als je het in de vingers hebt, kun je er snel mee uit

ALS JE HET IN DE VINGERS
HEBT, KUN JE ER SNEL
MEE UIT DE VOETEN
STRUCTUREEL UITDAGEN VAN TALENTEN
BINNEN WERELDORIËNTATIE
LESIDEEËN
Nora Booij, Margje van Muiswinkel en Esther de Boer,
KPC Groep & Kris Verbeeck, M&O Groep
Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product ‘Als je het in de vingers
hebt, kun je er snel mee uit de voeten’. Dit product is voortgekomen uit een
door ‘KPC Groep’ en ‘M&O Groep’ ingediend voorstel ten behoeve van de ‘Call
for Proposals 2013-2014’, uitgezet door School aan Zet.
© Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan:
School aan Zet
Postbus 556, 2501 CN Den Haag
e-mail: [email protected]
Titel: Als je het in de vingers hebt, kun je er snel mee uit de voeten
Auteur(s): Nora Booij, Margje van Muiswinkel, Esther de Boer en Kris Verbeeck
Coördinatie: School aan Zet
Vormgeving en fotografie: Joeri Multimedia
School aan Zet wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van OCW, de
PO-Raad en de VO-raad.
2
INHOUDSOPGAVE
1. Kansen voor uitdaging in de actualiteit
4
2. Lesideeën ontworpen door
11
3. Overzicht lesideeën per vakgebied
12
4. URL’s lesideeën
13
Bijlage 1 - Format ontwerpen lesidee
15
Bijlage 2 - Planningsformulier
18
Bijlage 3 - Evaluatieformulier
22
Bijlage 4 - Woordspin
23
3
HOOFDSTUK 1
KANSEN VOOR
UITDAGING IN DE
ACTUALITEIT
Naast kansen voor uitdaging van excellente en hoogbegaafde kinderen binnen de wereld
oriënterende vakken, zien we dagelijks kansen voor uitdaging in de actualiteit. Het
meest aansprekend en realistisch voor leerkrachten zijn waarschijnlijk de nieuwsthema’s
uit bijvoorbeeld het Jeugdjournaal, uit de methodes Nieuwsbegrip en Leeslink of uit de
wekelijks verschijnende kinderkrant Kidsweek. Nieuwsitems bieden kansen te over voor
verwondering, onderzoek naar achtergronden, evalueren en creëren. Kortom: kansen
voor het stellen van hogere orde denkvragen liggen niet alleen in de wereld oriënterende
thema’s uit de methode, maar ook in het leven zelf. Regelmatig is er immers iets in het
nieuws waar kinderen zich over verwonderen, dat vragen bij ze op roept of waar ze in
geïnteresseerd zijn. Dit zijn thema’s bij uitstek om op in te haken en kinderen uit te dagen middels het stellen van verdiepingsvragen van een hogere denkorde.
Aan het begin van onze handleiding is de Taxonomie van Bloom (1956) opgenomen en
toegelicht op basis van onderstaand figuur.
Bron: talenstimuleren.nl
4
Hogere orde vragen zijn vragen die zich richten op het probleemoplossend vermogen
van leerlingen, die het kritisch nadenken stimuleren en die discussie uitlokken. Om
deze vragen te kunnen beantwoorden hebben leerlingen de vaardigheden ‘analyseren’,
‘evalueren’ en ‘creëren’ nodig.
Om als leerkracht handigheid in te krijgen in het, liefst samen met de kinderen,
stellen van deze hogere orde denkvragen, is het prettig een aantal voorbeeldvragen
paraat te hebben op ieder hogere orde denkniveau. Hieronder geven we een aantal
voorbeeldvragen per hoger orde denkniveau of eerste aanzetten tot voorbeeldvragen.
Vervolgens werken we exemplarisch een aantal hogere orde denkvragen bij een aantal
nieuwsitems uit. Hiervoor hebben we een aantal artikelen uit diverse Kidsweek krantjes
van 2014 gebruikt.
