vraag en antwoord over infectieuze anemie bij paarden

VRAAG EN ANTWOORD OVER INFECTIEUZE ANEMIE BIJ PAARDEN
Vraag:
Er is Equine Infectieuze Anemie (EIA) geconstateerd net over de grens in Duitsland, een probleem voor
ons?
Er treedt in de landen om ons heen, Duitsland, België en Frankrijk af en toe een geval van EIA op,
maar dat betreft doorgaans maar één of enkele paarden. Tot nu toe is de aandoening in Nederland
nog niet aangetoond (zie verder).
Vraag:
Equine Infectieuze Anemie wat is dat eigenlijk?
EIA is een virusziekte waarvan een paard direct ernstig ziek kan zijn met hoge koorts en
bloedarmoede en een paard kan daar ook aan sterven. De tijd tussen besmetting en ernstige
symptomen kan 3 tot 30 dagen bedragen (en soms veel langer). De ziekte kan ook chronisch worden
waarbij een paard kan gaan ‘slijten’. Alle paarden met deze ziekte besmet, blijven levenslang drager
en zij kunnen onder bepaalde omstandigheden (‘stress’, ziek door iets anders) weer viruspositief
worden en dus weer besmettelijk zijn.
Vraag:
Komt Equine Infectieuze Anemie voor in Nederland?
Neen, voor zover bekend komt deze ziekte tot nu toe niet voor in Nederland. Er is eenmaal, vele
jaren geleden, een paard uit Nederland na verkoop in Engeland positief bevonden. Dat paard bleek,
enkele dagen voor de export naar Engeland, in Nederland te zijn geïmporteerd vanuit Oost-Europa.
Dit paard had dus al EIA voor aankomst in Nederland en heeft de ziekte, gedurende de enkele dagen
in Nederland, hier niet verspreid.
De laatste jaren heeft de Gezondheidsdienst voor Dieren te Deventer in samenwerking met de
Sectorraad Paarden en het Ministerie van Economische Zaken een groot onderzoek naar het
voorkomen van EIA in Nederland gedaan. We wisten al dat bij de toplaag van onze paarden (voor
export en internationale wedstrijden) in vele duizenden monsters nog nooit een positief geval is
aangetoond, maar ook bij gewone gebruikspaarden is deze ziekte niet gevonden.
Voor zover we weten is Nederland dus vrij van EIA. Dit kan echter op ieder moment veranderen.
Vraag:
Hoe wordt EIA overgebracht?
EIA is een virusziekte die wordt overgebracht door bloed-bloed contact. In de natuur wordt deze
ziekte overgebracht door grote stekende insecten zoals dazen of vliegen die via hun steeksnuit bloed
direct van het ene naar het andere paarden overbrengen. Er is echter al geen gevaar meer als
paarden meer dan 200 meter uit elkaar staan, omdat dan het bloed op de steeksnuit al is
opgedroogd. Het overbrengen kan ook via hergebruik van injectienaalden (wordt door dierenartsen
in Nederland nooit gedaan) of via een bloedtransfusie (bijvoorbeeld bij een paard met een ernstige
bloeding) of via plasma (= bloed zonder cellen - bij een veulen met onvoldoende antistoffen)
wanneer de donor met deze ziekte is besmet.
Vraag:
Is Equine Infectieuze Anemie ook besmettelijk voor mensen?
Neen, deze ziekte is niet besmettelijk voor mensen. Daarom is de oude naam ‘Moeraskoorts’ ook
geen juiste benaming.
Vraag:
Kan ik mijn paard laten vaccineren tegen Equine Infectieuze Anemie?
Neen, er bestaat geen vaccinatie tegen EIA. Het is erg moeilijk om tegen dit speciale virus een
betrouwbare vaccinatie te ontwikkelen.
Vraag:
Hoe kan ik mijn paard beschermen tegen Equine Infectieuze Anemie?
Er is geen vaccin. Voorkomen dat het paard wordt behandeld met een vuile naald of een besmet
bloedproduct is essentieel. Gelukkig wordt in Nederland door dierenartsen altijd met naalden voor
eenmalig gebruik gewerkt en zijn bloedproducten van donoren die gecontroleerd zijn op EIA.
Insectenbeten van vliegen en dazen zouden de besmetting over kunnen brengen wanneer ze bij een
bloedmaaltijd van een besmet paard gestoord worden en verder gaan met bloed zuigen op een niet
besmet paard. Deze twee paarden moeten dan wel op korte afstand (< 200 meter) van elkaar staan.
Het insect wordt zelf niet besmettelijk en fungeert dus echt alleen als ‘vliegende injectienaald’.
Vraag:
Hoe kan ik mijn bedrijf beschermen tegen Equine Infectieuze Anemie?
De beste bescherming tegen EIA is niet ‘zomaar’ paarden die uit het buitenland komen binnenhalen,
zeker paarden uit Oost Europa kunnen eventueel met EIA besmet zijn. Daarom is het verstandig om
te eisen dat men bij een import paard een recent negatief EIA-testcertificaat kan tonen. Alleen als er
een besmet paard op minder dan 200 meter van het bedrijf aanwezig is, is overbrengen door
insecten mogelijk.
Vraag:
In hoeverre kan/mag ik buitenritten maken of op wedstrijd ondanks de Equine Infectieuze Anemie?
Er is op dit moment geen reden om niet buiten te gaan rijden of op wedstrijd te gaan. Alleen
wanneer een paard binnen 200 meter van een besmet paard komt, is er een (kleine) kans op
overdracht. Bedrijven waar een paard staat, waarvan bekend is dat het dier besmet is, worden door
de NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit) verplicht gesloten, d.w.z. daar mogen de
paarden niet van het erf af en daar kan men dan beter met een boog omheen rijden.
Vraag:
Moet een wedstrijd- of keuringsorganisatie voor komende periode extra maatregelen nemen?
Daar is op dit moment geen zinnig antwoord op te geven. De NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren
Autoriteit) zal bedrijven waar een paard wordt gevonden dat met EIA is geïnfecteerd sluiten en alle
andere paarden controleren. Als die testen (tweemaal bloedonderzoek met drie maanden er tussen)
negatief zijn, mag het bedrijf weer open.
Vraag:
Hoe wordt een paard getest op Equine Infectieuze Anemie?
Er zijn verschillende soorten testen, maar de officiële test is de zogenaamde ‘Coggins’. Er worden
één of enkele buisjes bloed (serumbuis) afgenomen en opgestuurd naar het officiële Nederlandse
laboratorium in Lelystad.
De tweede test (een ‘Elisa’) is wat gevoeliger maar heeft ook een wat grotere kans op miswijzing.
Er zijn meerdere laboratoria in Nederland en Duitsland die deze testen uitvoeren, maar alleen het
Laboratorium in Lelystad is het officiële laboratorium. Dit laboratorium heette voorheen CVI
(Centraal Veterinair Instituut) en nu Wageningen Bioveterinary Research Lelystad.
Vraag:
Meer informatie?
Lees het artikel in Paard en Sport september 2010.