samen leren groeien 1 leren en innoveren In dit nummer onder andere: Relatie + Relatie + (…) = Innovatie Kun je innoveren leren? Acht succesfactoren Leren en innoveren in het onderwijs MAJIBU: wie geen enkel risico neemt, zet alles op het spel 2 Hans van der Velden 3 Alstublieft! Met trots presenteren we de tweede editie van het magazine samen leren groeien. We koppelen ontwikkelingen over leren aan onze eigen visie en laten u kennismaken met onze eigen ervaringen. Dit nummer staat in het teken van leren en innoveren. Innoveren is als organisatie je product of dienst laten aansluiten op nieuwe wensen en eisen vanuit de omgeving. Een organisatie kan innoveren als zij oog heeft voor de omgeving en flexibel kan inspelen op de wijzigingen vanuit de omgeving. Een innoverende is constant in beweging. Veranderingen en leren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In dit magazine willen we onze kijk op de relatie tussen leren en innoveren met u delen. Leren is ons vak en onze passie! We wisselen regelmatig en met plezier van gedachten over de ontwikkelingen op dit vlak met elkaar en met onze klanten. In dit magazine delen wij zoals gezegd onze expertise met u, maar we nodigen u ook uit te reageren. Uw reactie en mening leiden bij ons weer tot nieuwe ideeën en kennis. Veel leesplezier! Hans van der Velden samen leren groeien 4 Even voorstellen... Wij zijn TriamFloat Wat wij doen Wij leren zelf ook Wij zijn TriamFloat, een ambitieus bureau met eigen-wijze professionals met een passie voor leren en ontwikkelen. Wij hebben naam en faam opgebouwd als Triam (sinds 1983), Float Opleidingspartners (sinds 1997) en Float Onderwijspartners (sinds 2005). Per 1 januari 2010 vormen we samen met Giraffe HR de HR-tak van The Human Network for Professionals. Opleidingskundige dienstverlening bieden op maat, dat is wat TriamFloat doet. We adviseren, onderzoeken, ontwerpen en ontwikkelen. Voorbeelden van ons werk: implementatie van nieuwe vormen van leren en toetsen, formulering van strategisch opleidingsbeleid, uitvoering onderzoek naar leerbehoeften, ontwerp van leertrajecten en curricula op maat, ontwikkeling van (blended) leermiddelen en toetsen. Onze consultants werken samen met hun collega’s van ons zusterbedrijf Giraffe HR aan hun expertise. Thema’s die zij, om u van dienst te zijn, samen uitdiepen zijn: Positioneren en Professionaliseren van Leren (PPL), Talent- en Organisatieontwikkeling, E-HRM & leren en ICT, Generatiemanagement, HR in het onderwijs en Compensation & Benefits. We hebben ervaring in de branches Onderwijs, Overheid, Zorg & Welzijn, Techniek, Logistiek & Industrie en Zakelijke Dienstverlening & Retail. 5 Typisch een TriamFloater Toont passie voor leren Brengt op eigen wijze zijn visie op leren Laat zijn bijdrage aan uw groei zien Maakt u enthousiast voor leren Werkt eigen-wijs Staat voor zijn deskundig advies Stelt met hoofd en hart kritische vragen Implementeert met lef inventieve oplossingen Trekt samen op Maakt u mede eigenaar Deelt deskundigheid Stemt af op uw situatie Typisch een TriamFloater 6 Joop van Diepen Joop heeft een onderwijshart. Immers, in het onderwijs wordt de basis gelegd voor ieders toekomst. Hij vindt het prachtig om een bijdrage te kunnen leveren aan de belangrijke ontwikkeling die elke leerling in deze periode doormaakt. Hoe dichter bij het leerproces van de leerling, hoe interessanter. De leerling centraal. Echter, de kwaliteit van het onderwijs staat of valt bij het meesterschap van de docent. Innovatie in het onderwijs is aandacht voor de ontwikkeling van talenten, van zowel leerlingen als docenten. Joop weet door zijn ontspannen manier van werken snel aansluiting te vinden in een team en verantwoordelijkheid bij de betrokkenen te creëren. Hij werkt vanuit gezamenlijkheid en probeert op die manier de talenten van docenten te benutten en te ontwikkelen. Weer een stap dichter bij de school als lerende organisatie, voor zowel leerlingen als docenten. Typisch een TriamFloater 7 Nancy Naber “Met veel toewijding u uitdagen om te