De hiernavolgende voorbeelden van en aanzetten tot hogere orde denkvragen zijn
overgenomen uit: Boer, de E., J. Poell en E. Schouten, Excellentie in ontwikkeling, Werken
met een persoonlijk leerplan, VSLPC), 2011.
Analyseren
Analyseer, scheid, orden, leg uit, verbind, deel op in onderdelen, maak, vergelijk,
selecteer, leid af.
Wat zijn verschillen tussen … en ….?
Wat zijn overeenkomsten tussen … en ….?
Welke soorten …. zijn er en wat zijn hun overeenkomsten en verschillen?
Wat zijn (andere) mogelijke uitkomsten?
Welke gebeurtenis zou niet gebeurd zijn als ….?
Als … waar is, wat betekent dat dan voor …?
Op welke manier is … hetzelfde als ….?
Waarom gebeurde …?
Hoe kun je onderscheid maken tussen … en …?
Hoe kun je uitleggen wat er gebeurde toen …?
5
Evalueren
Beoordeel, beslis, orden, geef een cijfer, toets, meet, geef een aanbeveling, overtuig,
selecteer, leg uit, maak een onderscheid, ondersteun, concludeer, vat samen.
WEEK
Beoordeel de waarde van ... Wat vind je/ik er van ...?
23
Wat is je/ mijn mening over ... en waarom?
Pagina 17
Maleficent
Vind ik/je … goed of fout?
Pagina 16
lego
kunst
Hoe zou ik/jij ... hebben aangepakt?
Welke veranderingen voor… raad ik/jij aan?
Hoe effectief zijn ... volgens mij?
Welke invloed zal … hebben op ons leven?
: vreselij k of een feest? • 12-13 > Wedstrij dschema • 16-17 > Voetbalboeken • 23 > WK-apps
Waarom is … waardevol?
5 JUNI 2014
www.kidsweek.nl
€2,10
Een bord vol insecten
Creëren
Combineer, plan, ontwerp, maak, ontwikkel, onderzoek, wat als?, stel op, formuleer,
Foto AFP
herschrijf…
en
jaar, komt uit een
had hiervoor nog
klommen. Toch
ase Poorna als
it helemaal naar
unt Everest. Dat
g van de wereld.
Hoe zou je een ... kunnen ontwerpen, waarmee ...?
Hoe zou je een mogelijke oplossing voor ... kunnen bedenken?
Stel dat je toegang had tot alle informatie en middelen, wat zou je dan doen met ...?
Hoe zou je een je eigen manier kunnen bedenken om ...?
Wat zou er kunnen gebeuren als ...?
Op welke manieren kun je ...?
Welke nieuwe en ongebruikelijke manieren kun je verzinnen om ... te gebruiken?
neens heel klein’,
raf. ‘Het was
Bron: Kidsweek voorjaar 2014, week 23, 24, 25 en 28/29
n bij een
d met een
overdekte VIP-
troleur kijkt
aan en zegt: ‘Jij
rijke vader! Wat
k?’ ‘Die zoekt
ar zijn kaartje.’
NEDERLAND HET
GAAT WINNEN?
64 stemmen)
Een bord vol insecten week 23
er Door Govrien Oldenburg
terde
Chocosprinkhaan, geroos
De
en.
orm
elw
krekel, me
t
menukaart van Pestauran
e
Dez
n!
cte
inse
t
staat vol me
aurant
week ging het gekke rest
dag.
open in Utrecht, voor één
efje.
Kidsweek kreeg een voorpro
).
(11
Don
kt
sma
’
,
‘Niks engs aan
Voor Dons neus staan twee bordjes.
Een met hartige snacks en een met
zoete. Alle hapjes zijn gemaakt van
insecten. En dat is bij sommige
snacks héél goed te zien. Verlekkerd
kijkt Don naar zijn maaltijd. ‘Vroeger
at ik wel eens spinnen als ik geen
zin had in het eten van m’n
moeder’, vertelt hij. ‘Insecten zijn
Foto Amber Beckers
LIAN
Enkele exemplarische voorbeelden van hogere orde denkvragen bij de actualiteit
eetbaar dus er is niks engs aan’,
vindt hij. Hij steekt een sourcream
krekel in zijn mond en trekt een vies
gezicht. ‘Het smaakt een beetje
bitter en vaag. Maar als je moet
overleven is het wél lekker.’
