoe het werkt! Meda Pharma B.V., Krijgsman 20, 1186 DM Amstelveen. Geldig t/m 31 juli 2015 10 keer mooi meegenomen voordeel. Let op de geldigheidsdatum! Loperamide SAM Acute diarree is meestal het gevolg van een bacteriële infectie (na besmet eten of drinken), maar kan ook veroorzaakt worden door bepaalde geneesmiddelen (bijv. sommige antibiotica). Pas op voor uitdroging en was regelmatig de handen om herbesmetting te voorkomen. Voor meer informatie of advies, ga naar uw Service Apotheek! 3-in-1 Wondgel Wrattenpen • Verkoelt en verlicht de pijn • Versnelt wondgenezing • Helpt infecties te voorkomen • Voor hardnekkige wratten • Resultaat vanaf de eerste week • Doseert zuinig en precies 10 keer mooi meegenomen voordeel. Let op de geldigheidsdatum! Nu 6 maanden houdbaar! €1,50 korting op A.Vogel Oogdruppels MET GRATIS VAKANTIE SPELLETJES BOEK t.w.v. ¤ 2,95 (geen aankoopverplichting) Desinfecteren en beschermen in één 25% ting kor KOAG/KAG-nr.: 30-0215-0299 1 juli /m 3 ig t Geld Betadine Desinfectiepleisters zijn een medisch hulpmiddel. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing. 2015 Desinfectiepleisters - Méér dan een gewone pleister! NIEUW! CB12 boost Méér dan een gewone kauwgom CB12 mondspoeling biedt je 12 uur lang zekerheid over de adem, hoe je dag er ook uit ziet. Toch zijn er momenten dat je een boost wilt geven aan je adem voor net dat beetje extra zekerheid. Speciaal voor dit soort momenten is er nu CB12 boost. Met frisse, koele mintsmaak Geldig t/m 31 mei 2015. 2e PRODUCT HALVE PRIJS Steriel wondkussen kleeft niet aan de wond * bij inlevering van deze cheque Sterke kleefkracht laat geen restjes achter Laat de huid ademen en is huidvriendelijk Hansaplast is partner van: Hansaplast doneert € 0,25 per 2 verkochte producten aan het Rode Kruis Geldig t/m 31 juli 2015 Nestosyl Formule W adv Service Apotheek 150130.indd 2 05-02-15 09:56 BDF15030-01 HP cheque 143x55 Leef DEF.indd 1 Leefit Multi 60+ Goede verhouding vitaminen en mineralen te gebruiken als dagelijkse aanvulling op de voeding, afgestemd op de behoefte van ouderen. Voorziet in de verhoogde behoefte van vitamine D bij ouderen. Geen ijzer en vitamine K toegevoegd. Leefit Glucosamine Plus Bevat per 2 tabletten een dosering van 1.500 mg glucosaminesulfaat, overeenkomend met 1.178 mg glucosamine (gewenste dagdosering). Aangevuld met chondroïtine en MSM. 15% korting Dermatologisch Getest 24-02-15 17:31 DE WETENSCHAP VOOR EEN MOOIERE HUID NU 20% KORTING* Op Eucerin pH5 bij inlevering van deze cheque op actieproducten Leefit Glucosamine Plus en Leefit Multi 60+ *Actie geldt op de volgende producten: pH5 Body Lotion 400 ml, pH5 Douche olie 400ml, pH5 DermoCapillaire Shampoo 250ml, pH5 Waslotion 400ml. Geldig t/m 31 juli 2015. Service Apotheek Reisset Op bezoek Zorg dat u goed voorbereid op reis gaat. Denk bijvoorbeeld ook aan: • ORS om mineralen en zouten aan te vullen na diarree en braken • een middel tegen maagklachten en verstopping • een digitale koortsthermometer • een insectenwerend middel en een verzachtend middel na insectenbeet • een tekenpincet • Voor meer handige tips, kijk in het Reistasje! Frieda (63) en Annemiek (32) van der Hee Ik zal er altijd voor mijn dochter zijn Voor een uitgebreid advies over uw reisapotheek kunt u altijd bij uw Service Apotheek terecht. Toen mijn dochter Annemiek vijftien was, werd vastgesteld dat ze coeliakie heeft. Bij mensen met het syndroom van Down komt dat vaker voor. Bij mijn moeder en mij werd het op latere leeftijd pas ontdekt. Het zit in onze genen. Coeliakie is een chronische darmaandoening, waardoor we een zeer strikt glutenvrij dieet moeten volgen. Er zijn ook mensen die veel minder klachten hebben, maar bij ons kan het hele lichaam van slag raken en we houden ondanks het dieet toch problemen. Desinfecteren en beschermen in één De unieke combinatie van Betadine en een pleister in één, stelt je in staat een wondje in één keer te desinfecteren en te beschermen. Prikt niet, desinfecteert wel Wil je weten hoe je kleine huis-tuin en keuken wondjes kunt verzorgen? Kijk op Betadine.nl en doe de wondenwijzer. Meda Pharma B.V., Krijgsman 20, 1186 DM Amstelveen. NIEUW! CB12 boost – Méér dan een gewone kauwgom CB12 mondspoeling biedt je 12 uur lang zekerheid over de adem, hoe je dag er ook uit ziet. Toch zijn er momenten dat je een boost wilt geven aan je adem voor net dat beetje extra zekerheid. Speciaal voor dit soort momenten is er nu CB12 boost. CB12 boost is een suikervrije kauwgom die zorgt voor een frisse, koele mintsmaak en een slechte adem voorkomt. De unieke tweelagen technologie combineert kauwgom met actieve ingrediënten die de adem een boost geven en bovendien goed zijn voor de mondgezondheid: • • • Zink - Voorkomt een slechte