Picozine Tom over aardbevingen Hoe ontstaat een

Picozine Tom over
aardbevingen
Op welke plekken
komen aardbevingen
voor
Einde
Wat is de kracht van
aardbevingen
Er zijn lichte en zware aardbevingen. Lichte
aardbevingen
voel
je
soms
maar
nauwelijks. Het voelt aan als wat gerommel
onder je voeten. Zware aardbevingen
kunnen veel schade veroorzaken. Vooral in
dichtbevolkte gebieden. Bomen, huizen,
flats, bruggen en dammen kunnen kapot
gaan. Door alles wat omvalt en kapot gaat,
kunnen er veel doden vallen.
De meeste aardbevingen komen voor in de
aardkorst tot 30 kilometer diep. Er zijn ook
aardbevingen op 700 kilometer diep. De
meeste aardbevingen komen voor rondom
de Grote Oceaan in het Middellandse
Zeegebied, in de Himalaya en in Indonesië.
Een plek waar aardbevingen ontstaan heten
aardbevingshaarden. De San-Andreasbreuk
in Californië (Verenigde Staten) is een
bekende
aardbevingshaard.
De
San-Andreasbreuk is de grens tussen twee
aardplaten. Op deze plek bewegen twee
platen (de Noord-Amerikaanse plaat en de
Pacifische plaat) zich per jaar een paar
centimeter in verschillende richtingen.
De gevolgen van een aardbeving zijn
meestal niet zo groot, maar de grote
aardbevingen zoals die in Japan hebben
natuurlijk hele grote gevolgen. Mensen
komen om en gebouwen storten in. Een
scheur in de aardkorst is mogelijk waardoor
hele steden vernietigd kunnen worden. De
gevolgen van de aardbeving in Japan zijn
niet te overzien en zijn er nog altijd veel
mensen vermist en honderden mensen
verloren. Ook kan een aardbeving een
tsunami veroorzaken. Een tsunami wil
zeggen dat de aarde zo trilt dat het water op
de loop gaat. Er komen grote golven en het
water kan hele steden wegvagen. Net als in
Japan.
Gevolgen
Aardbeving www.picozone.nl
De schaal van Richter
1 Niet te voelen maar apparaten kunnen de
aardbeving wel meten
2 Je kunt hem net voelen (alsof er een trein
langsrijdt)
3 In het middelpunt goed te voelen; bijna
geen schade
4 tot 5 Te voelen tot 30 kilometer vanaf het
middelpunt; lichte schade
6 Behoorlijke schade
7 Ernstige aardbeving
8 Verschrikkelijke aardbeving
9 tot 12 Een allesverwoestende aardbeving
die gelukkig zelden voorkomt.
De aardkorst is niet één geheel maar
bestaat uit verschillende stukken die als een
legpuzzel in elkaar passen. Die stukken
noemen we "platen", en die platen bewegen
ten opzichte van elkaar. Als de platen langs
elkaar heen bewegen, gaat dat niet altijd
even soepel. De platen geven veel
weerstand en houden elkaar tegen. Er
ontstaat een grote spanning, die duurt
tótdat de platen ineens losschieten. Dat
losschieten geeft een enorme schokgolf:
een
aardbeving!
Recht
bóven
de
aardbevingshaard, op het aardoppervlak,
ligt het epicentrum. Daar is de schok het
heftigst. Maar ook veel vérder weg is de
aardbeving te voelen.
Hoe ontstaat een
aardbeving
Wat zijn platen
De aardkorst is alleen maar in beweging, al
is het maar een paar centimeter
per jaar. De aardkorst bestaat uit twaalf
platen. Op die platen liggen de werelddelen
en oceanen. Een plaat heeft niet de vorm
van een werelddeel of oceaan, want een
plaat kan veel groter zijn. De platen drijven
op de aardmantel. Een plaat beweegt
langzaam van de ene plaat weg naar de
andere toe. Als de platen botsen, ontstaat
een aardbeving. En als er ergens ruimte
tussen de platen komt, ontstaat daar een
vulkaan. Want op die plaatsen is de
aardkorst een beetje lek en dan kan er af en
toe hitte vanuit het binnenste van de aarde
ontsnappen
Reuzenspin
Volgens een oud Japans verhaal leeft er
diep in de aardbol een reusachtige spin. Als
zij rondschuifelt met haar acht poten, beeft
de aarde. Een ander verhaal uit Japan gaat
over Namazu: een enorme vis die onder de
grond zou leven. Af en toe schudde de vis
zijn lichaam: een aardbeving.