Don vroeger? ‘Nou, dat raden we
niet aan’, zegt Nicole. ‘Deze
insecten zijn er speciaal voor
gekweekt. Die zijn schoon. Als je ze
zelf gaat vangen, kunnen ze vieze
bacteriën bij zich dragen!’
Het Pestaurant is een idee van
Rentokil. Dat is een bedrijf dat
ongedierte bestrijdt. Met de actie
wil Rentokil aandacht vragen voor
de start van het ongedierteseizoen.
Zijn insecten niet ongezond?
‘Welnee’, zegt Nicole van
Veldhuizen van Rentokil. ‘Ze zijn
juist hartstikke gezond! Er zitten
veel eiwitten in en weinig koolhydraten.’ Kunnen we ze dan ook
zelf vangen en oppeuzelen, net als
Don pakt een handje meelwormen
met barbecuesmaak. ‘Lekker
knapperig!’ Dan komt hij bij de
chocosprinkhaan. ‘Bah, deze
smaakt naar insect’, walgt hij. De
insectenkoekjes smaken hem
daarna extra goed. En de lolly met
schorpioen ook. ‘Heerlijk’, zegt hij
als alle krekels, meelwormen en
sprinkhanen op zijn. ‘Dit is veel
natuurlijker dan chips. Ik zou nog
wel zo’n maaltje lusten!’
6
Analyseren
Welke soorten insecten worden er eigenlijk onderscheiden en wat zijn de overeenkomsten
en verschillen? Zijn ze allemaal eetbaar?
Op welke manier is het eten van insecten hetzelfde als het eten van vlees van andere
dieren? Wat zijn de overeenkomsten tussen biefstuk, kipfilet en een door jou gekozen
insect?
Evalueren
Waarom zou het aan te bevelen zijn meer insecten te eten? Welke invloed heeft het eten
van meer insecten op de mens, dier en milieu?
Creëren
Op welke manier zou jij mensen verleiden tot het eten van meer insecten? Bedenk een
strategie en presenteer deze met beelden (poster, televisieboodschap, filmpje, foto’s van
gerechten in een menukaart) en/of woorden (folder, radioboodschap et cetera).
Herschrijf het krantenbericht. In maximaal evenveel woorden als het oorspronkelijke
krantenbericht moet je in ieder geval toevoegen waarom het aan te bevelen is meer
insecten te eten.
Leren met pen en papier week 24
2
STELLING
je op
eek lees
Iedere w
elling.
na een st
deze pagi
rtelt
ctielid ve
p
Een reda
nder wer
so
w
eu
ni
g.
over een
uw menin
jo
gt
aa
en vr
k:
Deze wee
Maartje over
leren met pen en papier
Boodschappenbriefjes, takenlijstjes,
losse notities. Ik hang van briefjes
aan elkaar. Waarom? Omdat ik een
geheugen heb als een zeef. Als ik
dingen niet opschrijf, vergeet ik ze
G
STELLIN
Schrijven
moet
blijven
meteen weer. Dus noteer ik op een
briefje wat ik moet halen voor de
barbecue van vanavond. Schrijf ik
op mijn notitieblok dat ik de stelling
voor Kidsweek moet schrijven
en écht niet moet vergeten de
nieuwsbrief de deur uit te doen. En
o ja, nog even een notitie maken
met de dingen die ik nog moet
regelen voor de verjaardag van
mijn dochter. Maar weet je wat nu
het gekke is? Als ik het eenmaal
heb opgeschreven, dan heb ik die
briefjes eigenlijk niet meer nodig.
Dan blijft alles wat ik niet mag
vergeten als een Post-it in mijn
hoofd plakken. En weet je wat nog
veel gekker is? Als ik een notitie
maak in mijn telefoon, gebeurt dat
niet. Dan ben ik echt kwijt wat ik
ook alweer moest onthouden.
