Blok 2 De aarde beweegt

Blok 2 De aarde beweegt
Les 1 Natuurrampen met grote gevolgen
Les 3 De aarde als legpuzzel
In 1883 explodeerde de vulkaan Krakatau in
Miljoenen jaren geleden bestond de aardkorst uit
Indonesië. De schokken waren over de hele
water en één grote landmassa. Langzaam begon
wereld te voelen. Aswolken hielden het zonlicht
de landmassa uit elkaar te vallen. Zo ontstonden
tegen, waardoor de temperatuur met een halve
losse platen die de werelddelen zouden vormen.
graad daalde. Er ontstonden zeer hoge
Tussen de platen ontstonden nieuwe zeebodems
vloedgolven die overstromingen veroorzaakten
die zich naar twee kanten uitbreidden. Dat
en vele mensenlevens kostten. In grote delen van
werden de oceanen .
de wereld steeg het zeewaterpeil.
De platen waaruit de aardkorst bestaat, heten
Een andere grote ramp vond plaats in 1999. De
(aard)schollen . Die kunnen een beetje
plaats Izmit in Turkije werd getroffen door een
verschuiven, waardoor aardbevingen ontstaan.
zware aardbeving . Duizenden mensen vonden
Op de plek waar aardbevingen plaatsvinden zit
de dood, raakten gewond of werden dakloos. Uit
een spleet in de aardkorst. Door die spleet
de hele wereld werden voedsel en medicijnen
kunnen gloeiende stenen uit het binnenste van
gestuurd.
de aarde naar boven komen. Zo ontstaan
vulkanen. Vulkanen en plaatsen waar aardbevingen
Les 2 Aardbeving en vulkaan: broer en zus
voorkomen liggen dus dicht bij elkaar.
Aardbevingen komen overal voor. Bijna elke dag
beeft de aarde wel ergens. De meeste zijn niet
Les 4 Aardbevingen in Nederland
ernstig.
Tussen de aardschollen lopenbreuken . Maar ook
Bij een vulkaanuitbarsting worden gas, as en
op de schollen zelf kunnen kleine breuken zitten.
soms ook lava uit de vulkaan omhoog gespoten.
Langs die breuken kan de aarde soms ook iets
Lava bestaat uit gesteente dat door de hitte
verschuiven. Zo’n aardbeving is veel zwakker dan
binnen in de aarde vloeibaar is geworden. Soms
een aardbeving langs de randen van de schollen.
wordt ook water zo heet dat het als stoom naar
In Nederland komen zwakkere aardbevingen ook
buiten spuit. De plaats waar dat gebeurt, heet
voor, vooral in Noord-Brabant en Limburg. In het
een geiser. Je vindt ze vooral in IJsland.
westen en noorden van Nederland zijn ook wel
Omdat de grond op een vulkaan erg vruchtbaar
aardbevingen geweest. Die ontstonden niet door
is, wonen veel mensen op een vulkaan. In 79 na
breuken, maar doordat er gas uit de grond was
Christus werd de stad Pompeji bedolven onder
gehaald en de bodem een beetje inzakte.
de as van de vulkaan Vesuvius bij Napels. Het
ging zo snel dat zowel de stad als de inwoners
onder de as bedolven raakten. Pas in 1748 werd
het stadje weer ontdekt.
In sommige landen zoals Hawaii wordt geld
verdiend aan vulkaanuitbarstingen. Toeristen
betalen om ’s nachts naar het ‘vuurwerk’ te
kunnen kijken.
EEN WERELD VAN VERSCHILGroep 7
Kopieerblad blok 2 samenvatting
© Malmberg ’s-Hertogenbosch
35
Blok 2 De aarde beweegt
1 Wat waren de gevolgen van de
vulkaanuitbarsting van de Krakatau in 1883?
1 De schokken waren over de hele wereld te
voelen. Aswolken hielden het zonlicht tegen,
waardoor de temperatuur met een halve graad
daalde. Er ontstonden enorm hoge vloedgolven
die overstromingen veroorzaakten en vele
mensenlevens kostten
.
2 Wat waren de gevolgen van de aardbeving
in Izmit in 1999?
2 Duizenden mensen vonden de dood, raakten
gewond of werden dakloos
.
3 Wat valt op als je op de wereldkaart kijkt
3 Ze liggen dicht bij elkaar.
waar vulkanen liggen en waar veel
aardbevingen voorkomen?
4 Wat is lava?
4 Gloeiend gesteente uit het binnenste van de
aarde.
5 Wat is een geiser?
5 Een plek waar heet water uit de aardkorst naar
boven spuit.
6 Waar vind je veel geisers?
6 In IJsland.
7 Waarom wonen er mensen op een vulkaan?
7 Omdat de lavabodem vruchtbaar is.
8 Welke Italiaanse stad werd in 79 na een
8 Pompeji.
vulkaanuitbarsting helemaal onder de as
bedolven?
9 Wat hebben vulkanen en toerisme met
elkaar te maken?
9 Toeristen betalen om naar het ‘vuurwerk’
tijdens een vulkaanuitbarsting te kijken.
10 Heeft de aarde altijd uit de werelddelen
bestaan die we nu kennen?
11 Hoe worden de platen van de aardkorst
10 Nee, ze zaten heel lang geleden allemaal aan
elkaar vast.
11 Schollen of aardschollen
.
genoemd?
12 Op welke plaatsen vinden vooral
12 Op de randen van de schollen
.
aardbevingen en vulkaanuitbarstingen
plaats?
13 Komen in Nederland ook aardbevingen
13 Ja.
voor?
14 Waardoor komt dat?
14 Doordat in het zuiden kleine breuklijnen liggen
en in het westen en noorden gas uit de grond
is gehaald.
15 Zijn de aardbevingen in Nederland even erg
15 Nee.
als bijvoorbeeld in Turkije?
EEN WERELD VAN VERSCHILGroep 7
Kopieerblad blok 2 samenvatting
© Malmberg ’s-Hertogenbosch
36