Ecologie van courgettevirus in Vlaanderen – de weg naar een duurzame geïntegreerde beheersing Studieavond Courgette 28 februari 2014 IWT landbouw: 100893 Mathias De Backer Kris De Jonghe Thijs De Langhe Luc De Rooster Sofie Darwich Danny Callens Institute for Agricultural and Fisheries Research Plant Sciences Unit www.ilvo.vlaanderen.be Agriculture and Fisheries Policy Area Courgettevirussen in Vlaanderen Waarmee hebben we te maken? Welke virussen kunnen we verwachten? Hoe kunnen we het probleem beheersen? Courgettevirussen in Vlaanderen Waarmee hebben we te maken? Courgettevirussen Survey Inoculatie experimenten Welke virussen kunnen we verwachten? Hoe kunnen we het probleem beheersen? Courgette kent een gestage economische groei in de laatste 20 jaar Oppervlakte x 5 in open lucht Areaal van 115 ha tot >500 ha Stagnerend de laatste jaren Sterk verhoogde productie en omzet Export stijgt, import stagneert Enorme toename aan verliezen veroorzaakt door virussen Geen rechtstreekse bestrijding Geen chemische middelen Vectoren beheersen Geen enkelvoudig virusprobleem Meerdere virussen Viruscomplex ? Groot verlies bij ernstige aantasting Verzwakte planten Verdachte vruchten in Klasse 2 Drie virussen zijn van belang in Vlaanderen Watermeloenenmozaiek virus (WMV) Twee potyvirussen en één Cucumovirus Courgettegeelmozaiek virus (ZYMV), Komkommermozaiek virus (CMV) Non-persistente overdracht door bladluizen Geen of lage zaadoverdraagbaarheid (?) Verschillende eigenschappen gemeenschappelijk Identificatie op basis van symptomen is zeer moeilijk Mozaiek en vlekkerigheid WMV CMV ZYMV Identificatie op basis van symptomen is zeer moeilijk Bladmisvorming ZYMV WMV CMV Identificatie op basis van symptomen is zeer moeilijk Vruchtmisvorming WMV ZYMV CMV Identificatie van virussen enkel mogelijk in het labo ELISA Detectie van eiwitten Minder gevoelig Molecular techniques Detectie van RNA RT-PCR of RT-qPCR Zeer gevoelig Courgettevirussen in Vlaanderen Waarmee hebben we te maken? Evolutie van de virussen Welke virussen kunnen we verwachten? Alternatieve waardplanten Belang van bladluizen Hoe kunnen we het probleem beheersen? Staalname bij telers tussen 2007 en 2013 Aantal staalnames per teler Tot 2011: 2xper jaar Vanaf 2012: driewekelijks Aantal bemonsterde planten Tot 2011: 10 symptomatische Vanaf 2012: 5 gelabelde planten/rijen + symptomatische Epidemiologische studie van de virusaantastingen in de courgetteteelt Van geïnfecteerde planten Verschuiving van virussen tussen 2007 en 2013 Virus incidentie in courgette 100% CMV WMV ZYMV PRSV 80% 60% 40% 20% 0% 2007 Geïnfecteerde planten Geteste planten 2008 2009 2010 Survey jaar 2011 2012 2013 67 72 113 394 86 81 43 73 122 155 487 112 755 505 ZYMV enWMV belangrijkst in 2007 en 2008 Sterke afname ZYMV en status quo voor WMV Sterke toename CMV, maar in 2013 meestal afwezig Virussen in West-Vlaanderen 2012 Vóór augustus Legende: CMV WMV ZYMV PRSV Virussen in West-Vlaanderen 2012 Vanaf augustus Legende: CMV WMV ZYMV PRSV Virussen in West-Vlaanderen 2013 Vóór augustus Legende: CMV WMV ZYMV Virussen in West-Vlaanderen 2013 Vanaf augustus Legende: CMV WMV ZYMV Onkruiden kunnen als reservoirplant optreden Kamille Epilobium sp. Melganzevoet Herderstasje Straatgras Hanepoot Pitrus Perzikkruid Brassica sp. Kleine brandnetel Katoenluis de belangrijkste virusvector in courgette Aphis gossypii - 62 % van de stalen Aphis fabae - 15 % van de stalen Myzus persicae - 8% van de stalen Aphis nasturtii - 15 % van de stalen Courgettevirussen in Vlaanderen Waarmee hebben we te maken? Welke virussen kunnen we verwachten? Rassenkeuze Hygiëne en Ontsmetting Toekomstig onderzoek Hoe kunnen we het probleem beheersen? Rassenproeven zomer 2013 Tunnel en volle grond PSKW 8 groene (& 3 gele cultivars) CMV (rij 1), WMV (rij 3) en ZYMV (rij 5) 2 bufferrijen Serre Inagro 3 groene cultivars Zuivere infecties en menginfecties Volle grond Inagro Randrij geïnfecteerd Menginfectie CMV, WMV, ZYMV Duidelijk verschil in tolerantie tussen de rassen CMV WMV/ZYMV Vatbare rassen Mirza Cora Tosca Tolerante rassen Zodiac Milos Vitulia Duidelijk verschil in tolerantie tussen de rassen CMV WMV/ZYMV Vatbare rassen Mirza Cora Tosca Tolerante rassen Zodiac Milos Vitulia Hygiene is een belangrijk aspect in beheersing Onkruidbeheersing Verwijderen van potentiële reservoirplanten Verwijderen van geinfecteerde planten Ontsmetting van materiaal Langdurige overleving van ZYMV en WMV op oppervlakten Verschillende ontsmettingen worden onderzocht Mogelijk speelt zaadoverdraagbaarheid een rol Niet ontsmette zaden Vrucht positief Zaad ook positief (CMV, ZYMV) Javel, Dettol, Virkon Slechts lichte reductie van infectie Ontsmette zaden Gepelde zaden Infectiegraad sterk lager Desinfectie weinig verschil Zaailingen Lichte infectie CMV en ZYMV Vermoeden zaadoverdraagbaarheid Toekomstig onderzoek gefocust op beheersing Rassenproeven Rasgevoeligheid bevestigen Ook in kader van zaadoverdraagbaarheid Bepaling overlevingsduur Op verschillende oppervlakken Licht en droogte Concentratie Contacttijd Ontsmettingsefficiëntie van verschillende middelen Met dank aan: IWT landbouw: 100893 ... Vragen? Contact projectpartners: [email protected] [email protected] [email protected]