Nu zeggen Amerikaanse
onderzoekers dat dat helemaal
niet zo gek is. Zij beweren dat je
dingen beter onthoudt én begrijpt
als je het opschrijft dan als je het
tikt op een toetsenbord. En nog
een ander belangrijk voordeel
van pen en papier boven een
computer is dat je goed moet
nadenken over de spelling.
Een pen mét spellingscontrole
bestaat niet. Ook word je tijdens
het schrijven niet afgeleid door
spelletjes of andere leuke dingen
op internet, wat op een computer
wel gebeurt. Dus weg met
die computer en tablets uit de
klaslokalen! Leren moet gewoon
weer ouderwets met pen en
papier. Betere hersengymnastiek
krijg je niet.
‘Eigenlijk maak ik al mijn notities op mijn iPod. Dat is
‘Ik leer nooit iets op de computer. Dat vind ik
veel handiger dan op een briefje, want dat kun je ook
maar irritant. Ik doe altijd alles met pen en
nog eens kwijtraken. Ook op school werk ik vaker met
papier. Ook samenvattingen schrijf ik op een
een laptop dan met een schriftje. Ik ben daar nu zo
blaadje. Dat vind ik veel fijner. En als ik Engelse
aan gewend dat ik geen verschil merk in
woordjes online moet leren, print ik die uit. Dus de
het onthouden van dingen. Dus van mij
computer mag van mij wel uit de klas verdwijnen.
Schrijven is fijner. En lijstjes met dingen die je
moet doen, leg je gewoon op een vaste
plek. Dan kun je ze ook niet kwijtraken.’
Eens
Naam: Inez
Leeftijd: 11 jaar
Oneens
mogen de schriftjes wel verdwijnen en
mag de laptop blijven.’
Naam: Claire
Leeftijd: 9 jaar
Eens
Oneens
Wat vind jij van de stelling ‘Schrijven moet blijven’?
Geef je mening op www.kidsweek.nl/stelling
7
19 JUNI 2014
era • 9 > Stokj e doet nog een gokj e • 11 > Voetbalrobots beter en beter • 23 > Pratende pupp y's
www.kidsweek.nl
€2,10
Wonen in een huis van afval
Foto ANP
Analyseren
n
! De gorilla’s in
Als het waar is dat je dingen beter onthoudt als je het opschrijft in plaats van typt op de
computer, wat betekent dat dan voor het gebruik van computers, tablets en dergelijk in
het onderwijs?
ntuin Burgers’
eek feest.
jn één jaar
el bijzonder.
llamoeders
Evalueren
Wat is jouw mening over de stelling en waarom?
een tweeling
Het is maar
groentetaart
og vóór de
d gemaakt,
OESHKA
Creëren
Bedenk minimaal één stelling bij dit artikel waar jij het mee eens bent. Licht toe waarom
jij het met deze stelling eens bent en waarom je deze zelfs beter vindt dan de stelling die
bij het artikel staat.
Foto Pedro Sluiter
ukt, ergens
ar de film.
oor haar
ks meer ziet.
en gaat voor
Ze draait zich
om hè als je
Wonen in een huis van afval week 25
er Door Govrien Oldenburg
zijn
t
Ols
in
n
uize
deh
aar
e
Dri
sjes
hui
De
af.
k
sinds deze wee
De
al.
afv
van
d
ouw
geb
zijn
r water
bewoners zorgen zelf voo
woont
)
(11
de
rlin
Ma
.
rgie
ene
en
‘Zo
s.
hui
zo’n
in
al een halfjaar
k.’
stu
der
min
de
aar
de
je
maak
‘Dit is de keuken’, wijst Marlinde.
‘Het water uit de kraan pompen
we zelf op. Als we het wegspoelen
komt het in een rietveld en wordt
het gezuiverd. Daarna gaat het
terug in de grond en kunnen we
het weer oppompen.’ Ze staat in
de ronde huiskamer. De muren zijn
gemaakt van leem en autobanden.