adem Natriumfluoride - Versterkt tanden en voorkomt gaatjes Xylitol - Vermindert tandplakvorming Meda Pharma B.V., Krijgsman 20, 1186 DM Amstelveen. VERNIEUWD HANSAPLAST BLAARPLEISTER PLAKT EXTRA GOED EN VERLICHT DE PIJN ONMIDDELLIJK pH5 Douche Olie Behoudt natuurlijke huideigen barrière Speciaal voor de normale en gevoelige huid Intensief lipiden aanvullend effect Geschikt voor een huid met allergie Type 1 (bv hooikoorts) Trots Ons hele leven staat in het teken van Annemiek. Ik moest stoppen met mijn leidinggevende functie als verpleegkundige om voor Annemiek te kunnen zorgen. We kunnen niet zomaar ergens gaan lunchen of uit eten gaan. De laatste zes jaar is het er door het vele ziek zijn niet van gekomen om op vakantie te gaan. Wat er tegenover staat: Annemiek geeft heel veel liefde. Ze voelt alles haarscherp aan en ze kan dingen goed verwoorden. Ze is blij met kleine dingen. Dat maakt ons trots op haar. We weten waar we voor leven. Schilderen Annemiek heeft de basisschool doorlopen. Ze is vaak op haar kamer aan het lezen en ze tekent en schildert vooral heel veel. Ze schildert prachtige dingen. In twee ziekenhuizen hangen grote, kleurrijke tekeningen van Annemiek. Dagbesteding *Actie geldt op de volgende Hansaplast producten: Med Sensitive 1x6 Silver, Med Elastic 1x6 Silver, Kids Princess (16 strips), Aqua Protect 100%, Elastic Waterproof, Universal 50 Spots, Family Pack, Blaarpleister Groot en Likdoornpleisters. Actie is geldig t/m 31 juli 2015 BDF15030-01 HP cheque 143x55 Leef DEF.indd 2 Coeliakie is een chronische darmaandoening, waardoor we een zeer strikt glutenvrij dieet moeten volgen. 24-02-15 17:31 pH5 Bodylotion Herstelt de natuurlijke huideigen barrière Hydrateert langdurig Speciaal voor de normale en gevoelige huid Trekt snel in Dermatologisch Getest DE WETENSCHAP VOOR EEN MOOIERE HUID *Actie geldt op de volgende producten: pH5 Body Lotion 400 ml, pH5 Douche olie 400ml, pH5 DermoCapillaire Shampoo 250ml, pH5 Waslotion 400ml. Geldig t/m 31 juli 2015. Tekst: Volle Maan. Fotografie: Marjolein Annegarn. Zorgt voor desinfectie én bescherming • 10 keer mooi meegenomen voordeel. Let op de geldigheidsdatum! Betadine Desinfectiepleisters zijn uitermate handig voor onderweg, in de speeltuin of op reis. • klant aan het woord Annemiek gaat drie dagen per week naar dagbesteding. Ze heeft het daar erg naar haar zin. We hebben net te horen gekregen dat het vervoer niet meer wordt vergoed. Alle veranderingen in de zorg maken ons onzeker. Overal kunnen gluten in zitten Ook al verwacht je het totaal niet, overal kunnen gluten in zitten: in snoep, in vlees, in viltstiften en ook in medicijnen. Bij De Rôner Service Apotheek houden ze heel goed in de gaten of een middel gluten bevat. Ze weten bijvoorbeeld welk merk paracetamol glutenvrij is. Annemiek gebruikt drie keer per dag bij elkaar tien verschillende medicijnen. De laatste tijd gaat het redelijk met haar, maar er waren periodes dat ze elke maand wel een keer in het ziekenhuis werd opgenomen. Dan vragen we ons af: Houden we ons goed aan het dieet? Heeft een fabrikant een ingrediënt veranderd? Anders gelopen Mijn leven is anders gelopen dan ik had gedacht. Na mijn scheiding heb ik een heel lieve man ontmoet. Annemiek en Johan zijn stapelgek met elkaar. Wij zijn echt een team en zijn ontzettend dankbaar dat we bij elkaar zijn gekomen. We leven bij de dag. We merken dat Annemiek minder energie krijgt. Ik hoop dat mijn man en ik energie houden om voor haar te blijven zorgen. We hebben al naar een andere woonplek voor Annemiek gekeken, zodat we een beetje ontlast worden, maar door het zeer strikte glutenvrije dieet is het erg moeilijk om een goede plek te vinden. We willen intensief bij de zorg betrokken blijven. We willen het liefst een plek dicht bij huis, zodat we veel kunnen bijspringen. Mijn gevoel is heel sterk: ik zal er altijd voor mijn dochter zijn. leef! 21 Thema BuikBuddy voor mensen met chronische darmziekten BuikBuddy is een app voor mensen met chronische darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Patiënten kunnen in de applicatie hun ziektegeschiedenis bijhouden en die data exporteren, wat handig kan zijn bij afspraken met artsen. Ook helpt de app herinneren wanneer medicijnen ingenomen moeten worden. De ingebouwde toiletzoeker geeft aan waar de dichtstbijzijnde openbare toiletten zich bevinden en hoe daar te komen. De vertaalmodule zorgt ervoor dat patiënten hun ziekte en klachten kenbaar kunnen maken in het buitenland. Verder bevat de app recepten die zijn samengesteld door een diëtiste en krijgt de gebruiker nieuws over chronische darmziekten. Bewegen voor gezonde darmen Regelmatig sporten en bewegen is goed voor de werking van de darmen. Bewegen is ook goed voor andere