leren en te innoveren” dat is het motto van Nancy. Nancy is een gedreven leerdeskundige die graag samen met de klant meedenkt en vervolgens meewerkt om te komen tot een antwoord op de vragen die er zijn. Met haar sensitieve aanpak sluit ze aan op de wens van uw organisatie. Nancy is goed in het analyseren van situaties. Vragen stellen, structuur aanbrengen en doelgerichtheid kenmerken haar manier van werken. Uitgangspunt is te allen tijde een positieve, waarderende benadering van de mens en zijn talenten. Samen bouwen, (ver)binden, leren en beleven is haar passie! Typisch een TriamFloater 8 Onze werkwijze We streven naar doordachte maatwerkoplossingen Onze oplossingen zijn afgestemd op uw situatie, verrassend én toepasbaar. We zorgen voor de juiste mensen op de juiste plaats We zetten uitsluitend consultants in die qua expertise en persoonlijkheid geknipt zijn voor de job. We communiceren open en direct We ontvangen graag feedback. Zo leren we zelf ook. Onze expertise staat in dienst van u zodat u onafhankelijk blijft We dragen zorgvuldig onze kennis over. Door ons in te zetten, investeert u in uw eigen expertise. We stellen u kritische vragen om het beste resultaat te bereiken We blijven altijd vriendelijk, maar vragen door als dit noodzakelijk is om tot een goed resultaat te komen. Voor ons telt alleen úw einddoel Hoeveel passie we ook hebben voor ons vak, we verliezen uw organisatiedoelen nooit uit het oog. samen leren groeien 9 Relatie + Relatie + (…) = Innovatie door: Jorien Oosterman en Femke Sikkema Uit onderzoek van de Vrije Universiteit* blijkt dat bedrijven relaties gebruiken om innovatieve of verbeterde diensten te leveren. Een sterke, vaste kern van relaties, die bovendien voldoende breedte heeft, geeft toegang tot vernieuwende informatie. De kracht van het netwerk is TriamFloat niet vreemd. Als onderdeel van The Human Network zijn we groot geworden met het delen en verrijken van kennis en ervaring. Ons netwerk is groot en bestaat zowel uit universiteiten en hogescholen met hun studenten, onze professionals, onze samenwerkpartners en natuurlijk onze gesprekspartners in de organisaties die wij ondersteunen. * Zie hiervoor de masterthesis van Hajar Siamar (december 2010): Rethinking the Boundaries of Competition: Uncovering a strategic alliance portfolio for service innovations 10 De netwerkgedachte en het uitgangspunt dat delen leidt tot groei, inspireert ons tot concrete acties. Zo doen studenten onderwijskunde of HRM onderzoek naar thema’s op het gebied van leren en ontwikkelen, in samenwerking met onze professionals en gesprekspartners. Deze verdieping van onze ervaringen in de praktijk leidt tot bruikbare expertise. Wij delen deze expertise graag, want delen geeft energie. Getuige de ontbijtsessie die begin 2011 plaatsvond. 11 Ontbijtsessie effectief coachgedrag in retailorganisaties TriamFloat faciliteert graag ontmoetingen tussen relaties. Immers: relatie + relatie + … = innovatie. Op 4 februari 2011 vond bijvoorbeeld een inspirerende ontbijtsessie over coaching in de retail plaats in ons pand in Utrecht. Na een gezamenlijk ontbijt presenteerde Jorien Oosterman de resultaten van haar onderzoek naar effectief coachgedrag in de retail. Vervolgens werd gebrainstormd over hoe de resultaten handen en voeten kunnen krijgen in de praktijk van de retailers. Zowel de bedrijven uit de onderzoeksgroep, Deen Supermarkten, Welkoop, Kruidvat, De Tuinen en HEMA, als andere geïnteresseerde retailers als Cool Cat, Nike, Plus Retail, Ahold en de Coltex Retail Group, waren vertegenwoordigd. samen leren groeien 12 “Het spelen van MAJIBU vond ik erg leuk. Deze werkvorm is echt een aanrader voor organisaties die met thema’s aan de slag willen gaan en een vertrekpunt zoeken. Het is energievol, je komt snel met inhoudelijke punten en het geeft aanleiding voor discussie.” De deelnemers kregen pittige en prikkelende vragen voorgeschoteld in het spel MAJIBU (zie ook bladzijde 12 tot 20), waardoor de energie er direct in zat. Na heel wat inzichten verzameld te hebben, inspireerden