Als je die goed aanstampt zijn ze
net zo hard als steen! Haar moeder
kookt op een kachel die op hout
werkt. ‘De warmte kun je ook door
buizen in de bank laten stromen’,
vertelt Marlinde. ‘Dan zit je lekker
warm.’ Elektriciteit wordt opgewekt
door zonnepanelen. Zelfs de wc
is milieuvriendelijk. Poep en plas
worden opgevangen en naar de
composthoop gebracht. ‘Dat wordt
mest voor de plantjes’, vertelt
Marlinde. ‘Zo maak je de aarde
minder stuk.’
Het was het idee van haar ouders
om een wijk vol aardehuizen in
Nederland te bouwen. In Amerika
bestaan die al lang. Ook in Zwolle
staat een aardehuis. In Olst komen
er 23. De bewoners zijn nog druk
aan het bouwen. Ook het huis
van Marlinde is nog niet af. Over
een paar weken krijgt ze pas haar
eigen slaapkamer. Tot die tijd
slaapt ze in een stapelbed in de
woonkamer, naast een boom. ‘Dat
is een steunpilaar voor de muur’,
vertelt Marlinde. ‘En een leuk
trappetje voor mij.’ Haar rijtjeshuis
in Deventer mist ze niet. ‘Hier heb ik
een heel weiland om in te spelen!’
Het enige waar ze van baalt is dat
ze geen vriezer hebben voor ijsjes.
‘Maar ik ga er gewoon een voor
mijn verjaardag vragen.’
Analyseren
Wat zijn de verschillen tussen jouw huis en dat van Marlinde?
Evalueren
Wat vind jij positief aan het initiatief van de ouders van Marlinde en wat vind jij minder
positief?
Wat vind jij waardevol aan deze manier van huizen bouwen en welke veranderingen zou
jij door willen voeren in de normale huizenbouw?
8
Creëren
Pagina 20-21
Hoe rol jij?
WEEK
28/29
Ontwerp een eigen huis van afval waar je met je eigen gezin kunt wonen. Teken (of
maak) het huis zo veel mogelijk ‘op schaal’. Schrijf er bij welke materialen je er voor
Pagina 14-15
gebruikt en waarom. Zomershakes
10 JULI 2014
van
chimpanseetaal
28/29 www.kidsweek.nl
tussen toeristen • 11> Woordenboek
Super supersoaker • 24-25
> Vakantie:
wie heeft dat bedacht? week
• 27> Zomerpuzzels
kke vakantiekrant
ntie of in ieder geval
tijd voor deze eerste
zomerkrant met heel
s. Zo beleeft Timo
ang vakantieavontuur,
Woordenboek van
chimpanseetaal
€2,50
ta je een
Door Kim Einder - Hoe vers
n ze niet,
chimpansee? Praten doe
n toch een
maar je kunt ze voortaa
erond
se
Brit
en.
rijp
beetje beg
enboek’
zoekers hebben een ‘woord
seegebaren
gemaakt van 66 chimpan
nis.
eke
bet
en hun
op wereldreis en
en winnen met De
ffer. Deze krant is zó
r gemakkelijk twee
kunt doen. Volgende
erdag 17 juli, verschijnt
rant. Op donderdag 24
de volgende extra dikke
krant in de bus. Maar
tussendoor kun
je altijd naar
kidsweek.nl
voor nieuws,
filmpjes,
spelletjes,
prijsvragen
en meer!
N TIM
t reserveert aan de
een kamer. Hij vraagt
m en koud water is. De
naar knikt en zegt: ‘In
is er warm water en in
koud water.’
finale?
Foto Cat Hobaiter
voorspelde het
ag al. Oranje haalt
nale. Maar had het
kstaartje uit Dierenpark
mersfoort het voor
e zesde keer goed?
at wisten we nog niet
en deze krant naar de
ukker ging. Was het
hen of huilen?
Wat denk je? Zou dit kleintje 'krab me' gebaren?
9
‘Klim maar op mijn rug’, wil een
moederaap zeggen als ze haar
voetzool naar haar jong uitsteekt. De
arm van een andere chimp aanraken
betekent ‘krab me’. En door uitsloverig
op blaadjes te kauwen, wil een aap
een soortgenoot verleiden. Sommige
gebaren lijken op die van mensen.