Aardbevingsprookjes
Wat is een aardbeving
Hoe wordt een
aardbeving bekeken
Een aardbeving wordt bekeken via een
seismometer. Dat is een trillingsmeter. Zo'n
meter zit stevig vast in de grond en voelt
alle schokken. Een stift wiebelt mee op het
ritme van de aardbeving en tekent zo lijntjes
op een strook papier. Tegenwoordig staan
er seismografen op veel verschillende
plekken op aarde. Als een aardbeving van
verschillende kanten gemeten wordt,
kunnen de onderzoekers van alles
berekenen. Hoe diep de aardbeving zat.
Welke kant de aarde op schoof. En nog
meer.
inhoud
Krabbende honden
In Siberië vertellen de mensen een oud
verhaal over de god Tuli. Hij vervoert de
aarde op een hondenslee. Telkens als de
honden stoppen om te krabben, beeft de
aarde.
Op breuklijnen ontstaan vaak aardbevingen.
Dit komt omdat de platen vaker tegen
elkaar aan schuiven waardoor er steeds
relatief kleine aardbevingen ontstaan.
Japan is daar een goed voorbeeld van. In
Japan zijn ze min of meer gewend aan
aardbevingen en horen ze daar tot het
dagelijkse leven. Dat is natuurlijk niet te
vergelijken met wat er nu gebeurd in Japan.
Deze zware aardbevingen zijn voor hun ook
nieuw. Japan ligt op een breuklijn en heeft
daarom zoveel last van de aardbevingen.
* Wat is een aardbeving
* Hoe ontstaat een aardbeving
* Wat zijn platen
* Breuklijnen
* Epicentrum
* Op welke plekken komen aardbevingen
voor
* Wat is de kracht van aardbevingen
* De grootste aardbeving
* Hoe worden aardbevingen bekeken
* de Schaal van Richter
* Gevolgen
* Aardbevingsprookjes
Een aardbeving is een trilling in de
aardkorst. De aardkorst is de buitenste laag
van de aarde. Een aardbeving komt voor
wanneer het oppervlak van de aarde
beweegt. Een trilling dus. Aardbevingen
ontstaan als er ineens in de aardkorst veel
energie vrijkomt. De meeste komen voor in
de aardkorst tot ongeveer 30 kilometer
diepte. Dat lijkt ver weg, maar binnen een
paar seconden kunnen enorme gaten
ontstaan, huizen instorten en vloedgolven
ontstaan. Er kunnen ook bevingen ontstaan
onder
de
zeespiegel.
Die
worden
zeebevingen genoemd. Zo kan een
vloedgolf of een tsunami ontstaan.
Breuklijnen
Epicentrum
De grootste
aardbeving
De grootste aardbeving die wij kennen,
vond plaats in 1976 in China. Meer dan
700.000 mensen zijn gestorven door het
puin van de gebouwen. Gemiddeld komen
er enkele tientallen aardbevingen per jaar
voor die veel schade veroorzaken. Per jaar
zijn er 20.000 dodelijke slachtoffers van
aardbevingen.
Het
ergst
zijn
de
aardbevingen in de dichtbevolkte gebieden.
Een aardbeving begint altijd op één punt.
Dat punt noemen we het Epicentrum. Hier
begint alles mee en breid zich verder uit.
Vergelijk het met een steentje dat je in het
midden van een sloot of plas gooit. Je ziet
dat er zich rimpels vormen om het
epicentrum heen. De rimpels worden steeds
groter en groter. Zo is het ook met
aardbevingen. Het begint op één plek maar
kan tot honderden kilometers voelbaar zijn.