deelnemers elkaar om ambitieus maar realistisch naar de eigen situatie en mogelijkheden te kijken. Zo leverde de sessie een aantal concrete ideeën op, zoals rollenspellen ontwikkelen, peer-to-peer coaching inzetten, werken aan een gezamenlijke mindset en MAJIBU inzetten om tot een eenduidige interne werkwijze te komen. Als de organisaties deze energie kunnen vasthouden bij de realisatie van hun plannen, belooft dit heel veel! Bas Schoonis COOLCAT “MAJIBU geeft je op een ongedwongen manier inzicht in verschillende thema’s, tevens is het spel breed inzetbaar. Een nuttige tool voor trainingen en groepssessies.” Kimm van der Meer COLTEX Retail Group 13 MAJIBU Wie geen enkel risico neemt zet alles op het spel door: Krista Peeters en Sjors van Gils De kracht van een spel Uitgangspunten Ooit behoefte gehad om out of the box te brainstormen, beslissingen te nemen, tot een gemeenschappelijk gedeelde visie te komen of thema’s te verkennen? De kans is groot van wel … Waarom dan geen spel inzetten? Met deze uitgangspunten in het achterhoofd heeft TriamFloat het spel MAJIBU ontwikkeld. Een spel dat voor verschillende doelstellingen en onderwerpen gebruikt kan worden. Tijdens het spelen worden rollen en regels doorbroken en ontstaat er een waardevolle groepsdynamiek. De kracht van een spel zit hem in het samenspel, de kennisoverdracht én het competitie- en kanselement: er wordt op een speelse manier doelgericht gewerkt aan serieuze thema’s. In een veilige omgeving, even los van de waan van de dag, komen belangrijke onderwerpen aan de orde tijdens het spelen van MAJIBU. En het mooiste is: het spel is volledig op maat te maken, passend bij iedere situatie en organisatie. 14 Wat levert het spelen van MAJIBU op? MAJIBU betekent antwoorden in het Swahili. En dat is precies wat het spelen van het spel oplevert: antwoorden op vragen en dilemma’s die binnen organisaties voorkomen. Doordat spelers antwoorden geven op de gestelde vragen, wordt er in een korte tijd een schat aan informatie verzameld. De output van het spel biedt organisaties een handvat om prioriteiten te stellen en actiepunten te formuleren. Het spelen van MAJIBU zorgt voor bewustwording van actuele thema`s en het uitwisselen van ervaringen en kennis met betrekking tot de betreffende thema`s. Doordat het een spel is, wordt iedere speler gemotiveerd om zijn of haar visie te geven, want de teams strijden om het beste antwoord. De dynamiek die tijdens het spelen ontstaat zorgt voor teambinding, motivatie en het genereren van creatieve ideeën die wat minder voor de hand liggen. Kortom, het spelen van MAJIBU is een luchtige en speelse manier om voor inspiratie en innovatie binnen uw organisatie te zorgen. 15 samen leren groeien 16 17 samen leren groeien 18 “Het spel Majibu is zeer interessant. Door de juiste strategische vragen te stellen, kom je tot de hoofdpunten van een strategisch plan.” Robby Maas DIT Vakopleidingen “De business game is een ontspannende en interactieve manier om in teams verschillende perspectieven rondom een bepaald thema aan bod te laten komen. Je wordt getriggerd zowel dieper na te denken over aspecten van het thema, maar ook om creatief te zijn en tactisch te spelen met betrekking tot de gedachtegang van andere teams. Leuk om op deze manier tot verschillende inzichten te komen.” Marleen van der Weijde en Anna Bouman Van Lanschot Bankiers “Ik heb Majibu ervaren als een motiverend spel om op een originele, leuke manier ideeën en inzichten met elkaar te delen, te bespreken en te waarderen. Ik heb het met veel plezier gespeeld.” Willem-Jan Aarts SCA Hygiene Products Gennep B.V. 19 Ons aanbod Wij bieden u het gebruik van het MAJIBU spelbord, spelvoorbereiding, spelbegeleiding en spelafronding. Tijdens het spel MAJIBU verwerken wij met u en uw collega’s de gegeven antwoorden tot een visie over de context waarin het spel is ingezet. Samen geven we beslissingen, inzichten of uitgangspunten een plek in een actieplan voor een vervolg in de praktijk na het spel MAJIBU. samen leren groeien 20 door: Brenda Zandsteeg 21 Kun je innoveren leren? Acht succesfactoren Nederland voelt de adem van de snel groeiende economieën van China en India in de nek. Maxime Verhagen en Barack Obama zijn het eens: investeren in innovatie èn onderwijs is nodig om de internationale concurrentieslag niet te verliezen. Innovatie gaat over het ontwerpen, uitvinden, ontwikkelen, en/of implementeren van nieuwe of aangepaste producten, diensten, processen, organisatiestructuren, businessmodellen met als doel nieuwe waarde creëren voor klanten en winst voor de eigen organisatie. Technische innovatie en sociale innovatie gaan hand in hand: de komst van het internet leidt samen met de ontwikkeling van e-business-strategieën tot meerwaarde voor de klant èn het bedrijfsleven. Het gebruik van sociale media is een technische en sociale ontwikkeling die enorme kansen biedt voor de communicatie tussen bedrijven en hun shareholders. De roep om innovatie in Nederland is niet los te zien van de tijdgeest van vergrijzing en ontgroening, veranderingen in sociale verhoudingen, in opvattingen over werk en maatschappij. Deze factoren dwingen organisaties na te denken over werven, selecteren, ontwikkelen en boeien van medewerkers, en het verhogen van arbeidsparticipatie of productiviteit. samen leren groeien 22 Wikipedia noemt vier factoren die innovatie stimuleren. Twee externe: eisen vanuit de overheid en concurrentiedruk. Twee interne: het betrekken van shareholders bij productontwikkeling en het beschikken over uitvinders met goede ideeën èn commerciële inslag. Waar raakt leren aan innovatie? Hoewel er een HBO Minor Innovatie en Leren bestaat, lijkt het alsof je innoveren niet op school leert. Neem de tiener die op zijn kamer nieuwe apps ontwikkelt. Echter, als je goed kijkt, zijn het slimme en ondernemende kids die handig zijn in iets, veel tijd achter de pc doorbrengen, dat erg leuk vinden en die iets willen maken dat werkt en het ook gewoon doen. Niet gehinderd door opvattingen over hoe het hoort en kan. Kenmerken die opvallend overeen komen met factoren die bijdragen aan professioneel leren en expertiseontwikkeling. Dus leren en innoveren hebben wel degelijk raakvlakken! Helaas doven deze succesfactoren vaak uit tijdens de schoolloopbaan of in een werkomgeving. Een uitdaging dus voor zowel het onderwijs als het bedrijfsleven. Werkend leren Bedrijven kunnen niet meer bestaan van goed zijn in een kunstje. De focus verschuift van de dingen beter doen, naar de goede dingen doen. Innovatie vraagt naast meesterschap een blik naar buiten. Het vraagt om denken buiten de kaders en nieuwe dingen bedenken, of het combineren van kennis vanuit verschillende werkgebieden. Voor innovatie heb je competente en meedenkende medewerkers nodig die flexibel meebewegen met de organisatie en een bijdrage kunnen leveren aan blijvende toegevoegde waarde voor de klant. Medewerkers die werkend leren, dragen bij aan innovatie! 23 Leren tijdens het werk gaat echter niet vanzelf. Talent genoeg, maar motivatie, drive en zelfvertrouwen raken vermorzeld in bureaucratie en hiërarchie. Het moet anders: er moet aandacht komen voor het koppelen van talent aan strategie, voor het waarderen van sterke punten. Die benadering werkt, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg. Er moet uitwisseling zijn tussen disciplines, tussen oudere en jongere medewerkers. Er moet minder gemanaged en meer aangemoedigd worden, fouten maken moet kunnen. Als je wilt innoveren is er bij het management meer kennis nodig over leren en ontwikkelen. Innovatie en HR Inzetten op HR beleid werkt: uit onderzoek onder Belgische MKB-bedrijven blijkt dat meer aandacht voor HRM samenhangt met een hogere arbeidsproductiviteit en rentabiliteit. Er is gekeken naar werving en selectie, loopbaanmanagement, opleiding, participatie werknemers in de besluitvorming, beloning en resultaatmanagement. Jong geleerd… Het is doodzonde als in het onderwijs de drive om te leren waarmee je bent geboren, verdwijnt. Even voor de goede orde: er gaat veel goed in het Nederlands onderwijs: we scoren op rekenen en taal hoger dan Engeland, Duitsland en de VS. Het aantal mensen met een HBO of WO diploma is enorm gestegen de laatste 20 jaar. Toch kunnen ook in het onderwijs dingen beter. Wat het lastig maakt: er verandert veel en vaak en iedereen heeft verstand van onderwijs, zo schijnt. 