Zo steekt een chimpansee zijn hand
op als hij graag iets wil hebben.
De Britse onderzoekers Hobaiter
en Byrne bestudeerden tachtig
wilde chimpansees in Oeganda.
Ze ontdekten dat veel bewegingen
meerdere betekenissen hebben. Een
andere chimp vastpakken betekent
bijvoorbeeld ‘stop daarmee’, maar ook
‘ga weg’. Cat Hobaiter heeft inmiddels
haar eigen woordenboek niet meer
nodig om de dieren te begrijpen. ‘De
laatste jaren heb ik meer apen met
elkaar zien praten dan mensen. Laatst
betrapte een collega mij tijdens een
dinertje erop dat ik soms net zulke
blije eetgeluidjes maak als de chimps!
Alleen de gebaren met meerdere
betekenissen blijf ik lastig vinden. Hoe
weten ze wat bedoeld wordt? Door
het geluid dat ze erbij maken of de
gezichtsuitdrukking? Dat wil ik nog
verder onderzoeken.’
Alle chimpansees ter wereld snappen
de gebaren. Ze hebben er alleen veel
meer dan de 66 die nu beschreven
zijn. Dat Chimpansees blijft dus
voor ons voorlopig net zo lastig als
Chinees…
Analyseren
Ken je meer dieren die met communiceren met gebaren of geluiden? Hoe doen ze dat
dan? Vergelijk drie diersoorten met elkaar. Wat weet je er al van en wat kun je vinden
over de communicatie van deze drie diersoorten? Wat zijn de overeenkomsten en wat
zijn de verschillen?
Evalueren
Welke van de drie door jou vergeleken diersoorten communiceert volgens jou het meest
effectief en waarom?
Creëren
Schrijf een klein ‘woordenboekje’ (handleiding waardoor wij deze dieren beter kunnen
begrijpen) voor één van de door jou gekozen diersoorten. Je mag dit schrijven op papier
en er plaatjes bij plakken of tekenen. Als je wilt mag het ook op de computer geschreven
worden en dan kun je misschien geluiden en plaatjes van internet toevoegen.
10
HOOFDSTUK 2
LESIDEEËN
ONTWORPEN DOOR:
Bernadette Motjé
Ilonka Romme
Stephanie van der Spek
Martine Zwijsen
Margje van Muiswinkel
Nora Booij
Esther de Boer
en Kris Verbeeck
11
HOOFDSTUK 3
OVERZICHT LESIDEEËN
PER VAKGEBIED
Kansen voor uitdaging in de actualiteit
4 lesideeën
Aardrijkskunde
Carnaval 1 lesidee
Andere culturen
2 lesideeën
Kinderrechten
1 lesidee
Natuurverschijnselen
1 lesidee
Sterren en planeten
1 lesidee
Tijdzones
1 lesidee
Europa
1 lesidee
Vreemde valuta
1 lesidee met bijlage
Wereldgodsdiensten
1 lesidee
Geschiedenis
80 jarige oorlog
1 lesidee
Expressionisme en Impressionisme
1 lesidee
Koude Oorlog
1 lesidee
Geschiedenis in de eigen omgeving
1 lesidee
Tweede Wereldoorlog
4 lesideeën
Tijdlijn
1 lesidee
Romeinen
1 lesidee
Natuur en Techniek
Achtbanen
1 lesidee
Broeikaseffect
1 lesidee
DNA
1 lesidee
Energie
1 lesidee
Klimaten
1 lesidee
Menselijk lichaam
1 lesidee
Zeeën en oceanen
1 lesidee
Planten- en dierenrijk
1 lesidee
Techniek
1 lesidee
Voeding en bewegen
1 lesidee
12
HOOFDSTUK 4
URL’S LESIDEEËN
Aardrijkskunde
URL
1. Carnaval
http://bit.ly/1mwZLuO
2. Een dag uit het leven van
http://bit.ly/1rj5YMh