processen in het lichaam. Het helpt bij het krijgen en behouden van een gezond gewicht en werkt ontspannend en helpt daardoor bij het tegengaan van stress. Volwassenen moeten eigenlijk vijf dagen in de week tenminste 30 minuten bewegen. De minuten tellen alleen mee als het in blokken van 10 minuten gebeurt en het hart er sneller van gaat kloppen. De trap oplopen of de vuilnisbak buiten zetten, tellen dus niet mee. Rustig wandelen ook niet. Stevig doorwandelen, fietsen of sporten wel. Tekst: Arwen Kleyngeld. Voor kinderen, jongeren en mensen met overgewicht geldt een ander advies. Om gezond te blijven moeten zij dagelijks tenminste 60 minuten intensieve beweging hebben. Meer informatie en algemene tips voor volwassenen en kinderen vindt u op www.30minutenbewegen.nl. 22 leef! maag en darm Landelijk Bevolkingsonderzoek darmkanker Alle Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar oud krijgen sinds januari 2014 een oproep om ontlasting in te leveren. De ontlasting wordt gecontroleerd op bloedsporen. Bloedsporen kunnen eventueel wijzen op darmkanker. In het eerste half jaar na invoering van het onderzoek is bij 763 deelnemers darmkanker gevonden. Het deelnemerspercentage aan het bevolkingsonderzoek was in het eerste half jaar 68 procent. Bijna 130.000 mensen hebben meegedaan. Bij 12 procent van hen was er aanleiding voor een vervolgonderzoek. Onder die groep (11.430 personen) bleek zeven procent daadwerkelijk darmkanker te hebben. 34 procent had gevorderde poliepen die kunnen uitgroeien tot darmkanker. Door die poliepen te verwijderen kan darmkanker worden voorkomen. Het bevolkingsonderzoek darmkanker is ingesteld omdat darmkanker een van de meest voorkomende vormen van kanker is. In Nederland krijgen jaarlijks 13.000 mensen darmkanker en overlijden er 5000 mensen aan de ziekte. Hiermee staat darmkanker op de tweede plek van kankersoorten waaraan mensen in Nederland overlijden. Darmkanker geeft vaak pas in een laat stadium klachten. Met het bevolkingsonderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium worden ontdekt. Wanneer men er op tijd bij is, is de overlevingskans na vijf jaar 94 procent. Wanneer men er laat achter komt maar acht procent. Dankzij invoering van het bevolkingsonderzoek zullen er jaarlijks 2.400 minder mensen overlijden aan darmkanker. (Bron: RIVM) Je poep wil je wat vertellen Poep vertelt een hoop over je gezondheid. Daarom is het goed om regelmatig achterom te kijken. De frequentie van ontlasting zegt iets over de spijsvertering en stoelgang. Ook de vorm en kleur van ontlasting geven informatie over de gezondheid van de spijsvertering. Normaal gesproken is poep bruin en smeuïg. Veranderingen in ontlasting kunnen wijzen op een ziekte. Het is daarom belangrijk om ontlasting geregeld te bekijken. Er zijn een aantal kenmerken die kunnen wijzen op een aandoening. Keutels of harde ontlasting, dunne of waterige ontlasting, slijm of bloed bij de ontlasting, pikzwarte teerachtige ontlasting of juist ontkleurde gele ontlasting kunnen allemaal een probleem indiceren. Op de poepwijzer van de Maag Lever Darm Stichting is precies te zien waar u op moet letten. Kijk hiervoor op www.jepoep.nl. De site is ook mobiel te bekijken. leef! 23 NU 20% KORTING* *Zie cheque in magazine. Geldig t/m 31 juli 2015. Thema Wat kan Service Apotheek voor u betekenen? Maagklachten zijn erg vervelend en kunnen uw dagelijkste ritme volledig verstoren. In uw Service Apotheek krijgt u advies over wat u kunt doen bij maagklachten, en hoe u deze klachten in de toekomst kunt voorkomen. Daarnaast controleert uw Service Apotheker altijd of uw genees-middelengebruik niet tot extra maagklachten zou kunnen leiden. Brandend maagzuur Beschermt en herstelt de gevoelige huid Eucerin pH5 helpt de gevoelige huid te beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf zoals vervuiling, pollen, hitte of kou maar ook stress of frequent douchen. Met 5% Dexpanthenol, ter ondersteuning Gevoelige Huid van het huidvernieuwingsproces Versterkt de natuurlijke huidbarrière Voor langdurige hydratatie Dermatologisch Getest DE WETENSCHAP VOOR EEN MOOIERE HUID 5% Dexpanthenol maag en darm De meest voorkomende maagklacht is reflux, ook wel brandend maagzuur genoemd. Een reflux ontstaat doordat er maaginhoud met onder andere maagzuur terugstroomt naar de slokdarm. Dit maagzuur is noodzakelijk voor de vertering van voedsel, maar bezorgt een erg onaangenaam gevoel. Sommige refluxklachten zijn te behandelen door het gebruik van maagzuurbinders en maagzuurremmers. Maar beter nog, is het aanpassen van uw leefstijl. Uw Service Apotheker kan u hierbij ondersteunen en handige tips geven. Kijk bijvoorbeeld uit met pittig eten, zorg ervoor dat u geen glas jus d’orange drinkt op een lege