24 Wat is nodig in onze scholen om innovatie te versterken? 1 Meesterschap Het opleiden tot expert in een vak of professie vraagt veel: selectie van talent en een intensief en rijk leertraject. Onderwijsinstellingen in hoger onderwijs moeten kunnen selecteren aan de poort. Een school die wordt gedreven door het zoveel mogelijk studenten gediplomeerd afleveren, gaat niet voor kwaliteit. 3 Goede leerdoelen Stel meesterschap doelen (ik wil mijn prestatie verbeteren, het beste uit mezelf halen) in plaats van professionele doelen (ik wil mijn ouders of docent tevreden stellen). Meesterschap doelen leiden tot succesvol leren en tot ontwikkeling van expertise 2 Hoge eisen aan inzet en prestatie Leerlingen voelen aan of er hoge verwachtingen zijn van hun inzet. Als er lage eisen worden gesteld, als er geen beloning is als je het maximale uit jezelf haalt, leidt dat tot een zesjes cultuur en gêne over je eigen opleiding. 4 Waarderend denken Het benadrukken van sterke punten werkt ook in het onderwijs. Wel samen met een realistisch beeld van hoe je prestatie kunt verbeteren, want ergens goed in worden kost tijd en inzet, ook als je talent hebt. Enkel benadrukken van talent, kan soms zelfs leiden tot uitval, als verwachtingen onhaalbaar lijken. 25 5 Creativiteit en spiritualiteit Ik zou wat vaker de Bono willen tegenkomen, lateraal denken is bijvoorbeeld een krachtige methode. Ook van meditatie is aangetoond dat het de concentratie en het lerend vermogen bevordert. 7 Samenwerkend leren Samenwerkvaardigheden zijn onmisbaar, evenals interdisciplinair werken. Zorg wel voor balans in het curriculum. 6 Ondernemerschap en experimenteren Veel HBO en MBO scholen experimenteren succesvol met ondernemen. Door leerlingen te laten experimenteren in en buiten de school, help je ze leren van proberen: onmisbaar bij innovatief gedrag. 8 Goede docenten De grootste voorspeller van een goed leerresultaat is een goede docent. Daarvan zijn er gelukkig veel in het Nederlands onderwijs. Goede docenten zijn lerende meesters. Zij verdienen dan ook zelf een goed HRM en HRD beleid! 26 Leren en innoveren in het onderwijs door: Sanna Langerak In dit artikel wil ik graag mijn gedachten met u delen over hoe lerend en innovatief onderwijsinstellingen zijn. Hierbij ga ik uit van wat ik zie en hoor in de praktijk. In de praktijk zie ik dat onderwijsinstellingen op twee niveaus innoveren. Zij innoveren op het niveau van het primaire proces, de opleidingen, en op het niveau van de organisatie. In het primaire proces brengen instellingen met grote regelmaat veranderingen aan. Om de paar jaar implementeert men wel een nieuw onderwijsconcept. Nieuwe landelijke kaders vormen vaak de bron voor deze veranderingen. Wijzigingen in de beroepspraktijk worden via competentieprofielen en kwalificatiedossiers in de opleidingen opgenomen. Daarnaast maken opleidingen continu kleine aanpassingen in het programma of de manier van werken op basis van hun ervaringen bij het uitvoeren. De implementatie van competentiegericht onderwijs is hier een voorbeeld van. Met de implementatie van CGO is er ook meer aandacht gekomen voor de loopbaan en talenten van de student. Op het niveau van de organisatie zie ik dat innovatie met name gericht is op efficiënter en goedkoper werken of de implementatie van de CAO. Het gaat hier om verbeterslagen vanuit beheersmatig en financieel oogpunt. De invulling van de professionalisering van medewerkers is bijvoorbeeld met name gericht op de functie van de medewerker. Men legt lang niet altijd de verbinding tussen de doelen van de organisatie en de daarbij horende competenties en de talenten van de individuele medewerkers. 