2.1Een dag uit het leven van - Dagboekverslag
3. Feesten van verschillende culturen
http://bit.ly/1u2KzGY
http://bit.ly/1BeXplt
3.1Feesten van verschillende culturen - Draaiboek
http://bit.ly/YgrLr4
4. Kinderrechten
http://bit.ly/1vl83pj
5. Natuurgeweld
http://bit.ly/1BeXyWg
6. Op vakantie in Europa
http://bit.ly/1v7vkg9
7. Sterren en planeten
http://bit.ly/1vl864d
8. Tijdzones
http://bit.ly/YhvtRi
9. Vreemde valuta
http://bit.ly/1vl878x
10.Wereldgodsdiensten
http://bit.ly/1pfF56g
Geschiedenis
1. 80 jarige oorlog
http://bit.ly/1rxo50e
1.1 80 jarige oorlog - Bijlage
http://bit.ly/1utaXLF
2. De koude oorlog
http://bit.ly/1xp0Ngd
2.1 De koude oorlog - Bijlage
http://bit.ly/1mx0rAl
3. De Romeinen in Nederland
http://bit.ly/1rj6VnI
4. Expressionisme en impressionisme
http://bit.ly/1n7g8P9
5. Oorlog geschiedenis in eigen woonplaats
http://bit.ly/ZfEawA
6. Tijdlijn
http://bit.ly/1u2KTWa
7. WO2 - Autos en wegen
http://bit.ly/1ok1rDf
8. WO2 - Een bekende
http://bit.ly/YgsYP2
9. WO2 - Kleding
http://bit.ly/1rxoj7k
10.WO2 - Oorlogsvoertuigen
http://bit.ly/1n7gG7P
13
Natuur & Techniek
1. Achtbanen
http://bit.ly/1n7hFF2
2. Energie
http://bit.ly/1utb8X8
3. Erfelijkheid en DNA
http://bit.ly/1rj8dPx
4. Het broeikaseffect
http://bit.ly/1CrXzbC
5. Het menselijk lichaam
http://bit.ly/1mx1jET
6. Indeling planten en dierenrijk
http://bit.ly/1mx1kJ5
7. Klimaten
http://bit.ly/1DBEK7D
8. Mijn lijf - Voeding en bewegen
http://bit.ly/1BeZjT8
9. Techniek
http://bit.ly/1n7irln
10.Zeeën en oceanen
http://bit.ly/1u2LhEa
10.1 Zeeën en oceanen - Bijlage
http://bit.ly/1uLpte2
14
15
Trechteren
Trechteren
kunnen er voor kiezen om in tweetallen of in een groepje te
gaan werken.
Concepten
uitwerken en
selecteren
De kinderen kiezen een hogere orde denkvraag. De kinderen
1. Kiezen hogere orde denkvraag
Voorkennis activeren
Voorkennis activeren
Kiezen hogere orde denkvraag
Aanrommelen
Startopdracht
Introduceren thema
Aanrommelen
Manier van presenteren
Eisen
centraal:
In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen
Thema: …..
Wat doe je als leerkracht?
‘onderzoek’/
Opzetten
Verkennen
Introductie
Omschrijving van de opdracht:
FORMAT ONTWERPEN
LESIDEE
BIJLAGE 1
16
Zoeken naar antwoorden op de deelvragen
Deelvragen beantwoorden
Werken aan de presentatie
•
•
•
Prototype maken
optimaliseren
Testen en
Concluderen/
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’.
‘onderzoek’/
Samenvatten en uitwerken van de hogere orde denkvraag
Mogelijke bronnen
Nadat de groepjes hun planningsdocument hebben ingevuld
Uitvoeren
deelvragen
Maken van de planning
kinderen hun bevindingen en antwoorden op hun deelvragen.
Aan het einde van het onderzoeksproces verwerken de
zich aan de planning? Waar lopen ze tegenaan?
kinderen. Spreek af wat de kinderen laten zien. Houden ze
Een optie is om vaste momenten in te plannen voor de
regelmatig het werk wil zien om feedback te kunnen geven.