maag en let op bij de aanschaf van maagzuurremmers bij de drogist. Sommige middelen zijn niet geschikt omdat ze door gasvorming de maag laten opzwellen, en er alleen maar meer maagzuur wordt geproduceerd. ibuprofen en diclofenac. Ook de bloedverdunner Aspirine® (acetylsalicylzuur) geeft vanaf 80 jaar een verhoogd risico op maagschade en bovendien een verhoogde bloedingskans bij een maagzweer.. Door het gebruik van deze middelen is uw maagwand mogelijk niet meer goed bestand tegen het maagzuur en bestaat er risico op maagschade. Bij maar liefst een derde van de patiënten, werd in overleg met de huisarts een maagbeschermer toegevoegd. Extra controle Tot op heden werd ongeveer 7.000 keer per jaar potentiële maagschade gesignaleerd bij risicopatiënten die een bloedverdunner slikken. In maar liefst een derde van de gevallen, werd uiteindelijk in overleg met de huisarts een maagbeschermer toegevoegd. En gebruikt u al een maagbeschermer? Dan controleert uw Service Apotheek regelmatig of het nog noodzakelijk is dat u dit geneesmiddel gebruikt. Mogelijk zijn er veranderingen in uw geneesmiddelgebruik opgetreden, waardoor het slikken van een maagbeschermer niet meer zinvol is. Kijk uit met pittig eten, en drink geen jus d’orange op een lege maag Maagbescherming In bepaalde gevallen kan uw geneesmiddelengebruik, soms ook in combinatie met uw leeftijd, voor uw Service Apotheken aanleiding zijn om te controleren of het toevoegen van een maagbeschermer nodig is. Uw apotheker kan dit met u bespreken tijdens een medicatiebeoordeling. Gebruikt u geneesmiddelen met een hoog risico op maagschade? Dan maken de computersystemen van Service Apotheek hier zelfs automatisch melding van. Het toevoegen van een maagbeschermer is raadzaam wanneer u bepaalde geneesmiddelen gebruikt die de vorming van slijmvlies in de maagwand remmen, of het slijmvlies irriteren. Dit is onder andere het geval bij ontstekingsremmende pijnstillers, de zogeheten NSAID’s, zoals leef! 25 Puzzel Win een verblijf op Vakantiepark Duinrell Tempocol: Het enige geneesmiddel met pepermuntolie; bewezen effectief bij buikpijn, lichte darmkrampen en winderigheid. Nieuw! Tempocol® is een nieuw geregistreerd kruidengeneesmiddel dat zonder recept verkrijgbaar is bij uw apotheek en online bij Leef.nl. Lees voor gebruik de bijsluiter KOAG-nr. 2605-0215-0177 KOORTSLIP? Wratx_advertentie_1/4pagina_1.indd 1 24-02-15 17:14 Advertentie Tempocol Leef 83.5x123.5.indd 1 Advertentie 13-02-15 10:54 N I E R B E K K E N W H A N D E N R E I L K L E S K E E P S D A A H L K U I T B E E N S P I E R R D A E V I N G E R K O O T J E I M A L G M E Z P IJ B L I N D E D A R M S A E N T W R E D E U T H N A A S S N I N T A N D E N L N A D A D A L R R E U N O G N O A V E G P L P A E L W E E A E H N E W W E B E P G G E M R A D K O L S A M U I D E A N G I M A I B E E N M E R G N L D I A K R U H A N D P A L M A E K E V N M B H O O F D S L A G A D E R • ADAMSAPPEL • BEENMERG • BLINDEDARM • BUIKHOLTE • DARM • DARMWAND • DUNNE DARM • ENDELDARM • HALSSLAGADER • HANDEN • HANDPALM • HOOFDSLAGADER • KNIEEN • KUITBEENSPIER • MAAG • MAAGWAND • NAGELRIEM • NAVEL • NIERBEKKEN • PEES • SLOKDARM • SPEEKSELKLIER Alle woorden zijn kriskras verborgen in het diagram. Sommige woorden overlappen elkaar met één of meer letters. Alle woorden uit de lijst weggestreept? Dan vormen de overgebleven letters - in de leesrichting de eindoplossing. Die oplossing kunt u voor 20 juli 2015 doorbellen via 0909 20 27 077 (80 ct. p.m.) . De meeropbrengst is bestemd voor KNGF Geleidehonden. • TANDEN • VINGERKOOTJE • VINGERNAGEL • WENKBRAUWEN Op zoek naar een ander innovatief koortslipproduct? e 350,- SoreFix: de gepatenteerde zinkformule voorkomt en behandelt een koortslip 2X Nu met gratis tubehouder! NIEUW VAARWEL KOORTSLIP, HALLO GLIMLACH! www.sorefix.nl Kijk voor meer informatie op www.duinrell.nl of bel 070-51 55 258. Geldig tot 5 november 2015 met uitzondering van de feestdagen en vakantieperioden. voorkomt en behandelt Dit is een medisch hulpmiddel, lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing Adve SoreFix Leef feb 2015 172x123,5 109_011_15.indd 1 Ontspannen genieten op vakantie- en attractiepark Duinrell in een uitgestrekt duingebied en met een spetterend attractiepark in uw achtertuin. U verblijft een weekend of midweek met vier personen in een Duingalow, inclusief dagelijks toegang tot het attractiepark en het Tikibad (twee uur). Reserveringskosten, toeristenbelasting, water, elektra, BTW, bedlinnen en eindschoonmaak zijn inbegrepen. In 2015 steunt Service Apotheek de grootste geleidehondenschool in Nederland: KNGF Geleidehonden. De meeropbrengst van de puzzel komt ten goede aan deze stichting. Het is de missie van KNGF Geleidehonden om zo veel mogelijk mensen met een beperking een beter leven te geven met een speciaal opgeleide hond. Een opleiding tot geleidehond is een flinke investering, maar de onafhankelijkheid, bewegingsvrijheid en trouwe vriendschap die een geleidehond zijn baas geeft, is uniek. 