27 Dat er in de organisatie beheersmatig wordt geïnnoveerd en weinig aandacht is voor (de talenten van) het individu heeft tot gevolg dat docenten hun motivatie en energie verliezen. Dat is letterlijk zichtbaar als je in scholen rondloopt en met docenten spreekt. Docenten worden immers niet in hun volle potentieel ingezet en door de context niet uitgedaagd tot creativiteit. Het lerend vermogen van docenten en daarmee van de organisatie is daardoor, naar mijn mening, beperkt. Kunnen onderwijsinstellingen hierin een positieve draai maken? Ja! Ik zie hier voor de afdeling HR een sleutelfunctie in. De afdeling HR kan een aantal stappen zetten. Als eerste is het van belang om te zorgen voor stroomlijning met de strategische doelen van de organisatie en (het leren van de deelnemers in) het primaire proces van de organisatie. Ook de afdeling HR kan een stap zetten door verbinding te leggen met de stafdiensten Onderwijs & Kwaliteit en de interne Academie. Samen kunnen zij de partner zijn in het vertalen van de organisatiedoelen naar de praktijk van de deelnemer en medewerker. 28 De afdeling HR kan ook een bijdrage leveren door zichzelf een aantal vragen te stellen. • Wat betekent professionaliteit binnen de eigen organisatie en welke kaders wil je stellen voor de ontwikkeling van de medewerkers? • Welke stijl van leidinggeven past hierbij en op welke wijze maken we resultaatafspraken met elkaar? • Hoe kunnen de HR-processen het beste ingericht worden om ondersteunend te zijn aan de cultuur die je wilt neerzetten? Denk bijvoorbeeld aan de inhoud van de beoordelingscyclus. HR als motor in het creëren van een meer loopbaangerichte, talentgerichte en innovatieve cultuur. Als het HR-afdelingen lukt om deze draai te maken, zullen medewerkers op individueel niveau gemotiveerder zijn. En elk individu kan vanuit zijn kwaliteiten een optimale meerwaarde voor de organisatie leveren. Eenieder voelt de ruimte om te creëren en te leren. Er ontstaat innovatieve energie van onderop. De organisatie als lerend wezen komt tot leven en geeft een positieve boost aan de kwaliteit van het onderwijs. 29 30 minicolumn door: Esther Scheffener Aan de hemel hangt een zeilboot, Wolken liggen op het strand. Ja, de wereld is veel leuker, Van de omgekeerde kant! Shel Silverstein Innoveren gaat om risico’s durven nemen om tot iets nieuws te komen. Leren doe je om te verbeteren, te veranderen en daardoor successen te boeken! Het is niet moeilijk, je moet alleen de stap durven te nemen. Wij bieden je graag een helpende hand. 31 leestips De kracht van de zwerm Jaap van Ginneken ISBN-13: 9789047001706 Zelfsturing in de organisatie. Inspirerend en prikkelend voor eenieder die zich vaker afvraagt of het niet met wat minder regels en managers kan. Veel vergelijkingen die tot denken aanzetten, maar ook ruimte laten. Roept de vraag op: “Zijn we als mens nog in staat om de (vaak schijn) controle los te laten en ons over te geven aan zelforganisatie”. De Stip Easycratie Martijn Aslander Erwin Witteveen ISBN-13: 9789052617022 De toekomst van werken en organiseren. In de organisatie van de toekomst mobiliseren mensen gelijkgestemden die sympathiseren met hun doelen en hen helpen deze te halen. De echte easycraat is vol zelfvertrouwen en pragmatisch. Sociale media spelen een belangrijke rol. Geld en hiërarchie bepalen niet meer de keuzes. Easycratie begint bij jezelf, door medestanders te vinden die je helpen. Het boek is als iPhone / iPad app (gratis) te downloaden. Peter H. Reynolds ISBN: 9789056375546 Innoveren is anders durven denken en op een andere manier naar de wereld kijken. Talent moet je zien! En wat is nou een stip? Geen woorden, gewoon lezen. samen leren groeien 32 Neem vrijblijvend contact met ons op om te bespreken wat we voor u kunnen betekenen. Samen leren groeien is een uitgave van TriamFloat. TriamFloat Orteliuslaan 855 3528 BE UTRECHT T: 030 - 890 54 30 F: 030 - 890 54 47 Redactie: Sanna Langerak Marieke Megens Brenda Zandsteeg Renée van der Most E: [email protected] I: www.triamfloat.nl www.samenlerengroeien.nl © 2011 ontwerp: coen.info Geïnspireerd geraakt?