De leerkracht spreekt met de kinderen af dat hij tussentijds
onderzoeken en uit te voeren zijn.
laat kinderen samen nadenken en discussiëren of ideeën te
gerichte vragen te stellen. Hij geeft tussentijds feedback en
begeleidt de kinderen door regelmatig langs te lopen en door
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’. De leerkracht
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
beantwoorden zijn:
Mogelijke deelvragen om de hogere orde denkvragen te
van het planningsdocument en het bedenken van deelvragen.
leerkracht loopt rond en begeleidt de kinderen bij het invullen
deelvragen die bij hun hogere orde denkvraag passen. De
De kinderen vullen het planningsdocument in. Ze bedenken
2. Invullen planningsdocument (zie bijlage) en opstellen
Opstellen deelvragen
17
verbreden
Verdiepen
Presenteren
Invullen evaluatieformulier
Kinderen stellen vragen en geven tips en tops aan elkaar.
Presentatie geven aan de klas.
Wat vind je leuk?
Wat vind je goed gelukt/ ben je trots op?
Wat zou je anders hebben gedaan?
•
•
•
en product. Eventueel een beoordeling/cijfer.
een korte reflectie vanuit zijn/haar perspectief op het proces
Het evaluatieformulier wordt ingeleverd en de leerkracht geeft
Wat heb je geleerd?
•
bijlage).
De kinderen vullen hun eigen evaluatieformulier in (zie
Tijdens de presentatie wordt het volgende beoordeeld:
deelvragen).
klas (met onderbouwing vanuit de beantwoording van de
Dit antwoord wordt uitgewerkt in een presentatie voor de
het antwoord op de overkoepelende hogere orde denkvraag.
Vanuit de beantwoording van de deelvragen zoeken ze naar
BIJLAGE 2
PLANNINGSFORMULIER
Het onderzoeksteam bestaat uit:
Mijn/onze denkvraag:
Dit weten we er al van:
Dit denken we dat er uit ons onderzoek of ontwerp gaat komen (alleen bij een
hypothese- of ontwerpvraag):
Op deze deelvragen gaan we antwoorden zoeken:
18
Hier willen we informatie vandaan halen:
Zo willen we laten zien wat we gedaan hebben…
Planning Activiteiten
Vul nu stap 1 tot en met 6 in.
19
Stap 1: Antwoord zoeken op onze deelvragen
Waar halen we informatie vandaan? Welke bronnen gaan we
raadplegen (websites, boeken, mensen enzovoort) en wie
doet wat?
Laat dit even zien aan je leerkracht.
Stap 2: Bepalen welke informatie bruikbaar is
Je hebt nu informatie gevonden. Welke informatie is
bruikbaar om antwoord te vinden op je deelvragen? Noteer
welke informatie jullie bruikbaar vinden.
Laat dit even zien aan je leerkracht.
Stap 3: Ordenen
Je hebt nu verschillende stukjes informatie. Zet de juiste
informatie bij de juiste deelvraag.
Laat dit even zien aan je leerkracht.
Stap 4: Conclusies trekken
Beantwoord met elkaar de deelvragen. Iedereen moet
uiteindelijk het antwoord op alle vragen weten!
Lees alle deelvragen nog eens door en beantwoord de hogere
orde denkvraag.
Laat dit even zien aan je leerkracht.
Stap 5: Presentatie voorbereiden
Wie doet wat, wanneer?
Laat dit even zien aan je leerkracht
20
Wie?
Wanneer?
Stap 6: Presentatie uitvoeren
Wie?
Wie doet wat, wanneer?
21
Wanneer?
BIJLAGE 3
EVALUATIEFORMULIER
Het onderzoeksteam bestond uit:
Mijn/ onze hogere orde denkvraag was:
Vooraf dachten we dat (alleen als je vooraf bedacht hebt wat er uit je onderzoek zou
kunnen komen):
Wat hebben we geleerd?:
Het leukst vond ik het om…..
Dit zou ik de volgende keer anders doen:
Hier ben ik trots op:
22
23
WOORDSPIN
BIJLAGE 4
over het onderwerp?
Wat weet je zelf al
het onderwerp vertellen?
Wat kunnen anderen jou over
School aan Zet
Lange Voorhout 20 | 2514 EE Den Haag
Postbus 556 | 2501 CN Den Haag
www.schoolaanzet.nl