25-02-15 14:37 leef! Kijk voor meer informatie op www.geleidehond.nl. Voor puzzelproblemen bel 085 - 888 17 50 (niet voor de oplossing). Maagsapresistente capsules 27 Als u het ons vraagt veelgestelde vragen in de Service Apotheek VERSTOPPING Deze keer geven we antwoord op vragen die nogal eens worden gesteld over diarree en verstopping. Meer weten? Een persoonlijk advies? De apothekersassistenten en apothekers in de Service Apotheek beantwoorden uw vragen graag aan de balie, maar u kunt ook een afspraak maken voor een rustig gesprek in de spreekkamer. U hebt verstopping als u minder vaak ontlasting hebt dan u gewend bent. Uw ontlasting is hard en droog en de stoelgang kan moeilijk of pijnlijk zijn. Verstopping wordt ook wel obstipatie genoemd. Wat kunt u doen als u verstopping hebt? • • • DIARREE Als u diarree hebt, is uw normale ontlasting verstoord. Als u een korte tijd diarree hebt, noemen we dat acute diarree. Die ontstaat meestal door een infectie. U moet vaak naar het toilet, uw ontlasting is waterig, u hebt last van winderigheid, u hebt buikkramp en u voelt zich slap. Meestal gaat dit binnen drie tot vijf dagen vanzelf over. • • • • Wat kan ik doen als ik diarree heb? • • • • Om te voorkomen dat mensen om u heen ook diarree krijgen, moet u extra letten op hygiëne: was uw handen goed met zeep nadat u naar het toilet bent geweest (of wanneer u de luier van uw kind hebt verschoond). Bij diarree verliest u veel vocht en loopt u dus het risico om uit te drogen. Drink daarom elke dag minstens anderhalve liter vocht (kinderen een liter): water, thee, vruchtensap, heldere soep, rijstewater of een ijslolly. Drink geen grote hoeveelheden appelsap, melk of koffie, dit kan laxerend werken. Drink ook niet te veel achter elkaar. U hoeft geen speciaal dieet te volgen. U kunt alles eten waar u trek in hebt en wat u kunt verdragen. Zelfs bij heel dunne diarree neemt uw lichaam nog calorieën op. Als u buikkramp hebt, is het een aanrader om kleine hoeveelheden te eten. De anticonceptiepil kan minder betrouwbaar worden als u zeer dunne diarree hebt. Vraag uw Service Apotheker om advies. Welke middelen zijn in het algemeen aan te raden bij diarree? ORS is een oplossing van zouten, suikers en/of zetmeel in water die uw zouttekort aanvult. De suikers en zouten zorgen er ook voor dat uw lichaam vocht beter opneemt en langer vasthoudt. ORS is aan te raden als er een grotere kans is op uitdroging, bijvoorbeeld als u ook moet overgeven, als u plastabletten gebruikt of als het gaat om iemand die jonger is dan twee jaar of ouder dan zeventig. 28 leef! ORS is zonder recept verkrijgbaar bij uw Service Apotheek en we informeren u graag over het gebruik. Als diarree erg lastig voor u is, kunt u hooguit twee dagen loperamide gebruiken om de darmbeweging te remmen. U moet stoppen met loperamide zodra uw ontlasting een keer normaal is of als u twaalf uur geen ontlasting hebt gehad. De dosering verschilt per leeftijd; uw Service Apotheek en de bijsluiter informeren u hierover. Wanneer is het aan te raden om met diarree naar de dokter te gaan? Het is verstandig om met diarree naar de dokter te gaan: • als het gaat om iemand die jonger is dan twee jaar of ouder dan zeventig, omdat uitdroging hier sneller optreedt (te merken aan weinig plassen, erge dorst, sufheid, verwardheid); • als de waterdunne diarree maar niet ophoudt (meer dan 8 keer per dag) of na een week niet minder wordt; • bij diarree met aanhoudend braken (4 keer of meer per dag) en te weinig vochtinname; • als u in de horeca of verpleging werkt; • als u zwanger bent; • als u meer dan 38 graden koorts hebt; • bij voortdurende of heftige buikpijn (met name rond de navel of rechts in de onderbuik; dit kan wijzen op blindedarmontsteking); • bij diarree afgewisseld door obstipatie gedurende enkele weken. Begin de dag met één of twee glazen lauw water. Drink zes tot acht glazen water verspreid over de dag. Ontbijt brengt uw darmen op gang, dus sla het niet over. Eet vezelrijke voeding, want vezels laten uw darmen beter werken en maken uw ontlasting zachter. Vezels zitten bijvoorbeeld in volkorenbrood, zilvervliesrijst, groenten, peulvruchten (bonen, erwten, linzen) en fruit. Als dit onvoldoende helpt, kunt u zemelen toevoegen aan de voeding, bijvoorbeeld in de yoghurt. U vindt zemelen in het ontbijtschap in de supermarkt. Beweeg voldoende, bijvoorbeeld door te wandelen of te fietsen. Houd de ontlasting niet op als u aandrang voelt. Ga bij kinderen nooit zelf dokteren met laxeermiddelen. • • bij frequent optreden van een bruine veeg in de broek of luier of frequent kleinere hoeveelheden dunne waterige ontlasting (paradoxe diarree); bij obstipatie die het gevolg is van het ophouden van de ontlasting bij een pijnlijke aambei. Wanneer is het aan te raden om met verstopping naar de dokter te gaan? Welke geneesmiddelen kunnen worden gebruikt bij verstopping? Het is verstandig om met verstopping naar de dokter te gaan: • als u zwanger bent; • als de verstopping langer dan twee weken duurt; • als u al langer laxeermiddelen gebruikt; • als u bloed in de ontlasting ziet; • bij kinderen met klachten van obstipatie die niet reageren op voedingsadviezen of laxerende limonadesiroop; • als het ontlastingspatroon veranderd is bij een gelijkblijvende leefstijl; • bij obstipatie waarbij een krampende buikpijn optreedt in combinatie met overgeven en een opgeblazen gevoel; Er zijn tal van middelen die gebruikt kunnen worden bij verstopping. De bekendste zijn laxeermiddelen. Deze zorgen ervoor dat de ontlasting zachter wordt gemaakt, waardoor toiletbezoek makkelijker en minder pijnlijk wordt. Hiernaast zijn er tal van andere middelen. Uw Service Apotheek geeft u graag een persoonlijk advies. Let op! Wanneer u net bent gestart met een nieuw geneesmiddel kunt u ook last krijgen van diarree en/ of verstopping. Is dit bij u het geval? Raadpleeg dan uw Service Apotheek. Uw vragen worden beantwoord door: Heeft u nog andere vragen? Neem dan contact op met uw Service Apotheek. Olga van Vemde Mariëlla De Rooij-Duran Jeroen Mentink Apotheek Epe Apotheek Pendrecht Apotheek Borrendamme te Epe. te Rotterdam. te Zierikzee. leef! 29 Informatie Stichting Pijn bij Kanker bedankt lezers Leef! magazine DE WEBSHOP VAN DE APOTHEEK Gluten. Boosdoener of onschuldig? Lezers puzzelen maar liefst € 24.263,39 bij elkaar voor het goede doel Gluten is een eiwit dat in vele graansoorten zit. Gluten wordt tegenwoordig vaak gezien als de boosdoener van veel lichamelijke klachten. Hiervan is echter maar weinig bewezen. Een beperkte groep mensen heeft een aantoonbare intolerantie voor gluten. Zij hebben coeliakie, een chronische darmaandoening waarbij het darmslijmvlies beschadigd is en voedingsstoffen moeilijk worden opgenomen. Mensen met coeliakie moeten strikt glutenvrij eten. Daarnaast zijn er mensen die het gevoel hebben darmklachten te krijgen wanneer ze gluten eten. Deze niet-officiële ziekte wordt glutensensitiviteit genoemd. Mensen die hier last van hebben willen graag een glutenvrij of glutenbeperkt dieet volgen. Dit hoeft geen bezwaar te zijn, want gluten is geen essentiële bouwstof voor uw lichaam. Wanneer u glutenvrij moet of wilt eten, zijn onze glutenvrije producten voor u geschikt. Jos Liiers Nu op het hele assortiment van Lieke is vrij van gluten 15% korting Geldig t/m 31 juli 2015 Meer tips en producten vindt u op Leef.nl/glutenvrij BESTELLEN Apotheker bij Leef.nl LEEF.nl_adv_172x123,5mm.indd 1 04-03-15 13:32 Openhartig vertelde Ernst Daniël Smid in Leef! 78 (uitgave november 2013) over het gruwelijke ziekbed van zijn overleden vrouw Roos en de onvoorstelbare pijn die ze heeft geleden nadat er bij haar alvleesklierkanker was ontdekt. Hij zag zijn vrouw zo lijden, dat hij besloot na haar dood in 2012 de Stichting Pijn bij Kanker op te richten. De stichting werd door de lezers van Leef! met een grote meerderheid verkozen tot goede doel van 2014, en dus was het half februari tijd om de meeropbrengst van de puzzels in Leef! magazine te overhandigen aan Ernst Daniël Smid zelf, ambassadeur van de Stichting Pijn bij Kanker. Ernst Daniël Smid: ‘Er valt nog zo veel winst te behalen voor patiënten met kanker die te maken krijgen met pijn. We richten ons in eerste instantie op het verbeteren van de communicatie tussen patiënten, hun naasten en zorgprofessionals. Maar ook educatie en begeleiding hebben onze aandacht. Zo hebben we onder andere het onafhankelijke platform pijnbijkanker.nl gelanceerd, waar informatie te vinden is over pijnbehandeling en de verschillende behandelaars. Daarnaast organiseren we ook rondetafelgesprekken in samenwerking met zorginstellingen en zijn we bezig met de ontwikkeling van een folder voor patiënten met pijn bij kanker met de titel “Pijn? Praat erover…!”. ‘Fantastisch resultaat’ Met dank aan dit enorme bedrag kunnen deze projecten in 2015 worden voortgezet en uitgebreid. ‘Minder pijn bij kanker: daar gaan we voor! Het is een fijne gedachte dat we op de steun van de lezers van Leef! kunnen rekenen. Heeft u mee gepuzzeld? Onwijs bedankt!’ Ernst Daniël Smid reageerde enthousiast én verbaasd toen hij de cheque ter waarde van € 24.263,39 overhandigd kreeg: ‘Wat een fantastisch resultaat. Dit bedrag hadden wij niet verwacht.’ De stichting die pas twee jaar oud is, kan het geld meer dan goed gebruiken. Diagnose kanker? ZO LANG MOGELIJK ACTIEF EN VITAAL BLIJVEN? Voor een ieder die de diagnose kanker krijgt is er de Kikkeropfleurdoos. Een aanvulling op uw medische informatie en behandeling. Met praktische informatie over hulpmiddelen en begeleidings- en herstelprogramma’s. Verder monsters van producten die verlichtend kunnen werken bij specifieke klachten. En met een leuke verrassing. Meer informatie en de aanvraagkaart vindt u op www.kikkeropfleurdoos.nl. Met de ingevulde aanvraagkaart kunt u de doos gratis ophalen in uw apotheek. 15% korting Zie de cheque op pagina 17 Marieke Maessen van Service Apotheek overhandigt de cheque aan Ernst Daniël Smid van Stichting Pijn bij Kanker. leef! 31 Boekentips De mooie voedselmachine De charme van je darmen voor u geselecteerd De bloemenjaren Erica James Giulia Enders Als je lekker in je vel wilt zitten, gezond oud wilt worden en gelukkiger wilt leven, moet je goed voor je darmen zorgen. Die zijn de belangrijkste adviseur van ons brein. Een verkeerde balans in je darmflora kan zelfs samenhangen met overgewicht, depressie, alzheimer en allergieën. Giulia Enders heeft een vrolijk, open en informatief boek geschreven over de spijsvertering. Makkelijk te lezen, vol feiten, fabels, grapjes en de meest recente wetenschappelijke inzichten. Haar doel is: iedereen meer kans geven op gezondheid. ‘Giulia Enders geeft een fenomenale masterclass “darmen”. Boeiend vanaf de eerste zin! Intelligent, aantrekkelijk geschreven.’ Humberto Tan Giulia Enders (1990) heeft haar studie geneeskunde bijna afgerond. In Duitsland is haar boek een hit: er zijn in een half jaar meer dan 800.000 exemplaren van verkocht. Het boek is geïllustreerd door haar zus Jill. ISBN 9789024565863 Internationaal bestsellerauteur Erica James heeft met De bloemenjaren opnieuw een heerlijke, meeslepende roman geschreven. Saskia houdt van haar werk als boekrestaurator. Ze besteedt haar dagen aan het voorzichtig restaureren van de vele beschadigde en kwetsbare boeken die haar worden toegezonden. Maar als ze op een dag een handgeschreven notitieboekje vindt, dat zorgvuldig verborgen is in een oude Bijbel, is haar nieuwsgierigheid gewekt. Wie heeft al die moeite genomen dit document te verbergen, en waarom? Saskia komt op het spoor van een hartverscheurend verhaal van liefde in tijden van oorlog... ISBN 9789026137976 Leef! geeft i.s.m. uitgeverij De Fontein 10 boeken ter waarde van €14,99 weg. Leef! geeft i.s.m. uitgeverij Luitingh-Sijthoff 10 boeken ter waarde van € 17,95 weg. Anatomie kinderlijk eenvoudig uitgelegd! Mama, waar zit mijn hart? Papa, ik heb pijn aan mijn knie! Allemaal vragen die voor iedere ouder herkenbaar zijn. Maar hoe leg je dit nu begrijpelijk uit? De Kinderatlas Anatomie biedt hulp. De eenvoudige en duidelijke illustraties in dit enorme boek laten uw kind op een speelse manier zien hoe het menselijk lichaam er van binnen uitziet. Deze levensgrote atlas heeft de contouren van een kleuter, waardoor het voor uw kind nog begrijpelijker wordt. In de atlas worden onder meer de voor- en achterzijde van het skelet, het ademhalingsstelsel en het hart- en vaatstelsel uitgelegd. Naast een handig educatiemiddel ook een leuk boek voor het geven van een spreekbeurt of om zomaar neer te zetten op de kinderkamer. Te koop voor € 24,95 (excl. verzendkosten) op www.anatomischekinderatlas.nl ISBN 9789491984075 Leef! geeft i.s.m. www.anatomischekinderatlas.nl 5 boeken ter waarde van € 24,95 weg. 32 leef! Wilt u kans maken op één van deze titels? Schrijf dan vóór 31 juli 2015 naar Leef!, Postbus 19, 7468 ZG Enter, of mail naar [email protected], onder vermelding van de betreffende titel. Denksport Kleur! in ‘t klein Kleur! in ’t klein, het kleurtijdschrift voor volwassenen vol patronen, mandala’s, landschappen, bloemen, vlinders, etc. om een aantal uur heerlijk in weg te kleuren. Het papier van dit prachtige kleurboek is zorgvuldig geselecteerd, zodat zelfs viltstiften goed gebruikt kunnen worden. Door het handzame formaat is Kleur! in ’t klein ook makkelijk mee te nemen. Neem een momentje voor jezelf met Kleur in ’t klein! Losse verkoopprijs €3,95. Vergeet uw adresgegevens niet te vermelden! De winnaars worden na sluitingsdatum vermeld op www.serviceapotheek.nl. Kleur! in ’t klein verschijnt 8 x per jaar, kijk voor meer informatie op www.denksport.nl Leef! geeft i.s.m. Denksport 10 jaarabonnementen op Kleur! in t klein t.w.v. € 24,85 weg. leef! 33 Nog even dit! Het is weer tekenseizoen Lekker genieten van de lentezon in de tuin en de natuur Bestaat er een recept voor geluk? Dat ontdek je bij BODY WORLDS: The Happiness Project in Amsterdam Het inspirerende anatomiemuseum in hartje Amsterdam vertelt het wonderbaarlijke verhaal van ons eigen lichaam en de invloed van het fenomeen ‘geluk’ op onze gezondheid. Meer dan 200 anatomische preparaten van echte menselijke lichamen tonen de complexiteit, de veerkracht en de kwetsbaarheid van het lichaam. Sluit je aan bij de ruim 40 miljoen bezoekers die je reeds zijn voorgegaan en maak ook een fascinerende reis door het menselijk lichaam. Win één van de 10 duotickets! Tien lezers van Leef! magazine winnen een duoticket voor een bezoek aan BODY WORLDS op een moment naar keuze. Wil jij kans maken? Beantwoord dan de volgende vraag: ‘Wat is jouw recept voor geluk?’. Stuur jouw mooie, inspirerende of gezonde recept voor geluk vóór 1 juli 2015 naar Leef!, Postbus 19, 7468 ZG Enter, of mail BIJENKORF naar [email protected]. DE DAM Vermeld hierbij: Bodyworlds. BODY WORLDS Damrak 66, Amsterdam CENTRAAL STATION DAMRAK BODY WORLDS www.bodyworlds.nl Speciale kortingsactie voor alle lezers van Leef! €5 korting op entreeticket + audiogids NU voor €18 i.p.v. €23* * Actievoorwaarden: Bij afgifte van deze coupon aan de kassa van BODY WORLDS, Damrak 66, Amsterdam ontvang je €5 korting op een entreeticket volwassene + audiogids. Je betaalt slechts €18 ipv €23. Actie is geldig t/m 31 juli 2015. Niet bestemd voor wederverkoop. Op reeds aangekochte tickets is geen restitutie mogelijk. Niet geldig i.c.m. andere kortingen en/of aanbiedingen. Helaas precies de plekken waar teken – parasieten die van bloed van mensen en dieren leven – zich ophouden. Teken komen in het hele land voor, vooral in hoog gras, struiken, varens en tussen dode bladeren. Ziekte van Lyme Teken kunnen besmet zijn met de Borrelia bacterie, de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Elk jaar worden meer dan 1 miljoen mensen gebeten door een teek en krijgen meer dan 20.000 mensen de ziekte van Lyme. Wat kunt u doen? • • • • • • • • • • • • Bescherm uw huid met DEET (concentratie van 30% of meer). Bedek uw armen en benen. Controleer na een uitstapje in de natuur uzelf, uw kinderen, uw huisdier op teken. Check ook achter de oren, onder oksels, in knieholtes en de liesstreek, kam de haren en controleer de haargrens. Zorg voor een tekentang in uw EHBO-doos. Verwijder teken binnen 24 uur. Pak met een tekentang de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast, verwijder de teek door deze rechtstandig uit de huid te trekken. Desinfecteer na het verwijderen van de teek met alcohol of jodium. Nooit vooraf desinfecteren, dan loost de teek zijn maaginhoud in de wond en dat vergroot de kans op infectie of de ziekte van Lyme. Ga naar de huisarts als u de teek niet kunt verwijderen. Noteer datum en waar u gebeten bent. Dit is nuttige informatie voor uw huisarts indien u besmet bent geraakt. Wees alert op vermoeidheid, koorts, hoofdpijn, spierpijn, gewrichtsklachten (dit kunnen symptomen zijn van de ziekte van Lyme) of een rode kring rond de plek van de tekenbeet. Bij twijfel, raadpleeg de huisarts. Foto: Alain Jacquet Tips: • Check www.tekenradar.nl. • Volg een EHBO-cursus van IedereenEHBO.nl zodat u weet wat te doen bij insectenbeten en veel voorkomende ongevallen zoals verstuikingen, verbranding of andere verwondingen. Worden uw reisvaccinaties vergoed? En de kosten voor geneesmiddelen die u onverwachts nodig heeft in het buitenland? Gaat u een (verre) reis maken naar het buitenland? Dan kan het verstandig zijn om u te laten inenten tegen infectieziekten. De vergoedingen voor reisvaccinaties en malariatabletten lopen per verzekeraar erg uiteen. Bovendien stellen sommige zorgverzekeraars eisen aan de instantie waardoor u zich laat vaccineren en de apotheek waar u uw malariatabletten afhaalt. En heeft u tijdens uw reis in het buitenland onverhoopt geneesmiddelen nodig, weet u dan hoe het zit met de vergoeding? Als u geen aanvullende verzekering heeft afgesloten, kan het voorkomen dat u moet bijbetalen. Ga goed voorbereid op reis. Check www.zorgverzekeringsanalyse.nl. leef! 35 GRATIS Strandtas bij aankoop van 2 Eucerin Sun producten* Unieke drievoudige bescherming, zelfs voor de meest gevoelige huid g n lle an Biologisc ng v he mi Ce r he m in g Dermatologisch Getest DE WETENSCHAP VOOR EEN MOOIERE HUID UV A- *alle combinaties uit de display mogelijk. Op=op. h er be sc sc he -be r m in UVB De hoogste standaard in zonnebescherming, zelfs voor de meest gevoelige huid. Eucerin Sun Protection biedt een unieke driedimensionale bescherming tegen UV-straling, die zeer comfortabel aanvoelt door de lichte en prettige structuur die niet plakt en snel intrekt. De producten bieden een uitstekende huidverdraagzaamheid en zijn zelfs geschikt bij atopisch eczeem, acne, rosacea en na laserbehandeling en chemische peelings. Be sc Eucerin Sun Protection:
